Tuana
Nada é por acaso!
Astronomet kanezbuluar nje planet ""endacak", i cili vertiet neper kozmos pa nje yll per te orbituar. Ky planet ndodhet 100 vite drite nga ne. Zbulime te fundit te planeteve te tille qe nuk jane shume te rralle, kane sugjeruar qe kjo mund te jete nje dukuri e zakonshme, por megjithate shkencetaret kane kerkuar te bejne nje studim me nga afer.
Astronomet kane gjetur moshen e planetit, i cili mendohet te kete nje moshe vetem 50-120 milion vjet. Planeti, i pagezuar si CFBDSIR2149-0403, eshte skicuar nje nje artikull qe do te shfaqet tek Astronomy and Astrophysics.
Planetet endacake besohet se formohen ne nje prej dy menyrave: ne nje menyre te ngjashme si planetet lidhen me yjet, duke u bashkuar nga nje disk pluhuri dhe mbetjesh, por me pas ato hidhen larg prej orbites se yllit mikprites, ose me pas ne nje menyre te ngjashme me yjet, por pa arritur kurre nje mase sa te yllit.
Nje pjese pak e veshtire eshte percaktimi nese nje planet endacak eshte po aq i madh sa 'yjet e deshtuar', ne evolucionin yjor por pa nje madhesi te mjaftueshme per te ndezur bashkimin nuklear qe shkakton driten e yllit. Sidoqofte, keto objekte, keto planete endacake, perfundojne pa gravitetin e nje ylli mikprites.
Nje ekip nderkombetar nisi nje gjueti te madhe ne kerkim te ketyre planeteve duke perdorur Canada France Hawaii Telescope ne Mauna Kea ne Hawaii dhe Very Large Telescope (VLT) ne Kili, duke kerkuar per driten infra te kuqe qe leshojne planetet e rinj, dhe ata geten vetem nje kandidat.
"Ky objekt eshte zbuluar gjate nje skanimi qe mbulonte ekuivalentet e 1000 here siperfaqen e henes se plote," - tha bashkeautori Etienne Artigau i Universitetit te Montrealit." "Ne vezhguam qindra prej mijera yjeve dhe planeteve, por ne gjetem vetem nja planet 'te pastrehe' ne 'lagjien' tone."
Por ajo qe eshte me e rendesishmja eshte qe zbulimi i ri duket se leviz me nje grup te ngjashem trupash qiellore, te quajtur "grupi levizesAB Doragus" - nje mbledhje e rreth 30 yjeve qe jane p othuajse te ngjashem ne perberje dhe besohet te jene formuar ne te njejten kohe. Per shkak se CFBDSIR2149-0403 duket se leviz se bashku me kete grup, me nje siguri prej 87%, astronomet besojne qe edhe ai eshte formuar me yjet, rreth 50-120 milion vjet me pare.
Eshte kjo qe i ndihmon astronomet te perdorin modelet kompiuterike te evoolucionit te planeteve per te hedhur hipoteza te tjera ne lidhje me masen dhe temperaturen planetit. Ekipi i studimit beson se planeti ka nje temperature prej 400oC dh enje mase ndermjet kater deri ne shtate here sa masa e Jupiterit, pran eshte ne limitin e mases qe do i lejonte te ishte nje 'yll i deshtuar'.
Megjithate astronomet nuk kane zbuluar ende menyrene formimit te ketij planeti. Kerkimet vazhdojne/koha/
