sweetzzinna
Dum spiro, spero くる
Fjala ZEN eshte nje ndryshim i gjuhes Japoneze te fjales se Indise se lashte DHYANA, qe do te thote meditim ose mendim i vazhdueshem mbi nje ide.
Kur hyri ne Kine kjo menyre e vecante (sepse nuk jep rendesi studjimit te teksteve te shenjta) e shkolles Budiste, ku dhe emri ishte Tzan. Sipas traditave, themeluesi i kesaj shkolle ishte Patriarku Indian i Budizmit, Bodidarma , qe shpernguli katedren e patriarkise ne Kinen e shekullit te 6 para eres sone. Ne ate kohe ai themeloi nje manastir, qe sipas disa studjuesve, ishte ai Shao Lin, dhe u mesoi murgjve metoda sekrete mbi afrimin e te vertetes budiste, ndermjet te cilave eshte edhe ajo Zen.
Keto metoda, qe u kombinuan dhe me ushtrime psikologjiko-trupore dhe gjimnastike, do te perbenin berthamen kryesore te arteve marciale ose Kunf Fu-se se Kines (1). Sipas traditave vete Bodidarma thonte se kjo mesimdhenie sekrete eTzan ose Zen ishte transmetuar nga vete Buda ne nxenesin e tij Kasiapa dhe nga patriarket e mevonshem te Budizmit e deri tek ai vete. Keshtu patriarku i pare i Budizmit Zen quhet Initacionuesi i madh Bodidarma, pavaresisht se te dhenat absolute historike te filozofise Zen fillojne nga Houi Neg (638 – 713) dhe nga Sen Siou (609 – 706), qe vepruan paralelisht ne Kinene Veriore dhe ate Jugore.
Megjithate idete e filozofise Zen ekzistonin me pare ne Kine , ne formen e tyre esenciale, gati dy shekuj me pare, qe nga arritja e Bodidarmes, ne filozofine e Seng Chao dhe te Tao Seng, qe jetuan midis shekullit te 4 dhe te 5 para eres sone . I pari mbeshteste idene se njesimi (bashkimi) yne me boshllekun ose Mos-Qenien per te qene e vertete duhej te jete e plote. I dyti thonte se Ndicimi Budist arrihet ne nje moment. Te dy keto menyra konceptimi, perbejne idete qendrore qe do te karakterizojne Budizmin Zen te mevonshem, si ne Kine ashtu dhe me vone ne Japoni.
Ne Japoni budizmi Zen filloj te zhvillohej nga shekuli i 12, pasi budizmi i njohur kishte ne kete shtet nje tradite qe arrinte deri ne 6 shekuj tani me, pasi u themelua pak me vone nga vajtja e Bodidarmes ne Kine ne shekullin e 6 para eres sone.
Ne te vertete fjala Zen eshte japoneze, ashtu sikur pame dhe me lart, dhe eshte nje shkurtim i fjales Zenno qe do te thote meditim.
Budizmi mbizoteroi ne pergjithsi lehte ne Japoni, pavaresisht jo kaq ne nivelin filozofik se sa ne ate fetar. U perzie shpejt me elementet e fese tradicionale vendase, te Sindoizmit, dhe keshtu u krijua nje forme krejt e ndryshme e Budizmit, ajo e Budizmit Japonez. Zhvillimi i elementeve filozofike te kesaj feje u be me vone, me hyrjen e koncepteve Zen ose te Budizmit Kinez. Ne te vertete filozofia Japoneze , me zhvillimin e Budizmit Zen, merr permasa te mrekullueshme.
Transmetimi i mesimdhenies ne filozofine Zen kryhet nepermes te quajturave Koan. Nuk kemi te bejme me nje filozofi teorike, por me nje forme komunikimi simbolik midis Mesuesit dhe nxenesit, qe synon ne perjetesimin e arritjes se ndricimit te vetedishem nga nxenesi. Per tu arritur ky ndricim, Koan perdor menyra te ndryshme, si per shembull dialogun, parabolen, heshtjen, madje dhe goditjen e nxenesit. Keto menyra nuk jane te kunderta ndermjet tyre , pasi cdo menyre mund te behet Koan. Sido qofte ne filozofine Zen nuk ekziston mundesia e kontradites, sepse Zen funksionon pertej menyres dualiste te mendimit, e cila eshte dhe shkaku i krijimit te kontradiktave midis gjerave ose situatave.
Mesimdhenia Zen perpiqet te ndihmoje nxenesin te tejkaloje mendjen logjike dhe te arrije te kuptoje realitetin me nje organ te ri konceptimi, parandjenjen (Intuiten), elementin Budi, qe tejkalon botekuptimin dualist te botes perreth. Kultivimi i elementit ‘’Budi’’ brenda nxenesit , eshte ajo qe do ti lejoje ndricimin dhe thyerjen e kufijve te mendjes inferiore ose Kama Manas, te logjikes formale njerezore.
Keshtu filozofia Zen funksionon me subkoshiencen dhe perpiqet te zgjeroje pjesen tone koshiente pertej kufijve te zakonshem. Per kete arsye disa Mesues Zen thone se nxenesi nuk duhet te mendohet me trurin e tij nese do te kuptoje filozofine Zen. Por perkundrazi duhet te ‘’mendohet’’ me barkun e tij, me ipogastrion e tij, domethene duhet te ndjeje te verteten dhe jo te mundohet ta kuptoje .
Kur hyri ne Kine kjo menyre e vecante (sepse nuk jep rendesi studjimit te teksteve te shenjta) e shkolles Budiste, ku dhe emri ishte Tzan. Sipas traditave, themeluesi i kesaj shkolle ishte Patriarku Indian i Budizmit, Bodidarma , qe shpernguli katedren e patriarkise ne Kinen e shekullit te 6 para eres sone. Ne ate kohe ai themeloi nje manastir, qe sipas disa studjuesve, ishte ai Shao Lin, dhe u mesoi murgjve metoda sekrete mbi afrimin e te vertetes budiste, ndermjet te cilave eshte edhe ajo Zen.
Keto metoda, qe u kombinuan dhe me ushtrime psikologjiko-trupore dhe gjimnastike, do te perbenin berthamen kryesore te arteve marciale ose Kunf Fu-se se Kines (1). Sipas traditave vete Bodidarma thonte se kjo mesimdhenie sekrete eTzan ose Zen ishte transmetuar nga vete Buda ne nxenesin e tij Kasiapa dhe nga patriarket e mevonshem te Budizmit e deri tek ai vete. Keshtu patriarku i pare i Budizmit Zen quhet Initacionuesi i madh Bodidarma, pavaresisht se te dhenat absolute historike te filozofise Zen fillojne nga Houi Neg (638 – 713) dhe nga Sen Siou (609 – 706), qe vepruan paralelisht ne Kinene Veriore dhe ate Jugore.
Megjithate idete e filozofise Zen ekzistonin me pare ne Kine , ne formen e tyre esenciale, gati dy shekuj me pare, qe nga arritja e Bodidarmes, ne filozofine e Seng Chao dhe te Tao Seng, qe jetuan midis shekullit te 4 dhe te 5 para eres sone . I pari mbeshteste idene se njesimi (bashkimi) yne me boshllekun ose Mos-Qenien per te qene e vertete duhej te jete e plote. I dyti thonte se Ndicimi Budist arrihet ne nje moment. Te dy keto menyra konceptimi, perbejne idete qendrore qe do te karakterizojne Budizmin Zen te mevonshem, si ne Kine ashtu dhe me vone ne Japoni.
Ne Japoni budizmi Zen filloj te zhvillohej nga shekuli i 12, pasi budizmi i njohur kishte ne kete shtet nje tradite qe arrinte deri ne 6 shekuj tani me, pasi u themelua pak me vone nga vajtja e Bodidarmes ne Kine ne shekullin e 6 para eres sone.
Ne te vertete fjala Zen eshte japoneze, ashtu sikur pame dhe me lart, dhe eshte nje shkurtim i fjales Zenno qe do te thote meditim.
Budizmi mbizoteroi ne pergjithsi lehte ne Japoni, pavaresisht jo kaq ne nivelin filozofik se sa ne ate fetar. U perzie shpejt me elementet e fese tradicionale vendase, te Sindoizmit, dhe keshtu u krijua nje forme krejt e ndryshme e Budizmit, ajo e Budizmit Japonez. Zhvillimi i elementeve filozofike te kesaj feje u be me vone, me hyrjen e koncepteve Zen ose te Budizmit Kinez. Ne te vertete filozofia Japoneze , me zhvillimin e Budizmit Zen, merr permasa te mrekullueshme.
Transmetimi i mesimdhenies ne filozofine Zen kryhet nepermes te quajturave Koan. Nuk kemi te bejme me nje filozofi teorike, por me nje forme komunikimi simbolik midis Mesuesit dhe nxenesit, qe synon ne perjetesimin e arritjes se ndricimit te vetedishem nga nxenesi. Per tu arritur ky ndricim, Koan perdor menyra te ndryshme, si per shembull dialogun, parabolen, heshtjen, madje dhe goditjen e nxenesit. Keto menyra nuk jane te kunderta ndermjet tyre , pasi cdo menyre mund te behet Koan. Sido qofte ne filozofine Zen nuk ekziston mundesia e kontradites, sepse Zen funksionon pertej menyres dualiste te mendimit, e cila eshte dhe shkaku i krijimit te kontradiktave midis gjerave ose situatave.
Mesimdhenia Zen perpiqet te ndihmoje nxenesin te tejkaloje mendjen logjike dhe te arrije te kuptoje realitetin me nje organ te ri konceptimi, parandjenjen (Intuiten), elementin Budi, qe tejkalon botekuptimin dualist te botes perreth. Kultivimi i elementit ‘’Budi’’ brenda nxenesit , eshte ajo qe do ti lejoje ndricimin dhe thyerjen e kufijve te mendjes inferiore ose Kama Manas, te logjikes formale njerezore.
Keshtu filozofia Zen funksionon me subkoshiencen dhe perpiqet te zgjeroje pjesen tone koshiente pertej kufijve te zakonshem. Per kete arsye disa Mesues Zen thone se nxenesi nuk duhet te mendohet me trurin e tij nese do te kuptoje filozofine Zen. Por perkundrazi duhet te ‘’mendohet’’ me barkun e tij, me ipogastrion e tij, domethene duhet te ndjeje te verteten dhe jo te mundohet ta kuptoje .