Lauri
Anunnak
Kalendari grgorian eshte kalendari zyrtare i pjeses me te madhe te botes. Ky kalendare merr emrin nga papa Grgorio XIII, qe e ka vene ne 1582 (Inter Gravissimas, pulla e papes). Eshte modifikimi i kalendarit Giuliano qe ishte ne fuqi me pare.Ky kalendare i perket kalendarit diellor, i bazuar ne ciklet e stineve.
Motivi i ndryshimit te kalendarit te me parshem vjen nga kalimi i praneveres qe nuk perputheshin me me kalendarin e Giuliano-s, e cila ishte vene re qe ne koncilio te Nicea (325 pas krishtit). Ne 1582 kalimi astronomik binte tashme (atehere) me 11 mars, 10 dite i avancuar respekt kalimit konvencional te 21 marsit, i stabiluar nga koncili i Nicea qe ishte baza per te kalkoluar Pashket. Papa Grgorio XIII vuri re qe Pashket, me kete hap, do vinin dikur te festoheshin ne vere. Keshtu vendosi te perballonte problemin.
Per riforminin e keti kalelendari papa emroj nje komision ekspertesh, te perbere nga Cristoforo Clavio matematikant nga Bavaria, gjezuit. Mjeku kalabrez Luigi Lilio dhe Padre Ingnazio Danti, matematikant ne Perugia.
Per sistemin perfekt te keti calendari jane perdorur kalkolimet astronomike te Niccolo’ Coperniku-t , te publikuar atehere ne 1543 (viti i vdekjes se tij) nen titullin De Revolutionibus orbium coelestium ("Libri i ri mbi movimentin e trupave ne hapsire), me te cilin ka arritur te kalkoloje me nje kurim te madh, vitin tropico dhe ate te siderale(termologji shkencore).
Kalendari gregorian hyri me nje here ne fuqi me 15 tetor 1582 (5 tetor sipas kalendarit giuliano).
Ne Itali, France, Spanje, Portugali, Poloni, Lituani, Belgjike, Hollande, Luksemburg, dhe ne vende te tjera katolike hyri ne fuqi ne data te ndryshme ne harkun e 5 viteve te ardhem te asaje kohe. (Austria ne fund te 1583, Boemia dhe Moravia e kantonet katolike te Zvicres ne fillim te 1584, ...).
Vendet e tjera jane uniformuar ne epoka te ndryshme te mepasme: luterani, kalvinisti dhe anglikani gjate shekujve XVIII, ortodokset akoma me vone.
Kisha ortodokse ruse, serbe, Jeruzalem vazhdojne akoma te mbajne kalendarin Giuliano: per kete lind diferenca e 13 diteve te festes religjoze (fikse)ortodokse me ate katolikeve.
Permbledhje Wiki
Motivi i ndryshimit te kalendarit te me parshem vjen nga kalimi i praneveres qe nuk perputheshin me me kalendarin e Giuliano-s, e cila ishte vene re qe ne koncilio te Nicea (325 pas krishtit). Ne 1582 kalimi astronomik binte tashme (atehere) me 11 mars, 10 dite i avancuar respekt kalimit konvencional te 21 marsit, i stabiluar nga koncili i Nicea qe ishte baza per te kalkoluar Pashket. Papa Grgorio XIII vuri re qe Pashket, me kete hap, do vinin dikur te festoheshin ne vere. Keshtu vendosi te perballonte problemin.
Per riforminin e keti kalelendari papa emroj nje komision ekspertesh, te perbere nga Cristoforo Clavio matematikant nga Bavaria, gjezuit. Mjeku kalabrez Luigi Lilio dhe Padre Ingnazio Danti, matematikant ne Perugia.
Per sistemin perfekt te keti calendari jane perdorur kalkolimet astronomike te Niccolo’ Coperniku-t , te publikuar atehere ne 1543 (viti i vdekjes se tij) nen titullin De Revolutionibus orbium coelestium ("Libri i ri mbi movimentin e trupave ne hapsire), me te cilin ka arritur te kalkoloje me nje kurim te madh, vitin tropico dhe ate te siderale(termologji shkencore).
Kalendari gregorian hyri me nje here ne fuqi me 15 tetor 1582 (5 tetor sipas kalendarit giuliano).
Ne Itali, France, Spanje, Portugali, Poloni, Lituani, Belgjike, Hollande, Luksemburg, dhe ne vende te tjera katolike hyri ne fuqi ne data te ndryshme ne harkun e 5 viteve te ardhem te asaje kohe. (Austria ne fund te 1583, Boemia dhe Moravia e kantonet katolike te Zvicres ne fillim te 1584, ...).
Vendet e tjera jane uniformuar ne epoka te ndryshme te mepasme: luterani, kalvinisti dhe anglikani gjate shekujve XVIII, ortodokset akoma me vone.
Kisha ortodokse ruse, serbe, Jeruzalem vazhdojne akoma te mbajne kalendarin Giuliano: per kete lind diferenca e 13 diteve te festes religjoze (fikse)ortodokse me ate katolikeve.
Permbledhje Wiki
Redaktimi i fundit:
