Latinishtja dhe SHQIPJA

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA





Mente mente mentë apo mend
Ne te dyja dialektet e shqipes eshte e njellojte. Te gjitha keto gjuhe e perdorin artificialisht, ndersa shqipja e ka te ne te gjitha format si mendim, mendoj, i menduar etj. Gjuhet e tjera e perdorin si emer per te treguar mendtë, por jo per te treguar foljen mendoj, ashtu sic e ka shqipja, pasi ato per kete perdorin fjale te tjera...


Shqipja - men/mendoj
italishtja -pensare
frengjishtja - penser
spanjishtja -pensar
anglishtja - think

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA





Miracolo mirakolo mrekulliKjo fjale e ka origjinen tek fjala mir/mirë e shqipes. Vete mrekullia cfare eshte ? Ajo eshte nje miresi qe na jepet dhe ketu merr zanafille dhe ky emer. Vlen te theksohet qe fjala mirë, gjendet vetem tek shqipja dhe tregon edhe kuptimin e fjales.


Morto morto mortja/vdekja
Fjala morto, vjen nga fjala mort, pra u mort, u mor, iku e vdiq, u largua, qe jane edhe sinonimet dhe kuptimet e fjales vdekje.



Offrire ofrire ofroj
Te gjitha fjalet me kete rrenje ashti si edhe vete fjala ofertë, jane me rrenje nga fjala shqip afroj. Pikerisht ky eshte edhe kuptimi, i ofroj dikujt dicka, apo i afroj, ia sjell prane, ia jap. Shqipja nga ana tjeter ka te gjitha format e fjales si afrim, i afruar, afrimitet etj ...

 

[SuRiAnA]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA

shume e bukur tema, flm

est = eshte

 

[Hard Styler]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA

Urime.Mu be shume qejfi qe e lexova,Nostra.Shqipja ka unicitetin e saj ne ndertimin e grupit te fjaleve qe kane rrenjen kuptim,e cila tregon memesine e saj dhe jo si thone disa autore,qe me vjen keq dhe per emrin e madh,qe vijne nga latinishtja.
Latinishtja eshte nje gjuhe artificiale,e ndertuar ne kohen me te arte te perandorise Romake.Baza per ndertimin e saj ne menyre te qellimshme(jo rastesore),ka qene gjuha shqipe.Ndertuesit e saj duket qe jane mjeshtra ne njohjen e gjuhes shqipe.Merita e tyre e madhe qendron ne lidhjen aq intelegjente te dy kuptimeve te "njesive" kryesore te gjuhes shqipe per te dhene nje formimi te ri,nje fjale te re dhe keshtu rrisnin dipazonin gjuhesor me me shume fjale specifike per te krijuar nje komunikim me te persosur midis njerezve.Dua te theksoj se puna gjigante e tyre shume shekullore coi gjuhen ne nje nivel siperior.Une mendoj se puna et yre nuk mund te tejkalohet me as me mjetet moderne te teknollogjise se sotme edhe sikur te donim,sepse ata plotesisht kane arritur persosmerine ndertimore gjuhesore.

Me fal ku i ke faktet historike per keto qe po thua??? Nga po i citon???

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA





Parada parada parada
Kjo fjale e ka rrenjen tek fjala apo parashtesa para e shqipes dhe parada kryhet para te tjereve, parakalim.


Te gjitha gjuhet Evropiane formojne me fjalen para disa fjale, te cilat kane kuptimin po te fjales para te shqipes, pa i ndryshuar as edhe nje germe. Fjala para ne shqip ka kuptimin saktesisht si dicka qe eshte para. Fjalet qe fillojne me para, nuk vijne as nga latinishtja dhe as nga greqishtja, pasi fjala para gjendet sot dhe po me kete kuptim vetem tek shqipja. Greqishtja dhe latinishtja e kane nga gjuha shqipe. Keshtu ne greqisht përpara i thone brosta dhe italisht avanti/davanti, qe edhe kjo forme ka lidhje me fjalen shqip van ( vanë) (shkuan), por jo me fjalen shqipe para. Nga ana tjeter, numri nje ne shqip, quhet ndryshe i pari, pra qe tregon saktesisht kuptimin e fjales para. Me kete fjale jane krijuar dhjetra fjale dhe le te marrim ne studim vetem disa prej tyre.

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA





Paraleleo paralelo para-le
Shpjegohet nga shqipja me fjalet para+le, apo e vendos perpara, i tille eshte edhe paraleli. Paraleli tregon dy drejteza qe jane para njera-tjetres. Pra jane vendosur para, ose jane lene para njera-tjetres.



Parente parent farefisi/prinderit
Ne disa gjuhe te tjera merr edhe kuptimin si prinderit. Kjo fjale tregon të parët, ata nga te cilet ke rrjedhur, ke ardhur, pra parent, apo të parët. Edhe ne shqip fjala prindër, qe eshte e po te njejtit kuptim, ka te njejtin shpjegim sepse perbehet nga pri+nder, pra qe jane te paret, qe prijne, prej nga te cilet vijne edhe femijet...



Passare pasare kaloj
Kjo fjale ka lidhje me fjalen pas te shqipes per te treguar te shkuaren. Pra qe e kemi lene pas, qe e kemi pas. Nga fjala pas, ka dale eshte koha e shkuar pothuajse ne te gjitha gjuhet romano-gjermanike. Nga kjo rrenje gjithashtu kemi edhe fjalen latine passivo qe perkthehet pasiv dhe rrenje ka gjithashtu pas. Fjala tregon personin qe i le gjerat pasdore dhe serish kuptimi eshte i njejte.

 

[triumfuesja]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA

Interessant

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA





Per per për
Për eshte e njejta forme si ne shqip dhe latinisht. Madje te gjitha gjuhet e perdorin. ketu tregohet qarte se gjuha nene e gjuheve romano-gjermanike ka qene ILIRISHTJA pasi ato kane te gjitha nje rrenje-meme.


Shqip - për
italisht - per
frengjisht - pour
spanjisht - para
anglisht - for
gjermanisht - fur



Perche perke përse


shqip - përse
italisht - perche
frengjisht - pourqoi
spanjisht - porque

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA






Petalo petalo petal
Fjala rrjedh nga rrenja pet/petë e shqipes, e ila tregon saktesisht si eshte petali, pra ne formen e petës, ku shqipja ka gjithashtu petull, petullice etj etj



Picco piko kulmi
Rrjedh nga fjala piku, kur themi piku i vapës, pra kulmi i vapes. Per te thene ndryshe arriti majen ne shqip, themi arriti pikun dhe vete fjala piku, vjen po nga nje fjale shqip qe eshte fjala pik/pikë



Piccolo pikolo o vogël
Fjala i vogel tregohet nga fjala pik gjithashtu, qe tregon edhe vogëlsine. Fjalen pik, e ka vetem shqipja dhe qe tregon nje pike, e cila eshte sigurisht shume e vogel, ose me e vogla, ndarja me e vogel, pika-pika, ku rrjedh dhe pikëz.


Plurale plurale pluralizëm
Kjo fjale tregon shumësin, ne nje numer te madh gjuhesh ne Evrope. Kjo fjale e ka origjinen tek fjala pluh/pluhur, qe tregon shumesin, pasi ajo perbehet nga shume kokrriza. Nje fjale shume e bukur nga e cila jane formuar disa fjale te tjera po aq te bukura sa kjo.


Preda preda pre/plaçkë
Vjen nga fjala pre, qe nenkupton plaçkën e luftes, ajo qe ti ze apo kap.


Prendere prendere marr
Serish e kane origjinen tek kjo fjale qe tregon se marr dicka, pra eshte pre e dikujt. Fjala pre, tregon kapjen apo marrjen e dickaje, ashtu sic ka edhe kuptimin ne te gjitha gjuhet latine. Po e njejte eshte edhe fjala prestare, qe tregon huazimin.


Fjala pre ne shqip eshte edhe me e shkurter dhe aktualisht ajo e perdor ne kete forme dhe kuptim edhe sot


Shqip - pre
italisht - prendere
frengjisht - prendre
spanjisht - prendere


Po ashtu kemi edhe lutjen ndaj zotit.


Predica predika predikim
Kjo fjale qe tregon lutjen ndaj zotit serish rrjedh nga fjala shqipe prehem, qe vjen nga fjala pre, qe e adhuron zotin, pra prehesh per te.

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA

Ne italisht ashtu si edhe ne greqisht dhe ne disa gjuhe te tjera perdoret fjala pre, apo pri, qe tregon nje kuptim si para apo prin ne shqip.

Kjo fjale ne latinishten e vjeter eshte quajtur si a-prior, pra qe para prij. Fjala pri, ne te gjitha format e saj gjendet shume e paster dhe e lire per te formuar fjale te tjera ne gjuhen shqipe. Le te shikojme disa fjale te tjera qe jane formuar nga fjala pre apo prij.





Prematuro prematuro i parakohshëm
Rrjedh nga fjala pre+matur, qe ne shqip perdoret per nje person te matur, te rritur, te pjekur, qe i mat fjalet perpara se ti thote. Ndersa ketu kuptimi eshte qe e kemi te para-kohshëm, pra të para-pjekur, apo premature.


Prevenire prevenire vij para
Rrjedh nga pre+ven ( ve + para ). Marr disa masa qe ti vij para, ti paraprij dickaje, pra para-vë, ose prevjen ne shqip dhe prevenir ne shqip.



Prima prima i pari
Fjala i pari eshte nje fjale qe e ka kuptimin qe jam i pari nga te gjithe, apo prij, pra e ka rrenjen serisht tek folja prin, ai qe eshte i pari. Po keshtu kemi edhe fjalet primato per parësinë.
E Zgjedhojme foljen prij per te pare se si ajo eshte perdorur e zgjedhuar nga shqipja apo ilirishtja. Pikerisht eshte marre veta e dyte dhe e trete njejes me veten e pare shumes per te formaur shume fjale te tjera. Fjala prij zgjedhohet veten ne shqip, pasi shqipja sot e ka folje te saj, nderkohe qe tek gjuhet e tjera nuk ekziston fare si folje.

Unë prij ne prijm/ primë
ti prin ju prini
ai/ajo prin ata/ato prijnë


Principe principe princ
Serish rrjedh nga fjala prin

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA

I njejti rregull vlen edhe per shume fjale te tjera te formuara nga fjala prin sic kemi psh principal/shqiptohet principal dhe perkthehet princip




Primavera primavere pranvera
Qe e ka kuptimin tek shqipja, prin+vera dhe ne te vertete pranvera i prin veres. Por veren vetem shqipja e ruan si emertim, pasi italishtja perdor estate



Primitiv primitiv primitiv
Tregon dicka te lashte, pra me nje fjale ato qe kane prirë, apo qe kane qene para nesh, te paret. Ky eshte edhe kuptimi i fjales primitiv, per te treguar te parat elementaret dhe ato me te vjetrat, format me pak te zhvilluara, me te hershmet.



Privato privato privat
Kuptimi i kesaj fjale eshte se ajo tregon dicka qe eshte ngushtesisht personale. Interesat personale jane gjithmone te parat per kedo, pastaj vijne ato publike. Ndaj dhe eshte perdorur kjo fjale per te treguar qe ato jane te parat qe ne i kushtojme rendesi, interesat tona ne raport me te tjerat. Edhe vete fjala e tregon shume bukur kuptimin e saj, pri+vat ( prij+vet).



Profeta profeta profet
Personi qe predikon fene dhe fjalen e Zotit, eshte pro-fese. Pra ka ardhur nga fjala po+fe, qe ka kete kuptim, por qe ne prononcim i ka rene r, pasi eshte me e lehte ne shqiptim. Ketu e kane rrenjen edhe fjalet pro+fe profesion, profesor, profesionalizem etj

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA





Restare restare rri
Fjala fillestare tregon personin qe rri, apo njekohesisht edhe ate qe shplodhet. Origjina e fjales vjen nga fjala rrokore shqip re (rashe, bie... ne shtrat, gjume dhe u shplodhe. Fjala re tregon njekohesisht edhe faktin qe ti nuk po ben asgje tjeter. Le te shikojme pak sesi jane formuar fjalet ne gjuhe te tjera me fjalen shqipe re


Shqip - re
italisht - restare
frengjisht - rester
spanjisht - restar
anglisht - rest

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA ( Fjala RI )

Fjala ri, qe tregon perseritjen e veprimit gjendet ne disa gjuhe evropiane dhe fjala ri tregon se do behet nje tjeter veprim. Ri= i ri
Shembull : po bej nje veprim të ri, sot po ne kete kuptim e ka vetem shqipja dhe asnje gjuhe tjeter.
Sigurisht qe gjuhetaret e dine qe fjala ri tregon perseritjen e veprimit, apo berjen e nje veprimi te ri, por u mungon fjala ri dhe nuk mund ta shpjegojne kete fjale pa qene shqipja, qe ne nje menyre te thjeshte dhe te paster ia jep kuptim fjaleve qe ato perdorin. Fjala ri, si operator te lire e perdor vetem shqipja, qe tregon dicka te re. Edhe veprimi qe perseritet eshte nje veprim i ri ndaj edhe quhet perserites, pasi e ribën edhe njehere ate veprim te meparshem. jane formaur shume fjale me ri, por do shpjegohen disa per te mos i riperseritur fjalet qe jane shpjeguar me siper.

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA





Riaprire riaprire ri-hap
Ne te njejten forme eshte edhe ne shqip, vetem se shkronja h ka rene dhe ka mbetur forma ap, qe ne kete forme perdoret kur flasim shpejt, apo ne gegerisht.


Riataccare= ritakoj
riunire=ri-bashkoj
Ketu kemi nje bashkim te fjaleve ri+uni, qe tregon nje.



Riforma riforma forma e re
Perdoret ne parjen e gjerave. Ketu e kemi ne nje trajte te njejte me shqipen.

 

[Nostra_22]

Titulli: Latinishtja dhe SHQIPJA





Sci ski ski
Tregon shkarjen me ski ne debore, apo edhe diku tjeter. Fjala ski rrjedh nga fjala shqipe shki (shkas). Foljen shkas, ne te gjitha format e saj e ka shqipja dhe asnje gjuhe tjeter, e cila ne urdherore ben shkit. Asnje gjuhe tjeter nuk e ruan fjalen shkas.



Societa societa shoqëri
Origjinen e ka tek fjala shok, qe tregon edhe shoqerine, por italishtja apo gjuhet e tjera nuk e kane fjalen shok. Pra nga soc/shok, vjen dhe vete fjala shoqëri.



Somma soma shuma
Kjo fjale gjendet ne te gjitha gjuhet latine, gjermane apo angleze. Fjalen shumë, ne te gjitha kuptimet e saj, e perdor vetem shqipja.
Psh Anglishtja ka very, frengjishtja tres si dhe italishtja molto, per te treguar fjalen shumë, ndersa shqipja ruan vetem kete forme per te gjitha kuptimet e mundshme dhe per krijimin e fjaleve te tjera, qe rrjedhin nga kjo rrenje.
Keto gjuhe e perdorin per te treguar shumën matematikore te nje mbledhje, ndersa shqipja e perdor edhe per vete mbledhjen edhe per shumesin edhe per te treguar shumen fizike, por edhe ate shpirterore. Pra kjo fjale gjendet ne te gjitha kuptimet e saj dhe duke qene kaq e rendesishme per shqipen e folur ne te dyja dialektet, ajo nuk ka sesi te jete e huazuar, sepse ruan te gjitha format e shfaqjes dhe kuptimit te saj.


Shqip - shuma
italisht - somma
frengjisht - somme
spanjisht - suma lol
anglisht - sum
gjermanisht - summe