Agjenci kombëtare për aplikimin universitar si për publikun edhe për privatin
Bursat - Shtresat në nevojë financohen nga shteti me fond të veçantë (bursa sociale), sipas kritereve dhe kushteve përkatëse. Studentët e ekselencës financohen nga shteti, pavarësisht nga statusi i tyre ekonomik
Kriteret - Financimi i institucioneve të arsimit të lartë bëhet në bazë të performancës së tyre me anë të modeleve që marrin parasysh: Mësimdhënien, punën shkencore dhe zhvillimin e universiteteve publike apo private në vend
Privatët - Bursat e studimit për studentët e shkëlqyer u jepen studentëve me rezultatet më të larta në nivel kombëtar, pavarësisht nga programi i studimit dhe IAL-së publike ose jopublike, të përzgjedhur prej tyre
Kërkimi shkencor - Ky grant është i hapur për të gjithë IAL-të në vend. Jepet për punën shkencore (përfshi doktoratat), ku përfitojnë si IAL-të publike edhe ato jopublike
Prezantohet drafti përfundimtar i reformës së arsimit të lartë në vend. Siç edhe ishte premtuar, raporti final vjen rreth 3 muaj pas diskutimeve publike të hartuesve të draftit dhe palëve të interesit, universiteteve.
“Raporti i arsimit të lartë synon reformimin e sistemit të zgjedhjeve në IAL. Parimi kryesor i zgjedhjeve është që drejtuesit të zgjidhen nga grupe që kanë njohuri të drejtpërdrejta mbi kompetencat dhe rolin e tyre. Në rastin e senatit, rektorit, dekanit apo shefit të departamentit, në zgjedhje duhet të marrë pjesë vetëm personeli akademik me kohë të plotë i IAL-së.
Departamenti merr më shumë kompetenca që lidhen me procesin e pranimit të studentëve, të mësimdhënies, të kërkimit shkencor.
Do të krijohet agjencia kombëtare e financimit të arsimit të lartë (AKF), një institucion i ri në menaxhimin e sistemit të AL i drejtuar dhe i organizuar nga një bord akademikësh dhe menaxherësh, që ka pavarësi në vendimmarrjen e tij”, thuhet në raportin final të arsimit të lartë, të prezantuar dje nga Ministria e Arsimit, Komisioni i Arsimit të Lartë dhe Kryeministri i vendit.
Sipas tij, reforma e propozuar e arsimit të lartë ka në themel autonominë e plotë të IAL-ve në të gjithë aspektin e kësaj autonomie: autonomia akademike, financiare, autonomi në administrimin e të ardhurave, si dhe një autonomi e kontrolluar në vendosjen e tarifave të studimit; autonomia organizative, në organizimin e strukturave të IAL-ve dhe statutit të tyre, si edhe autonomia e personelit.
“Do të krijohet agjencia kombëtare e aplikimit universitar, një ide e re në kushtet e Shqipërisë, por me një rëndësi shumë të madhe, pasi reformon hyrjen në AL, duke përmirësuar standardin e rekrutimit të studentëve.
ثshtë agjenci varësie e MAS-it, dhe do të ketë katër funksione kryesore: a) Organizimin e aplikimit studentor; b) Matrikulimin; c) Provimin e shtetit për profesionet e rregulluara; d) Menaxhimin e bazës së të dhënave universitare. Detyra kryesore e kësaj agjencie është organizimi i aplikimit universitar për çdo kandidat dhe çdo institucion, publik apo jopublik”, sqarohet në raport. Sipas tij, reforma në arsimin e lartë dhe kërkimit shkencor e parashtruar në këtë raport është një reformë tërësore, një reformë që përfshin të gjitha hallkat e arsimit të lartë, te pedagogu dhe studenti.
Përtej rëndësisë së ndryshimeve thelbësore, që pritet të sjellë raporti i reformës së arsimit të lartë, i cili do të ndërrojë edhe faqen e kapitullit të një sistemi të vjetruar, siç e cilësoi Kryeministri Rama, vërehet se në dokumentin e prezantuar dje, shumë prej sugjerimeve të këshillave të fakulteteve publike nuk janë marrë në konsideratë.
Të paktën kështu konstatohet në raport, tek i cili shumë prej pikave të kontestuara ashpër nga akademikët dhe dekanatet e fakulteteve publike, janë të njëjtat me ato të draftit fillestar.
Bëhet fjalë për mënyrën e rekrutimit të pedagogëve, emërimin e dekanëve, rektorëve, krijimin e një bordi administrativ, që do të menaxhojë financat e institucioneve të arsimit të lartë, ku pedagogët, dekanët apo rektorët do të marrin pjesë pa të drejtë vote, si edhe për dypunësimin e pedagogëve, që nuk të lejohet të japë mësim në më shumë se dy institucione njëherësh.
“Bordi administrativ është organi kolegjial përgjegjës për administrimin dhe zhvillimin strategjik të institucionit të arsimit të lartë, i cili krijohet dhe përtërihet sipas procedurave të përcaktuara në ligjin për arsimin e lartë dhe statutin e IAL-së. Komisionet Ad-Hoc janë komisione që krijohen për një qëllim të caktuar dhe konkretisht për përzgjedhjen e kandidatëve që aplikojnë për një post të caktuar brenda IAL-ve.
Ato mbarojnë së funksionuari pas përzgjedhjes së kandidatit.
Zakonisht përbëhen nga 5 anëtarë, tre prej të cilëve zgjidhen nga MAS”, thuhet në raport. Menaxherët dhe bordi administrativ, ishte një tjetër pikë e kritikuar, si hallkë që cenon autonominë e universiteteve, por pavarësisht kësaj, asnjë prej akademikëve, dekanëve apo rektorëve të universiteteve publike nuk kanë pranuar të prononcohen zyrtarisht për përmbajtjen e raportit final të reformës së arsimit të lartë.
g.shqip
Bursat - Shtresat në nevojë financohen nga shteti me fond të veçantë (bursa sociale), sipas kritereve dhe kushteve përkatëse. Studentët e ekselencës financohen nga shteti, pavarësisht nga statusi i tyre ekonomik
Kriteret - Financimi i institucioneve të arsimit të lartë bëhet në bazë të performancës së tyre me anë të modeleve që marrin parasysh: Mësimdhënien, punën shkencore dhe zhvillimin e universiteteve publike apo private në vend
Privatët - Bursat e studimit për studentët e shkëlqyer u jepen studentëve me rezultatet më të larta në nivel kombëtar, pavarësisht nga programi i studimit dhe IAL-së publike ose jopublike, të përzgjedhur prej tyre
Kërkimi shkencor - Ky grant është i hapur për të gjithë IAL-të në vend. Jepet për punën shkencore (përfshi doktoratat), ku përfitojnë si IAL-të publike edhe ato jopublike
Prezantohet drafti përfundimtar i reformës së arsimit të lartë në vend. Siç edhe ishte premtuar, raporti final vjen rreth 3 muaj pas diskutimeve publike të hartuesve të draftit dhe palëve të interesit, universiteteve.
“Raporti i arsimit të lartë synon reformimin e sistemit të zgjedhjeve në IAL. Parimi kryesor i zgjedhjeve është që drejtuesit të zgjidhen nga grupe që kanë njohuri të drejtpërdrejta mbi kompetencat dhe rolin e tyre. Në rastin e senatit, rektorit, dekanit apo shefit të departamentit, në zgjedhje duhet të marrë pjesë vetëm personeli akademik me kohë të plotë i IAL-së.
Departamenti merr më shumë kompetenca që lidhen me procesin e pranimit të studentëve, të mësimdhënies, të kërkimit shkencor.
Do të krijohet agjencia kombëtare e financimit të arsimit të lartë (AKF), një institucion i ri në menaxhimin e sistemit të AL i drejtuar dhe i organizuar nga një bord akademikësh dhe menaxherësh, që ka pavarësi në vendimmarrjen e tij”, thuhet në raportin final të arsimit të lartë, të prezantuar dje nga Ministria e Arsimit, Komisioni i Arsimit të Lartë dhe Kryeministri i vendit.
Sipas tij, reforma e propozuar e arsimit të lartë ka në themel autonominë e plotë të IAL-ve në të gjithë aspektin e kësaj autonomie: autonomia akademike, financiare, autonomi në administrimin e të ardhurave, si dhe një autonomi e kontrolluar në vendosjen e tarifave të studimit; autonomia organizative, në organizimin e strukturave të IAL-ve dhe statutit të tyre, si edhe autonomia e personelit.
“Do të krijohet agjencia kombëtare e aplikimit universitar, një ide e re në kushtet e Shqipërisë, por me një rëndësi shumë të madhe, pasi reformon hyrjen në AL, duke përmirësuar standardin e rekrutimit të studentëve.
ثshtë agjenci varësie e MAS-it, dhe do të ketë katër funksione kryesore: a) Organizimin e aplikimit studentor; b) Matrikulimin; c) Provimin e shtetit për profesionet e rregulluara; d) Menaxhimin e bazës së të dhënave universitare. Detyra kryesore e kësaj agjencie është organizimi i aplikimit universitar për çdo kandidat dhe çdo institucion, publik apo jopublik”, sqarohet në raport. Sipas tij, reforma në arsimin e lartë dhe kërkimit shkencor e parashtruar në këtë raport është një reformë tërësore, një reformë që përfshin të gjitha hallkat e arsimit të lartë, te pedagogu dhe studenti.
Përtej rëndësisë së ndryshimeve thelbësore, që pritet të sjellë raporti i reformës së arsimit të lartë, i cili do të ndërrojë edhe faqen e kapitullit të një sistemi të vjetruar, siç e cilësoi Kryeministri Rama, vërehet se në dokumentin e prezantuar dje, shumë prej sugjerimeve të këshillave të fakulteteve publike nuk janë marrë në konsideratë.
Të paktën kështu konstatohet në raport, tek i cili shumë prej pikave të kontestuara ashpër nga akademikët dhe dekanatet e fakulteteve publike, janë të njëjtat me ato të draftit fillestar.
Bëhet fjalë për mënyrën e rekrutimit të pedagogëve, emërimin e dekanëve, rektorëve, krijimin e një bordi administrativ, që do të menaxhojë financat e institucioneve të arsimit të lartë, ku pedagogët, dekanët apo rektorët do të marrin pjesë pa të drejtë vote, si edhe për dypunësimin e pedagogëve, që nuk të lejohet të japë mësim në më shumë se dy institucione njëherësh.
“Bordi administrativ është organi kolegjial përgjegjës për administrimin dhe zhvillimin strategjik të institucionit të arsimit të lartë, i cili krijohet dhe përtërihet sipas procedurave të përcaktuara në ligjin për arsimin e lartë dhe statutin e IAL-së. Komisionet Ad-Hoc janë komisione që krijohen për një qëllim të caktuar dhe konkretisht për përzgjedhjen e kandidatëve që aplikojnë për një post të caktuar brenda IAL-ve.
Ato mbarojnë së funksionuari pas përzgjedhjes së kandidatit.
Zakonisht përbëhen nga 5 anëtarë, tre prej të cilëve zgjidhen nga MAS”, thuhet në raport. Menaxherët dhe bordi administrativ, ishte një tjetër pikë e kritikuar, si hallkë që cenon autonominë e universiteteve, por pavarësisht kësaj, asnjë prej akademikëve, dekanëve apo rektorëve të universiteteve publike nuk kanë pranuar të prononcohen zyrtarisht për përmbajtjen e raportit final të reformës së arsimit të lartë.
g.shqip