legjenda
MAQEDONIA E VERIUT
Tirana gëlltitet, banorët janë të shqetësuar. Shqipëria, një nga vendet më të varfra në Evropë. 500 vdekje në vit nga ndotja e ajrit..” (“Tirana étouffe, les habitants sont inquiets. En Alabnie, 500 morts par année, l’un des pays les plus pauvres d’Europe. “) Eshë ky titulli i gazetës zvicerane “20Minutes” dhe AFP-së ku bën fjale mbi një fenomen shqetësues ne Shqipëri qe ka kapluar sidomos kryeqytetin tonë shqiptar Tiranën, transmeton “Presheva jonë”.
Shqiptarit edhe pse i bëhet më shtrenjtë benzina, del me ble buke me makinë?!
Numri i njerëzve me probleme të frymëmarrjes është e qartë në rritje në kryeqytetin shqiptar. Mira Lela, e cila mban ne kraharorin e saj vajzën e sëmurë e hasëm në korridoret të mbushur me plote pacientë ne klinikë me probleme të frymëmarrjes për shkak të ndotjes së ajrit të rëndë në Tiranë, kryeqytetin shqiptar. “ثshtë urgjente, vështirësi në frymëmarrje,” thërret nëna e re panik. “Një sulm astma akute”, thotë mjeku Bardhyl Vaqari.
“Numri i personave me alergji të frymëmarrjes dhe probleme kardiovaskulare është në rritje në mënyrë të qartë,” i tha ai AFP, duke shtuar se numri i pacientëve në klinikën e tij është dyfishuar në katër vjet, duke arritur në 8.000 në vit . Jashtë, mbretëron atmosferë kaotik e ajrit nga kamionëve mbingarkuar dhe autobusë, motorëve purring, pasta me makina luksoze, por të vjetra si Mercedes dhe BMW te cilat na helmojnë për çdo ditë, lëshojnë pjesën më të madhe te reve të e zeza.
Deri në vitin 1991 Tirana kishte vetëm disa qindra makina në vitet 1990 Sot, më shumë se 190.000 makina të udhëtojnë çdo ditë në rrugët e këtij qyteti të një milion banorë, rrjeti i transportit publik është i pazhvilluar. “Shqiptarët dalin për te blerë bukë me makinën e tyre. Kjo shpjegon në mënyrë të veçantë dendësinë e trafikut gjatë gjithë ditës dhe pse ajri është më i ndotur “, thotë Altin Duka, një tregtar 65, i mllefosur nga kjo situatë.
Në Tiranë, makina speciale të përzënë një mesatare prej 16 vjet, më shumë se dyfishi i mesatares së Bashkimit Evropian, raporton Gani Cupi, një zyrtar i Shërbimit Kombëtar Ndihmë në rrugë. Dhe shumë nga këto makina nuk i plotësojnë standardet teknike të BE-së, që Shqipëria dëshiron të bashkohet. “Densiteti i trafikut, mosha e makinave, gjendja e tyre teknike, si dhe cilësia e karburanteve janë të gjithë faktorë që kontribuojnë në ndotjen”, thotë اupi.
Autoritetet konsiderohet, nëpërmjet taksave, për të dekurajuar konsumatorët nga blerja apo të mbajë automjeteve shumë ndotëse. Ideja e dyfishuar taksën mbi makinat e vjetra ka qenë një kohë isha i vogël, para se të braktisur, analistët kanë paralajmëruar kundër rrezikut të rritur presionin tashmë të fortë ekonomike që tashmë po përjeton një shumicë e popullsisë në një nga vendet më të varfra në Evropë (“..l’un des pays les plus pauvres d’Europe“), transmeton “Presheva Jonë”
Nën presionin e BE-së, autoritetet shqiptare kanë qenë edhe të detyruar për të hequr në vitin 2012 akuzat doganore mbizotërojnë mbi importin e makinave të përdorura. Makinat e reja janë, vetë, jo imponuar për tre vjet. Nga ana e saj, kryetari i bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, është angazhuar në vitet e fundit për të luftuar kundër ndotjes nga zgjerimin e zonave të gjelbra, futja e autobusëve elektrike-powered dhe përmirësimi i infrastrukturës rrugore në qytet plot e ndërtimeve pa leje konkrete që kanë penguar qarkullimin e ajrit natyror.
Ai siguron se 500 njerëz vdesin çdo vit në Tiranë për shkak të problemeve të frymëmarrjes apo kardiovaskulare të shkaktuara nga ndotja, ndërsa numri i makinave është në rritje. Sipas një raporti nga Agjencia Evropiane e Mjedisit, niveli i grimcave pezull (PM10 dhe PM2.5) në Tiranë megjithatë ka rënë nga 20% në 30% në mes të 2011 dhe 2013. Por ajo do të marrë më shumë qetësuese. “Tirana është një nga qytetet më të ndotura në Evropë”, pranon Julian Beqiri, Drejtor i Agjencisë Kombëtare të Mjedisit.
Merret vetëm, niveli i PM10 janë edhe në rritje në vitet e fundit në zonat e trafikut të lartë, i tha AFP Laureta Dibra, një zyrtare nga Ministria e Mjedisit. Për të rritur ndërgjegjësimin për çështjen e grimcave toksike, autoritetet komunale mbahen dy herë në vitin 2015 një ditë pa makina. Ndotja ka qenë në ato raste katër herë më pak se zakonisht, argumentojnë ata.
Ata tani janë promovuar … biçikletë në lëvizje. Që nga prilli i vitit 2011, një sistem i sistemit të ndarjes biçikletë quajtur “Ecovoli” u krijua me një kosto prej 50 cent për orë të përdorimit. Por rezultatet janë për momentin modeste. Derisa zgjidhjet janë gjetur përfundimisht, shumë njerëz janë duke vuajtur, fatalist.
“اdo natë unë shkoj në shtëpi me fyt plotësisht të thatë dhe një shije të hidhur në gojë”, thotë i poshter Veseli, një polic trafiku i cili kalon tetë orë në ditë në një rreth rrotullim në qendër të qytetit. “Kam probleme me frymëmarrjen, por çfarë mund të bëj? Nesër unë duhet të kthehem në punë… “
Shqiptarit edhe pse i bëhet më shtrenjtë benzina, del me ble buke me makinë?!
Numri i njerëzve me probleme të frymëmarrjes është e qartë në rritje në kryeqytetin shqiptar. Mira Lela, e cila mban ne kraharorin e saj vajzën e sëmurë e hasëm në korridoret të mbushur me plote pacientë ne klinikë me probleme të frymëmarrjes për shkak të ndotjes së ajrit të rëndë në Tiranë, kryeqytetin shqiptar. “ثshtë urgjente, vështirësi në frymëmarrje,” thërret nëna e re panik. “Një sulm astma akute”, thotë mjeku Bardhyl Vaqari.
“Numri i personave me alergji të frymëmarrjes dhe probleme kardiovaskulare është në rritje në mënyrë të qartë,” i tha ai AFP, duke shtuar se numri i pacientëve në klinikën e tij është dyfishuar në katër vjet, duke arritur në 8.000 në vit . Jashtë, mbretëron atmosferë kaotik e ajrit nga kamionëve mbingarkuar dhe autobusë, motorëve purring, pasta me makina luksoze, por të vjetra si Mercedes dhe BMW te cilat na helmojnë për çdo ditë, lëshojnë pjesën më të madhe te reve të e zeza.
Deri në vitin 1991 Tirana kishte vetëm disa qindra makina në vitet 1990 Sot, më shumë se 190.000 makina të udhëtojnë çdo ditë në rrugët e këtij qyteti të një milion banorë, rrjeti i transportit publik është i pazhvilluar. “Shqiptarët dalin për te blerë bukë me makinën e tyre. Kjo shpjegon në mënyrë të veçantë dendësinë e trafikut gjatë gjithë ditës dhe pse ajri është më i ndotur “, thotë Altin Duka, një tregtar 65, i mllefosur nga kjo situatë.
Në Tiranë, makina speciale të përzënë një mesatare prej 16 vjet, më shumë se dyfishi i mesatares së Bashkimit Evropian, raporton Gani Cupi, një zyrtar i Shërbimit Kombëtar Ndihmë në rrugë. Dhe shumë nga këto makina nuk i plotësojnë standardet teknike të BE-së, që Shqipëria dëshiron të bashkohet. “Densiteti i trafikut, mosha e makinave, gjendja e tyre teknike, si dhe cilësia e karburanteve janë të gjithë faktorë që kontribuojnë në ndotjen”, thotë اupi.
Autoritetet konsiderohet, nëpërmjet taksave, për të dekurajuar konsumatorët nga blerja apo të mbajë automjeteve shumë ndotëse. Ideja e dyfishuar taksën mbi makinat e vjetra ka qenë një kohë isha i vogël, para se të braktisur, analistët kanë paralajmëruar kundër rrezikut të rritur presionin tashmë të fortë ekonomike që tashmë po përjeton një shumicë e popullsisë në një nga vendet më të varfra në Evropë (“..l’un des pays les plus pauvres d’Europe“), transmeton “Presheva Jonë”
Nën presionin e BE-së, autoritetet shqiptare kanë qenë edhe të detyruar për të hequr në vitin 2012 akuzat doganore mbizotërojnë mbi importin e makinave të përdorura. Makinat e reja janë, vetë, jo imponuar për tre vjet. Nga ana e saj, kryetari i bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj, është angazhuar në vitet e fundit për të luftuar kundër ndotjes nga zgjerimin e zonave të gjelbra, futja e autobusëve elektrike-powered dhe përmirësimi i infrastrukturës rrugore në qytet plot e ndërtimeve pa leje konkrete që kanë penguar qarkullimin e ajrit natyror.
Ai siguron se 500 njerëz vdesin çdo vit në Tiranë për shkak të problemeve të frymëmarrjes apo kardiovaskulare të shkaktuara nga ndotja, ndërsa numri i makinave është në rritje. Sipas një raporti nga Agjencia Evropiane e Mjedisit, niveli i grimcave pezull (PM10 dhe PM2.5) në Tiranë megjithatë ka rënë nga 20% në 30% në mes të 2011 dhe 2013. Por ajo do të marrë më shumë qetësuese. “Tirana është një nga qytetet më të ndotura në Evropë”, pranon Julian Beqiri, Drejtor i Agjencisë Kombëtare të Mjedisit.
Merret vetëm, niveli i PM10 janë edhe në rritje në vitet e fundit në zonat e trafikut të lartë, i tha AFP Laureta Dibra, një zyrtare nga Ministria e Mjedisit. Për të rritur ndërgjegjësimin për çështjen e grimcave toksike, autoritetet komunale mbahen dy herë në vitin 2015 një ditë pa makina. Ndotja ka qenë në ato raste katër herë më pak se zakonisht, argumentojnë ata.
Ata tani janë promovuar … biçikletë në lëvizje. Që nga prilli i vitit 2011, një sistem i sistemit të ndarjes biçikletë quajtur “Ecovoli” u krijua me një kosto prej 50 cent për orë të përdorimit. Por rezultatet janë për momentin modeste. Derisa zgjidhjet janë gjetur përfundimisht, shumë njerëz janë duke vuajtur, fatalist.
“اdo natë unë shkoj në shtëpi me fyt plotësisht të thatë dhe një shije të hidhur në gojë”, thotë i poshter Veseli, një polic trafiku i cili kalon tetë orë në ditë në një rreth rrotullim në qendër të qytetit. “Kam probleme me frymëmarrjen, por çfarë mund të bëj? Nesër unë duhet të kthehem në punë… “
