Gjarperesha
Anëtar i Respektuar
PIPER NIGRUM - Piper i zi
Piperi i zi (Piper nigrum) është një bimë e familjes së Piperaceave, kultivohet në frutat e saj, të cilat thahen dhe përdoren si erëza. E njëjta bimë, duke ndryshuar vetëm mënyra e kultivimit dhe procedurat e përpunimit përdoret për të prodhuar piperin e bardhë,piperin e zi dhe piperin jeshil.Bima ka ardhur nga India e Jugut dhe është kultivuar në masë në Indi edhe në vendet tropikale. Fruti i pjekur është një rrushk me ngjyrë të errët, ka një diametër rreth 5
milimetra dhe përmban vetëm një farë.Piperi është një erëz nga më të përdorshme në kuzhinat europiane dhe derivatet e tij janë njohur dhe vlerësuar në antikitet për shijen e tyre dhe për ndikimin si ilaç ayurveda.Shijen e tij pikante ia jep piperina. Piperi i zi quhet thjeshtë piper, gjendet në të gjitha tavolinat, në çdo vend të botës, shpesh pranë kripës. Fjala piper vjen nga i ashtuquajturi pippali. Ajo transformohet në piper në latinisht dhe pipor në anglishten antike. Termi latin është përkthyer edhe në gjermanisht pfeffer, në frëngjisht poivre, dhe hollandisht
peper po kështu edhe në gjuhët e tjera të ngjashme.
Varietetet e piperit dhe erëzave të ngjashme
* Piperi i zi vjen si produkt i frutit të papjekur nga bima e piperit. Frutat vihen në ujë të nxehtë për t’u larë dhe për t’u përgatitur për tharje. Ngjyra e kokrrës,gjatë tharies ndihmon në dallimin e llojit të piperit. Kokrrat thahen në diell ose me pajisje të përshtatshme për disa ditë ,gjatë të cilave kokrrat bëhen të forta dhe nxihen, kështu marrin edhe emrin piper i zi. Piperi i zi dallohet edhe nga vendet e proshimit si: India, Malabar, Malaizia, Indonezia dhe vende të tjera.
* Piperi i bardhë krijohet vetëm nga fara e frutit. Fitohet duke e vendosur në ujë.Në këtë rast cipa zbulet dhe mund të hiqet me lehtësi. Duke hequr cipën mënjanë për të ruajtur frutin, fara arrin të thahet.Procese të shumta janë përdorur për të eleminuar cipën nga fruti, domethënë largimin e lëkurës së zezë së piperit.Piperi i zi është më i përdorshmi, ndërsa piperi i bardhë përdoret më shumë në përgatitjen e salcave me ngjyra, ku ngjyra e cipës së piperit të zi mbetet e dukshme.* Piperi jeshil, si i ziu, prodhohet nga fruti i papjekur. Në procesin e tharies trajtohet me dioksid squfuri në mënyrë që të ruhet ngjyra jeshile e frutit.
* Piperi jeshil i konservuar si turshi, është një piper i papjekur dhe konservohet me aceto. Në kuzhinat e vendeve të lindjes dhe aziatike, në mënyrë të veçantë në kuzhinat tailandeze, përdoret përgjithësisht si piper në kokrra të
papjekura të sapo mbledhura nga bima.
* Piperi gri me këtë emër njihen dy produkte të ndryshme:
1) një përzierie mikse e piperit të zi dhe të bardhë e bluar hollë. 2) cubebe, pjesë nga bima e Piperit cubeba. * Piperi i kuq ose i rremë piperi peruviano është një rrushk, me ngjyrë të kuqe me shije të njëjtë me atë të piperit,
të një peme të llojit Schinus.
* Piperi i gjatë rrushk i bimës pipergjatë, shumë i ngjashëm në shije me piperin e zi, por me formë të stërgjatë.
* Kreol mikse e piperit të bardhë, piperit të zi, piperit jeshil, piperit të kuq.
* Piper karafil është lloji që gabimisht ngjan me piperin për shkak të emrit të tij (që spanjisht sinjifikon tamam piperin).
* Piper i Sichuan rrushk i një bime aziatike në llojin Zanthoxylum.
Piperi i zi (Piper nigrum) është një bimë e familjes së Piperaceave, kultivohet në frutat e saj, të cilat thahen dhe përdoren si erëza. E njëjta bimë, duke ndryshuar vetëm mënyra e kultivimit dhe procedurat e përpunimit përdoret për të prodhuar piperin e bardhë,piperin e zi dhe piperin jeshil.Bima ka ardhur nga India e Jugut dhe është kultivuar në masë në Indi edhe në vendet tropikale. Fruti i pjekur është një rrushk me ngjyrë të errët, ka një diametër rreth 5
milimetra dhe përmban vetëm një farë.Piperi është një erëz nga më të përdorshme në kuzhinat europiane dhe derivatet e tij janë njohur dhe vlerësuar në antikitet për shijen e tyre dhe për ndikimin si ilaç ayurveda.Shijen e tij pikante ia jep piperina. Piperi i zi quhet thjeshtë piper, gjendet në të gjitha tavolinat, në çdo vend të botës, shpesh pranë kripës. Fjala piper vjen nga i ashtuquajturi pippali. Ajo transformohet në piper në latinisht dhe pipor në anglishten antike. Termi latin është përkthyer edhe në gjermanisht pfeffer, në frëngjisht poivre, dhe hollandisht
peper po kështu edhe në gjuhët e tjera të ngjashme.
Varietetet e piperit dhe erëzave të ngjashme
* Piperi i zi vjen si produkt i frutit të papjekur nga bima e piperit. Frutat vihen në ujë të nxehtë për t’u larë dhe për t’u përgatitur për tharje. Ngjyra e kokrrës,gjatë tharies ndihmon në dallimin e llojit të piperit. Kokrrat thahen në diell ose me pajisje të përshtatshme për disa ditë ,gjatë të cilave kokrrat bëhen të forta dhe nxihen, kështu marrin edhe emrin piper i zi. Piperi i zi dallohet edhe nga vendet e proshimit si: India, Malabar, Malaizia, Indonezia dhe vende të tjera.
* Piperi i bardhë krijohet vetëm nga fara e frutit. Fitohet duke e vendosur në ujë.Në këtë rast cipa zbulet dhe mund të hiqet me lehtësi. Duke hequr cipën mënjanë për të ruajtur frutin, fara arrin të thahet.Procese të shumta janë përdorur për të eleminuar cipën nga fruti, domethënë largimin e lëkurës së zezë së piperit.Piperi i zi është më i përdorshmi, ndërsa piperi i bardhë përdoret më shumë në përgatitjen e salcave me ngjyra, ku ngjyra e cipës së piperit të zi mbetet e dukshme.* Piperi jeshil, si i ziu, prodhohet nga fruti i papjekur. Në procesin e tharies trajtohet me dioksid squfuri në mënyrë që të ruhet ngjyra jeshile e frutit.
* Piperi jeshil i konservuar si turshi, është një piper i papjekur dhe konservohet me aceto. Në kuzhinat e vendeve të lindjes dhe aziatike, në mënyrë të veçantë në kuzhinat tailandeze, përdoret përgjithësisht si piper në kokrra të
papjekura të sapo mbledhura nga bima.
* Piperi gri me këtë emër njihen dy produkte të ndryshme:
1) një përzierie mikse e piperit të zi dhe të bardhë e bluar hollë. 2) cubebe, pjesë nga bima e Piperit cubeba. * Piperi i kuq ose i rremë piperi peruviano është një rrushk, me ngjyrë të kuqe me shije të njëjtë me atë të piperit,
të një peme të llojit Schinus.
* Piperi i gjatë rrushk i bimës pipergjatë, shumë i ngjashëm në shije me piperin e zi, por me formë të stërgjatë.
* Kreol mikse e piperit të bardhë, piperit të zi, piperit jeshil, piperit të kuq.
* Piper karafil është lloji që gabimisht ngjan me piperin për shkak të emrit të tij (që spanjisht sinjifikon tamam piperin).
* Piper i Sichuan rrushk i një bime aziatike në llojin Zanthoxylum.