eGo0sTyle
System Engineer
Nje dite para se modelja shqiptare Anxhela Martini te parakalonte pa te mbathura ne nje tapet ne Londer, para se Kolegji zgjedhor te zbardhte me ne fund vendimin per Tiranen dhe para se Lana te ngjyhej me blu per disa minuta, nje seri shperthimesh ndodhen ne Fushe Kruje. Shenjestra ishte nje fabrike cimentoje se ciles iu hodh ne ere shtylla e tensionit te larte qe e furnizonte me energji dhe iu demtua ura e Bardharit prej nga, domosdo, kalojne kamionet me cimento, punonjesit dhe administrata. Fjala eshte per nje fabrike “historike” te viteve 1960 qe prodhonte cimento per ndertimin e socializmit; qe u katandis ne pike ne hallit ne vitet 90-te, derisa u privatizua nga nje firme libaneze ne vitin 2000; qe u modernizua dhe shtoi punonjesit e vet nga dyzet e ca, ne rreth 500 vete; qe sipas deklarimeve te vitit 2010 ka kryer nje xhiro prej 56 milione eurosh. Deri tek keto detaje, vertet mund te gjeni te dhena qe pakkush i dinte, por nga ana tjeter shperthimet prane, rreth dhe rrotull kesaj fabrike jane nje lajm i vjeter. Numerohen mbi dhjete eksplozione ndaj fabrikes se cimentos ne vite, duke nisur nga nje shperthim qe per ters, desh zuri gafil edhe eskorten e ish kryeministrit Nano, karvani i te cilit po udhetonte drejt inaugurimit te fabrikes ne fjale. U arrestuan shume vete asokohe, banore te zones e te dyshuar te mundshem, por hetimet nuk zbardhen gje. Nje here ne kaq kohe, fabrika na e kujton ekzistencen e saj me ndonje shperthim te ri eksplozivi, qe synon pikat nevralgjike te funksionimit: Linjen e furnizimit me energji, rrugen, etj.
Historia e sulmeve ndaj kesaj fabrike, eshte alternuar ndonjehere me lajme “pozitive”, si ai i para dy-tre viteve: Disa te tjera si ajo fabrike, gjithsej, kater, do te plotesojne zinxhirin e shtrydhjes dhe zgavrimit te maleve krenare perreth Krujes dhe Lezhes, per te prodhuar cimento, sa me shume cimento. Kaq milione investime italiane e spanjolle, kaq vende te reja pune, teknologji te reja aspak ndotese per mjedisin etj, ishin haberet entuziaste mbi industrine cimentuese te pellgut Fushe Kruje-Lezhe, qe mesa duket qenka i pasur me lendet e para te prodhimit te cimentos. U tha se per njeren prej ketyre fabrikave duhej rrafshuar nje pyll prej 300 e ca hektaresh, por u shtua se vete investitoret do ta zevendesojne kete pyll, me mbjellje te reja. Sa per te tjerat, titujt e zakonshem te lajmeve mbi cimenton e Fushe Krujes ngjajne me rutinen e viktimave ne Afganistan e Irak: Na vjen gjynah, por jemi mesuar.
Atehere si eshte puna e kesaj historie? Jane degjuar shume zera e versione, te cilat nuk i sqaron askush zyrtarisht. Banoret e fshatrave rreth e rrotull nuk paskeshin qene dakord qe ne fillim me riaktivizimin e fabrikes, per shkak te ndotjes. Banoret pretendojne pronesine e disa siperfaqeve toke te zena nga fabrika, qe nuk jane demshperblyer. Banoret (disa syresh) po u bejne shantazh drejtuesve te fabrikes per te punesuar fshataret (disa syresh) si punetore apo si roje. Shperthimet e herepashershme jane presion i konkurrences ne sektor. Ose jane presion qe pronaret te shesin fabriken me cmim te ulet dhe te mbledhin plackat. Ka dhe versione qe kombinojne keto qe thame me siper, ashtu sic mund te kete edhe opsione te tjera romanesh policeske qe ende pritet te perpunohen. Po mire, mund te thote dikush, ju gazetaret pse nuk i investigoni keto ngjarje?
Shume e drejte. Duke qene se cdo here policia qe shkon me vargan furgonash ne vendgjarje, ne fshatin Zalle prane Borizanes, sjell nje motiv te ndryshem (heren e fundit u tha per konkurrencen, ndersa me pare eshte dyshuar per hakmarrje nga banoret e zones), gazetari ndoshta hedh drite disi me thelle. Mirepo banoret e Zalles atij i thone se fabrika vertet ndot ca, por ata nuk dine gje per shperthimet. Eksperteve te kriminalistikes u mbetet vecse te hetojne gjurmet qe le pas tritoli (pra asgje), ndersa (dhe kjo eshte akoma me e cuditshme) drejtuesit e fabrikes ngurrojne te flasin me mediat. Atehere nga ta zere fillin gazetari?
Ndoshta historia zbardhet vetiu, kur te degjojme se fabrika e cimentos ne Fushe Kruje ka nderruar pronar. Mbase organet perkatese i kane mbledhur nderkohe provat (pas dhjete vjet shperthimesh) dhe e zbardhin ceshtjen se shpejti, duke na deshmuar se u kemi rene kot ne qafe. Por deri atehere kjo fabrike e “mistershme” mbetet nje shembull kuptimplote i ecurise se investimeve te huaja ne ekonomine e re te tregut demokratik shqiptar. Aty ku pronat jane lemsh, ku te fortet e fshatit kerkojne harac, ku konkurrenca zgjidhet me tritol, ku pronaret nuk e hapin gojen, ku policia nuk ka as qejf e as takat per te bere punen e vet dhe ku qeveritaret vazhdojne te flasin per mrekulline e kapitalizmit shqiptar.
Historia e sulmeve ndaj kesaj fabrike, eshte alternuar ndonjehere me lajme “pozitive”, si ai i para dy-tre viteve: Disa te tjera si ajo fabrike, gjithsej, kater, do te plotesojne zinxhirin e shtrydhjes dhe zgavrimit te maleve krenare perreth Krujes dhe Lezhes, per te prodhuar cimento, sa me shume cimento. Kaq milione investime italiane e spanjolle, kaq vende te reja pune, teknologji te reja aspak ndotese per mjedisin etj, ishin haberet entuziaste mbi industrine cimentuese te pellgut Fushe Kruje-Lezhe, qe mesa duket qenka i pasur me lendet e para te prodhimit te cimentos. U tha se per njeren prej ketyre fabrikave duhej rrafshuar nje pyll prej 300 e ca hektaresh, por u shtua se vete investitoret do ta zevendesojne kete pyll, me mbjellje te reja. Sa per te tjerat, titujt e zakonshem te lajmeve mbi cimenton e Fushe Krujes ngjajne me rutinen e viktimave ne Afganistan e Irak: Na vjen gjynah, por jemi mesuar.
Atehere si eshte puna e kesaj historie? Jane degjuar shume zera e versione, te cilat nuk i sqaron askush zyrtarisht. Banoret e fshatrave rreth e rrotull nuk paskeshin qene dakord qe ne fillim me riaktivizimin e fabrikes, per shkak te ndotjes. Banoret pretendojne pronesine e disa siperfaqeve toke te zena nga fabrika, qe nuk jane demshperblyer. Banoret (disa syresh) po u bejne shantazh drejtuesve te fabrikes per te punesuar fshataret (disa syresh) si punetore apo si roje. Shperthimet e herepashershme jane presion i konkurrences ne sektor. Ose jane presion qe pronaret te shesin fabriken me cmim te ulet dhe te mbledhin plackat. Ka dhe versione qe kombinojne keto qe thame me siper, ashtu sic mund te kete edhe opsione te tjera romanesh policeske qe ende pritet te perpunohen. Po mire, mund te thote dikush, ju gazetaret pse nuk i investigoni keto ngjarje?
Shume e drejte. Duke qene se cdo here policia qe shkon me vargan furgonash ne vendgjarje, ne fshatin Zalle prane Borizanes, sjell nje motiv te ndryshem (heren e fundit u tha per konkurrencen, ndersa me pare eshte dyshuar per hakmarrje nga banoret e zones), gazetari ndoshta hedh drite disi me thelle. Mirepo banoret e Zalles atij i thone se fabrika vertet ndot ca, por ata nuk dine gje per shperthimet. Eksperteve te kriminalistikes u mbetet vecse te hetojne gjurmet qe le pas tritoli (pra asgje), ndersa (dhe kjo eshte akoma me e cuditshme) drejtuesit e fabrikes ngurrojne te flasin me mediat. Atehere nga ta zere fillin gazetari?
Ndoshta historia zbardhet vetiu, kur te degjojme se fabrika e cimentos ne Fushe Kruje ka nderruar pronar. Mbase organet perkatese i kane mbledhur nderkohe provat (pas dhjete vjet shperthimesh) dhe e zbardhin ceshtjen se shpejti, duke na deshmuar se u kemi rene kot ne qafe. Por deri atehere kjo fabrike e “mistershme” mbetet nje shembull kuptimplote i ecurise se investimeve te huaja ne ekonomine e re te tregut demokratik shqiptar. Aty ku pronat jane lemsh, ku te fortet e fshatit kerkojne harac, ku konkurrenca zgjidhet me tritol, ku pronaret nuk e hapin gojen, ku policia nuk ka as qejf e as takat per te bere punen e vet dhe ku qeveritaret vazhdojne te flasin per mrekulline e kapitalizmit shqiptar.