Kresha
A pretty face can never trick me
Nga:Prim.dr.med.sc. Ali F. Iljazi
Deri te fundi i kësaj decenie gjenerata e re e ilaçeve "sipas masës" së pacientit do të mënjanojë dilemat tek të cilat vie gjatë shërimit, sepse sot marrja e tabletave është bixhoz i vërtetë - njerëz të ndryshëm, ndryshe reagojnë në ilaçe të njëjtë, andaj vie deri te pasojat e padëshiruara apo ilaçi nuk reagon fare.
Ilaçet e personalizuar ose farmakogjenetika premtojnë ndryshimin që do të mundësojnë mjekëve që të harmonizojnë terapinë me profile të ndryshme gjenetike të pacientit, i vërtetuar me analizën e gjakut ose me mënyrë edhe më të thjeshtë, sikurse me shpëlarjen e gojës. Rezultati do të jetë më i sigurt dhe ilaçet më efikase që do të kursejnë edhe jetën edhe të hollat.
Ky është lajm i mirë për pacientët, por për kompanitë farmaceutike ilaçet e qëlluar paraqesin shpatë me dy teha e cila do të thotë edhe fundin e "ilaçeve bestseller" të cilët shiten me miliardë dollar dhe në të cilët ky sektor realizon profitin më të madh.
Kalojmë nga kuburet e vjetra në udhëheqjen laserike të municionit që d.m.th. ndryshimin esencial në këtë industri, ndërsa pasojat për modelin ekzistues të afarizmit janë shkatërruese - ka vlerësuar udhëheqësi i firmës konsultante "Farma Strategy", Bari Xhejms.
Në ardhmëri në ilaçet do të jetë e shënuar përdorimi tejet i kufizuar në gjenotip të përcaktuar që d.m.th. treg shumë i pakët për prodhime të tjera.
Në anën tjetër, hulumtimet klinike të ilaçeve do të jetë më e shpejtë dhe më e lirë, sepse paraprakisht për testim do të zgjedhej grupi sipas kodit të tij gjenetik. Ilaçet shumë efikase dhe më të sigurt gjithashtu do të jenë më të shtrenjtë.
Këta dy faktorë së bashku mund të sjellin deri te zvogëlimi i nevojës për shitje enorme të një ilaçi për t'u kompensuar shpenzimet enorme të zhvillimit të tij.
Nënkryetari për hulumtime gjenetike në gjigantin farmaceutik "Glasko Smit Klajn", Alen Rouzes parasheh fenomenin e gjeneratës së re të "minibestsellerëve" në periudhën e ardhshme 10-20 vjeçare, i cili së bashku me prodhuesit e ilaçeve do të sjellë të ardhura të njëjta si sot preparatet më të shitura më të mirë.
Shkenca e re, e krijuar me dekodimin e gjenomit njerëzor "librit të jetës", do të mund gjithashtu të hap edhe mundësinë e terapisë me ilaçet që në të kaluarën janë vlerësuar si joefikas.
Ilaçi i cili vepron vetëm në 2% të pacientëve sot nuk ka shansë që të paraqitet në treg, por shkencëtarët mund të argumentojnë që ai funksionon te disa tipe gjenetik, andaj në të ardhmen mund të lejohet për përdorim.
Njerëzit sot nuk mund të vijnë deri te disa ilaçe, sepse është e pamundur me i përsosur e kjo nuk do të jetë rast kur me të vërtetë fillon të lëviz farmakogjenetika - thotë Rouzes.
Për Rob Arnoldin, shefin e shkencave natyrore në firmën konsultative "Prays Voterhaus Kupers", epoka e re e ilaçeve të qëlluar do të jetë e dobishme për kompanitë e vogla bioteknologjike, sepse shpenzimet e zhvillimit të ilaçeve do të zvogëlohen dukshëm.
Kur fillon terapia e grupeve të vogla të pacientëve, kompanitë e vogla bioteknologjike të cilave nuk ju nevojiten ilaçet me fitim vjetor prej 500 milion dollar, do të jenë vërtetë në përparësi - ka vlerësuar Arnoldi.
Ilaçet e sotëm kanë shumë të meta. Një grup i antidepresivëve, inkibitor selektiv të serotoninës në mes të cilëve është edhe "zbulimi bestseller" nuk vepron te çdo i katërti pacient, ndërsa çdo i pesti person nuk reagon në beta-blokatorët për tension të lartë të gjakut.
Në planin e sëmundjeve edhe më të rënda, sikurse karcinomi, sëmundja e Alchajmerit, stopa e suksesit të ilaçeve individual shpesh është nën 50%.
Ndryshimet e shumta në reaksionin ndaj ilaçeve mund të shpjegohen me variacionet gjenetike në mes pacientëve të cilët shprehen në mënyrën e absorbimit dhe "përpunimit" metabolik të ilaçeve.
Kodeini p.sh. është joefikas te njerëzit të cilët nuk kanë enzim - i nevojshëm për të aktivizuar ilaçin, kështu që ata nuk kanë kurrfarë dobie kur marrin këtë ilaç.
Kompania farmaceutike "Glasko Smit Klajn" ka problem tjetër me ilaçin e saj "abakavir" kundër HIV-it dhe sidës i cili te 5% e njerëzve mund të shkaktojë ndjeshmërinë potenciale fatale dhe tani punon në hulumtimin e mënyrës që të izolojë këta tipa gjenetikisht të rrezikuar.
Kompania Zvicerane "Rosh holding", kompani kryesore botërore për diagnostikën e preparateve përgatitet që të futet në "bumin" e pritur të hulumtimeve gjenetike, sidomos pasi i ka rënë shitja e ilaçeve më të rëndësishëm.
Udhëheqësi i sektorit të saj për diagnostikë, Hajno fon Prondzinksi, mendon që hulumtimi i predispozicionit gjenetik për shumicën terapia do të bëhet rutinore kah fundi i kësaj dekade.
Sipas fjalëve të tij, do të duhej pesë deri në shtatë vjet që të përsoset "mënyra diagnostike" e gjerë për zhvillimin e ilaçeve të rinj, ndërsa karcinomi shkencëtarëve do t'ua jep shansën që të vendosin diagnozën para se në lëmenjtë tjerë.
Shitja e preparateve për diagnostikim në 10-15 vjetët e ardhshëm është i madh se sa sot, ndërsa marketingu në industrinë farmaceutike do të duhej të ndryshohej tërësisht për t'u harmonizuar me prodhimet e përcaktuara dhe të orientuara - konkludon Prondzinski.
Rezultatet e para të revolucionit farmakogjenetike do të shihen në terapinë e karcinomëve. Shembulli i parë është ilaçi "herceptin" kundër karcinomit të gjirit i kompanisë "Genenteh", ngase u jepet vetëm grave me gjenin HER2 të ndryshuar, përgjegjës për faktorin e rritjes i cili nxit rritjen e tumorit, ndërsa shkencëtarët gjithnjë e më shumë punojnë në zhvillimin e numrit më të madh të prodhimeve të orientuar. Shkencëtarët në Universitetin "Emori" në Amerikë punojnë me kompaninë "IBM" dhe "Njutek sajensiz" në sistemin e ri të "gjurmëve" të gjenit të sëmurëve nga karcinomi dhe kështu e orientojnë terapinë e tyre. Në universitet pritet që ky sistem do të përsoset deri në fund të vitit 2011.
www.islamgjakova.net
Deri te fundi i kësaj decenie gjenerata e re e ilaçeve "sipas masës" së pacientit do të mënjanojë dilemat tek të cilat vie gjatë shërimit, sepse sot marrja e tabletave është bixhoz i vërtetë - njerëz të ndryshëm, ndryshe reagojnë në ilaçe të njëjtë, andaj vie deri te pasojat e padëshiruara apo ilaçi nuk reagon fare.
Ilaçet e personalizuar ose farmakogjenetika premtojnë ndryshimin që do të mundësojnë mjekëve që të harmonizojnë terapinë me profile të ndryshme gjenetike të pacientit, i vërtetuar me analizën e gjakut ose me mënyrë edhe më të thjeshtë, sikurse me shpëlarjen e gojës. Rezultati do të jetë më i sigurt dhe ilaçet më efikase që do të kursejnë edhe jetën edhe të hollat.
Ky është lajm i mirë për pacientët, por për kompanitë farmaceutike ilaçet e qëlluar paraqesin shpatë me dy teha e cila do të thotë edhe fundin e "ilaçeve bestseller" të cilët shiten me miliardë dollar dhe në të cilët ky sektor realizon profitin më të madh.
Kalojmë nga kuburet e vjetra në udhëheqjen laserike të municionit që d.m.th. ndryshimin esencial në këtë industri, ndërsa pasojat për modelin ekzistues të afarizmit janë shkatërruese - ka vlerësuar udhëheqësi i firmës konsultante "Farma Strategy", Bari Xhejms.
Në ardhmëri në ilaçet do të jetë e shënuar përdorimi tejet i kufizuar në gjenotip të përcaktuar që d.m.th. treg shumë i pakët për prodhime të tjera.
Në anën tjetër, hulumtimet klinike të ilaçeve do të jetë më e shpejtë dhe më e lirë, sepse paraprakisht për testim do të zgjedhej grupi sipas kodit të tij gjenetik. Ilaçet shumë efikase dhe më të sigurt gjithashtu do të jenë më të shtrenjtë.
Këta dy faktorë së bashku mund të sjellin deri te zvogëlimi i nevojës për shitje enorme të një ilaçi për t'u kompensuar shpenzimet enorme të zhvillimit të tij.
Nënkryetari për hulumtime gjenetike në gjigantin farmaceutik "Glasko Smit Klajn", Alen Rouzes parasheh fenomenin e gjeneratës së re të "minibestsellerëve" në periudhën e ardhshme 10-20 vjeçare, i cili së bashku me prodhuesit e ilaçeve do të sjellë të ardhura të njëjta si sot preparatet më të shitura më të mirë.
Shkenca e re, e krijuar me dekodimin e gjenomit njerëzor "librit të jetës", do të mund gjithashtu të hap edhe mundësinë e terapisë me ilaçet që në të kaluarën janë vlerësuar si joefikas.
Ilaçi i cili vepron vetëm në 2% të pacientëve sot nuk ka shansë që të paraqitet në treg, por shkencëtarët mund të argumentojnë që ai funksionon te disa tipe gjenetik, andaj në të ardhmen mund të lejohet për përdorim.
Njerëzit sot nuk mund të vijnë deri te disa ilaçe, sepse është e pamundur me i përsosur e kjo nuk do të jetë rast kur me të vërtetë fillon të lëviz farmakogjenetika - thotë Rouzes.
Për Rob Arnoldin, shefin e shkencave natyrore në firmën konsultative "Prays Voterhaus Kupers", epoka e re e ilaçeve të qëlluar do të jetë e dobishme për kompanitë e vogla bioteknologjike, sepse shpenzimet e zhvillimit të ilaçeve do të zvogëlohen dukshëm.
Kur fillon terapia e grupeve të vogla të pacientëve, kompanitë e vogla bioteknologjike të cilave nuk ju nevojiten ilaçet me fitim vjetor prej 500 milion dollar, do të jenë vërtetë në përparësi - ka vlerësuar Arnoldi.
Ilaçet e sotëm kanë shumë të meta. Një grup i antidepresivëve, inkibitor selektiv të serotoninës në mes të cilëve është edhe "zbulimi bestseller" nuk vepron te çdo i katërti pacient, ndërsa çdo i pesti person nuk reagon në beta-blokatorët për tension të lartë të gjakut.
Në planin e sëmundjeve edhe më të rënda, sikurse karcinomi, sëmundja e Alchajmerit, stopa e suksesit të ilaçeve individual shpesh është nën 50%.
Ndryshimet e shumta në reaksionin ndaj ilaçeve mund të shpjegohen me variacionet gjenetike në mes pacientëve të cilët shprehen në mënyrën e absorbimit dhe "përpunimit" metabolik të ilaçeve.
Kodeini p.sh. është joefikas te njerëzit të cilët nuk kanë enzim - i nevojshëm për të aktivizuar ilaçin, kështu që ata nuk kanë kurrfarë dobie kur marrin këtë ilaç.
Kompania farmaceutike "Glasko Smit Klajn" ka problem tjetër me ilaçin e saj "abakavir" kundër HIV-it dhe sidës i cili te 5% e njerëzve mund të shkaktojë ndjeshmërinë potenciale fatale dhe tani punon në hulumtimin e mënyrës që të izolojë këta tipa gjenetikisht të rrezikuar.
Kompania Zvicerane "Rosh holding", kompani kryesore botërore për diagnostikën e preparateve përgatitet që të futet në "bumin" e pritur të hulumtimeve gjenetike, sidomos pasi i ka rënë shitja e ilaçeve më të rëndësishëm.
Udhëheqësi i sektorit të saj për diagnostikë, Hajno fon Prondzinksi, mendon që hulumtimi i predispozicionit gjenetik për shumicën terapia do të bëhet rutinore kah fundi i kësaj dekade.
Sipas fjalëve të tij, do të duhej pesë deri në shtatë vjet që të përsoset "mënyra diagnostike" e gjerë për zhvillimin e ilaçeve të rinj, ndërsa karcinomi shkencëtarëve do t'ua jep shansën që të vendosin diagnozën para se në lëmenjtë tjerë.
Shitja e preparateve për diagnostikim në 10-15 vjetët e ardhshëm është i madh se sa sot, ndërsa marketingu në industrinë farmaceutike do të duhej të ndryshohej tërësisht për t'u harmonizuar me prodhimet e përcaktuara dhe të orientuara - konkludon Prondzinski.
Rezultatet e para të revolucionit farmakogjenetike do të shihen në terapinë e karcinomëve. Shembulli i parë është ilaçi "herceptin" kundër karcinomit të gjirit i kompanisë "Genenteh", ngase u jepet vetëm grave me gjenin HER2 të ndryshuar, përgjegjës për faktorin e rritjes i cili nxit rritjen e tumorit, ndërsa shkencëtarët gjithnjë e më shumë punojnë në zhvillimin e numrit më të madh të prodhimeve të orientuar. Shkencëtarët në Universitetin "Emori" në Amerikë punojnë me kompaninë "IBM" dhe "Njutek sajensiz" në sistemin e ri të "gjurmëve" të gjenit të sëmurëve nga karcinomi dhe kështu e orientojnë terapinë e tyre. Në universitet pritet që ky sistem do të përsoset deri në fund të vitit 2011.
www.islamgjakova.net
(