Ndërsa disa nga mendjet më të mëdha ushtarake në histori e shfaqën gjenialitetin e tyre taktik në fushën e betejës, të tjerët lanë gjurmë përmes shkrimeve të tyre mbi temën e zhvillimit dhe fitimit të luftës. Ja disa prej strategëve më të mëdhenj ushtarakë të të gjitha kohërave.
- Sun Tzu
“E gjithë lufta bazohet në mashtrimin,” shkruante Sun Tzu, duke e parë atë si çelësin për të mposhtur një armik në fushëbetejë, përmes përdorimit të dinakërisë, strategjisë dhe adaptueshmërisë. Sun Tzu vuri theksin mbi rëndësinë e të kuptuarit të mendjes së kundërshtarit, duke shfrytëzuar dobësitë e tyre për të siguruar fitoren. Ai ishte një avokat i përdorimit të inteligjencës, si dhe i forcës brutale.
Sun Tzu u kërkonte gjithashtu udhëheqësve ushtarakë të përqendroheshin në rëndësinë strategjike të pozicionimit të ushtrive, dhe sesi terreni luan një rol jashtëzakonisht të rëndësishëm. Për mendjen e Sun Tzu-së, planifikimi dhe logjistika ishin çelësi i suksesit ushtarak dhe është parë herë pas here se ai ka qenë shumë i saktë, qysh kur e shkroi Artin e Luftës, në shekullin e 5-të para Krishtit.
- Aleksandri i Madh
Një lider i lindur, guximi i Aleksandrit për të luftuar në vijën e parë e bëri atë të dashur për njerëzit e tij. Kjo, e kombinuar me shkëlqimin taktik, e bëri Aleksandrin dhe ushtrinë e tij një nga forcat më të frikshme të Botës së Lashtë, siç u dëshmua në Betejën e Gaugamelës, në vitin 331 para Krishtit, ku Aleksandri e rrethoi ushtrinë e armiqve të tij persë në një lëvizje të guximshme, që i nxorri ata krejtësisht jashtë loje, dhe e ndihmoi Aleksandrin të siguronte një fitore kyçe.
Shkëlqimi strategjik i Aleksandrit, adaptueshmëria gjatë betejës dhe besnikëria e palëkundur që frymëzoi te njerëzit e tij, e bënë një nga më të mëdhenjtë e të gjitha kohërave, në artin e strategjisë ushtarake.
- Jul Cezari
Shembulli më i spikatur i gjenialitetit ushtarak të Cezarit erdhi në Betejën e Alesias, në vitin 52 para Krishtit. Në atë që do të rezultonte të ishte akti i fundit i Luftërave Galike, ushtria e Cezarit rrethoi vendbanimin e Alesias. Cezari urdhëroi ndërtimin e dy linjave fortifikime – një për të mbajtur Galët në Alesia të rrethuar dhe një tjetër pas trupave të tij, për të mos lejuar ardhjen e përforcimeve drejt të rrethuarve. Taktika e guximshme funksionoi dhe Roma më në fund ia doli të gjunjëzonte galët.
Një gjeneral dhe politikan legjendar me një vizion të veçantë strategjik, arritjet e Cezarit në Gali dhe në Luftën Civile i dhanë një reputacion, si një nga strategët më të mëdhenj në histori, dhe taktikat e tij novatore në fushën e betejës ende studiohen dhe admirohen, sot e kësaj dite.
- Scipio Africanus
Gjenialiteti i Africanusit si strateg ishte të studionte taktikat e Hanibalit dhe më pas t’i kthente kundër tij. Mësimi që Africanus mori nga fitoret e Hannibalit ishte rëndësia e shpejtësisë, befasisë dhe forcës dërrmuese. Prandaj, ai nisi një sulm ndaj Hannibalit në Betejën e Zamës në vitin 202 para Krishtit, me një forcë këmbësorie, kalorësie dhe, elefantësh, që e pushtuan gjeneralin kartagjenas dhe e mposhtën në lojën e tij.
Fitorja e Africanusit ndaj Hannibalit pati një ndikim të madh në doktrinën ushtarake romake dhe emri i tij ka hyrë në histori si një strateg dhe mendimtar i shkëlqyer ushtarak.
- Frederiku i Madh
Siç u dëshmua në Betejën e Leuthen-it në 1757, Frederiku favorizoi ‘rendin e zhdrejtë’, të cilin e përdori me efekt shkatërrues kur u përball me një ushtri shumë më të madhe austriake. Pasi krijoi një shpërqendrim në një pjesë të fushë betejës, teksa fshehu pjesën më të madhe të ushtrisë së tij nga kundërshtarët austriakë, ai zbatoi ”rendin e zhdrejtë”, duke e fokusuar sulmin në një krah të ushtrisë austriake. Të hutuar, austriakët u mundën, dhe kështu u sigurua reputacioni i Frederikut në të gjithë Evropën si një mjeshtër i taktikës.
Frederiku tregoi se ishte një strateg i frikshëm, jo vetëm në fushën e betejës. Ai shkroi gjerësisht për çështjet ushtarake, dhe “Udhëzimi për një gjeneral të ushtrisë”, i shkruar nga ai vetë, vazhdon të studiohet dhe të admirohet shumë nga takticienët ushtarakë, edhe sot e kësaj dite. Një titan në fushën e luftës dhe një mendimtar i shkëlqyer jashtë saj, Frederiku e ktheu Prusinë në një nga vendet më të fuqishme në Evropë gjatë gjithë mbretërimit të tij.
- Karl von Klausevic
Në opusin e tij madhështor, Klausevici u bazua në përvojën e tij të luftimeve, kundër forcave të Napoleon Bonapartit për pjesën dërrmuese të karrierës së tij ushtarake, duke theksuar se si fitorja në luftë mund të arrihej duke patur fillimisht popullsinë në krah, dhe më pas duke përdorur peshën dhe burimet e plota të shtetit, për të mposhtur armikun.
Ai gjithashtu doli me konceptin e ‘mjegullës së luftës’, që pranon pasiguritë dhe konfuzionin që krijon lufta dhe ai u kërkoi gjeneralëve ta përfshinin edhe këtë në planifikimet që bënin. Ai theksoi gjithashtu nevojën për të qenë të kujdesshëm kur planifikoni sulme dhe për të mos i shtrirë shumë forcat që ke në dispozicion, duke e vënë theksin në ekuilibrin delikat që nevojitet, për të arritur suksesin strategjik.
Libri i Klausevicit, i dha atij një reputacion të madh si strateg ushtarak dhe njohuritë e tij kanë formuar mendimet dhe veprimet e udhëheqësve ushtarakë.
- Napoleon Bonaparti
Napoleoni shpiku “Sistemin e Korpusit”, një taktikë revolucionare që e organizoi ushtrinë e tij në njësi të vogla. Kjo mundësoi një fleksibilitet të madh, pasi njësitë mund të vendoseshin me shpejtësi në çdo pjesë të fushëbetejës, duke forcuar sulmet dhe duke mbyllur “gropat”.
Kulmi i karrierës ushtarake të Napoleonit erdhi në Betejën e Austerlicit, në vitin 1805. Përballë forcave të Perandorive Ruse dhe Austriake, beteja përmendet nga shumë historianë si shembulli më i mirë i mjeshtërisë strategjike të Napoleonit. Duke dhënë përshtypjen se ushtria e tij ishte e pambrojtur në krahun e djathtë, ai joshi armikun të niste një sulm.
Kjo i bëri të mundur të përqendronte forcat e tij në qendrën ruse dhe austriake. Pasi u shkatërrua, kundërshtari u largua nga fusha e betejës në panik. Rezultati ishte një nga fitoret më mbresëlënëse të karrierës së jashtëzakonshme të Napoleonit dhe e pozicionoi, në sytë e shumë njerëzve, si strategun më të madh ushtarak të të gjitha kohërave.
/ bota.al
dhe Sultan mehmeti