Sistemi yne diellor

Sistemi diellore eshte i formuar nga nje seri trupash qiellore qe rrotullohen rreth diellit. Aprovuar nga I.A.U. (International Astronomical Union) ne mbledhjen e 24 gushtit 2006, qe jane ndare ne kete menyre:
• Planetet- Merkuri, Venere, Toka, Marsi, Gjove, Saturni, Urani e Netuni;
• Planetet nani (te vegjel)- Ceres(qe ndodhet poshte Tokes),dhe Plutoni e Eris(qe ndodhen pas Netunit, te fundit fare ne sistemin tone)
• Trupat minor – satelitet e planeteve, asteroidi, meteoriti e kometat.
Gjithe keto sillen ne pranine interplanetare te perbere nga pluhur dhe gaz kozmik i cili pastrohet vazhdimisht me shpejtesine e disa 100-ra km/sek nga particelat qe leshohen nga dielli qe ndryshe quhen “stuhi e diellore”. Stuhi te cilat arrine ne distancen rreth 100 UA (1 UA = distanca mesatare mes diellit dhe tokes, rreth 149,6 milion km) ku ndodhet eliopausa, fundi i kufirit te sistemit diellor, kufi i cili konsiderohet si fundi i influences te yllit tone,Dielli. E gjithe kjo reze influence quhet eliosfera.(shiko fton poshte)
Origjina e sistemit diellore
Sipas teorive me te fundit sistemi diellore eshte krijuar 4,5 miliard vite me pare nga nje “mjergull”te materjes interstelare. Kjo, duke hyre ne rrotullim ne vetevete ka krijuar nje disk ku ne qender te saje koncentrohej pjesa me madhe e materjes per efekt te forces gravitacionale. Me pas, me rritjen e temperatures per shkak te ngjesjes se madhe te materjes, ka filluar procesi i nucleosintesit stellar qe i jep jete Diellit tone. Ndersa me pjesen tjeter te materjes qe ngeli moren forme planetet, planetet nani (te vegjel), dhe trupa te tjere me te vegjel.
Eshte duartrukites mendimi qe pikerisht faza e ndezjes se Diellit me valen goditse ka shtyre te gjithe gazin, pluhrat kozmike dhe gjithe materjen qe e rrethonte duke i dhene forme pak nga pak planeteve tip toksore, atyre solid, dhe planeteve me te reja te mbeshtjelle nga nje mase e madhe gazi ne gjendje te lengshme

Orbitat
Te gjithe koto trupa ne sistemin tone diellore rrotullohen ne orbite elitike rreth Diellit
Cdo trup i keti sistemi leviz sipas nje shpejtesije te ndryshme nga njeri tjetri sipas distances qe ka me Diellin. Shpejtesia e planeteve, psh e Tokes, ndryshon sipas afersise qe ka me Diellin, eshte me e shpejte kure ndodhet afer Diellit (ne fazen perielo), dhe me e avashte kur Toka ndodhet ne piken me te larget (ne fazen afelio). Kjo quhet orbite elitike(ellittiche, ne italisht), ku distanca me Diellin varion mes nje min dhe max. (shiko foton)
Merkuri psh, diferenca e tije ndryshon ne keto dy ekstreme qe thashe me siper nga 46 milion km ne piken perielio ne 69,8 milion km ne ate te afelio. Hmmm, pothuajse 24 milion km diference.
E dini qe Toka ne kete muaj (janare) eshte ne fazen perielio- ne piken me te afert me Diellin?????

ps.Ne foto kemi dimencionet reale nqs nuk gaboj. Me te gjithe "pjestaret e familjes sone"

Titulli: Sistemi yne diellor

Foto te tjera qe na ndihmojne te kuptojme me mire tekstin.
-Ne foton e pare kemi rrezen e kufirit te sistemit diellor. Qe do te thote qe stuhite diellore nuk influencojne me tej.
-Ne foton e dyte kemi dy ekstremet e distances se planeteve me diellin qe quhen PIRIELO (ajo me e aferta), dhe AFELIO (ajo me e largeta)
-Ne foton e fundit shikojme se planetet e sistemit tone nuk sillen ne nje nivel te drejte ne kete pikepamje.