Titulli: KlikInf.
Speciale: Direktivat e BE-së dhe transmetimet në Kosovë
Kosova, e vonuar me digjitalizimin
Kalimi në sistemin digjital duhet të përmbushet deri në vitin 2015. Pas kësaj kohe, ITU-ja nuk mban përgjegjësi për ndërhyrjet në sistemin analog, prandaj edhe Kosova duhet të respektojë këtë Direktivë të ITU-së. Sipas KPM-së, duhet të bëhet hulumtimi i tregut medial në Kosovë, në mënyrë që të sigurohet një pasqyrë se si do të bëhet kalimi nga sistemi analog në atë digjital
16 Dhjetor, 2008
Kalimi i Kosovës në transmetimin digjital nga ai analog, duket se ende është larg realitetit aktual të Kosovës. Të gjithë parametrat tregojnë se Kosova është e vonuar në çdo aspekt, si në infrastrukturën ligjore, po ashtu edhe në anëtarësimin në Unionin Ndërkombëtar të Telekomunikacionit.
Mosanëtarësimi i Kosovës në këtë organizëm ndërkombëtar konsiderohet si problem i natyrës politike. Naile Krasniqi, shefe ekzekutive në Këshillin e Pavarur të Medieve, thotë se për konvertim të sistemit analog në atë digjital, sipas Unionit Ndërkombëtar të Telekomunikacionit (International Telecommunications Union - ITU), Kosova duhet të kalojë në sistem digjital në vitin 2015. Por, nëse bëhet anëtare e CEPT-it (European Conference of Postal and Telecommunications Administrations), atëherë Kosova obligohet edhe në vitin 2012. Sipas Krasniqit, KPM-ja është duke i bërë të gjitha përgatitjet e duhura rreth strategjisë për digjitalizimin e transmetimeve në Kosovë. '"Kosova, respektivisht KPM-ja ka filluar fazën e përgatitjes së hartimit të Strategjisë Digjitale, e cila është në zhvillim e sipër, ku përfshihen planifikimi, caktimi i afateve dhe eksperimentimi i kalimit në sistemin digjital. ثshtë duke u punuar që të bëhen planifikimet e duhura që të kalohet në këtë sistem brenda afateve të përcaktuara". Kalimi në sistemin digjital duhet të përmbushet deri në vitin 2015. Pas kësaj kohe ITU-ja nuk mban përgjegjësi për ndërhyrjet në sistemin analog, prandaj edhe Kosova duhet të respektojë këtë Direktivë të ITU-së. Sipas KPM -së, duhet të bëhet hulumtimi i tregut medial në Kosovë, në mënyrë që të sigurohet një pasqyrë se si do të bëhet kalimi nga sistemi analog në atë digjital (si do të bëhet "switch over") dhe sa do të jetë kostoja e kalimit në atë sistem. Ky konvertim do të kushtojë si në kohë ashtu edhe në përgatitjen për t'u pajisur me pajisjet e zhvilluara teknologjike, si për ata që do të transmetojnë (operatorët) ashtu edhe për ata që do të pranojnë sinjalin digjital (konsumatorët). Sipas KPM-së, nuk mund të kemi parashikime të cilat do të ishin shumë precize si në aspektin e transformimit, kohën sa do të zgjasë një gjë e tillë, si do të duket dhe sa do të kushtojë." Gjithsesi, i tërë procesi zhvillimor i strategjisë, po edhe i përgatitjes për kalim në sistemin digjital, do të rrjedhë në atë mënyrë që televizionet kosovare do të jenë të njoftuara për veprimet që duhet të ndërmerren dhe do të jenë të përfshira në proces në mënyrë që konvertimi i sistemit të tyre nga analog në digjital të jetë i suksesshëm dhe në harmoni me legjislacionin, që do të krijohet për transmetimet televizive digjitale. Ne shpresojmë që mediet tona do të jenë pjesë e procesit dhe do të jenë ato që do të bartin procesin", tha Naile Krasniqi, nga KPM-ja.
Të vonuar me
legjislacionin
Komisioni Parlamentar për Administratë Lokale dhe media thotë se tashmë Kosova është vonuar në shumë aspekte në mënyrë që të mundë të arrijë anëtarësinë në Unionin Ndërkombëtar të Telekomunikacionit. Esat Brajshori, kryetar i Komisionit në fjalë, tha se Kosova absolutisht është e vonuar në aspektin e hartimit të ligjeve për kalimin në sistemin digjital të transmetimit. Ai tha se ekzistojnë disa prej faktorëve, të cilët tani për tani janë të pakapërcyeshëm dhe të cilët e bëjnë të pamundur që Kosova të fillojë digjitalizimin e transmetimeve mediale ."Në këtë rrafsh do të thosha se është punë shumë e madhe dhe do të ishte punë shumë e madhe angazhimi i Ministrisë së Transportit dhe të Postë- Telekomunikacionit për anëtarësimin e Kosovës në Unionin Ndërkombëtar të Telekomunikacionit, në mënyrë që edhe Kosova të fillojë të mendojë se fillimi i vitit 2012 është vit në të cilin do të fillojë digjitalizimi i medieve në përgjithësi, dhe viti 2015 është koha e fundit për një gjë të tillë", tha Brajshori. Ai shtoi se jo vetëm që jemi prapa në aspektin e krijimit të infrastrukturës ligjore, por edhe të anëtarësimit të Kosovës në këtë organizatë që është një gjë e domosdoshme. Sipas Brajshorit, Kosova duhet të jetë edhe anëtare e OKB-së, që të njihet nga numër më i madh i atyre shteteve, në mënyrë që të bëhet edhe anëtare në ITU. Ai shtoi duke thënë se është e vështirë të thuhet tani se çfarë implikimesh buxhetore do të ketë tani, por sigurisht se do të jetë shumë i kushtueshëm".
Esat Brajshori, kryetari i Komisionit Parlamentar për Administratë Lokale dhe Media, ia hedh topin KPM-së, duke thënë se KPM-ja është më shumë e thirrur të angazhohet në këtë drejtim, duke marrë parasysh hapësirat që i ka në drejtim të realizimit të kësaj.
Ai tha se sikurse që jemi të vonuar në çdo fushë, jemi të vonuar edhe në aspektin e sigurimit të teknologjisë së avancuar nga TV-të tona.
Mundësitë e
shumëfishimit të kanaleve
Gazmend Abrashi, nga Global Media Distribution Services (GMDS), thotë se fillimisht duhet të bëhet qartësim i asaj çka kuptojmë më fjalën digjitalizim të transmetimeve dhe çka përfshin ky proces. Ai thotë se transmetimi digjital nuk nënkupton vetëm transmetimet tokësore, siç është bërë zakon të quhet zakonisht. Transmetime digjitale ka edhe në satelit, në kabllor, në internet, si dhe në transmetime tokësore.
Abrashi thotë se nëse e marrim aspektin e transmetimeve digjitale tokësore, atëherë së pari çështja e frekuencës së një kanali nuk është më relevante, nuk është e rëndësishme, sepse ideja se pse kanë ardhur transmetimet digjitale është se Bashkimi Evropian ka caktuar njërin prej standardeve që një shtetet duhet ta plotësojnë, për t'u bërë anëtar i EU-së, dhe gjatë nënshkrimit të stabilizim asociimit, dhe kjo është njëra nga pyetjet që u bëhen shteteve kandidate se deri ku kanë arritur me digjitalizimin transmetimeve.
Brezi frekuencor është një brez shumë i rëndësishëm, ku mund të zhvillohen komunikime të ndryshme dhe të shumta. Ideja është që të shfrytëzohet në mënyrë sa më racionale. "Aktualisht, në një frekuencë, sot në Kosovë, transmetohet një kanal, p.sh RTV21 e ka frekuencën e vet, RTK-ja të vetën, KTV-ja të vetën e kështu me radhë.
Kur flasim për Prishtinën, ajo është një frekuencë, po për Rrafshin e Dukagjinit nevojitet edhe një frekuencë tjetër, kështu që aktualisht kanalet tona televizive kanë rrjete tokësore, d.m.th rrjeti përbëhet prej disa frekuencave, ku 8 deri 9 prej frekuencave janë të shfrytëzuara nga televizionet nacionale në Kosovë, në mënyrë që ta mbulojnë 67% të territorit të Kosovës", tha Gazmend Abrashi, nga GMDS-ja.
Me digjitalizim sot ekziston mundësia që brenda një frekuence të bëhen tetë deri në nëntë kanale, dhe për një periudhë shumë të shkurtër kohore mund të shkohet edhe me 16 kanale. Në këtë mënyrë racionalizohen shpenzimet dhe puna e frekuencave dhe gjithë ky brez i frekuencave, që deri më tani është shfrytëzuar për televizione, në një të ardhme të afërt mund të shfrytëzohet për telekomunikim.
Aktualisht, RV21, RTK-ja dhe KTV-ja janë të pranishme edhe në Evropë dhe në Amerikë përmes transmetimeve digjitale, në Amerikë RTK-ja dhe KTV-ja janë duke u transmetuar përmes internetit, kurse RTV21 përmes satelitit.
Përpjekje që dështuan
Në të kaluarën janë bërë përpjekje nga ana e televizioneve të Kosovës që në mënyrë unike të fillohet me digjitalizimin e transmetimeve.
"Në vitin 2003-2004 mund të themi se kemi qenë më së afërmi në rajon sa i përket digjitalizimit të transmetimeve, mirëpo për shkak të statusit politik të Kosovës të pazgjidhur, ne nuk kemi mundur, sepse në vitin 2005-2006 është mbajtur mbledhja e ITU-së ku janë përcaktuar frekuencat dhe mundësitë. Ne kemi qenë të shkyçur nga ana e ITU-së dhe për shkak të pamundësisë të kësaj zhvillimi është bërë në Shqipëri, ku atje është mbuluar një pjesë jo aq e madhe tokësore dhe më shumë është bërë përmes satelit", tha Abrashi. Sipas Abrashit, PTK-ja dhe televizionet nacionale nuk i kanë thyer rregullat e respektimit të së drejtës autoriale, ndërkaq IPKO-ja edhe "Kujtesa" i patën thyer rregullat e të drejtës autoriale, duke vënë në funksion kanale që janë të palicencuara.
S. GASHI
