Ado
FISEBILIL-LAH
Raporti për Kosovën i sekretarit të përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara, Ban Ki-moon, iu është dorëzuar të hënën shteteve anëtare të Këshillit të Sigurimit. Telegrafi ka siguruar kopjen e këtij raporti – ku sekretari Ban jep instruksione për rikonfigurimin e pranisë ndërkombëtare në Kosovë dhe modalitetet që duhet ndjekur në këtë proces – duke u bazuar në negociatat që janë zhvilluar me Beogradin rreth kësaj çështjeje. Raporti do të diskutohet mes shteteve anëtare të Këshillit të Sigurimit, ndërkaq më pas do të caktohet data e mbledhjes së këtij këshilli, ku do të diskutohet ky raport.
Përmbajtja e raportit:
• Janë zhvilluar diskutime, për të pasqyruar synimin tim të paraqitur në raportin e 12 qershorit para Këshillit të Sigurimit për misionin e administratës së OKB-së në Kosovë për qasjen neutrale të OKB-së ndaj statusit.
• Përfaqësuesi im special ka këshilluar se dialogu dhe konsultimet me të gjitha palët janë zhvilluar në Beograd dhe Prishtinë, pa paragjykime lidhur me qëndrimin e tyre për çështjen e statusit dhe në frymën e Kartës së OKB-së. Të gjithë kanë vazhduar të kërkojnë përparim pragmatik në kuadër të diskutimeve me përfaqësuesin tim special, sa u përket gjashtë pikave, të nënvizuara në raportin tim të 12 qershorit. Jam mirënjohës për përkushtimin e tyre për të arritur një përparim të tillë dhe mezi pres vazhdimin e dialogut për këto dhe çështjet tjera.
• Siç është bërë e qartë në raportin tim më 12 qershor, të gjitha aranzhimet lidhur me gjashtë pikat do të aplikohen, përderisa të mos fillojnë të funksionojnë mekanizmat relevant pasues. Në këtë kontekst, unë nënvizoj se të gjitha palët e kanë pranuar rikonfigurimin e pranisë ndërkombëtare, ashtu siç është paraparë në nenin 16 të Raportit tim më 12 qershor, i cili është në përputhje me situatën e evoluar në Kosovë dhe që i mundëson BE-së që të marrë përsipër një rol më të madh operativ në Kosovë, në veçanti në fushat e policisë ndërkombëtare, të drejtësisë dhe të doganave.
• Rezultatet e këtyre diskutimeve janë shpalosur. Përderisa janë arritur rezultate për disa nga gjashtë çështjet, të tjerat do të kërkojnë vazhdimin e diskutimeve.
1. Policia
a.) Diskutimet kanë nxjerrë në sipërfaqe synimin e përbashkët të përgjithshëm për implementimin e sundimit të ligjit në tërë Kosovën. Kjo do të siguronte më mire mbrojtjen e të gjitha komuniteteve, administrimin koherent të drejtësisë kriminale, zbatimin jodiskriminues të ligjit kriminal dhe ofrimin e plotë të shërbimeve policore, me respektimin të plotë të të drejtave të njeriut të të gjitha komuniteteve.
b.) Në përputhje me praktikat më të mira ndërkombëtare, shërbimi policor duhet të pasqyrojë të gjithë shoqërinë dhe shërbimet policore të bazuara në komunitet, për aq sa është e realizueshme dhe e përshtatshme, duhet të ofrohen nga pjesëtarët e komuniteteve lokale. Për këtë arsye, vëmendje e posaçme do t'i kushtohet, nën mbikëqyrjen ndërkombëtare, kushteve të punës së oficerëve serbë të policisë së Kosovës, në vendet e tyre të punës. Sa i përket kësaj, tashmë janë duke u zhvilluar diskutime aktive.
c.) Stacionet dhe nënstacionet në rajonet e pakicave janë hapur në të gjitha komunat.
Nënstacione shtesë do të hapen, varësisht nga kërkesat e sigurisë dhe ato operative. Stacionet dhe nënstacionet do të mbesin nën zinxhirin ekzistues të komandës dhe do të monitorohen nga policia ndërkombëtare.
d.) Përfaqësuesi im special, nëpërmjet komisarit të tij të policisë, do të iniciojë emërimet në funksionet e larta, në përputhje me ligjet e zbatueshme, të oficerëve serbë të policisë së Kosovës me përvojë të përshtatshme, të cilët ndër të tjera do të kenë obligime dhe përgjegjësi, të cilat ndërlidhen me aktivitetet në terren. Këta oficerë do t'i raportojnë oficerëve të lartë të policisë ndërkombëtare në Kosovë, nëpërmjet kanaleve ekzistuese të komandës.
e.) Të gjitha detyrat policore në Kosovë do të monitorohen ndërkombëtarisht, siç është arritur pajtimi me aranzhimet aktuale dhe atyre në të ardhmen. Vëzhguesit ndërkombëtarë të policisë do të vendosen në të gjitha stacionet dhe nënstacionet, në të gjitha rajonet dhe departamentet. Këta monitorë do të kenë strukturë të pavarur komanduese dhe vija të raportimit, e cila aktualisht përfundon me PSSP-në. Krahas monitorimit të sundimit të ligjit, roli ndërkombëtar do të mbikëqyrë edhe trajtimin korrekt të oficerëve të policisë nga radhët e pakicave dhe mbrojtjen e kushteve të punës, në përputhje me udhëzimet ekzistuese. Do të përgatitet edhe një pako e trajnimit, për t'u siguruar se monitoruesit ndërkombëtarë kanë aftësitë e duhura.
2. Doganat
a.) Kosova do të vazhdojë të funksionojë si një rajon i vetëm doganor.
b.) Oficerët ndërkombëtarë të doganave, të emëruar në përputhje me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së (1999), do të rikthehen në portat 1 dhe 31. Modalitetet e stacionimit të tyre, sa më shumë që është e mundshme do të pasqyrojnë modalitetet e konceptit të menaxhimit të kufijve të integruar të Evropës dhe kjo mund të përfshijë edhe bashkërenditje të pikave doganore. Ata do të aplikojnë procedura në përputhje me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit, përfshirë këtu edhe "Protokollin ndërmjet administratës tatimore të Republikës së Serbisë, që vepron për Ministrinë e Financave dhe Shërbimit të Doganave të UNMIK-ut, të cilat veprojnë për misionin e përkohshëm të administratës së UNMIK-ut në Kosovë, për kooperim dhe asistencë të ndërsjellë administrative për Tatimin në Vlerën e Shtuar dhe çështjet e tatimeve indirekte, të cilat ndërlidhen me transportin e mallrave përtej vijës administrative kufitare", e me këtë edhe të anekseve, e gjithashtu "Minutat e pajtuara të takimit bilateral në kontekstin e negociatave për zgjerimin e CEFTA-s" në vitin 2006.
c.) Do të aplikohen tarifat, të cilat janë në përputhje me kodin e doganave të rregullores 2004/1 të UNMIK-ut.
d.) Do të nevojiten negociata të mëtutjeshme mes palëve relevante negociuese, për të arritur pajtimin dhe për të përcaktuar modalitetet për operim për riaktivizimin e pikave doganore, të përmendura më lart. Këto diskutime gjithashtu do t'i adresohen edhe distribuimit të të ardhurave doganore, të grumbulluara në pikat 1 dhe 31, të cilat gjithashtu duhet t'i kontribuojnë edhe zhvillimit të komuniteteve lokale.
3. Drejtësia
a) Diskutimet kanë dhënë shenja edhe për pranim të gjerë të parimeve bazë, duke përfshirë edhe sundimin e ligjit që të aplikohet në të gjithë Kosovën, dhe që drejtësia të jetë në dispozicion të të gjithëve, pavarësisht etnisë, komunitetit apo lokaliteteve. Këto parime mbështesin funksionalizimin e një sistemi koherent të drejtësisë, përfshirë çështjet civile dhe kriminale dhe ato të policisë në të gjithë Kosovën.
b) Pas diskutimeve për zhvillimin e këtyre parimeve, ndërtesa e gjykatës në veri të Mitrovicës ka kohë që është vënë në funksion të limituar nën kontrollin e UNMIK-ut, duke zbatuar vetëm ligjet e UNMIK-ut dhe i mbështetur nga stafi i UNIMK-ut deri në 60 ditë nga dita e hapjes së gjykatës. Një plan periodik ka ofruar një kornizë për veprimet e tanishme dhe të ardhshme të drejtësisë.
c) Gjatë fazave pasuese, gjykatësit dhe prokurorët lokalë do të emërohen në pajtueshmëri me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së (1999). Përzierja e gjyqtarëve dhe prokurorëve lokalë të emëruar në këto faza do të reflektohet në komunitet dhe në juridiksionin e vendosur territorial, ku ata do të shërbejnë.
4. Transporti dhe infrastruktura
a) Diskutimet kanë dhënë shenja të pranimit të nevojës për bashkëpunim të ngushtë mbi çështjet e mëdha infrastrukturore (rrugë, hekurudhë, ujë, energji elektrike), rrjedhën e trafikut dhe tregtinë, si dhe mbi çështjet shumë të rëndësishme praktike siç është identifikimi i kualifikimeve. Shumë prej këtyre çështjeve janë të rëndësisë qenësore për qytetarët e të gjitha komuniteteve, dhe mungesa e aranzhimeve praktike bashkëpunuese shkakton probleme të mëdha.
b) Duke pasur parasysh këtë, Raporti im i kaluar ka dhënë shenja se një komitet i bashkëpunimit teknik do të themelohet nga Përfaqësuesi im Special për t'iu adresuar të gjitha çështjeve relevante. Një komitet i bashkëpunimit teknik është themeluar, por nuk ka arritur ndonjë përparim praktik. Mirëpo, Qeveria e Serbisë në diskutimet e fundit, ndërsa ka ritheksuar qëndrimin e saj mbi statusin e ardhshëm të Kosovës, ka shfaqur shenja se do ta riforcojë këtë propozim, në mënyrë që çështjet të mund të adresohen më konkretisht. Përfaqësuesi im special do të sigurojë dialog të mëtejmë.
Progresi në këto fusha nuk është vetëm çështje e sigurisë që do të mirëpritet në Evropë, por në veçanti do të jetë një zhvillim i mirëpritur për të gjitha komunitetet në Kosovë.
5. Kufijtë
Shumë prej çështjeve relevante me menaxhimin e kufirit do të adresohen nga procesi i komitetit teknik për transport dhe infrastrukturë. Në të kundërtën, dhe siç është theksuar në Raportin tim të mëhershëm, në pajtueshmëri me Rezolutën 1244 (1999), KFOR-i si prezencë ushtarake ndërkombëtare, vazhdon ta përmbushë mandatin e tij të sigurisë nëpër të gjithë Kosovën, përfshirë këtu edhe respektimin e kufijve, në bashkëpunim me organizata tjera ndërkombëtare.
6. Trashëgimia serbe
a) Mbrojtja ndërkombëtare e Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë duhet dhe do të vazhdojë. Diskutimet kanë treguar mbështetje universale për parimin e mbrojtjes së trashëgimisë kulturore dhe trashëgiminë e Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë.
b) Nën rrethanat e tanishme dhe duke marrë parasysh rolin e statusit neutral të OKB së në Kosovë, konsideroj se dialogu i vazhdueshëm është i nevojshëm në Beograd dhe Prishtinë. Këtu duhet përfshirë edhe Kisha Ortodokse Serbe, aktorë relevantë ndërkombëtarë dhe aksionarë tjerë. Kjo do të themelojë një kornizë të miratuar brenda së cilës mund të adresohen çështje të vazhdueshme si dhe të sigurohet që Këshilli i Evropës dhe procesi për rindërtim i UNESCO-s të vazhdojë.
c) Agjenda do të përfshijë zbatimin e marrëveshjeve mbrojtëse përreth vendeve të Kishës Ortodokse Serbe, aktiviteteve të ndërlidhura me mirëqenien e murgjve dhe murgeshave, siç është lirimi i Kishës Ortodokse Serbe nga TVSH-ja, Taksa e Akcizës dhe obligimeve Doganore, modaliteteve për rindërtimin e vendeve fetare nga Kisha Ortodokse Serbe si dhe çështjen e kthimit të artefakteve arkeologjike.
Përgatiti: Gent Prokshi
Përmbajtja e raportit:
• Janë zhvilluar diskutime, për të pasqyruar synimin tim të paraqitur në raportin e 12 qershorit para Këshillit të Sigurimit për misionin e administratës së OKB-së në Kosovë për qasjen neutrale të OKB-së ndaj statusit.
• Përfaqësuesi im special ka këshilluar se dialogu dhe konsultimet me të gjitha palët janë zhvilluar në Beograd dhe Prishtinë, pa paragjykime lidhur me qëndrimin e tyre për çështjen e statusit dhe në frymën e Kartës së OKB-së. Të gjithë kanë vazhduar të kërkojnë përparim pragmatik në kuadër të diskutimeve me përfaqësuesin tim special, sa u përket gjashtë pikave, të nënvizuara në raportin tim të 12 qershorit. Jam mirënjohës për përkushtimin e tyre për të arritur një përparim të tillë dhe mezi pres vazhdimin e dialogut për këto dhe çështjet tjera.
• Siç është bërë e qartë në raportin tim më 12 qershor, të gjitha aranzhimet lidhur me gjashtë pikat do të aplikohen, përderisa të mos fillojnë të funksionojnë mekanizmat relevant pasues. Në këtë kontekst, unë nënvizoj se të gjitha palët e kanë pranuar rikonfigurimin e pranisë ndërkombëtare, ashtu siç është paraparë në nenin 16 të Raportit tim më 12 qershor, i cili është në përputhje me situatën e evoluar në Kosovë dhe që i mundëson BE-së që të marrë përsipër një rol më të madh operativ në Kosovë, në veçanti në fushat e policisë ndërkombëtare, të drejtësisë dhe të doganave.
• Rezultatet e këtyre diskutimeve janë shpalosur. Përderisa janë arritur rezultate për disa nga gjashtë çështjet, të tjerat do të kërkojnë vazhdimin e diskutimeve.
1. Policia
a.) Diskutimet kanë nxjerrë në sipërfaqe synimin e përbashkët të përgjithshëm për implementimin e sundimit të ligjit në tërë Kosovën. Kjo do të siguronte më mire mbrojtjen e të gjitha komuniteteve, administrimin koherent të drejtësisë kriminale, zbatimin jodiskriminues të ligjit kriminal dhe ofrimin e plotë të shërbimeve policore, me respektimin të plotë të të drejtave të njeriut të të gjitha komuniteteve.
b.) Në përputhje me praktikat më të mira ndërkombëtare, shërbimi policor duhet të pasqyrojë të gjithë shoqërinë dhe shërbimet policore të bazuara në komunitet, për aq sa është e realizueshme dhe e përshtatshme, duhet të ofrohen nga pjesëtarët e komuniteteve lokale. Për këtë arsye, vëmendje e posaçme do t'i kushtohet, nën mbikëqyrjen ndërkombëtare, kushteve të punës së oficerëve serbë të policisë së Kosovës, në vendet e tyre të punës. Sa i përket kësaj, tashmë janë duke u zhvilluar diskutime aktive.
c.) Stacionet dhe nënstacionet në rajonet e pakicave janë hapur në të gjitha komunat.
Nënstacione shtesë do të hapen, varësisht nga kërkesat e sigurisë dhe ato operative. Stacionet dhe nënstacionet do të mbesin nën zinxhirin ekzistues të komandës dhe do të monitorohen nga policia ndërkombëtare.
d.) Përfaqësuesi im special, nëpërmjet komisarit të tij të policisë, do të iniciojë emërimet në funksionet e larta, në përputhje me ligjet e zbatueshme, të oficerëve serbë të policisë së Kosovës me përvojë të përshtatshme, të cilët ndër të tjera do të kenë obligime dhe përgjegjësi, të cilat ndërlidhen me aktivitetet në terren. Këta oficerë do t'i raportojnë oficerëve të lartë të policisë ndërkombëtare në Kosovë, nëpërmjet kanaleve ekzistuese të komandës.
e.) Të gjitha detyrat policore në Kosovë do të monitorohen ndërkombëtarisht, siç është arritur pajtimi me aranzhimet aktuale dhe atyre në të ardhmen. Vëzhguesit ndërkombëtarë të policisë do të vendosen në të gjitha stacionet dhe nënstacionet, në të gjitha rajonet dhe departamentet. Këta monitorë do të kenë strukturë të pavarur komanduese dhe vija të raportimit, e cila aktualisht përfundon me PSSP-në. Krahas monitorimit të sundimit të ligjit, roli ndërkombëtar do të mbikëqyrë edhe trajtimin korrekt të oficerëve të policisë nga radhët e pakicave dhe mbrojtjen e kushteve të punës, në përputhje me udhëzimet ekzistuese. Do të përgatitet edhe një pako e trajnimit, për t'u siguruar se monitoruesit ndërkombëtarë kanë aftësitë e duhura.
2. Doganat
a.) Kosova do të vazhdojë të funksionojë si një rajon i vetëm doganor.
b.) Oficerët ndërkombëtarë të doganave, të emëruar në përputhje me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së (1999), do të rikthehen në portat 1 dhe 31. Modalitetet e stacionimit të tyre, sa më shumë që është e mundshme do të pasqyrojnë modalitetet e konceptit të menaxhimit të kufijve të integruar të Evropës dhe kjo mund të përfshijë edhe bashkërenditje të pikave doganore. Ata do të aplikojnë procedura në përputhje me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit, përfshirë këtu edhe "Protokollin ndërmjet administratës tatimore të Republikës së Serbisë, që vepron për Ministrinë e Financave dhe Shërbimit të Doganave të UNMIK-ut, të cilat veprojnë për misionin e përkohshëm të administratës së UNMIK-ut në Kosovë, për kooperim dhe asistencë të ndërsjellë administrative për Tatimin në Vlerën e Shtuar dhe çështjet e tatimeve indirekte, të cilat ndërlidhen me transportin e mallrave përtej vijës administrative kufitare", e me këtë edhe të anekseve, e gjithashtu "Minutat e pajtuara të takimit bilateral në kontekstin e negociatave për zgjerimin e CEFTA-s" në vitin 2006.
c.) Do të aplikohen tarifat, të cilat janë në përputhje me kodin e doganave të rregullores 2004/1 të UNMIK-ut.
d.) Do të nevojiten negociata të mëtutjeshme mes palëve relevante negociuese, për të arritur pajtimin dhe për të përcaktuar modalitetet për operim për riaktivizimin e pikave doganore, të përmendura më lart. Këto diskutime gjithashtu do t'i adresohen edhe distribuimit të të ardhurave doganore, të grumbulluara në pikat 1 dhe 31, të cilat gjithashtu duhet t'i kontribuojnë edhe zhvillimit të komuniteteve lokale.
3. Drejtësia
a) Diskutimet kanë dhënë shenja edhe për pranim të gjerë të parimeve bazë, duke përfshirë edhe sundimin e ligjit që të aplikohet në të gjithë Kosovën, dhe që drejtësia të jetë në dispozicion të të gjithëve, pavarësisht etnisë, komunitetit apo lokaliteteve. Këto parime mbështesin funksionalizimin e një sistemi koherent të drejtësisë, përfshirë çështjet civile dhe kriminale dhe ato të policisë në të gjithë Kosovën.
b) Pas diskutimeve për zhvillimin e këtyre parimeve, ndërtesa e gjykatës në veri të Mitrovicës ka kohë që është vënë në funksion të limituar nën kontrollin e UNMIK-ut, duke zbatuar vetëm ligjet e UNMIK-ut dhe i mbështetur nga stafi i UNIMK-ut deri në 60 ditë nga dita e hapjes së gjykatës. Një plan periodik ka ofruar një kornizë për veprimet e tanishme dhe të ardhshme të drejtësisë.
c) Gjatë fazave pasuese, gjykatësit dhe prokurorët lokalë do të emërohen në pajtueshmëri me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së (1999). Përzierja e gjyqtarëve dhe prokurorëve lokalë të emëruar në këto faza do të reflektohet në komunitet dhe në juridiksionin e vendosur territorial, ku ata do të shërbejnë.
4. Transporti dhe infrastruktura
a) Diskutimet kanë dhënë shenja të pranimit të nevojës për bashkëpunim të ngushtë mbi çështjet e mëdha infrastrukturore (rrugë, hekurudhë, ujë, energji elektrike), rrjedhën e trafikut dhe tregtinë, si dhe mbi çështjet shumë të rëndësishme praktike siç është identifikimi i kualifikimeve. Shumë prej këtyre çështjeve janë të rëndësisë qenësore për qytetarët e të gjitha komuniteteve, dhe mungesa e aranzhimeve praktike bashkëpunuese shkakton probleme të mëdha.
b) Duke pasur parasysh këtë, Raporti im i kaluar ka dhënë shenja se një komitet i bashkëpunimit teknik do të themelohet nga Përfaqësuesi im Special për t'iu adresuar të gjitha çështjeve relevante. Një komitet i bashkëpunimit teknik është themeluar, por nuk ka arritur ndonjë përparim praktik. Mirëpo, Qeveria e Serbisë në diskutimet e fundit, ndërsa ka ritheksuar qëndrimin e saj mbi statusin e ardhshëm të Kosovës, ka shfaqur shenja se do ta riforcojë këtë propozim, në mënyrë që çështjet të mund të adresohen më konkretisht. Përfaqësuesi im special do të sigurojë dialog të mëtejmë.
Progresi në këto fusha nuk është vetëm çështje e sigurisë që do të mirëpritet në Evropë, por në veçanti do të jetë një zhvillim i mirëpritur për të gjitha komunitetet në Kosovë.
5. Kufijtë
Shumë prej çështjeve relevante me menaxhimin e kufirit do të adresohen nga procesi i komitetit teknik për transport dhe infrastrukturë. Në të kundërtën, dhe siç është theksuar në Raportin tim të mëhershëm, në pajtueshmëri me Rezolutën 1244 (1999), KFOR-i si prezencë ushtarake ndërkombëtare, vazhdon ta përmbushë mandatin e tij të sigurisë nëpër të gjithë Kosovën, përfshirë këtu edhe respektimin e kufijve, në bashkëpunim me organizata tjera ndërkombëtare.
6. Trashëgimia serbe
a) Mbrojtja ndërkombëtare e Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë duhet dhe do të vazhdojë. Diskutimet kanë treguar mbështetje universale për parimin e mbrojtjes së trashëgimisë kulturore dhe trashëgiminë e Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë.
b) Nën rrethanat e tanishme dhe duke marrë parasysh rolin e statusit neutral të OKB së në Kosovë, konsideroj se dialogu i vazhdueshëm është i nevojshëm në Beograd dhe Prishtinë. Këtu duhet përfshirë edhe Kisha Ortodokse Serbe, aktorë relevantë ndërkombëtarë dhe aksionarë tjerë. Kjo do të themelojë një kornizë të miratuar brenda së cilës mund të adresohen çështje të vazhdueshme si dhe të sigurohet që Këshilli i Evropës dhe procesi për rindërtim i UNESCO-s të vazhdojë.
c) Agjenda do të përfshijë zbatimin e marrëveshjeve mbrojtëse përreth vendeve të Kishës Ortodokse Serbe, aktiviteteve të ndërlidhura me mirëqenien e murgjve dhe murgeshave, siç është lirimi i Kishës Ortodokse Serbe nga TVSH-ja, Taksa e Akcizës dhe obligimeve Doganore, modaliteteve për rindërtimin e vendeve fetare nga Kisha Ortodokse Serbe si dhe çështjen e kthimit të artefakteve arkeologjike.
Përgatiti: Gent Prokshi
