Nextiles, një kompani tekstili e mbështetur nga Fondacioni Kombëtar i Shkencës, dëshiron të implementojë në tekstile teknologji të ngjashme me FitBit. Është ndër përpjekjet më të fundit nga një listë e gjatë për të revolucionarizuar veshjet që ne veshim.
Startup-i me seli në Brooklyn javën e kaluar publikoi “smart fabric” të patentuar, një material që lahet në makineri me qarqe të integruar dhe është një mënyrë e re për të kapur të dhëna biometrike.
Pjesa e parë e planit të teknologjisë së kompanisë është vendosur në veshje sportive. Ideja është t’u mundësojë atletëve të masin shpejtësinë, forcën, vrullin dhe metrika të tjera që nuk mund t’i marrin nga byzylykët e dorës dhe orët inteligjente të sotme.
Vizioni më i gjerë është që pëlhura e përparuar të rrjedh deri tek konsumatorët e tregut masiv për të ndjekur rrahjet e zemrës dhe frymëmarrjen përmes veshjeve me pamje të zakonshme.
“I gjithë qëllimi im ishte të bëja veshjet tuaja të përditshme një mjet inteligjent”,- tha George Sun, shefi ekzekutiv i Nextiles dhe ish-shef ekzekutiv i Puma. “Në vend që të lidhim një çip kompjuteri në trupin tuaj, ne mund t’i qepim këto qarqe direkt në mëngë, këmishë dhe pantallona.”
Oferta e parë e kompanisë është një mëngë dhe një pjesë këmbe, e krijuar për të matur ndryshimet mekanike nga pikat e shumta të të dhënave në veshje. Informacioni mund të përdoret për të parashikuar dhe parandaluar dëmtimet dhe tendosjet ka thënë Sun.
Nextiles nuk është i pari që ëndërron diçka të tillë. Linja e produkteve të startupit përfaqëson qasjen më të fundit në një det idesh për të revolucionarizuar tekstilet në mënyrë që veshja të bëjë më shumë.
Në shkurt, Apple patentoi “butona të bazuar në pëlhurë”, butona inteligjentë që mund të shkaktojnë kontrolle në Apple Watch, iPhone dhe MacBooks. Në vitin 2018, Samsung patentoi planet për një bluzë “veshje inteligjente” që ndryshon ngjyrat sipas kërkesës. Të dy kompanitë mbeten pas Google, e cila nisi ndarjen e saj të modelit inteligjentë të projektit Jacquard në 2015.
Dy vjet më vonë, Project Jacquard bashkëpunoi me Levi’s në një xhaketë dhe aplikacion përkatës në mënyrë që të mund të përdorni rrobat për t’iu përgjigjur thirrjeve. Xhaketa u prit me vlerësime të ndryshme. Megjithatë, gjiganti i kërkimit vazhdon të punojë me marka të ndryshme. Vitin e kaluar, ai u bashkua me Adidas për krijimin e një copëze inteligjente për lojtarët e futbollit që kërkonin të matnin goditjet, fuqinë e gjuajtjes, distancën dhe shpejtësinë. Ndërkohë, disa laboratorë kërkimi kërkojnë t’i shtyjnë gjërat edhe më tej.
Po sikur këmisha juaj të kuptonte se po djersitni dhe të rregullonte temperaturën e saj? Ose nëse pantallonat tuaja mund të vërejnë se hapi juaj i përparuar ka ndryshuar dhe t’ju paralajmërojë në mënyrë që të mos lëndoheni? Studiuesit e tekstilit thonë se kjo është ajo që pritet në të ardhmen. Mund të duhen vite, ndoshta edhe dekada, që teknologjia të arrijë tek konsumatorët, por themeli po vendoset sot me shkencëtarë që krijojnë copëza pëlhure që zgjerojnë kufijtë e asaj që ka qenë e mundur më parë.
Në mars, studiuesit nga Universiteti Fudan i Kinës publikuan gjetjet mbi pëlhurën elektronike të aftë për të kthyer veshjet në një ekran. Ata shpresojnë ta drejtojnë vëmendjen e tyre drejt tregut të konsumit në vijim, sipas Qibing Pei, një shkencëtar i materialeve në Universitetin e Kalifornisë, Los Angeles i cili ishte bashkëautor i studimit.
Në vitin 2019, shkencëtarët nga Universiteti i Maryland shpikën një pëlhurë të aftë për të ngrohur një person kur ka ftohtë dhe t’i ftohin kur ndjejnë të nxehtë.
Studiuesit në Institutin e Teknologjisë në Massachusetts kanë punuar për të shpalosur të ardhmen e tekstileve për vite me radhë, duke krijuar mënyra për të krijuar bateritë, mikrofonët dhe gjysmëpërçuesit në miniaturë e për t’i bashkuar ato në një fije të vetme pëlhure.
Qasja e Nextiles ndaj veshjeve inteligjente është që të përdorin fije që mund të lahen në makineri larëse.
Startup-i, i themeluar në 2018, mbledh fije nga pëlhura të tilla si pambuku, poliesteri dhe materiale elastike e më pas i vesh ato me një material përçues, tipikisht çelik inox, për të mbledhur të dhëna. Pasi të jenë bashkuar me polimerët përçues, fibrat veprojnë si kabllo dhe janë të afta të transmetojnë sinjale. Kompania më pas i thur fijet në pëlhurë, duke përdorur teknikat e qepjes.
-“Ne i qepim ato në një mënyrë të ndërthurur”,- tha Sun. “Ne qepim një model në shtresën e parë, një model tjetër në shtresën e dytë dhe ndoshta disa shtresa të tjera, kështu fijet bëhen pothuajse si autostrada që përshkojnë njëra-tjetrën. Sensorët vendosen strategjikisht rreth pëlhurës dhe vendosen çipa Bluetooth me madhësinë e një thoi për të dërguar informacionin në një smartphone ose kompjuter për përpunim.”
Firma thotë që pëlhurat e saj janë të ndjeshme ndaj çdo lëvizjeje. Ajo u shet produkte atletëve për të matur sesi fijet dhe pëlhura përkulen, shtrihen dhe përdridhen rreth trupit gjatë kryerjes së aktivitetit fizik, gjë që ndihmon startup-in të nxjerrë metrika të vështira për t’u parë me sy të lirë. Kompania po punon për patentat të tjera që rrethojnë EKG dhe përcjellin temperaturën me shpresën që të zgjerohet më tej në tregun e fitness-it, në të gjithë sektorin e automobilave dhe industrinë mjekësore.
Prodhuesit e automjeteve mund të përdorin pëlhurat në sediljet e makinave për të shtuar bashkëveprimet njerëz-automjete, ose në goma për të ndjerë ndryshimet në trotuar. Ndonëse ka shumë ide se si pëlhura inovative mund të ndryshojnë botën, duhet të kalojë pak kohë përpara se konsumatorët të blejnë ndonjë gjë më komplekse sesa rrobat e afta për të matur performancën njerëzore ose për të kontrolluar volumin e smartphone-it.
Shkencëtarët mund të bëjnë shumë në një laborator, por shumica e këtyre rezultateve janë të vështira për t’u implementuar nga kompanitë, thonë studiuesit.
-“Prodhuesit e pëlhurave nuk janë të vendosur për elektronikën e kontrollit të cilësisë”,- tha Laura Devendorf, një teknologe që punon në ndërveprimin njeri-kompjuter dhe kërkimin e dizajnit në Universitetin e Colorado Boulder. Në 2016, ajo bashkëpunoi me Project Jacquard në Google për të hetuar fillin e ndryshimit të ngjyrave. “Ata mund të jenë në gjendje të vendosin një qark atje, por si e gjeni një shtëpi qepëse që garanton që të gjitha lidhjet tuaja janë të forta?”
CEO i firmës thotë se aktualisht është një shërbim i porositur për të cilin shumica e interpretuesëve elitarë janë të gatshëm dhe të aftë të paguajnë një çmim premium. Kompanitë e tjera në arenën e veshjeve inteligjente sportive gjithashtu marrin çmime të larta për produktet e tyre. Hexoskin me bazë në Montreal ofron një këmishë të mbushur me sensorë dhe pajisjet përkatëse Bluetooth për rreth 400 dollarë, ndërsa Myontec me bazë në Finlandë shet MBelt-in e saj për ndjekjen e aktivitetit të muskujve për rreth 1,500 dollarë.
Nextiles parashikon një model të ardhshëm abonimi, ku njerëzit paguajnë çdo muaj për aksesin në të dhënat që gjenerohen nga pëlhura inteligjente. Kompania ka një dyqan qepjeje dhe ekip projektimi në qytetin e New York-ut për të ndërtuar disa produkte brenda shtëpisë.
Vështirë të dihet me siguri se si do të zhvillohet e ardhmja e tekstileve të kompjuterizuar.
/BM