Kresha
A pretty face can never trick me
Zona qe mbeshtet ujin e lengshem mund te jete 30 per qind me e madhe se sa mendohej me pare, shprehen astrobiologjistet.
Duke kerkuar per planete te ngjashem me Token, astrobiologjistet shprehen se nje planet duhet te mbeshtesi ujin e lengshem ne menyre qe te evuloi jeta. Pra, keto planete duhet te kene nje temperature ne varg relativisht te ngjashem me ate qe ekziston ne Toke. Mendimi i pergjithshem eshte se keto kushte mund te ekzistojne vetem ne nje distance te caktuar nga ylli, e ashtuquajtur zona e banueshme.
Ne sistemin tone diellor, zona banueshme shtrihet nga rreth 0,7 ne 3 AU, afersisht nga orbita e Venusit ne rreth dy here ne ate te Marsit.
Gjithesesi percaktimi i madhesise se zones se banueshme rreth nje ylli nuk eshte i drejtperdrejte. Natyrisht, madhesia dhe temperatura e yllit jane vendimtare, por me shume varet nga kushtet e vete eksoplanetit, duke pasur parasysh se sa drite reflektohet ne hapesire dhe sa ne terrenin e exoplanetit.
Manoj Joshi ne Qendren Kombetare per Shkencen Atmosferike, ne Mbreterine e Bashkuar, dhe Robert Haberle ne Qendren Kerkimore Ames te NASA prane San Francisco nxorren nje faktor te ri te rendesishem, qe tregon se zona e banueshme mund te jete me e madhe se cmendonim deri me ditet e sotme. Kjo zone e zgjeruar vjen si rrjedhoje e studimeve dhe klasifikimeve te nje klase te rendesishme yjore sic jane xhuxhat e kuq.
Astrobiologet thane se sasia e drites se debores dhe akullit qe reflekton, varet nga pjesa e emetuar e gjatesise se ndryshme te valeve. Dielli yne prodhon shume drite ne gjatesine e tij valore te dukshme. Terreni ne gjatesite e valeve te debores dhe akullit eshte respektivisht 0,8 dhe 05.
Shkenctaret llogariten terrenin e bores dhe akullit ne planetet qe rrotullohen rreth dy yjeve xhuxha te kuq - Gliese 436, vetem 33 vite drite nga ne, dhe GJ 1214 rreth 40 vite drite larg. Te dyja keto yje kane eksoplanete, edhe pse jo ne zonen e banueshme. Gjatesite e valeve qe leshojne keto yje tregojne se bora dhe akulli kane nje terren respektivisht prej rreth 0.4 dhe 0.1.
Ne gjuhe tjeter, Planetet me uje te lengshem qe rrotullohen rreth yjeve xhuxh te kuq, duhet te thithin me shume energji se sa Toka. Per kete arsye vlersimi nxjerr se rrezja e zones se banueshme eshte me shume qe 30 per qind. Pjesa e jashtme e zones se banueshme rreth Yjeve te klases M (xhuxha te kuq) mund te jete 10 deri ne 30% me larg nga ylli se sa mendohej me pare, thane ata.
Universalb 2011