Sllavet

Nuk dihet shumë per sllavevet Euro-qendrore, (imagjinoni pastaj per sllavet veri lindoret, qe vinin nga uralet, qe nuk ka as edhe nje te dhene historike) dhe ketu jemi duke folur vetem per njemije vjeçarin e pere, para Krishtit. Kur ne te njeten periudhe ILIRET kishin organizime shoqerore dhe strukture te konsoliduar. Per sllavet edhe Herodoti, me (484-425 para Krishtit), jep te dhena shume te vagta dhe te pakta.Popullsite më të vjetra sllave te Evropës Qendrore, të privuar ende ndaj shkruarit, jetonin me mbjelljen e tokes dhe blektori. Arkeologët flasin për "kulturën LAUSITZ", (po e ve fjalen kulture duke qene zemer gjere, pasi te risesh delet dhe dy qepe, nuk eshte kulture). Ne keto popullata sllave, egzistonte dhe praktikohej SKLLAVERIMI, fenomen ky, ku do ta shtjelloj me poshte.Pas Herodotit dy historianë të tjerë, na kanë dhënë me shumë lajme mbi këto popullsi: Taciti (55-117) dhe Plini Plaku (23-79), por kesaj radhe siç e shofim dhe vete, jemi ne nje perjudhe historike shume te vonshme. Për ta, (per historianet e mesiperm) interesante është, se e gjithe kjo popullate sllave ndahej, ne "scito" ose ne "sarmato". Edhe Tolomeno gjeograf (100 -175) ruan kete lloj klasifikimi, brenda të cilit, më së shumti, përdorte terma të tilla si, "Venedi" ose "Sclavins", pra emri "sllavët", e cila jo me kot do te thote “skllav-rob", eshte nje emer origjinar i ketyre popullsive. Qellimi im, nuk eshte te bej ballafaqim midis sllaveve dhe ILIREVE, po do me falni qe kesaj here po interpretoj emrat e dy popujve, pasi aritur ne kete pike, eshte e pa shmangshme. M.q.se te gjithe e dimi se ç'far perfaqeson emri “ILIR” per ne shqiptaret, ai eshte pikerisht personifikimi i te te qenit i lire, mos varesi nga as kush dhe deri sa kemi zgjedhur nje emer te tille si popull, do te thote qe nuk biem ne kompromisa per te qene skllever dhe rober te as kujt. E kunderta e popullit tone, kuptimi i emrit sllavet, perfaqeson nje status te te qenit “skllav-rob”, d.m.th te mohosh lirine me vullnet dhe te njohesh per padron dike tjeter. Atehere mos te vine dhe te na tregojne dhe te na japin leksione ne, (Shqiptareve-ILIRE) per qyteterim dhe civilizim, si shum artikuj qe jane publikuar kohet e fundit duke u shprehur se: “kudo ne ballkan, shpejt apo vone, eshte futur qyteterimi, por shqiptaret, kane ngelur akoma si njemije vjet perpara”. N.q.se nje populli, i mungon diçka e shtrenje si “liria”, gjithe te tjerat, jane fllucka sapuni.Në fund të shekullit të dytë pas Krishtit, tokat e tyre (te sllaveve) u shkelen dhe u dogjen nga fisi i gotëve, të cilat shkrihen pjesërisht, gjithashtu marrin pjesë në luftërat Danubiane në mesin e shekullit të tretë. Emigrimi i sllavëve në tokat të jug-perëndimit, në Elba dhe Oder u shkaktuan edhe nga inkursionet e dhunshme të Huneve (shekulli IV pas Krishtit). Te gjitha keto pushtime, mohime, luftera, shperngulje dhe spostime te popujve sllave, krijojne tek ta, nje situate pa sigurie, kudo qe kane qene, jane ndjere te huaj dhe jo ne vendin e tyre. Siç thame dhe me siper pak dihet per antikitetin e sllaveve, ajo qe është e sigurtë, është se gjuhët kryesore sllave: ruse, polake, polabiko, اeke, Sllovake, bullgare, serbo-kroate, sllovene, dhe ata qe jetojne ne maqedonine antike (te cilet nuk kane te bejne as pak) ... e kane te gjithë origjinën nga sllavishtja e lashtë, ku në gjysmën e parë të mijëvjeçarit te pare para eres sone, ishte gjuha e perbashket e ketyre popullsive. Diferenca e vertete gjuhësore, ka ndodhur vetëm nga mesi i mijëvjeçarit të parë pas Krishtit, e cila në mënyrë të konsiderueshme ndryshon me periudhën e stratifikimit social, midis sllavëve dhe Evropën Perëndimore Qendrore. Mos harojme se sllavet, mbas nje-dy shekullush, te shtyre nga gjndejt e keqija te jeteses, konfliktet midis tyre dhe te popujve te tjere, siç i permenda me siper do detyrohen te emigrojne drejt Gadishullit ILIRIK, e cila njihet ne histori, me emrin “dyndja barbare”, ose “dyndja sllave”.

(Gjergji Anastasi)