Lauri
Anunnak
Aventura perandorake e Putinit në Siri – Nga SIMON SEBAG MONTEFIORE, New York Times
Në qershor 1772, forcat ruse bombarduan, sulmuan dhe kapën Bejrutin, një kështjellë në brigjet e Sirisë Osmane. Rusët po mbështetnin aleatin e tyre, një despot të pamëshirshëm arab. Kur u kthyen vitin tjetër, ata pushtuan Bejrutin për gati gjashtë muaj. Atëherë si tani, ata gjetën politikën siriane në një kazan grindjesh etnike-fraksioniste, të cilat ata u përpoqën për të lehtësuar me topa dhe barut të nxehtë.
Sot, Presidenti Vladimir V Putin ka shumë motive në Siri, por ne duhet ta kemi parasysh vizionin e Rusisë për misionin e saj tradicional në Lindjen e Mesme, dhe se si ajo e informon mendjen e Kremlinit. Dhe jo vetëm të Kremlinit: Zëdhënësi i Kishës Ortodokse të Rusisë tha se ndërhyrja e zotit Putin ishte pjesë e “rolit të veçantë që vendi ynë ka luajtur gjithmonë në Lindjen e Mesme.”
Lidhjet Rusisë në rajon janë të rrënjosura në rolin e saj të vetë-caktuar si mbrojtëse e krishterimit ortodoks, të cila ajo pretendon se e ka trashëguar nga perandorët bizantinë pas rënies së Kostandinopojës në vitin 1453 – pra nga “carët”. Carët e prezantuan Moskën jo vetëm si një Romë e Tretë, por edhe si një Jeruzalem i ri, dhe mbrojtës i të krishterëve në Ballkan e në botën arabe, e cila, duke përfshirë edhe Vendet e Shenjta të Jeruzalemit, u sunduan nga osmanët pas vitit 1517.
Fshatarët e devotshëm besuan para se të vdisnin ata duhet të bëjnë pelegrinazh në Jeruzalem dhe të lanin qefinët e tyre në Jordan. Deri në vitin 1917, carët bekonin ujërat e “Jordanit” çdo janar 6, në Moskë, ose më vonë lumin Neva.
Ndërhyrja e parë e madhe e Rusisë filloi më 1768. Kur Katerina e Madhe hyri në luftë me osmanët, dhe Count Aleksei Orlov, i vëllai i të dashurit të saj Grigory, lundroi flotën e tij në Baltik e nëpër ngushticën e Gjibraltarit për të organizuar kryengritjet në Mesdhe. Duke rekrutuar admiralë skocezë, Orlov asgjësoi flotën otomane në Chesme, pas së cilës rusët përkohësisht dominuan Mesdheun Lindor.
Ndërkohë, në Egjipt dhe Siri (e cila shtrihej në Libanin dhe Izraelin e sotëm), arabët e fuqishëm Ali Pasha dhe Dahir el-Umeri, kishin bashkëpunuar për t’ua marrë Damaskun otomanëve, por pastaj e humbën atë. Të dëshpëruar, ata iu afruan Orlovit dhe Catherines, të cilët ranë dakord për t’i mbështetur ata në këmbim të posedimit të Jeruzalemit. Anijet e Orlovit bombarduan qytetet siriane, duke pushtuar më në fund Bejrutin.
Ata u larguan më 1774, kur Rusia braktisi aleatët e saj sirianë në këmbim të koncesioneve otomane mbi Ukrainën dhe Krimenë. Megjithatë një bazë ruse në Mesdhe ruse ishte tani një qëllim strategjik i tyre: Catherina dhe partneri i saj Princi Potemkin aneksuan Krimenë, ku ata themeluan flotës Detit të Zi, pastaj u përpoqën të negociojnë për një bazë në Menorca.
Pasardhësit Catherinës e panë veten si kryqtarë, ku Rusia ishte e destinuar për të sunduar Konstandinopojën dhe Jeruzalemin. Në fund të fundit ishte kjo aspiratë – dhe një përleshje mbi Kishën e Varrit të Shenjtë midis ortodoksëve të mbështetur nga rusët dhe e priftërinjve katolikë të mbështetur nga francezët- që çuan në Luftën e Krimesë.
Humbja ruse më 1856 bindi Alexander II dhe carët e fundit të tërhiqen në përdorimin e forcës ushtarake për të dominuar Jeruzalemin, duke preferuar diplomacinë dhe mënyrën e butë. Por gjatë Luftës së Parë Botërore forcat ruse pushtuan Persinë veriore dhe vërshuan në Irakun otoman, gati e morën Bagdadin. Në vitin 1916, ministri i jashtëm Nicholas II, Sergei Sazonov, negocioi Traktatin Sykes-Picot-Sazonov, i cili premtoi Rusisë Stambollin, pjesë të Turqisë dhe Kurdistanit, dhe një pjesë të Jeruzalemit – një perandori në Lindjen e Afërt e prishur nga Revolucioni Bolshevik.
Sovjetikët ateistë trashëguan një version laik të këtyre ëndrrave: Në Potsdam në vitin 1945, Stalini kërkoi një “kujdestari” mbi Tripolin, Libi, dhe njohu më vonë Izraelin, duke shpresuar në të dy rastet se do të fitonte një bazë mesdhetare. Ajo u hodh poshtë, por Lufta e Ftohtë e bëri Rusinë një fuqi të Lindjes së Mesme, duke mbështetur Gamal Abdel Naserin e Egjiptit me 50.000 këshilltarët sovjetikë.
Deri në ndërhyrjen e fundit, rasti më i afërt kur Rusia u përfshi në beteja ishe ai Luftës izraelito-egjiptiane nga viti 1967 deri në vitin 1970, gjatë së cilës pilotët sovjetike u përballën me izraelitët. Kur pasardhësi i Naserit, Anwar Sadat dëboi rusët, ata kultivuan një treshe diktatorësh, Muammar el-Kadafit në Libi, Sadam Huseinit në Irak dhe Hafez al-Assadit në Siri. Të tre, duke drejtuar regjime të pamëshirshme dinastike mafioze prapa fasadës së partive socialiste, planifikimit qendror dhe kultit stalineks të individit, u kthyen shpejt drejt mirëbërësve të tyre të rinj: Gjeneral Asadi dhe kolonel Gadafi u fotografuan rregullisht në përqafime me ngrohtësi vëllazërore me sekretarin e përgjithshëm sovjetik Leonid Brezhnev. Dhe gjenerali Assad, i trajnuar si pilot në Rusi, i dha Moskës akses në bazën e saj detare Tartus, tani baza e fundit aktive e tij në rajon.
Pas rënies së Bashkimit Sovjetik në vitin 1991, ndikimi rus u shemb dhe Moska arriti të durojë me hidhërim ndërhyrjet perëndimore që shkatërruan Husseinin dhe kolonel Gadafin. Tërheqja amerikane nga rajonit ia dhuroi zotit Putin, i cili e sheh veten në një traditë të pandërprerë të udhëheqjes ruse dhe pushtetit personal, kombëtar perandorak nga carët deri sot, mundësinë për të zvogëluar prestigjin amerikan dhe të projektojë Rusinë si arbitër të domosdoshëm në botë. Shpëtimi i i djalit të Asadit, Bashar, duke luftuar opozitën dhe shtetin islam përputhet me luftën e Rusisë kundër xhihadistëve çeçenë që u dyndën me pankartat e zeza të kalifit – dhe suksesi do të dëshmojë fuqi ndaj Iranit dhe Turqisë, ku Rusia dikur kishte treguar muskujt.
E thënë kjo, zoti Putin mund të arrijë të kanalizojë Catherinën dhe të tregtojë ndikimin sirian për t’iu dhënë fund sanksioneve perëndimore dhe për të siguruar aneksimin e Krimenë – sepse këto shqetësime të organizimit të spektakleve ushtarake përbëjnë mbijetesën politike të zotit Putin. Në disa mënyra, mbrojtja e tij ndaj autokratit të Sirisë është një mbrojtje ndaj autoritetit të vet kundër rebelimit. Formula e pushtetit në Rusi është kjo: autokraci në Kremlin në këmbim të sigurisë dhe prosperitetit në vend, lavdisë jashtë vendit – dhe tani për tani të paktën, ka magji në eksitimin e kësaj aventure orientale, një “Beau Gesté” e përshtatur për televizion me bombarduesit Sukhoi.
Kur Aleksandri II nisi luftërat ekzotike aziatike, një nga ministrat e tij, Count Valuev, shkroi, “ka diçka erotike në të gjitha gjërat në kufijtë e largët”. Moskës i mungojnë burimet për ta zëvendësuar Amerikën dhe do të gjejë në Siri një moçal, por rusët ndjejnë se një Rusi e madhe perandorake ka qenë gjithmonë një lojtare në Lindjen e Mesme – dhe guximi merr shumë peshë në këtë botë të egër.
/Përktheu: Skënder Buçpapaj
Në qershor 1772, forcat ruse bombarduan, sulmuan dhe kapën Bejrutin, një kështjellë në brigjet e Sirisë Osmane. Rusët po mbështetnin aleatin e tyre, një despot të pamëshirshëm arab. Kur u kthyen vitin tjetër, ata pushtuan Bejrutin për gati gjashtë muaj. Atëherë si tani, ata gjetën politikën siriane në një kazan grindjesh etnike-fraksioniste, të cilat ata u përpoqën për të lehtësuar me topa dhe barut të nxehtë.
Sot, Presidenti Vladimir V Putin ka shumë motive në Siri, por ne duhet ta kemi parasysh vizionin e Rusisë për misionin e saj tradicional në Lindjen e Mesme, dhe se si ajo e informon mendjen e Kremlinit. Dhe jo vetëm të Kremlinit: Zëdhënësi i Kishës Ortodokse të Rusisë tha se ndërhyrja e zotit Putin ishte pjesë e “rolit të veçantë që vendi ynë ka luajtur gjithmonë në Lindjen e Mesme.”
Lidhjet Rusisë në rajon janë të rrënjosura në rolin e saj të vetë-caktuar si mbrojtëse e krishterimit ortodoks, të cila ajo pretendon se e ka trashëguar nga perandorët bizantinë pas rënies së Kostandinopojës në vitin 1453 – pra nga “carët”. Carët e prezantuan Moskën jo vetëm si një Romë e Tretë, por edhe si një Jeruzalem i ri, dhe mbrojtës i të krishterëve në Ballkan e në botën arabe, e cila, duke përfshirë edhe Vendet e Shenjta të Jeruzalemit, u sunduan nga osmanët pas vitit 1517.
Fshatarët e devotshëm besuan para se të vdisnin ata duhet të bëjnë pelegrinazh në Jeruzalem dhe të lanin qefinët e tyre në Jordan. Deri në vitin 1917, carët bekonin ujërat e “Jordanit” çdo janar 6, në Moskë, ose më vonë lumin Neva.
Ndërhyrja e parë e madhe e Rusisë filloi më 1768. Kur Katerina e Madhe hyri në luftë me osmanët, dhe Count Aleksei Orlov, i vëllai i të dashurit të saj Grigory, lundroi flotën e tij në Baltik e nëpër ngushticën e Gjibraltarit për të organizuar kryengritjet në Mesdhe. Duke rekrutuar admiralë skocezë, Orlov asgjësoi flotën otomane në Chesme, pas së cilës rusët përkohësisht dominuan Mesdheun Lindor.
Ndërkohë, në Egjipt dhe Siri (e cila shtrihej në Libanin dhe Izraelin e sotëm), arabët e fuqishëm Ali Pasha dhe Dahir el-Umeri, kishin bashkëpunuar për t’ua marrë Damaskun otomanëve, por pastaj e humbën atë. Të dëshpëruar, ata iu afruan Orlovit dhe Catherines, të cilët ranë dakord për t’i mbështetur ata në këmbim të posedimit të Jeruzalemit. Anijet e Orlovit bombarduan qytetet siriane, duke pushtuar më në fund Bejrutin.
Ata u larguan më 1774, kur Rusia braktisi aleatët e saj sirianë në këmbim të koncesioneve otomane mbi Ukrainën dhe Krimenë. Megjithatë një bazë ruse në Mesdhe ruse ishte tani një qëllim strategjik i tyre: Catherina dhe partneri i saj Princi Potemkin aneksuan Krimenë, ku ata themeluan flotës Detit të Zi, pastaj u përpoqën të negociojnë për një bazë në Menorca.
Pasardhësit Catherinës e panë veten si kryqtarë, ku Rusia ishte e destinuar për të sunduar Konstandinopojën dhe Jeruzalemin. Në fund të fundit ishte kjo aspiratë – dhe një përleshje mbi Kishën e Varrit të Shenjtë midis ortodoksëve të mbështetur nga rusët dhe e priftërinjve katolikë të mbështetur nga francezët- që çuan në Luftën e Krimesë.
Humbja ruse më 1856 bindi Alexander II dhe carët e fundit të tërhiqen në përdorimin e forcës ushtarake për të dominuar Jeruzalemin, duke preferuar diplomacinë dhe mënyrën e butë. Por gjatë Luftës së Parë Botërore forcat ruse pushtuan Persinë veriore dhe vërshuan në Irakun otoman, gati e morën Bagdadin. Në vitin 1916, ministri i jashtëm Nicholas II, Sergei Sazonov, negocioi Traktatin Sykes-Picot-Sazonov, i cili premtoi Rusisë Stambollin, pjesë të Turqisë dhe Kurdistanit, dhe një pjesë të Jeruzalemit – një perandori në Lindjen e Afërt e prishur nga Revolucioni Bolshevik.
Sovjetikët ateistë trashëguan një version laik të këtyre ëndrrave: Në Potsdam në vitin 1945, Stalini kërkoi një “kujdestari” mbi Tripolin, Libi, dhe njohu më vonë Izraelin, duke shpresuar në të dy rastet se do të fitonte një bazë mesdhetare. Ajo u hodh poshtë, por Lufta e Ftohtë e bëri Rusinë një fuqi të Lindjes së Mesme, duke mbështetur Gamal Abdel Naserin e Egjiptit me 50.000 këshilltarët sovjetikë.
Deri në ndërhyrjen e fundit, rasti më i afërt kur Rusia u përfshi në beteja ishe ai Luftës izraelito-egjiptiane nga viti 1967 deri në vitin 1970, gjatë së cilës pilotët sovjetike u përballën me izraelitët. Kur pasardhësi i Naserit, Anwar Sadat dëboi rusët, ata kultivuan një treshe diktatorësh, Muammar el-Kadafit në Libi, Sadam Huseinit në Irak dhe Hafez al-Assadit në Siri. Të tre, duke drejtuar regjime të pamëshirshme dinastike mafioze prapa fasadës së partive socialiste, planifikimit qendror dhe kultit stalineks të individit, u kthyen shpejt drejt mirëbërësve të tyre të rinj: Gjeneral Asadi dhe kolonel Gadafi u fotografuan rregullisht në përqafime me ngrohtësi vëllazërore me sekretarin e përgjithshëm sovjetik Leonid Brezhnev. Dhe gjenerali Assad, i trajnuar si pilot në Rusi, i dha Moskës akses në bazën e saj detare Tartus, tani baza e fundit aktive e tij në rajon.
Pas rënies së Bashkimit Sovjetik në vitin 1991, ndikimi rus u shemb dhe Moska arriti të durojë me hidhërim ndërhyrjet perëndimore që shkatërruan Husseinin dhe kolonel Gadafin. Tërheqja amerikane nga rajonit ia dhuroi zotit Putin, i cili e sheh veten në një traditë të pandërprerë të udhëheqjes ruse dhe pushtetit personal, kombëtar perandorak nga carët deri sot, mundësinë për të zvogëluar prestigjin amerikan dhe të projektojë Rusinë si arbitër të domosdoshëm në botë. Shpëtimi i i djalit të Asadit, Bashar, duke luftuar opozitën dhe shtetin islam përputhet me luftën e Rusisë kundër xhihadistëve çeçenë që u dyndën me pankartat e zeza të kalifit – dhe suksesi do të dëshmojë fuqi ndaj Iranit dhe Turqisë, ku Rusia dikur kishte treguar muskujt.
E thënë kjo, zoti Putin mund të arrijë të kanalizojë Catherinën dhe të tregtojë ndikimin sirian për t’iu dhënë fund sanksioneve perëndimore dhe për të siguruar aneksimin e Krimenë – sepse këto shqetësime të organizimit të spektakleve ushtarake përbëjnë mbijetesën politike të zotit Putin. Në disa mënyra, mbrojtja e tij ndaj autokratit të Sirisë është një mbrojtje ndaj autoritetit të vet kundër rebelimit. Formula e pushtetit në Rusi është kjo: autokraci në Kremlin në këmbim të sigurisë dhe prosperitetit në vend, lavdisë jashtë vendit – dhe tani për tani të paktën, ka magji në eksitimin e kësaj aventure orientale, një “Beau Gesté” e përshtatur për televizion me bombarduesit Sukhoi.
Kur Aleksandri II nisi luftërat ekzotike aziatike, një nga ministrat e tij, Count Valuev, shkroi, “ka diçka erotike në të gjitha gjërat në kufijtë e largët”. Moskës i mungojnë burimet për ta zëvendësuar Amerikën dhe do të gjejë në Siri një moçal, por rusët ndjejnë se një Rusi e madhe perandorake ka qenë gjithmonë një lojtare në Lindjen e Mesme – dhe guximi merr shumë peshë në këtë botë të egër.
/Përktheu: Skënder Buçpapaj
