Titulli: Pe: Simbolet Masonike ne Shqiperi, ç'eshte Masoneria?
Masoneria (Muratoret e lire)
LOZHAT, RITET, SHKALLثT, SIMBOLET
ا’është lozha?
Siç pamë edhe më lartë, shumica e studiuesëve pohojnë se masonët modernë rrjedhin nga masonët operativ të Mesjetës. Ata kudo që janë ftuar kanë ndërtuar monumente të mëdha që edhe sot na mahnitin. Ata tuboheshin në vendpunishte, në ventakimet të quajtura “lozha”. Fjala “Lozhë”, (Anglisht: lodge-lozhë) këtu do të thotë: strehë, kolibe... por edhe barakë prej druri, dhe ishte vendtakim i fshehtë i shoqatave politike ose religjioze. Kolibat, të cilat më vonë i quajtën LOZHA, zakonisht ngriteshin në afërsi të punishteve, ose ngjitas objektit në ndërtim, siç ishin kishat, katedralet, urat etj. Aty i ruanin veglat e punës, ku dhe dhe drekonin... Lozhat në fillim ishin vendstrehime vetëm për mjeshtrit, më vonë aty strehoheshin edhe muratorët gjat kohës së dimërit, dhe përpunonin gurët për ndërtime, ndërsa sot janë Vendtakime të masonëve ku zhvillohet e tërë veprimtaria e tyre dhe merren vendime përkatëse dhe quheshin Llozhat e muratorëve por masoneria moderrne i quajti “lozha masonike”. LOZHAT quhen edhe tempuj, meqë shumë simbole të tyre rrjedhin që nga ndërtimi i Tempuillit të Salomonit në Tokën e shenjtë... Secila lozhë, shkruan Anri, ka “tonin” nuancat me karakter të veçantë, ‘frymën” e vet, por në të gjitha mbisundon fryma shoqërore, vëllazëror… por gjithësesi duke ruajtur identitetin dhe personalitetin e secilit person. Kjo është një pasurim i ndërsjelltë i dallimeve, andaj secili duhet ta ruajë atë formulën e profesorit F. Zhakob (François Jakob): “Më i afërmi im, vëllau im”. Mikpritjen, që e cilëson masonerinë, klimën afektive, toni miqësor dhe vëllazëror e gjejmë në shumë raste konkrete, thekson Anri. Secila lozhë, formalisht, i nënshtrohet Lozhës së Madhe Nacionale, ndërsa të gjitha së bashku janë nën kulmin e Lozhës së Madhe Angleze. Kjo nuk vlen për masonërinë franceze, lozha qëndrore e tyre është Orienti i Madh, të cilën, për shkak të pranimit të ateistëve, por edhe të femrave, nuk e njeh Lozha e Madhe Angleze... Kastriot Myftaraj: (lidhur me lozhat dhe formimin e tyre, ndër të tjera shkruan; Në shekullin XVIII, në Angli, njerëzit hapën shoqatën e tyre sekrete .... duke përfshirë dhe aristokratët, duke krijuar atë që u quajt Grand Lodge of England Lozha e Madhe Angleze an.) e cila ishte në fakt bashkimi i katër llozhave masonike ekzistuese. Kjo ndodhi në Londër, në 24 qershor 1717 dhe mbahet si data e krijimit të masonerisë së lirë (spekulative) moderne. Me Grand Lodge of England, në vitet në vijim u bashkuan pjesa më e madhe e llozhave masonike të Anglisë. Një numër llozhash masonike ekzistuese nuk e pranuan këtë përqëndrim të masonerisë angleze, në një qendër dhe në 1751 krijuan një llozhë të madhe alternative, që e quajtën Antient Grand Lodge of England.... Në 1813 të dy palët u bashkuan me anë të një kompromisi, dhe Antient Grand Lodge of England u shkri tek Grand Lodge of England, që u quajt United Grand Lodge of England, ose siç njihet me akronimin UGLE. Masoneria spekulative moderne në Francë thuhet se ka ardhur nga Anglia, misionarët masonikë të së cilës krijuan në 1731 llozhën e madhe masonike të Parisit që u quajt Grand Orient de France Thuhet se çdo shtet sovran ka të paktën një lozhë të Madhe, si një forum, që përfaqëson dhe qeveris masonerinë në një territor të caktuar gjeografikisht. Lozha e Madhe është Organi më i lartë. Sipas disave edhe në Vatikan veprojnë katër (4) lozha masone. Madje edhe disa zyrtarë të lartë të Vatikanit janë masonë... Në internet, mund të gjejmë edhe këso konstatimesh: edhe shqipatërt kanë lozhat e tyre masone, tash për tash dihen vetëm ato në Amerikë e Kanada! Lozhat kanë edhe kuvendet e tyre. Lozha masone, sipas Anrit, nuk është vend i ndonjë kulti religjioz, ajo nuk është sinagogë, as kishë katolike, as kishë anglikane apo luterane, e as xhami. Andaj lozha vërtet mund të jetë një “Qendër unioni”. Ajo ndryshon nga të gjtha religjionet mu për atë se nuk është religjion në kuptim të drejtë, dhe meqë ajo nuk predikon ateizmin as materializmin, andaj sulmi dhe shkishërimi shumë i ashpër i Kishës, sipas Anrit, nuk është i drejtë, nuk ka asnjë arsye dhe është jashtë çdo kuptimi… Lozhat masone, vazhdon Anri, paraqesin dhe shënjonë njëkohësisht vendin dhe grupin, pra hapësirën dhe njerëzit... Historianët, përfundon Anri, edhe pse me një dyshim të vogël, kanë arritur të konstatojnë një kontinuitet jo vetëm nga lozhat e sh. 18, por edhe të sh. 12 dhe 14. Sipas Simonit, por edhe të tjerëve, në kohën e esnafërive mesjetare, lozha masone ishte një barakë prej druri provizore, ngjitas me murin e ndonjë ndërtese në ndërtim e sipër. Kjo lozhë u ofronte muratorëve mbrojtje nga shiu dhe nga bora, përveç se përbënte një vend takimi. Lozhat moderne kanë në krye të tyre një “Mjeshtër të Përnderuar”. Në këtë kontekst, i “Përnderuari” do të thotë: “thellësisht i respektuar” dhe “Mjeshtër”, që do të thotë “i pajisur me kualifikimet më të mira”. Ndërsa sot lozhat masone shpesh vendosen në ndërtesa madhështore me salla mbledhjesh të gjëra, statuja mermeri dhe mobilie antike. Popovski shkruan se pas miratimit të Konstitucioneve (Statutit), lozhat filluan të “binë” mu si këpurthat pas shiut, si në Angli ashtu në Skotlandë, (në Edinburg u themelua Lozha e Madhe më 1736, në Irlandë – Dablin më 1731), e pastaj edhe në shtetet tjetar të Evropës, në Amerikë, dhe nëpër koloni. Pas reformimit në Agli quheshin Rendi (Riti) i Gjonit, ndërsa në Skotlandë Rendi i Andrejit. Më vonë u paraqietën edhe dallime sipas shkallëve. Lozhat e Gjonit edhe sot kanë tri shkallë-grada, duke ia shtuar edhe shkallën e katërt e cila quhet “Royal Arch” (Rrethi Mbretëror) Disa thonë se themeluesit e parë të lozhave masone ishin protestantët, por që nga 1723, në regjiastrat e lozhave gjendeshin edhe emrat e çifutëve... Në secilën lozhë ekziston altari ku vëhet “Libri i ligjitt të shenjtë” Në Evropë dhe SHBA e Kanadë, gati gjithnjë është Bibla... Thuhet se Lozha masone, ose tempulli mason, është një tepmull që simbolizon gjithësinë, një tërësi që ka strukturën, që mban rend. Rëndom ka formën e një drejtkëndshi në një gjysmërrethi që anon nga lindja. Kjo paraqet tokën, qiellin dhe Arkitektin e Madh të Gjithësisë… Simbolikisht do të thotë largimi i errësirë dhe mbajtja e rendit në botë. Drita jep ditën, njëherit dhe rendin, meqë jep dhe mendimin, kuptimin, idenë, që është paraprijës i të gjitha gjërave... Hapësira e tempullit – lozhës, konsiderohet si hapësirë e shenjtë. Ajo paraqet lidhjen njerëzore me atë mbinjerëzoren…aty kemi pajisjen, veglat e ndryshme të muratorit si kompasin, këndmbatësin, çekanin, libelën, vizoren… Këto vegla zënë një vend të rëndësishëm në lozhë dhe shfrytëzohen në të gjitha ceremonitë masone dhe janë shenjë intelegjencie e njeriut... Lidhur me mobilimin e lozhës, Anri Tur thekson: Dyshemeja me mozaik na përkujton zemërbardhësinë (bujarinë) e atit në qiell i cili tokën ka mbuluar me qilim të mrekullueshëm të përpunaur me mozaik… Ylli flakërues është pika më sublime... Lozha masone, sot nuk është një vend anonim dhe një sallë e zbrazët, por e mobiluar me shumë piktura e sende të tjera. Në plafon shohim kupën e qiellit, një pamje simbolike me yje, në lindje dielli, hëna dhe një trekëndësh të madh, në brendësi është syri; në tokë – dysheme një qilim me disa vegla të muratorëve: kompasi, libela… pastaj shtyllat, litarë të lidhur nyje... Ndërsa sipas Popvskit, mobilimi i lozhës, përbëhet nga qiri, libri – Bibla, vizorja, kompasi... Lozha masone në fillim tubonte zejtarë – ndërtimtarë, ndërsa sot tubon njerëzit të të gjitha profesineve dhe të pozitave të ndryshme. Sot është një vend i takimeve, hulumtimeve, punës të njerëzve të vëllazëruar dhe pajisjeve… nuk është vetëm një vend, hapësirë, tempull, por një tubim i njerëzve të bashkuar. ثshtë një “bashkësi e shpirtërave të kundërt”, thekson Anri. Lozha i nënshtrohet kierakisë së dyfisht, kierakisë së shkallëve (shegerti, kallfa dhe mjeshtri) dhe kierakisë së funksionit. Lozhën e kryeson Mjeshtri i Madh, i cili zgjidhet nga mesi i mjeshtërve, dhe quhet i përnderur –autoritativ. Pranë tij asistojnë dy mbikëqyrës, i pari është i ngarkuar për kompanjonët ndërsa i dyti ushtron-trajnon shegertët. Rëndom të gjithë mjeshtrit janë përgjegjës për ushtrime dhe arsimin e anëtarrëve të masonerisë. Në sh. XVII lozhat masone u bënë të njohura e të popullarizuara, nga rradhët e të ashtuquajturëve mendimtarë të lirë, të deistëve dhe politikanëve progresistë, gjë që ndikojë në përhapjen e ideve përkatësë.... Përfundon Anri Anëtar i lozhës masone mund të jetë edhe ateisti, por jo ateisti i marrë! Këtë e pohojnë edhe Anri, edhe Ridli, por edhe autorë të tjerë.
