Зngjεll
___________
Qeveria merr borxh për të rritur pagat
Rritje dramatike e huamarrjes së brendshme: 25% më shumë për pesë muaj. Rreziku për vitet e ardhshme
Nga: Gjergj Erebara
Qeveria shqiptare ka marrë, ose pritet të marrë, 179.2 miliardë lekë borxh në tregun e brendshëm, deri në fund të muajit maj, shifër kjo 25.2 për qind më e lartë sesa e njëjta periudhë e vitit të kaluar, bëhet e ditur nga statistikat e Ministrisë së Financave. Huamarrja e brendshme është rritur në mënyrë dramatike me më shumë se 36 miliardë lekë (277.13 milionë euro) gjatë muajve të parë të këtij viti, ndërkohë që vetë Ministria e Financave deklaroi të dielën se "të ardhurat buxhetore janë realizuar 100 për qind".
Buxheti i vitit 2009 parashikon huamarrje të brendshme prej 41.5 miliardë lekësh, por që në pesë muajt e parë të vitit është ezauruar 86.4 për qind e objektivit. Rritja e borxhit publik është kryer për të mbuluar dëshirën e qeverisë për të rritur pagat dhe pensionet para zgjedhjeve të qershorit, si dhe për të shlyer faturën e disa investimeve publike.
Sipas një vlerësimi të pavarur, borxhi i brendshëm do të rritet me gjysmë miliardi euro brenda këtij viti në Shqipëri, gjë që rrezikon ta vendosë vendin në vështirësi të konsiderueshme financiare gjatë viteve të ardhshme.
Borxhe për shpenzime elektorale
Situata makroekonomike e vendit është më e paqartë se kurrë sot, për shkak të mungesës së shpërndarjes së rregullt të informacionit statistikor. Banka e Shqipërisë ndryshoi objektivin e politikës monetare javën e kaluar, por ka refuzuar të publikojë vendimin nën justifikimin se "është një çështje e brendshme". Ministria e Financave ka ndërprerë publikimin mujor të të ardhurave dhe shpenzimeve të buxhetit, ndërsa të dhëna sporadike tregojnë për deficit në rritje, të cilin zyrtarët e mohojnë. Një strategji përdorimi me bollëk të tarifave aforfe në dogana dhe tatime, si dhe rritja e taksave të naftës, synojnë të zvogëlojë vrimën në buxhet, e cila krijohet nga rënia e volumit të tregtisë së jashtme. Shumë institucione të rëndësishme, përfshirë Bankën e Shqipërisë, FMN-në dhe vlerësuesin e cilësisë së borxhit publik shqiptar, agjencinë JCR, kanë paralajmëruar për rreziqet që do të sjellin shpenzimet e tepërta publike.
Rritja e pagave me para borxh
Rritja e pagave vlerësohet si reale vetëm në rastet kur mbështetet me rritje ekonomike, por qeveria nuk mendon kështu. Ekspertët thonë se një vend me rritje ekonomike 5-6 për qind mund t‘i rrisë pagat dhe pensionet në të njëjtën masë ose më pak. Përndryshe, qytetarët nuk marrin rritje page, por marrin para borxh, të cilat do të detyrohet t‘i shlyejnë në vitet në vijim, zakonisht përmes inflacionit. Gjatë dy dekadave të fundit, Serbia është konsideruar si vendi tipik i një politike të tillë. Për shkak të zgjedhjeve të shpeshta, qeveritë rrisnin pagat, por qytetarët detyroheshin t‘ua kthenin paratë e marra shumëfish, për shkak të rritjes së inflacionit. Shqipëria vlerësohet se do të ketë rritje ekonomike 0.4 për qind, sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe 4-5 për qind sipas qeverisë. Por fakti që qeveria ka shtuar borxhet në kurriz të shqiptarëve me 277 milionë euro më shumë në vetëm pesë muaj, së paku tregon se të ardhurat buxhetore nuk janë aq të bollshme sa deklarohen. /G.Shqip/
Rritje dramatike e huamarrjes së brendshme: 25% më shumë për pesë muaj. Rreziku për vitet e ardhshme
Nga: Gjergj Erebara
Qeveria shqiptare ka marrë, ose pritet të marrë, 179.2 miliardë lekë borxh në tregun e brendshëm, deri në fund të muajit maj, shifër kjo 25.2 për qind më e lartë sesa e njëjta periudhë e vitit të kaluar, bëhet e ditur nga statistikat e Ministrisë së Financave. Huamarrja e brendshme është rritur në mënyrë dramatike me më shumë se 36 miliardë lekë (277.13 milionë euro) gjatë muajve të parë të këtij viti, ndërkohë që vetë Ministria e Financave deklaroi të dielën se "të ardhurat buxhetore janë realizuar 100 për qind".
Buxheti i vitit 2009 parashikon huamarrje të brendshme prej 41.5 miliardë lekësh, por që në pesë muajt e parë të vitit është ezauruar 86.4 për qind e objektivit. Rritja e borxhit publik është kryer për të mbuluar dëshirën e qeverisë për të rritur pagat dhe pensionet para zgjedhjeve të qershorit, si dhe për të shlyer faturën e disa investimeve publike.
Sipas një vlerësimi të pavarur, borxhi i brendshëm do të rritet me gjysmë miliardi euro brenda këtij viti në Shqipëri, gjë që rrezikon ta vendosë vendin në vështirësi të konsiderueshme financiare gjatë viteve të ardhshme.
Borxhe për shpenzime elektorale
Situata makroekonomike e vendit është më e paqartë se kurrë sot, për shkak të mungesës së shpërndarjes së rregullt të informacionit statistikor. Banka e Shqipërisë ndryshoi objektivin e politikës monetare javën e kaluar, por ka refuzuar të publikojë vendimin nën justifikimin se "është një çështje e brendshme". Ministria e Financave ka ndërprerë publikimin mujor të të ardhurave dhe shpenzimeve të buxhetit, ndërsa të dhëna sporadike tregojnë për deficit në rritje, të cilin zyrtarët e mohojnë. Një strategji përdorimi me bollëk të tarifave aforfe në dogana dhe tatime, si dhe rritja e taksave të naftës, synojnë të zvogëlojë vrimën në buxhet, e cila krijohet nga rënia e volumit të tregtisë së jashtme. Shumë institucione të rëndësishme, përfshirë Bankën e Shqipërisë, FMN-në dhe vlerësuesin e cilësisë së borxhit publik shqiptar, agjencinë JCR, kanë paralajmëruar për rreziqet që do të sjellin shpenzimet e tepërta publike.
Rritja e pagave me para borxh
Rritja e pagave vlerësohet si reale vetëm në rastet kur mbështetet me rritje ekonomike, por qeveria nuk mendon kështu. Ekspertët thonë se një vend me rritje ekonomike 5-6 për qind mund t‘i rrisë pagat dhe pensionet në të njëjtën masë ose më pak. Përndryshe, qytetarët nuk marrin rritje page, por marrin para borxh, të cilat do të detyrohet t‘i shlyejnë në vitet në vijim, zakonisht përmes inflacionit. Gjatë dy dekadave të fundit, Serbia është konsideruar si vendi tipik i një politike të tillë. Për shkak të zgjedhjeve të shpeshta, qeveritë rrisnin pagat, por qytetarët detyroheshin t‘ua kthenin paratë e marra shumëfish, për shkak të rritjes së inflacionit. Shqipëria vlerësohet se do të ketë rritje ekonomike 0.4 për qind, sipas Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe 4-5 për qind sipas qeverisë. Por fakti që qeveria ka shtuar borxhet në kurriz të shqiptarëve me 277 milionë euro më shumë në vetëm pesë muaj, së paku tregon se të ardhurat buxhetore nuk janë aq të bollshme sa deklarohen. /G.Shqip/
dhe mbi te gjitha nje shtet si shqiperia ku debito publik ka qen zero 
