Nostra_22
Anëtar i Nderuar
Me poshte do paraqesim fjale qe latinishtja dhe shqipja kane te perbashketa si edhe fjalet qe shpjegohen vetem nga shqipja. Ketu do paraqesim vetem fjalet kryesore, pasi nese do te paraqiteshin te gjitha ngjashmerite midis shqipes dhe latinishtes do te duhej nje liber i tere.
Nga ana tjeter, duhet permendur qe ketu eshte shfrytezuar vetem gjuha letrare latine, pasi nese do te njihnim dialektet e latinishtes dhe gjuhen e atij populli, mund te themi pa frike qe do te dilnin thesare filologjike.
Per te gjithe leksikun e meposhtem shqipja ka sinonime te tjera per te treguar kuptimin e fjales, pra nuk eshte se shqipja perdor keto fjale sepse nuk ka fjale te tjera per ta shprehur ate kuptim.
Allargare a-largare zgjeruar dhe larguar
Fjala larg ne kuptimin e larget gjendet ne shqip dhe ne spanjisht. Nga ana tjeter ajo ka edhe kuptimin e gjere dhe serish ky kuptim jepet qarte nga fjala larg, pra i gjere, i madh dhe i larguar.
Allentare a-lentare e liruar
Kjo fjale shpjegohet me fjalen shqipe a-lën, pra është lënë, eshte liruar, qe eshte edhe kuptimi i fjales. Dicka lirohet duke e lene te lire te iki. Madje fjala merr edhe formen e shqipes e lene ne kohen e shkuar, e cila perdoret per dike qe eshte lene, qe ne kete forme gjendet aktualisht ne shqip
Amico amiko mik
Fjala mik sigurisht qe eshte ne shqip dhe perdoret keshtu ne te gjitha dialektet e saj. Kjo fjale kaq e rendesishme per shqiptarin ku mikpritjen e ka patur dhe e ka nje nder traditat me te vyera, nuk mund te jete fjale e huazuar. Mund te huazohet nje fjale per te cilen nuk ka perkthim, kur vjen fenomeni perpara fjales, por jo nje virtyt kaq i lashte per shqitparet.Sot huazimi eshte edhe me i lehte, por ne ate kohe te izoluar mes malesh, nuk ka qene mundesia e huazimit prej shqiptareve.
shqip mik
italisht amico
frengjisht ami
spanjisht amigo
Angustia a-ngustia ngushtesia
Rrjedh nga fjala shqipe ngushtë, qe eshte rrenja dhe kuptimi i fjales. Shqipja sot e ruan fjalen e ngushte ne gjuhen e perditshme per te treguar ngushtesine fizike por edhe ate shpirterore.
Aperto aperto hapur (apur)
Edhe shqipja dhe latinishtja ruajne foljen hapur, por shpesh ne latinisht H bie ose nuk lexohet fare duke u bere ne apur.
Apparentea-parente i dukshem
Nje fjale qe shpjegohet nga shqipja me foljen shikoj, qe ne kohen e shkuar behet parë. Folja shikoj, qe ne te shkuaren behet kam parë nuk gjendet ne asnje gjuhe sot pervec shqipes, pasi latinishtja nuk ka folje parë, qe te tregoje pamjen apo dukjen.
Arena arena arena
Tregon nje vend apo nje shesh ku jepet shfaqja e cirkut, vend qe eshte me rërë dhe kjo shpjegohet nga a-rëna, pra e dialektit geg. Nga fjala rëna ka dale edhe fjala arena, qe eshte stadiumi ku zhvillohen lojerat e cirkut. Pra arena eshte nje toke me rërë me te cilen sic dukej ngrihej cirku per te mos pesuar demtime, pasi rera eshte me e bute. Gjithashtu nje tjeter fakt interesant eshte fjala arenario qe tregon nje koder ranore, por edhe kjo eshte ne shqip, pasi sot ne shqip i thuhet rërës rëra, ndersa ne italisht sabbia.
Nga ana tjeter, duhet permendur qe ketu eshte shfrytezuar vetem gjuha letrare latine, pasi nese do te njihnim dialektet e latinishtes dhe gjuhen e atij populli, mund te themi pa frike qe do te dilnin thesare filologjike.
Per te gjithe leksikun e meposhtem shqipja ka sinonime te tjera per te treguar kuptimin e fjales, pra nuk eshte se shqipja perdor keto fjale sepse nuk ka fjale te tjera per ta shprehur ate kuptim.
Allargare a-largare zgjeruar dhe larguar
Fjala larg ne kuptimin e larget gjendet ne shqip dhe ne spanjisht. Nga ana tjeter ajo ka edhe kuptimin e gjere dhe serish ky kuptim jepet qarte nga fjala larg, pra i gjere, i madh dhe i larguar.
Allentare a-lentare e liruar
Kjo fjale shpjegohet me fjalen shqipe a-lën, pra është lënë, eshte liruar, qe eshte edhe kuptimi i fjales. Dicka lirohet duke e lene te lire te iki. Madje fjala merr edhe formen e shqipes e lene ne kohen e shkuar, e cila perdoret per dike qe eshte lene, qe ne kete forme gjendet aktualisht ne shqip
Amico amiko mik
Fjala mik sigurisht qe eshte ne shqip dhe perdoret keshtu ne te gjitha dialektet e saj. Kjo fjale kaq e rendesishme per shqiptarin ku mikpritjen e ka patur dhe e ka nje nder traditat me te vyera, nuk mund te jete fjale e huazuar. Mund te huazohet nje fjale per te cilen nuk ka perkthim, kur vjen fenomeni perpara fjales, por jo nje virtyt kaq i lashte per shqitparet.Sot huazimi eshte edhe me i lehte, por ne ate kohe te izoluar mes malesh, nuk ka qene mundesia e huazimit prej shqiptareve.
shqip mik
italisht amico
frengjisht ami
spanjisht amigo
Angustia a-ngustia ngushtesia
Rrjedh nga fjala shqipe ngushtë, qe eshte rrenja dhe kuptimi i fjales. Shqipja sot e ruan fjalen e ngushte ne gjuhen e perditshme per te treguar ngushtesine fizike por edhe ate shpirterore.
Aperto aperto hapur (apur)
Edhe shqipja dhe latinishtja ruajne foljen hapur, por shpesh ne latinisht H bie ose nuk lexohet fare duke u bere ne apur.
Apparentea-parente i dukshem
Nje fjale qe shpjegohet nga shqipja me foljen shikoj, qe ne kohen e shkuar behet parë. Folja shikoj, qe ne te shkuaren behet kam parë nuk gjendet ne asnje gjuhe sot pervec shqipes, pasi latinishtja nuk ka folje parë, qe te tregoje pamjen apo dukjen.
Arena arena arena
Tregon nje vend apo nje shesh ku jepet shfaqja e cirkut, vend qe eshte me rërë dhe kjo shpjegohet nga a-rëna, pra e dialektit geg. Nga fjala rëna ka dale edhe fjala arena, qe eshte stadiumi ku zhvillohen lojerat e cirkut. Pra arena eshte nje toke me rërë me te cilen sic dukej ngrihej cirku per te mos pesuar demtime, pasi rera eshte me e bute. Gjithashtu nje tjeter fakt interesant eshte fjala arenario qe tregon nje koder ranore, por edhe kjo eshte ne shqip, pasi sot ne shqip i thuhet rërës rëra, ndersa ne italisht sabbia.
vazhdon