Shuhet gazetari dhe publicisti Fatos Baxhaku
Gazetaria shqiptare në zi. Ndërron jetë gazetari dhe publicisti Fatos Baxhaku, një prej emrave të shquar të gazetarisë postkomuniste në Shqipëri.
Lajmi për ndarjen nga jeta të Fatos Baxhakut 55 vjeç, u publikua nga miqtë në rrjetet sociale. Zemra e tij pushoi së rrahuri pasditen e të premtes duke e humbur betejën me një sëmundje të rëndë, nga e cila vuante prej disa kohësh.
Një penë brilante në reportazhbërjen e më pas në realizimin e shumë dokumentarëve, Fatos Baxhaku la gjumë si një kritik i fortë i tranzicionit shqiptar.
Baxhaku ka lindur në Tiranë më 9 janar në 1964. Shkollimin e parë e kreu në shkollat asokohe 8-vjeçare, Emin Duraku dhe “20 Vjetori”, (sot Dora D’Istria). Shkollimin e mesëm e kreu në gjimnazin “Ismail Qemali”.
Përgjatë viteve 1982-1986 studioi në Universitetin e Tiranës në fakultetin e Histori-Filologjisë, ku u diplomua në histori. Që nga 1986 e deri në 1992 punoi në Institutin e Historisë së Akademisë së Shkencave.
Nga 1993 e deri në 1998 ishte bashkëthemelues, kryeredaktor dhe gazetar i “Gazetës Shqiptare”. Në periudhën 1998-1999 ishte kryeredaktor i parë i lajmeve në televizionin “Klan”. Në 1999-2000 ishte kryeredaktor i revistës së përjavshme “XXL”.
Nga 2001 deri në 2005 ishte kryeredaktor dhe gazetar në televizionin “Vizion Plus”. Në 2006-20015 ishte kryeredaktor dhe gazetar në të përditshmen “Shqip”.
Fatos Baxhaku është autor ose bashkëautor i serialeve me reportazhe “Tunel” (Vizion Plus), “Rrugëtim” (Top Channel), “Shtëpia e Vjetër” (Digitalb), si dhe i shumë dokumentarëve televizivë. Ka qenë disa herë pedagog i jashtëm i gazetarisë në universitetet e Elbasanit dhe Tiranës si dhe anëtar i Komitetit Shqiptar të Helsinkit. Bashkëpunëtor në shumë projekte trajnimi me Soros, USAID, Instituti Shqiptar i Medias dhe OSBE.
Baxhaku ka një emër edhe në shumë botime në fushën e gazetarisë dhe të historisë.
Fatos Baxhaku, “Guri” që rrokulliset sot brenda nesh
“Si ju lindi dëshira për të udhëtuar?”. Vite më parë kjo pyetje më vinte në siklet. Ndodhte kështu sepse nuk e dija edhe fort mirë si ti përgjigjesha. Por me kalimin e viteve gjërat vijnë duke u qartësuar dhe tani mendoj se mund ta kem një përgjigje për këtë pyetje, që më ngatërrohej vazhdimisht nëpër këmbë. Unë besoj se jo dëshira, por më shumë se kaq, etja e njeriut për të lëvizur e udhëtuar, lind bashkë me embrionin njerëzor. A nuk është akti i lindjes një lloj udhëtimi? Që foshnjë dëshirojmë të prekim, dëshirojmë të shikojmë, të nuhasim, të komunikojmë e pastaj vjen akti më i lartë i të udhëtuarit në jetën tonë, ngritja në këmbë”. Fatos Baxhaku e nis kështu parathënien e librit “Gur” (2008), duke i dhënë përgjigje një pyetje që lidhej me dëshirën e tij të përhershme, udhëtimin.
Nga Martaneshi, Mirdita, Shkodra, Devolli, Rrëzoma, Dibra, Berati, Ulëza, Tropoja, Kanina, Librazhdi, Narta etj, kanë mbetur sot gjurmët e udhëtimeve të tij përmes reportazheve që i mblodhi në këtë libër, botuar më parë çdo të dielë në gazetën Shqip. Ato janë shkruar në një periudhë që nis në majin e vitit 2006 dhe mbarojnë në tetorin e 2007-tës. Pjesa e dytë e këtij libri titullohet “Haberet e Cenit”, një përmbledhje opinionesh të cilat Baxhaku me humor shprehej se i kishte shkruar në bashkëpunim me “një tirons nga rruga e Kavajës”.
“Nuk ma bën zemra dhe nuk ma do mëndja ta quaj Cenin imagjinar. Unë jam i bindur se ai ekziston vërtet diku në shtëpitë e vjetra, që tani kanë nisur të rrethohen nga pallatet shumëkatëshe. Rri afër sobës së tij të vjetër, thith fort cigaren dhe shikon lajmet duke tundur kokën i pakënaqur”, shprehej Baxhaku. I tërhequr herët nga historia, (puna e tij e parë ka qenë në Institutin e Historisë të Akademisë së Shkencave), ai spikati herët si gazetar pikërisht për mënyrën sesi e tregonte historinë. Për të historia ishte referimi i përhershëm që nuk të lë të gabosh. Në historinë e medias shqiptare, Baxhaku ishte përfaqësuesi më i mirë i një gjenerate, i cili ofroi modelin e një gazetarie bashkëkohore, në një kohë tranzicioni për median e shoqërinë shqiptare. Me portretin që përshkrohej gjithnjë nga një buzëqeshje, ai ruajti deri në fund integritetin e një profili gazetari që shumë pak e takojmë në këto kohëra.
Kjo e bën ikjen e tij të shëndrrohet në një “gur”, që sot, rrokulliset brenda çdo njeriu që e takoi në jetë. Vetë ai i pëlqente gurët. Në çdo vend që udhëtonte e merrte një gur si kujtim. “Më dukej gjëja më e qëndrueshme dhe në shumë raste edhe më karakteristike e fshatrave dhe qytezave. Njerëzit ikin, gurët mbeten. Rrokullisen, thyhen plasariten, ngrijnë e shkrijnë por janë gjithnjë po ata. Këtë zakon jo edhe fort praktik, nisa ta lë kur apartamenti im nisi të mbushej ca si frikshëm me kanistra, cip me gurë por edhe tani fus në xhep ndonjë guralec sidomos ata të zallit të lumenjve”, shprehej ai.
Ndoshta prandaj e quajti “Gur” përmbledhjen me shkrime të kohës ndoshta më interesante në karrierën e tij, gjatë drejtimit të Gazetës Shqip. Fatos Baxhaku ishte kryeredaktori i parë i kësaj gazete, e cila solli një model perëndimor në shtypin shqiptar, me hyrjen e saj në tregun e botimeve në mars të vitit 2006. E pse nuk ishin kohëra për kulturën, ai rriti hapësirën e saj në gazetë i bindur, se, vetëm duke përsosur shijen estetike, do të kemi një shoqërie e lexues më të mirë nesër. Reportazhet dhe opinionet e tij në SHQIP një pjesë e të cilës ai i mblodhi në këtë libër, janë dëshmi e një kohe që do ti shërbejnë historisë dhe një leksion e model për gazetarinë moderne shqiptare. Fatos Baxhaku do të kujtohet gjithmonë, jo vetëm sa herë të flitet për historinë e kësaj gazete, por sa herë që do flasim për historinë e medias në vend./Copyright Gazeta SHQIP
Heroi që nuk deshëm – Një nga shkrimet brilante të Fatos Baxhakut
Kjo që do të lexoni më poshtë, është një histori e pazakontë, që ka ndodhur vetëm pak ditë më parë në kryeqytetin tonë. Është e pazakontë për nga akti i protagonistit, por edhe për kombinimin e çuditshëm mes heroizmit, thjeshtësisë, përulësisë, nga njëra anë, dhe indiferencës, shpërfilljes dhe harresës nga ana tjetër. Heroi – në të gjitha kuptimet – i kësaj historie quhej Pandi Toçe, 55-vjeçar, i martuar, baba i dy fëmijëve.
Ai, sigurisht që nuk kishte se si ta dinte që ajo paradite e nxehtë gushti do të mblidhte orët e tij të fundit. Që prej disa kohësh Pandi Toçe e kishte bërë zakon që të bënte një xhiro të shpejtë andej nga kodrat e Liqenit Artificial të Tiranës.
Muajt e fundit kishin qenë shumë të vështira për të. Për shumë vjet kishte punuar në një punë me të cilën ndihej mirë, në Teatrin Kombëtar, por sikurse është zakoni te ne “novus rex, novus lex”, ndryshimet e reja në Teatër e nxorën të papunë. Shëtitja nga Liqeni sikur e largonte nga ajo ideja fikse se duhej patjetër të niste një punë tjetër. Atë paradite ndihej disi më mirë.
I kishin thënë të paraqitej në zyrat e një spektakli shumë të njohur televiziv. Dukej se kohët e këqija po kalonin më në fund. Ne, sigurisht që nuk mund ta dimë, por Pandi, me siguri këto gjëra kishte në kokë ditën që hyri poshtë gjelbërimit të thellë të kodrave. Befas, duhet të jetë rrëqethur nga klithma e një fëmije. Ishte një 12-vjeçar. Fëmija, në kërkim të topit, kishte hyrë pa u menduar në bregun e përbaltur të liqenit e tash po thëthihej nga kurthi vdekjeprurës.
Dëshmitarët kanë parë se si Pandi, pa hezituar as edhe një sekondë të vetme, është hedhur drejt fëmijës. Për disa minuta të dy po thitheshin nga balta ngjitëse. Atëherë Pandi ka bërë aktin e fundit. Është shtrirë duke u bërë si bazament për këmbët e fëmijës dhe e ka shtyrë atë sa ka mundur drejt bregut të sigurt.
Në ato momente tragjike është ndodhur aty edhe një kalimtar tjetër, i cili e ka bërë kanotierën e vet si litar. Fëmija i llahtarisur ka arritur më në fund të dalë në breg. Por Pandi kishte nisur të shkonte poshtë. “A shpëtoi fëmija?”, ka pyetur herën e fundit që arriti të nxjerrë kokën mbi ujë dhe më pas është zhdukur në llumin e kafenjtë. E gjitha kjo histori tronditi një lagje të tërë afër 30 mijë banorëshe, tronditi miqtë e Pandit, dëshmitarët e rastit … Fëmija i shpëtuar ende është i tronditur. “Ai xhaxhi më shpëtoi mua dhe la fëmijët e tij!”, kështu përsërit ende pa reshtur.
“Njeriu i kanotierës” është edhe ai i shokuar teksa ndan dhembjen me familjarët e Pandit. Ndjenja e përgjithshme rreth e rrotull familjes në mort është e ndarë mes dëshpërimit të thellë për humbjen e të dashurit të tyre, por edhe një krenari e thellë për aktin që kreu Pandi.
E gjitha kjo histori ngjethëse heroizmi kaloi krejt në heshtje. Vetëm diku në një televizion u shkrua – vini re, nuk u tha – si pa dashje një herë të vetme, që “në Liqenin Artificial të Tiranës u gjet trupi i pajetë i një burri të paidentifikuar rreth të ‘50-ave”. Kaq, vetëm kaq. Kaq vlente për shumë prej nesh akti heroik i një njeriu të thjeshtë.
Pas kësaj fjalie “të paidentifikuar” për “burrin e paidentifikuar” ngjarja ishte e rëndësishme dhe ngjethëse vetëm për njerëzit e thjeshtë, të cilët gojë më gojë, me sms, me celular, me “Facebook” e kishin krijuar tashmë me këtë rast një media më vete, një media popullore që nuk i harron njerëzit e vet të mirë, që janë gati të japin jetën për të shpëtuar atë të një fëmije të panjohur.
Shtypi gjëmon përditë me emra “heronjsh” modernë: Rama, Berisha, Basha, Fullani, Arvizu, Meta, e më pas lloj-lloj vipash e vipeshash që janë shumë të shqetësuar, sepse ende s’e kanë ndarë mendjen nëse do t’i kalojnë pushimet në Ibiza apo në Xhamajka. Sigurisht që në këtë shtyp për Pandin nuk ka vend. Ai ishte një njeri i thjeshtë, i heshtur, i qetë, një familjar i ndershëm në kërkim të punës. Ai nuk ishte VIP, ai nuk i prishte punë askujt.
E pra VIP bëhesh vetëm kur prish punë, përndryshe ç’u pa?! Në media nuk kishte vend në të gjallë të tij, por nuk kishte edhe kur dha jetën në mënyrën më heroike të mundshme.
Çfarë ka ngjarë me ne? Me ne që jemi rritur me lloj-lloj heronjsh, ca të vërtetë, ca të sajuar, ca të gjallë e ca të vdekur, ca të vrarë, ca të dashur e plot të tjerë të përfolur? Mos vallë me ne eksperimenti me kultin e heronjve përgjatë komunizmit e teproi aq shumë saqë na e zvordhi edhe vetë fjalën “hero”? Mos vallë bashkëjetesa e gjatë me heronj të sajuar na ka mbushur mendjen se ata, heronjtë e vërtetë, nuk ekzistojnë?
Apo e kemi pranuar si krejt normale që të jetojmë në një botë ku zbrazëtia dhe jo vlerat, tangërllëku dhe jo modestia, hajdutllëku dhe jo ndershmëria, arroganca dhe jo maturia, makutëria dhe jo të qenët i përkorë, dhuna dhe jo qetësia, na qenkan vlerat e vërteta? Përgjigjja është: që të tria bashkë.
Pikërisht ne që respektonim, vetëm se ashtu na thoshin, Heroin e Punës Socialiste që u dogj vetë në pyll, por ama shpëtoi teserën e PPSH-së duke e gëlltitur atë, pikërisht neve nuk na bëka përshtypje heroizmi i Pandit të thjeshtë, “njeriut të vogël”, me zemër të stërmadhe. Pikërisht ne marrim guximin, që jo vetëm ta shpërfillim, ta injorojmë, ta harrojmë, por edhe në rastin e vetëm, që e përmendim, ta cilësojmë “të paidentifikuar”, njësoj sikur emrat në këtë dynja të jenë një gjë e kotë.
Mbase behari është një fazë e vështirë për lajme. E vërtetë. Shumë zyra, shumë prej nesh, shumë politikanë, shumë showman e showgirl janë duke u nxirosur të qetë nën rrezet këndellëse të diellit. Por asnjë justifikim nuk mund t’ua largojë njerëzve të Pandit atë shijen e hidhur që u është krijuar nga shpërfillja e paedukatë për njeriun e tyre të dashur.
Të gjithë, absolutisht të gjithë, qofshin këta edhe më të famshmit, e kanë provuar, të paktën një herë në jetë, atë ndjesinë e kotësisë që ndien kur nuk ta vë veshin apo nuk të hedh sytë njeri. Në rastin e Pandit, “heroit të paidentifikuar”, kështu duhet ta ndiejmë veten nga pak të gjithë.
B. Gazetën SHQIP
Gazetaria shqiptare në zi. Ndërron jetë gazetari dhe publicisti Fatos Baxhaku, një prej emrave të shquar të gazetarisë postkomuniste në Shqipëri.
Lajmi për ndarjen nga jeta të Fatos Baxhakut 55 vjeç, u publikua nga miqtë në rrjetet sociale. Zemra e tij pushoi së rrahuri pasditen e të premtes duke e humbur betejën me një sëmundje të rëndë, nga e cila vuante prej disa kohësh.
Një penë brilante në reportazhbërjen e më pas në realizimin e shumë dokumentarëve, Fatos Baxhaku la gjumë si një kritik i fortë i tranzicionit shqiptar.
Baxhaku ka lindur në Tiranë më 9 janar në 1964. Shkollimin e parë e kreu në shkollat asokohe 8-vjeçare, Emin Duraku dhe “20 Vjetori”, (sot Dora D’Istria). Shkollimin e mesëm e kreu në gjimnazin “Ismail Qemali”.
Përgjatë viteve 1982-1986 studioi në Universitetin e Tiranës në fakultetin e Histori-Filologjisë, ku u diplomua në histori. Që nga 1986 e deri në 1992 punoi në Institutin e Historisë së Akademisë së Shkencave.
Nga 1993 e deri në 1998 ishte bashkëthemelues, kryeredaktor dhe gazetar i “Gazetës Shqiptare”. Në periudhën 1998-1999 ishte kryeredaktor i parë i lajmeve në televizionin “Klan”. Në 1999-2000 ishte kryeredaktor i revistës së përjavshme “XXL”.
Nga 2001 deri në 2005 ishte kryeredaktor dhe gazetar në televizionin “Vizion Plus”. Në 2006-20015 ishte kryeredaktor dhe gazetar në të përditshmen “Shqip”.
Fatos Baxhaku është autor ose bashkëautor i serialeve me reportazhe “Tunel” (Vizion Plus), “Rrugëtim” (Top Channel), “Shtëpia e Vjetër” (Digitalb), si dhe i shumë dokumentarëve televizivë. Ka qenë disa herë pedagog i jashtëm i gazetarisë në universitetet e Elbasanit dhe Tiranës si dhe anëtar i Komitetit Shqiptar të Helsinkit. Bashkëpunëtor në shumë projekte trajnimi me Soros, USAID, Instituti Shqiptar i Medias dhe OSBE.
Baxhaku ka një emër edhe në shumë botime në fushën e gazetarisë dhe të historisë.
Fatos Baxhaku, “Guri” që rrokulliset sot brenda nesh
“Si ju lindi dëshira për të udhëtuar?”. Vite më parë kjo pyetje më vinte në siklet. Ndodhte kështu sepse nuk e dija edhe fort mirë si ti përgjigjesha. Por me kalimin e viteve gjërat vijnë duke u qartësuar dhe tani mendoj se mund ta kem një përgjigje për këtë pyetje, që më ngatërrohej vazhdimisht nëpër këmbë. Unë besoj se jo dëshira, por më shumë se kaq, etja e njeriut për të lëvizur e udhëtuar, lind bashkë me embrionin njerëzor. A nuk është akti i lindjes një lloj udhëtimi? Që foshnjë dëshirojmë të prekim, dëshirojmë të shikojmë, të nuhasim, të komunikojmë e pastaj vjen akti më i lartë i të udhëtuarit në jetën tonë, ngritja në këmbë”. Fatos Baxhaku e nis kështu parathënien e librit “Gur” (2008), duke i dhënë përgjigje një pyetje që lidhej me dëshirën e tij të përhershme, udhëtimin.
Nga Martaneshi, Mirdita, Shkodra, Devolli, Rrëzoma, Dibra, Berati, Ulëza, Tropoja, Kanina, Librazhdi, Narta etj, kanë mbetur sot gjurmët e udhëtimeve të tij përmes reportazheve që i mblodhi në këtë libër, botuar më parë çdo të dielë në gazetën Shqip. Ato janë shkruar në një periudhë që nis në majin e vitit 2006 dhe mbarojnë në tetorin e 2007-tës. Pjesa e dytë e këtij libri titullohet “Haberet e Cenit”, një përmbledhje opinionesh të cilat Baxhaku me humor shprehej se i kishte shkruar në bashkëpunim me “një tirons nga rruga e Kavajës”.
“Nuk ma bën zemra dhe nuk ma do mëndja ta quaj Cenin imagjinar. Unë jam i bindur se ai ekziston vërtet diku në shtëpitë e vjetra, që tani kanë nisur të rrethohen nga pallatet shumëkatëshe. Rri afër sobës së tij të vjetër, thith fort cigaren dhe shikon lajmet duke tundur kokën i pakënaqur”, shprehej Baxhaku. I tërhequr herët nga historia, (puna e tij e parë ka qenë në Institutin e Historisë të Akademisë së Shkencave), ai spikati herët si gazetar pikërisht për mënyrën sesi e tregonte historinë. Për të historia ishte referimi i përhershëm që nuk të lë të gabosh. Në historinë e medias shqiptare, Baxhaku ishte përfaqësuesi më i mirë i një gjenerate, i cili ofroi modelin e një gazetarie bashkëkohore, në një kohë tranzicioni për median e shoqërinë shqiptare. Me portretin që përshkrohej gjithnjë nga një buzëqeshje, ai ruajti deri në fund integritetin e një profili gazetari që shumë pak e takojmë në këto kohëra.
Kjo e bën ikjen e tij të shëndrrohet në një “gur”, që sot, rrokulliset brenda çdo njeriu që e takoi në jetë. Vetë ai i pëlqente gurët. Në çdo vend që udhëtonte e merrte një gur si kujtim. “Më dukej gjëja më e qëndrueshme dhe në shumë raste edhe më karakteristike e fshatrave dhe qytezave. Njerëzit ikin, gurët mbeten. Rrokullisen, thyhen plasariten, ngrijnë e shkrijnë por janë gjithnjë po ata. Këtë zakon jo edhe fort praktik, nisa ta lë kur apartamenti im nisi të mbushej ca si frikshëm me kanistra, cip me gurë por edhe tani fus në xhep ndonjë guralec sidomos ata të zallit të lumenjve”, shprehej ai.
Ndoshta prandaj e quajti “Gur” përmbledhjen me shkrime të kohës ndoshta më interesante në karrierën e tij, gjatë drejtimit të Gazetës Shqip. Fatos Baxhaku ishte kryeredaktori i parë i kësaj gazete, e cila solli një model perëndimor në shtypin shqiptar, me hyrjen e saj në tregun e botimeve në mars të vitit 2006. E pse nuk ishin kohëra për kulturën, ai rriti hapësirën e saj në gazetë i bindur, se, vetëm duke përsosur shijen estetike, do të kemi një shoqërie e lexues më të mirë nesër. Reportazhet dhe opinionet e tij në SHQIP një pjesë e të cilës ai i mblodhi në këtë libër, janë dëshmi e një kohe që do ti shërbejnë historisë dhe një leksion e model për gazetarinë moderne shqiptare. Fatos Baxhaku do të kujtohet gjithmonë, jo vetëm sa herë të flitet për historinë e kësaj gazete, por sa herë që do flasim për historinë e medias në vend./Copyright Gazeta SHQIP
Heroi që nuk deshëm – Një nga shkrimet brilante të Fatos Baxhakut
Kjo që do të lexoni më poshtë, është një histori e pazakontë, që ka ndodhur vetëm pak ditë më parë në kryeqytetin tonë. Është e pazakontë për nga akti i protagonistit, por edhe për kombinimin e çuditshëm mes heroizmit, thjeshtësisë, përulësisë, nga njëra anë, dhe indiferencës, shpërfilljes dhe harresës nga ana tjetër. Heroi – në të gjitha kuptimet – i kësaj historie quhej Pandi Toçe, 55-vjeçar, i martuar, baba i dy fëmijëve.
Ai, sigurisht që nuk kishte se si ta dinte që ajo paradite e nxehtë gushti do të mblidhte orët e tij të fundit. Që prej disa kohësh Pandi Toçe e kishte bërë zakon që të bënte një xhiro të shpejtë andej nga kodrat e Liqenit Artificial të Tiranës.
Muajt e fundit kishin qenë shumë të vështira për të. Për shumë vjet kishte punuar në një punë me të cilën ndihej mirë, në Teatrin Kombëtar, por sikurse është zakoni te ne “novus rex, novus lex”, ndryshimet e reja në Teatër e nxorën të papunë. Shëtitja nga Liqeni sikur e largonte nga ajo ideja fikse se duhej patjetër të niste një punë tjetër. Atë paradite ndihej disi më mirë.
I kishin thënë të paraqitej në zyrat e një spektakli shumë të njohur televiziv. Dukej se kohët e këqija po kalonin më në fund. Ne, sigurisht që nuk mund ta dimë, por Pandi, me siguri këto gjëra kishte në kokë ditën që hyri poshtë gjelbërimit të thellë të kodrave. Befas, duhet të jetë rrëqethur nga klithma e një fëmije. Ishte një 12-vjeçar. Fëmija, në kërkim të topit, kishte hyrë pa u menduar në bregun e përbaltur të liqenit e tash po thëthihej nga kurthi vdekjeprurës.
Dëshmitarët kanë parë se si Pandi, pa hezituar as edhe një sekondë të vetme, është hedhur drejt fëmijës. Për disa minuta të dy po thitheshin nga balta ngjitëse. Atëherë Pandi ka bërë aktin e fundit. Është shtrirë duke u bërë si bazament për këmbët e fëmijës dhe e ka shtyrë atë sa ka mundur drejt bregut të sigurt.
Në ato momente tragjike është ndodhur aty edhe një kalimtar tjetër, i cili e ka bërë kanotierën e vet si litar. Fëmija i llahtarisur ka arritur më në fund të dalë në breg. Por Pandi kishte nisur të shkonte poshtë. “A shpëtoi fëmija?”, ka pyetur herën e fundit që arriti të nxjerrë kokën mbi ujë dhe më pas është zhdukur në llumin e kafenjtë. E gjitha kjo histori tronditi një lagje të tërë afër 30 mijë banorëshe, tronditi miqtë e Pandit, dëshmitarët e rastit … Fëmija i shpëtuar ende është i tronditur. “Ai xhaxhi më shpëtoi mua dhe la fëmijët e tij!”, kështu përsërit ende pa reshtur.
“Njeriu i kanotierës” është edhe ai i shokuar teksa ndan dhembjen me familjarët e Pandit. Ndjenja e përgjithshme rreth e rrotull familjes në mort është e ndarë mes dëshpërimit të thellë për humbjen e të dashurit të tyre, por edhe një krenari e thellë për aktin që kreu Pandi.
E gjitha kjo histori ngjethëse heroizmi kaloi krejt në heshtje. Vetëm diku në një televizion u shkrua – vini re, nuk u tha – si pa dashje një herë të vetme, që “në Liqenin Artificial të Tiranës u gjet trupi i pajetë i një burri të paidentifikuar rreth të ‘50-ave”. Kaq, vetëm kaq. Kaq vlente për shumë prej nesh akti heroik i një njeriu të thjeshtë.
Pas kësaj fjalie “të paidentifikuar” për “burrin e paidentifikuar” ngjarja ishte e rëndësishme dhe ngjethëse vetëm për njerëzit e thjeshtë, të cilët gojë më gojë, me sms, me celular, me “Facebook” e kishin krijuar tashmë me këtë rast një media më vete, një media popullore që nuk i harron njerëzit e vet të mirë, që janë gati të japin jetën për të shpëtuar atë të një fëmije të panjohur.
Shtypi gjëmon përditë me emra “heronjsh” modernë: Rama, Berisha, Basha, Fullani, Arvizu, Meta, e më pas lloj-lloj vipash e vipeshash që janë shumë të shqetësuar, sepse ende s’e kanë ndarë mendjen nëse do t’i kalojnë pushimet në Ibiza apo në Xhamajka. Sigurisht që në këtë shtyp për Pandin nuk ka vend. Ai ishte një njeri i thjeshtë, i heshtur, i qetë, një familjar i ndershëm në kërkim të punës. Ai nuk ishte VIP, ai nuk i prishte punë askujt.
E pra VIP bëhesh vetëm kur prish punë, përndryshe ç’u pa?! Në media nuk kishte vend në të gjallë të tij, por nuk kishte edhe kur dha jetën në mënyrën më heroike të mundshme.
Çfarë ka ngjarë me ne? Me ne që jemi rritur me lloj-lloj heronjsh, ca të vërtetë, ca të sajuar, ca të gjallë e ca të vdekur, ca të vrarë, ca të dashur e plot të tjerë të përfolur? Mos vallë me ne eksperimenti me kultin e heronjve përgjatë komunizmit e teproi aq shumë saqë na e zvordhi edhe vetë fjalën “hero”? Mos vallë bashkëjetesa e gjatë me heronj të sajuar na ka mbushur mendjen se ata, heronjtë e vërtetë, nuk ekzistojnë?
Apo e kemi pranuar si krejt normale që të jetojmë në një botë ku zbrazëtia dhe jo vlerat, tangërllëku dhe jo modestia, hajdutllëku dhe jo ndershmëria, arroganca dhe jo maturia, makutëria dhe jo të qenët i përkorë, dhuna dhe jo qetësia, na qenkan vlerat e vërteta? Përgjigjja është: që të tria bashkë.
Pikërisht ne që respektonim, vetëm se ashtu na thoshin, Heroin e Punës Socialiste që u dogj vetë në pyll, por ama shpëtoi teserën e PPSH-së duke e gëlltitur atë, pikërisht neve nuk na bëka përshtypje heroizmi i Pandit të thjeshtë, “njeriut të vogël”, me zemër të stërmadhe. Pikërisht ne marrim guximin, që jo vetëm ta shpërfillim, ta injorojmë, ta harrojmë, por edhe në rastin e vetëm, që e përmendim, ta cilësojmë “të paidentifikuar”, njësoj sikur emrat në këtë dynja të jenë një gjë e kotë.
Mbase behari është një fazë e vështirë për lajme. E vërtetë. Shumë zyra, shumë prej nesh, shumë politikanë, shumë showman e showgirl janë duke u nxirosur të qetë nën rrezet këndellëse të diellit. Por asnjë justifikim nuk mund t’ua largojë njerëzve të Pandit atë shijen e hidhur që u është krijuar nga shpërfillja e paedukatë për njeriun e tyre të dashur.
Të gjithë, absolutisht të gjithë, qofshin këta edhe më të famshmit, e kanë provuar, të paktën një herë në jetë, atë ndjesinë e kotësisë që ndien kur nuk ta vë veshin apo nuk të hedh sytë njeri. Në rastin e Pandit, “heroit të paidentifikuar”, kështu duhet ta ndiejmë veten nga pak të gjithë.
B. Gazetën SHQIP
