Nobeli, si i kanë shpenzuar fituesit paratë

اmimi i famshëm Nobel mund të jetë i paçmuar për sa i përket rëndësisë së tij, por askush nuk do të kërkonte prestigj nëse kjo nuk do të ishte e shoqëruar edhe me të ardhura materiale.اmimi i famshëm "Nobel" mund të jetë i paçmuar për sa i përket rëndësisë së tij, por askush nuk do të kërkonte prestigj nëse kjo nuk do të ishte e shoqëruar edhe me të ardhura materiale. Për sa i përket këtij çmimi, ai ka edhe një vlerë shume të majme financiare. Këtë vit, vlera e tij ka qenë 1.4 milionë dollarë, çka do të thotë se laureatët e tij bëhen jo vetëm të famshëm, por edhe të pasur

Kur austriakja Elfriede Jelinek fitoi çmimin "Nobel" për letërsinë në vitin 2004, një gazetar i televizionit e pyeti se çfarë domethënie kishte për të ky çmim. Jelinek heshti dhe e befasuar në dukje nga budallallëku i pyetjes u përgjigj: sigurisht që ka një rëndësi financiare. Fituesi i një çmimi të tillë, sigurisht që nuk është xhepshpuar. Ai ose ajo që ka pasur fatin ta ketë marrë, ka pasur më përpara një punë, një pagesë të denjë për vlerën e lartë intelektuale në ndonjë akademi, apo universitet, por shpesh ata nuk janë të pasur. Shumë nga laureatët e "Nobelit" i shpenzojnë të ardhurat që kanë nga çmimi në mënyra nga më të zakonshmet, të tilla si pagesa e kredisë, blerja e një makine të mirë apo e kursejnë për ditë të këqija. Wolfgang Ketterle, një nga tre shkencëtarët që fituan çmimin "Nobel" në fizikë, në vitin 2001, ka thënë: "Unë i përdora paratë e ‘Nobelit‘ për të blerë një shtëpi dhe për të shkolluar fëmijët e mi". Ndërsa të tjerë, si i ndjeri Franco Modigliani, që ka fituar çmimin për ekonomi, në vitin 1985, i ka përdorur paratë për të blerë një varkë lundrimi. Më poshtë do të shohim se ku i kanë çuar paratë e çmimit disa nga fituesit e tij.

Philip Sharp

Një mjek që ka kryer kërkime për kancerin dhe profesor i biologjisë molekulare. Ai kryeson kompaninë "Biogen", me të cilën ka bërë miliona dollarë, por kur mori në vitin 1993 çmimin, paratë i duheshin shumë. Një pjesë të mirë të parave ai i përdori për të blerë një shtëpi të vjetër, që kishte vite që ia kishte vënë syrin.

Paul Greengard

Neuroshkencëtari amerikan, Greengard, profesor në Universitetin Rockfeller në Nju Jork, e ndau çmimin me dy kolegë të tjerë. Ai e investoi të tërë shumën që mori, rreth 400 mijë dollarë, për të iniciuar një çmim të ri që mban emrin e tij. Këtë çmim, të cilin ai e krijoi për nder të së ëmës, me një vlerë 50 mijë dollarë, ua jep vetëm femrave shkencëtare, për t‘i nxitur në punën kërkimore, pasi sipas tij në botën e shkencës ka shumë diskriminim gjinor.

Aung San Suu Kyi

Pasi liderja e opozitës burmeze fitoi "Nobelin" për paqe në vitin 1991, ajo deklaroi se do ta përdorte shifrën për të ngritur një fond për shkollimin dhe shëndetin e burmezëve. Nuk dihet se çfarë u bë me këtë nismë, por thuhet se ajo nuk mundi që ta realizonte objektivin e saj, ndoshta për faj të regjimit. Në vitin 2007, një gazetë burmeze bëri të ditur se qeveria e kishte akuzuar lideren e burgosur të opozitës për shmangie të taksave dhe për shpenzim të parave të çmimit jashtë vendit të saj.

Marie Curie

Ishte profesoresha e parë femër në Sorbonë dhe e para laureate femër e "Nobelit". Së bashku me bashkëshortin e saj, Pierre Curie, asaj iu dha gjysma e çmimit për fizikën në vitin 1903 për punën që bënë për rrezatimin e pavullnetshëm. Ajo gjithashtu ishte e vetmja që ka marrë dy çmime "Nobel", një për fizikë dhe një tjetër për kimi në vitin 1911, gjithashtu për kontributin e saj në fushën e radioaktivitetit. Marie ishte një zonjë e qetë, e dedikuar dhe me dinjitet. Sipas Ajnshtajnit, ajo ishte e vetmja qenie njerëzore që nuk u korruptua nga fama dhe paratë, por qëndroi e njëjta deri në fund. Paratë e fituara nga çmimet ajo i përdori për të financuar kërkime të tjera shkencore. Paratë ishin të shumta në jetën e saj. Edhe e bija dhe dhëndri fituan "Nobelin" në kimi sërish për çështjet e radioaktivitetit, por pavarësisht këtij fakti, Marie ishte një heroinë e vërtetë e shkencës, pasi duke punuar ajo pësoi edhe shumë djegie, e ndoshta edhe u sëmur nga kanceri prej të cilit vdiq.

Gunter Blobel

Fitoi çmimin në mjekësi dhe psikologji në vitin 1999 dhe e transferoi të gjithë shumën në një llogari të qytetit të Drezdenit në Gjermani. Këto para i përdori për restaurimin e katedrales së qytetit, si dhe ndërtimin e një sinagoge të re.

Christiane Nأ¼sslein-Volhard


"Nuk kam bërë asgjë të veçantë me paratë e mia", pohon biologia që mori çmimin "Nobel" për mjekësi dhe psikologji në vitin 1995. Nëntë vjet më pas ajo kontribuoi me një shumë të konsiderueshme për një fond bamirësie që e themeloi për të.



Gazeta Shqip

Une po te fitoja nobel do bleja 100 makina spotive


:djalle:

Nga Marier Curie, Al Gore e deri tek Enstein
Si i shpenzojnë fituesit e Nobel-it paratë e çmimeve të tyre

Kur austriakia Elfriede Jelinek fitoi اmimin Nobel në Letërsi në 2004, një gazetar televiziv pyeti se çfarë do të thotë çmimi për të. Jelinek bëri një pauzë , e kënaqur me sa duket nga pyetja e marrë, atëherë iu përgjigj: pavarësia financiare, natyrisht. Fituesi tipik i اmimit Nobel nuk sbilancohet - ai ose ajo ka të ngjarë tashmë të marri një punë të mirë në një universitet prestigjioz - por ndërsa fituesit fitojnë dollarë të ndershëm, ata të pasur nuk janë. Shumica e të laureuarve shpenzojnë paratë e çmimit të tyre (rreth $ 1.4 milion) në mënyra të zakonshme: të paguajë hipotekën, blerjen e një makine apo ruajtur për ditë të keqe. Ketterle Volfgang, një nga tre shkencëtarët që fituan اmimi Nobel për Fizikë në 2001, tha: "Unë përdorur paratë e Nobel-it për të blerë një shtëpi dhe për edukimin e fëmijëve të mi." Të tjerët, ndërkohë, të tilla si Franco Modigliani , një profesor i cili fitoi اmimin Memorial Nobel në Ekonomi në vitin 1985, bleu një varkë me vela.

PHILLIP SHARP

Phillip Sharp, një studiues kanceri dhe profesor i biologjisë molekulare dhe biokimisë, është shumë mirë në krahasim me shkencëtarët dhe akademikët e tjerë. Kjo është sot. Si bashkë-themelues i kompanive Biotech Biogen (tani Biogen Idec), Alnylam Farmaceutikë dhe Magen Biosciences Inc, ai bëri miliona. Por, kur ai mori çmimin Nobel të tij në Fiziologji ose Mjekësisë në vitin 1993 për zbulimin e tij, ai nuk ishte atje. Ai përdori gjysmën e parave të çmimit (ai e ndau çmimin me shkencëtarin britanik Richard Roberts, i cili ka përdorur fitimet e tij për të instaluar një lëndinë hokei mbi bar para oborrit të tij) për të blerë një shtëpi të vjetër Federaliste.


PAUL GREENGARD

Neuroshkencëtari Paul Greengard, një profesor në Universitetin Rockfeller në Neë York City, ndau اmimin Nobel në Fiziologji apo Mjeksësi në vitin 2000 me dy studiues të tjerë për zbulimet e tyre që përfshinin komunikimin e qelizave nervore - puna që hapi rrugën për zhvillimin e mundshëm të ilaçeve kundër depresionit, si Prozac. Greengard investoi të gjithë fitimet e tij, rreth 400,000 dollarë, për të krijuar një çmim të ri: اmimin Meister Pearl Greengard. Qëllimi i Greengard-it ishte krijimi i çmimit prej 50.000 dollarësh për "Nobel-in për gratë", të cilën ai e ka emëruar në nder të nënës së tij e cila vdiq pas lindjes të tij, ishte të ndihmonte kundër paragjykimeve të grave në shkencë. Në një intervistë në 2006 në Neë York Times, Greengard tha, "Ka ende diskriminim kundër grave në shkencë, edhe në nivelet më të larta."

AUNG SAN SUU KYI

Pasi udhëheqësja burmese pro-demokracisë Aung San Suu Kyi fitoi اmimin Nobel të Paqes në vitin 1991, ajo njoftoi se do të përdorte fitimet e saj prej 1.3 milion dollarë për krijimin e një besimi shëndetësor dhe arsimor për njerëzit burmese. Një tërheqje e diskutimit të forumeve Burmese në internet tregon se njerëzit në vend nuk kanë dëgjuar asnjëherë për projektin dhe shprehin dyshime se udhëheqësit ushtarak të Birmanisë nuk do ta kishin lejuar Suu Kyi për të shkuar përpara me donacionin. Në vitin 2007, një gazetë Burmese kombëtar njoftoi se qeveria kishte akuzuar Suu Kyi për evazion fiskal për shpenzimin e parave të Nobel-it të saj jashtë vendit dhe jo në Burma. Akuzat janë interpretuar gjerësisht si të pajustifikuar dhe konsiderohet ende si një sulm nga qeveria ndaj kritikes më me ndikim.

MARIE CURIE

Marie Curie ishte profesoreshë e parë femër në Sorbonne dhe laureate e parë femër e اmimit Nobel; së bashku me burrin e saj, fizikantin Pierre Curie, asaj iu dha gjysma e çmimit Nobel në Fizikë në 1903 për punën e tyre në rrezatimi spontan (gjysma tjetër i shkoi Henri Becquerel për zbulimin e tij). Ajo ishte gjithashtu personi i vetëm që mori dy Nobels në dy kategori të ndryshme shkencore - ajo fitoi çmimin Nobel në Kimi në 1911, edhe për punën e saj në radioaktivitet. Curie ishte e qetë, dinjitoze, e dedikuar. Albert Einstein ka thënë se Curie është, "nga të gjitha qeniet e njohura, ajo është e vetmja që fama nuk e ka korruptuar." Ajo i shpenzoi fitimet e saj në një mënyrë që ju nuk do ta prisni, për hulumtim të mëtejshëm. Pagesat ishin të shumta dhe të ndryshme, duke përfshirë një varg të paparë dhe të papërsëritshëm Nobel të fituara nga një familje: Në vazhdim të çmimit Pierre e ndau në vitin 1903, vajza e Marisë, Irène Joliot-Curie, dhe burri i saj, Frédéric Joliot-Curie, fitoi اmimin Nobel në Kimi në 1935 për zbulimin e tyre për radioaktivitetin artificial.


GUNTER BLOBEL

Blobel Günter i Universitetit Rockefeller, fitues i اmimit Nobel në 1999 në Fiziologji apo Mjekësi, transferoi të gjithë shumën - afërsisht 1 milion dollarë – në një llogari që i përket qytetit të Dresdenit, Gjermani. Ai i ndau paratë për restaurimin e katedrales së qytetit dhe ndërtimin e një sinagoge të re. Në vitin 1945, nga një kamp refugjatësh jashtë qytetit, Blobel dëshmoi bombardimet aleate të qytetit dhe rrëzimin përfundimtar të Frauenkirche në Dresden. Më vonë në atë vit, motra e tij më e madhe u vra në moshën 19 vjeçare në një sulm ajror. "Ishte një nga kënaqësitë e mëdha të jetës sime për të dhuruar gjithë shumën e parave të çmimit Nobel, në kujtim të motrës sime Ruth Blobel, për restaurimin e Dresdenit," shkruante Blobel në kohën e dorëzimit të çmimit.

CHRISTIANE NUSSLEIN-VOLHARD

"Në atë kohë, unë nuk bëra asgjë të veçantë me ato të holla", thotë biologia molekulare Christiane Nüsslein-Volhard, i cili revolucioni frutat gjenetike dhe fitoi çmimin Nobel në Fiziologji ose Mjekësisë në 1995. Nëntë vjet më vonë, ajo ka kontribuar me një sasi të konsiderueshme të parave të çmimit të saj për bamirësi. Ajo vendosi të ndihmojë në rritjen e numrit të ulët të grave që punojnë në shkencë në Gjermani. Fondacioni Nusslein Christiane-Volhard merr një pikëpamje praktike, duke ndihmuar shkencëtare të të reja femra me fëmijë, duke financuar detyrat e shtëpisë si kujdesin ndaj fëmijëve ose blerjen e një makine larëse, dhe çlirimin e grave për të ndjekur karrierën e tyre shkencore.

AL GORE

اmimet Emmy dhe Oscar janë të bukura, por vitin e kaluar për اmimin Nobel për Paqe (që Gore e ndau me Panelin Ndërqeveritar mbi Ndryshimet Klimatike) ishte ish zëvendëspresidenti. Për vite, Gore ishte shkarkuar, tallur edhe, për udhëtimet e tij ekstravagante Poëer Point për ndryshimin e klimës - kapur në dokumentarin historik, An Inconvenient Truth.
Sot, pak nuk do të pajtohen se Al Gore ishte shumë i tërhequr nga të hollat. Befasisht, ai zhyti fitimet e tij Nobelit në Aleancën për Mbrojtjen e Klimës, një organizatë e themeluar dhe kryesuar nga Gore që ndërton monumente për të zgjidhur krizën klimatike dhe ka për qëllim që brenda 10 viteve Amerika të ketë gjeneruar 100% të energjisë elektrike prej burimeve të energjisë së saj të pastër.

ALBERT EINSTEIN

Në dokumentat e divorcit të nënshkruar në 1919, e cila më në fund shkriu martesën e trazuar të Einstein me gruan e tij të parë, Mileva Mariç, fizikanti teorik i la të gjitha paratë e tij të Nobelit, gruas dhe dy djemve të tij. Ka pasur shumë spekulime rreth atij vendimi. Disa kanë sugjeruar se Einstein u ndje borxhli ndaj Mariçit - kjo ka qenë përfolur se ajo, ndihmoi autorin në disa punë të famshme të këtij të fundit. Edhe pse nuk ka prova të qarta se ajo ka bashkë-shkruajtur ndonjë nga dokumentet e tij, disa historianë dyshojnë se ajo asistoi burrin e saj dhe shpesh i ka dhënë atij edhe një fyell. Ndoshta më shumë intrigues është parashikim i guximshëm i Einstein: Ai i la paratë Mariçit në 1919 (në një dokument të noterizuara), por atij nuk iu dha اmimi Nobel në Fizikë deri 1921.
TO