20 shkurti pret 23 qershorin

Love

βeℓℓe â๓e
Nga: Fiqiri Xibri

Harresa kolektive shket mes pluhurit të viteve, teksa individë plëngprishës të demokracisë përpiqen ta spostojnë vëmendjen e memories historike në data e ngjarje që relativizojnë paralelet mes diktaturës (proletaro)enveriste dhe asaj (demoniako)saliste. Qe nisur aq bukur, me aq shumë shpresë, me aq shumë ëndrra, me aq shumë vrull…

1145.jpg


2 korrik ’90, shpërthimi i ambasadave. 8 dhjetor ’90, protestat e studentëve. 12 dhjetor ’90, krijohet Partia Demokratike, 17 dhjetor ’90, shpallet pluralizmi, 5 janar ’91, del gazeta RD, 7 janar ’91, greva e parë postkomuniste e minatorëve të Valiasit, 15 janar ’91, minatorët i dorëzojnë zyrtarisht Ministrit të Drejtësisë kërkesën për legalizimin e sindikatës së tyre, 26 janar ’91, krijohet Komisioni Nismëtar i Bashkimit të Sindikatave të Pavarura, 15 shkurt ’91, legalizohet Sindikata e Pavarur e Minatorëve, 18 shkurt ’91, fillon greva e urisë në Qytetin “Studenti”. Zemrat rrahin me tërbim. Ajri digjet si baroti.

Në përpjekje për të kontrolluar situatën, Ramiz Alia thërret në presidencë një tryezë të partive dhe organizatave me qëllimin e një thirrjeje të përbashkët për qetësi dhe paqe sociale. Ishin aty Partia e Punës, Partia Demokratike, partitë Republikane, Agrare, dhe Ekologjike, organizatat e Frontit, Gruas, Rinisë, Bashkimeve Profesionale dhe ne si Sindikatë e Pavarur e Minatorëve. Përveç nesh, që kundërshtuam prerazi këtë lloj thirrjeje, të gjithë të tjerët, duke filluar që nga Berisha, e firmosën pa hezitim.

19 shkurt ’91, paradite Komisioni Nismëtar i Bashkimit të Sindikatave të Pavarura vendos të shpërndajë një thirrje për grevë totale dhe mbështetje të studentëve grevistë. Në një nxitim marramendës, thirrje të shkruara aty për aty me dorë u afishuan sa dhe si mundëm. Për habi edhe TVSH e transmetoi thirrjen tonë.

O Zot, sa e gjatë ishte ajo natë e 19 shkurtit 91…

Mëngjesi i 20 shkurtit.

U nisa për në minierën e Valiasit. Kisha drojë të madhe, jo, jo, kisha shumë frikë se mos minatorët nuk do i bindeshin thirrjes për grevë totale. Ndoshta as e kishin marrë vesh thirrjen e bërë. Autobusi me të cilin udhëtoja arriti i fundit në sheshin para minierës. Sheshi ishte plot e përplot. Askush nuk shkonte në punë, na prisnin ne kryesinë e sindikatës. Me fytyra të irrituara. Të paduruar. Kur i pashë që prisnin, u çlirova gjithsesi.

Personeli i drejtorisë dhe sekretarët e partive ishin shpërndarë mes njerëzve dhe rrekeshin t’i bindnin për të shkuar në punë.

Pa zbritur mirë, u rrethova nga një grumbull i madh minatorësh. “اfarë do bëjmë”, ishte pyetja që më bombardoi sakaq nga të katër anët. Nuk arrita as ta them tamam fjalën, “do shkojmë t’i mbështesim, ata janë…” E ndjeva veten në ajër mbi supet e tyre dhe vrik u turrëm nëpër autobusët e boshatisur. Shoferët mezi që prisnin të mbusheshin plot për tu nisur drejt Tiranës, drejt studentëve, drejt thirrjes së gjakut, drejt fushë betejës…

Në Kamzë dy policë deshën të na zbrisnin nga autobusët. Kush pyeti për ta. Tek “Zogu i Zi” skuadra policie na kishin bllokuar rrugën. Nuk na lanë të vazhdonim më tej. Pesë autobusë fizarmonika dingas me minatorë zbarkuan dhe formuam një brigadë marshimi. Edhe sot e kësaj dite nuk arrij ta kuptoj nga buronte ajo disiplinë për të marshuar në kuadrat me radhë të shtrënguara. Të kapur krahë për krahë. Brohorisnim pa u lodhur, pa u ndalur: “Liri-Demokraci”, “Me studentët jemi ne”, “E duam Shqipërinë si gjithë Europa”, “Ta shporrim, ta shporrim, ta shporrim diktaturën”, “Eja mblidhuni këtu- këtu”, “Mos bëni sehir, studentët na presin”, “Minator, Minator”.

Koka të panumërta shqyenin dritaret e përgjumura dhe dilnin të na shihnin. Për çdo hap që hidhnim, të tjerë qytetarë na bashkoheshin. Nuk e di sa zgjati ai marshim nga “Zogu i Zi” deri tek Liceu. Dy orë apo një orë? Apo vetëm pesë minuta? Tek Liceu kthej edhe një herë kokën pas. Mu duk sikur pas nesh ishte shkulur e gjithë Tirana.

Tek oborri i FilOlogjikut na del përpara i ndjeri Gramoz Pashko. Më është ngulitur në mendje ajo pamja e tij e asaj dite. Një shfytyrim midis tmerrit, pasigurisë dhe çorientimit.

“Fiqo- më tha – çfarë keni ndërmend të bëni?”.

“Po çfarë do bëjmë o burrë i dheut – e kundërpyeta. -Le të dalë ku të dalë, para partizanë!”

Me thirrjet “Minator, Minator” u derdhëm në qytetin “Studenti”. Tek mizëria e njerëzve që ishin tubuar ndërkohë para konviktit ra për një çast heshtja, radarët e tyre rrokën brohorimat tona. Një brohorimë e re shpërtheu midis tyre: “Erdhën minatorët, erdhën minatorët”.

Situata u elektrizua. Nga ballkoni i selektuar si podium oratorët nxirrnin flakë nga gojët e shkrumbosura. Edhe unë fola diçka, ashtu nëpër tym, në ekstazë. Se çfarë thashë, nuk e rindërtoj dot, por di që iu referova thirrjes së një dite më parë nga mbledhja e Ramiz Alisë. “Pushteti na kërkon qetësi, na kërkon paqe, na kërkon vetëpërmbajtje, por ne populli i Tiranës nuk kemi nevojë të na e tregojnë rrugën të tjerët sepse rrugën e kemi në zemrat tona”.

Pas meje ishte Rajmonda Bulku që rrëmbeu mikrofonin. Zemërluane si ajo, gojëshkrepëtimë si ajo, burrnesha (asokohe) e demokracisë, ashtu si e saja zemër diti, e lëshoi piskamën dhe ua vuri flakën zemrave barotplot. “Tek televizioni, tek sheshi” ishte thirrja e saj. Orkanet ju derdhën Tiranës…

Disa mundoheshin t’i kanalizonin ose t’i ndalonin turmat. Tek liceu u ndamë më dysh, një pjesë drejt sheshit “Skënderbej” dhe një pjesë në drejtim të TVSH-së. Ishte një derdhje instinktive, ku vendimet ishin personale, merreshin spontane dhe nxitimthi. Diktonte zemra, jo truri i stakuar. Secili bëri zgjedhjen e vet të çastit.

394.jpg


Me një grup minatorësh shkuam drejt televizionit. Rrugën na e kishin bllokuar. Ushtarakë me qenë kufiri. Krisma automatikësh. Përqafime civilësh me ushtarakë të veshur me skafandra. Turravrape para dhe tërheqje pas. Dikush njoftoi se në bulevard kishte tanke. Zbritëm drejt unazës, pastaj bulevardit para Hotel “Dajti” dhe më në fund arritëm “tek sheshi”.

Ishim të paorganizuar. Thjesht berihaj. Thjesht o burra tek sheshi! Gjatë rrugës e në rrëmujë totale e kishim humbur njëri- tjetrin. Kisha në krah vetëm tre nga kolegët e minierës. Sheshi dukej mjaft mirë i fortifikuar. Në fillim ishim pak, nuk guxuam të sulmonim. Qëndruam tek shkallët para Operës. Por shpejt u shtuam shumë e më shumë. Nga drejtime të ndryshme filluam t’i drejtohemi monumentit. Përsëri krisma, ushtarakë me qenë kufiri, skafandra dhe helmeta. Një makinë ujëhedhëse u shfaq dhe rrotullohej me shpejtësi nëpër shesh. Filluam ta gjuanim me gurë dhe një djalë hollak me një xhaketë krahëshqyer ju kacavir tek dera duke goditur me gur rrjetën prej hekuri që mbronte xhamat. Por një rrotullim i fortë i ujëhedhëses dhe djaloshi përfundoi duke u rrotulluar vetë mbi asfalt pranë gomave të mëdha. Ulërima rrëqethëse të katër a pesë grave nga pamja, por fatlumi shpëtoi paq. U ngrit me vrik, e shqeu fare mëngën e xhaketës që i varej, e hodhi tej dhe u sul drejt rreshtave me skafandra. Pas tij edhe ca të tjerë. Një grua rondokope u sokëllinte burrave nga pas: “Hëni mo hë, suluni, suluni…! Ta hedhim qelbësirën..!”

Pasi u sulëm dhe u tërhoqëm tre apo katër herë, dikur e pamë veten zotër të sheshit rreth shtatores. Fillimisht ishim vetëm disa dhjetëra. Silleshim përqark dhe shihnim njëri tjetrin të habitur se si ndodheshim aty vetëm me shtatoren. Të pakëshillë pyesnim veten: “Po tani..?”

Por dikush kish menduar për këto momente. Nja shtatë a tetë djem të rinj kishin sjellë një kavo. Dikush u ngjit dhe e lidhi kavon tek dora e shtatores. U rreshtuam si me komandë në “tërheqje litari”. “Hoooo, opaaaa, hoooo, opaaaa”. Brohorima ngazëllimi: “Po lëkundeeeet, po lëkundeeet”. Njerëzit tek litari u shtuan. “Edhe një herë, edhe një herë, edhe një herë”. Dy krisma të thata dhe shtatorja u var drejt rënies. Si me magji u zbraz nga njerëzit vendi ku shtatorja rra me rrapëllimë….

O Zot, o Perëndi..! O Zot, o Perëndi..!

Nuk e di kush më puthi e kush më përqafoi marrëzisht, nuk e di kë putha e kë përqafova çmendurisht. Kujt ja putha lotët e gëzimit. Aty nuk kish më burra ose gra, pleq apo plaka, të bardhë apo të zinj. Aty kishte vetëm një shpërthim të pamasë lumturie. Kufijtë nuk ekzistonin më. اlirim nga burgu. Shërim i pashpresuar. Barrë e hequr nga kurrizi. Ringjallje. Rilindje. Ndryshim. Shpresë…

295.jpg


Atë çka ndodhi në ato minuta të para pas shembjes nuk ka pendë njerëzorë të mund ta përshkruajë. Jo Noli a Naimi, Kadareja apo Agolli, Hygoi apo Tolstoi, por as Migjeni jonë engjëllor nuk do mund ta përjetësonin në germa. Sepse ajo që ndodhi thjesht përjetohet, nuk përshkruhet.

Ti kesh përjetuar ato çaste, je padyshim ndër fatlumët. Se të tilla përjetime nuk ndodhin në jetën e të shumëve. Të tilla përjetime nuk ndodhin dy herë, ato janë epokale.

Por unë seç kam një shpresë të madhe në shpirtin tim. Një shpresë që ma mbush zemrën me rrahje “ding-dong”. Një shpresë që unë do jem një nga ata fatlumë, që do të kem dhuratën më të paçmueshme, shansin për ta pasur edhe një përjetim të dytë si ai i rrëzimit të shtatores së “Dullës”. Një shpresë që më burrëron para dështimeve të mija dhe dështimeve të demokracisë, një shpresë që më jep forcën e titanëve për të qëndruar këmbëngulur në truallin e Shqipërisë tonë. Shpresa se atë që më 20 shkurtin 91 e përjetuam si ringjallje, dhe satanai na e shndërroi në vegim dhe Fater Morgana, shpresa për ta bërë Shqipërinë si gjithë Europa, për ta pasur Shqipërinë demokratike, do shpërthejë edhe një herë.

Nëse më 20 shkurt 91 rrëzuam një shtatore, rrëzuam një simbol të së keqes, më 23 qershor 2013 do të rrëzojmë të keqen vetë, Sali Berishën me 40 mi(nj) banditë. Me 23 qershor 2013 do ta copëtojmë edhe zinxhirin që diktatura na la jashtë varrit. Nuk do ta tërheqim zvarrë si bronzin e Dullës, por do kemi një mënyrë tejet të kulturuar, do ta mbysim në një det pa fund votash kundër, ku Sala do jetë sikur në barkën me djemtë e Enverit, por barka do jetë e shpuar dhe sado të heqë(vjedhë) vota nga varka, ajo prapë do mbushet sepse është e shpuar.

20 shkurti 1991 iku. 23 qershori 2013 po vjen me rrapëllimë të madhe.

 

Konkursi Letërsisë

  • Jeta pa ty

    Votat: 7 50.0%
  • Simfonia e bisedave tona

    Votat: 2 14.3%
  • Bora e parë

    Votat: 3 21.4%
  • Larg

    Votat: 2 14.3%
Back
Top