El-Hadi (Udhëzuesi)
Kjo temë do të jetë rreth emrit të Zotit, El-Hadi (Udhëzuesi), temë në të cilën do të përqendrohemi në pesë pika kryesore:
1. Hyrja.
2. Kuptimi i emrit El-Hadi (Udhëzuesi).
3. Llojet e udhëzimit.
4. Si i udhëzon Zoti njerëzit dhe cilat janë mjetet që përdor?
5. Si është rruga e udhëzimit? Cilat janë të veçantat e saj?
Hyrje
Si hyrje, do të bëjmë disa pyetje të rëndësishme rreth të cilave do të trajtohet dhe vetë kjo temë.
اfarë do të thotë: ”Na udhëzo në rrugën e drejtë!” (El-Fatiha: 5) Përse është quajtur rrugë e drejtë? اfarë do të thotë ajeti: ”Po kush është Zoti yt, o Musa? Ai tha:”Zoti ynë është Ai që çdo gjëje i dha formën e saj dhe e udhëzoi.” (Ta Ha: 50) اfarë qëllimi kishte Musai [alejhis-selam] me këtë përgjigjje? A ishte kjo një përgjigjje që e bëri Faraonin të mendojë?
A vetëm njeriut i përket udhëzimi, apo është diçka që ka të bëjë me të gjitha krijesat? اfarë përgjigjje i jep atij që thotë se Zoti i Madhërishëm nuk më ka udhëzuar? Nëse do të më kishte udhëzuar Zoti, unë do të falesha dhe agjëroja, por ja që nuk më ka udhëzuar.
Kuptimi i emrit El-Hadi (Udhëzuesi)
Udhëzimi (në arabisht) do të thotë orientimi i dikujt drejt rrugës së drejtë dhe të mbarë me butësi dhe urtësi. Ky është kuptimi gjuhësor. Vetë arabët, fjalën “Hadin” e përdornin për udhërrëfyesin në shkretëtirë, pasi ai i udhëzonte në rrugën që duhej të ndiqnin për të arritur në destinacion.
Gjatë emigrimit të Profetit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe të Ebu Bekrit [radijall-llahu anhu], të gjithë Kurejshët u ishin vënë pas dhe kishin caktuar edhe shpërblime për ata që i sjellin të gjallë apo të vdekur. Gjatë udhëtimit, Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe Ebu Bekri [radijall-llahu anhu] takohen me një person që e njihte Ebu Bekrin [radijall-llahu anhu], por nuk e njihte Profetin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. Pasi u përshëndet me Ebu Bekrin [radijall-llahu anhu], ai e pyeti: ”Kush është ky?” Ebu Bekri [radijall-llahu anhu] po t’i tregonte që është Profeti, ai do të shkonte të lajmëronte Kurejshët dhe do t’i kapnin. Në të njëjtën kohë, Ebu Bekri [radijall-llahu anhu] nuk donte të gënjente, prandaj i tha: ”Ky është një udhërrëfyes (Hadin) që më tregon rrugën.” Këtu, Ebu Bekri [radijall-llahu anhu] kishte si synim që më udhëzon në rrugën e All-llahut të Madhërishëm dhe jo thjesht udhërrëfyes rrugësh.
Përderisa themi “Udhëzim” kjo nënkupton që ka një rrugë për t’u ndjekur. Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Zoti thotë të vërtetën dhe Ai udhëzon në rrugë të drejtë.” (El-Ahzab: 4)
Kurse kuptimi fetar i emrit të Zotit El-Hadi, është: Ai që udhëzon të gjitha krijesat e Tij, në rrugën e vërtetë dhe të drejtë. Ai udhëzon gjallesat drejt rrugëve që u sigurojnë jetesën në këtë botë. Ai udhëzon peshqit, balenat, zogjtë, elefantët, milingonat në foletë e tyre, udhëzon bletën për të gjetur lulet dhe prodhuar mjaltin... Zoti i Madhërishëm udhëzon çdo gjallesë, për të kryer misionin e saj në këtë botë. Ai udhëzon gjallesat drejt sigurimit të jetesës dhe drejt gjërave që i interesojnë. All-llahu i Madhërishëm është edhe Udhëzues i njerëzve, të cilët i udhëzon drejt rrugës së Xhennetit.
Kjo temë përmban në vetvete tre mesazhe. Mesazhi i parë është për ata njerëz që jetojnë larg çdo lidhjeje me All-llahun e Madhërishëm. Këta njerëz duhet ta dinë se All-llahu që është Udhëzuesi i tyre i pret. Mesazhi i dytë është për njerëzit fetarë, të cilët mendojnë se i kanë shkëputur lidhjet me emrin e Zotit El-Hadi, që nga dita që kanë hyrë në xhami, falen, luten, agjërojnë... Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Dhe atyre që u udhëzuan, ne ua shtojmë udhëzimin.” (Merjem: 76) Lidhjet e tua me këtë emër, nuk përfundojnë ditën e parë që fillove të falesh.
Mesazhi i tretë është për të gjithë ata që duan dhe punojnë për llogari të El-Hadit, le t’i ftojnë të tjerët në rrugën e Tij me të butë dhe urtësi.
Llojet e udhëzimit
Udhëzimi është katër lloje:
1-) Udhëzim i përgjithshëm për të gjithë gjallesat që janë mbi tokë. All-llahu i Madhërishëm i udhëzon
krijesat e Tij drejt burimeve të ushqimit, i udhëzon ato për të kryer siç duhet misionin e tyre. Ato udhëzohen instiktivisht nga All-llahu i Madhërishëm. Të gjthë krijesat, kanë pjesën e tyre në këtë udhëzim të përgjithshëm: “ثshtë Ai që caktoi dhe udhëzoi.” (El-A’la: 3)
Për ta kuptuar më mirë këtë, le ta ilustrojmë me shembuj. Shumë zogj shtegtarë, udhëtojnë nga Afrika e Jugut, derisa arrijnë në Liban, duke përshkruar një distancë prej 17.000 km. Gjatë udhëtimit ata nuk devijojnë asnjë gradë. Studiuesit e shpendëve, kanë mbetur të mahnitur nga një fakt i tillë dhe nuk kanë ditur si ta shpjegojnë. Shpjegimi i vetëm i tyre ishte se zogjtë shtegtarë mund të përdorin diellin si udhërrëfyes. Por pas disa filmimeve, u pa se ato fluturonin edhe natën. Kjo i bëri të mendojnë se në trurin e tyre mund ndodhet një organ që luan rolin e radarit. Kështu vendosën që disa zogjve shtegtarë t’u vendosin një aparat që lëshonte valë elektrike, me qëllim që të ndërhynin në radarin e brendshëm të tyre dhe t’u humbisnin drejtimin, megjithatë zogjtë arritën në destinacionin e tyre. Gjuetarët e zogjve në Egjipt, presin çdo vit, në ditë të caktuara, zogjtë shtegtarë që vijnë nga Europa për në vendet e ngrohta.
”Zoti ynë është Ai që çdo gjëje i dha formën e saj dhe e udhëzoi.” (Ta Ha: 50)
Pas gjithë këtyre eksperimenteve, studiuesit e jetës së shpendëve nuk kanë gjetur një shpjegim se si këta zogj përshkojnë mijëra kilometra, pa gabuar dhe devijuar, derisa arrijnë në destinacionin e duhur. Shpeshherë mosgjetja e një shpjegimi mbi shumë dukuri, është shpjegimi më i madh për madhështinë e Atij që krijoi universin.
Nëse All-llahu i Madhërishëm i udhëzon këto krijesa të dobëta për në destinacionin e tyre, a mund të imagjinohet që të mos udhëzojë ty, o njeri, drejt lumturisë së përjetshme në Xhennet?! A e shikon sa boshe janë fjalët e atij që thotë se nuk agjëroj, nuk falem, nuk besoj..., ngase All-llahu i Madhërishëm nuk më ka udhëzuar? All-llahu i Madhërishëm që ka udhëzuar zogjtë dhe kafshët drejt burimit të jetesës, si mund të neglizhojë ty, o njeri, që je më superiori në këtë univers?! A nuk është vetë All-llahu i Madhërishëm që u tha melekëve: ”Unë do të caktoj në tokë një mëkëmbës.” (El-Bekare: 30) Si ka mundësi që beson se All-llahu i Madhërishëm udhëzon kafshët dhe të neglizhon ty? Ajo që ndodh në të vërtetë, është se epshet dhe dashuria për materialen të kanë bërë të mos e vësh re udhëzimin e El-Hadit. Kështu problemi qëndron tek ti dhe jo se All-llahu i Madhërishëm nuk të ka udhëzuar.
Një shkencëtar që përgatiste një studim rreth iriqit tregon: ”Gjatë studimit, po ndiqja një iriq që po ushqehej me një gjarpër të ngordhur në një kopësht. Teksa vëzhgoja iriqin, pashë se ai vepronte gjëra të çuditshme. Pashë se sa herë që hante një pjesë të gjarprit, shkonte tek një pemë dhe hante disa gjethe të saj. Kjo më bëri kurioz dhe shkova preva pemën dhe e largova prej atje. Iriqi, pasi hëngri një copë nga gjarpri, shkoi tek pema, por nuk e gjeti aty. Pas disa çastesh ai ngordhi.”
Kush e udhëzoi iriqin drejt gjetheve të pemës dhe kush ia tregoi se pikërisht këto gjethe neutralizojnë helmin e gjarprit në trupin e tij?
Një shembull tjetër është edhe peshku salmon. Peshku salmon i lëshon vezët në moçalishte pranë grykëderdhjes së lumenjve në Amerikën Veriore. Gjatë vitit të parë, ajo që kujdeset për peshqit e vegjël është nëna e tyre. Me të mbushur vitin, nëna ngordh. Pas një viti, peshqit fillojnë një udhëtim të gjatë prej 3.200 km, drejt brigjeve të Francës. Ky peshk kalon lum pas lumi në drejtim të kundërt të rrjedhës, duke përshkuar të njëjtën rrugë që nëna e tij pati përshkuar më parë. Kjo, pasi burimi i ushqimit të këtij peshku është pikërisht në këto brigje të Francës.
”Zoti ynë është Ai që çdo gjëje i dha formën e saj dhe e udhëzoi.” (Ta Ha: 50)
Kur përballet me vende të larta, peshku salmon kërcen tre-katër metër për të vazhduar udhëtimin e tij. Kur vjen sezoni i shumimit, peshku salmon përsëri merr rrugën e kthimit për të vendosur vezët në të njëjtin vend ku lindi.
Një shembull tjetër tepër i veçantë dhe i njohur është edhe ai i bletës. Jo të gjitha bletët e një koshereje prodhojnë mjalt. Ato i kanë të ndara detyrat. Disa prej tyre kanë detyrë eksploruese për të gjetur vende me nektar. Me të zbuluar vendin, këto bletë marrin disa kampione të nektarit dhe nisen përsëri në udhëtimin e kthimit. Ato e mbajnë mend shumë mirë distancën dhe rrugën e kthimit. Me të arritur në koshere, bleta fillon t’u japë bletëve të tjera nga nektari që ka sjellë. Jo vetëm kaq, por bleta eksploruese fillon të bëjë lëvizje të çuditshme, me të cilat u tregon bletëve rrugën për tek nektari që kishte zbuluar. Lëvizjet e krahëve të saj tregojnë mbi sasinë e nektarit që gjendet në lule, kurse dridhjet e trupit tregojnë rrugën dhe distancën që duhet të përshkojnë deri në destinacion.
Të gjitha këto shembuj që sollëm, janë me qëllim që të ndërgjegjësohesh, o njeri. Janë me qëllim që të thuhet se Ai që udhëzon këto kafshë për të prodhuar mjaltin me të cilin ushqehesh ti, është e palogjikshme dhe e papranueshme të mos udhëzojë edhe ty drejt Xhennetit dhe drejt lumturisë së përjetshme!
Le të shohim tani udhëzimin e dytë dhe mënyrën se si na udhëzon neve.
2-) Udhëzimi i dytë është udhëzimi drejt besimit. Ashtu siç ka bërë që kafshët të udhëzohen
drejt interesave dhe burimeve të jetesës, ashtu All-llahu i Madhërishëm e ka vendosur besimin në natyrën e njeriut. Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’anin Famëlartë: “Përkujto kur Zoti Yt nxori nga shpina e bijve të Ademit pasardhësit e tyre dhe i bëri dëshmues të vetes së tyre (duke u thënë): “A nuk jam Zoti juaj?” Ata thanë: “Po, dëshmuam!” Të mos thoni në Ditën e Kijametit: “Ne nuk dinim gjë rreth kësaj.” (El-A’raf: 172)
Ashtu siç ishte peshku salmon, bleta, iriqi... të udhëzuar nga All-llahu i Madhërishëm për të gjetur ushqimin dhe destinacionin e përshtatshëm, ashtu Ai të ka udhëzuar edhe ty, o njeri, drejt njohjes së Tij. Njohjen e Zotit të Madhërishëm dhe besimin në Të, Ai e ka vendosur në natyrën tënde. Thotë Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]: ”Kur Zoti e krijoi Ademin, Ai e preku tek shpina e tij, prej ku dolën mostrat e të gjithë njerëzve deri Ditën e Kijametit.” Të gjithë shpirtrat tanë u paraqitën para All-llahut të Madhërishëm ditën që u krijua Ademi [alejhis-selam] dhe pa u krijuar asnjë tjetër. Të gjithë ne dëshmuam mbi njohjen dhe besimin në Zot. Pikërisht për këtë, profeti Muhammed [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë: ”اdo njeri që lind, lind me natyrë besimi të pastër. Janë prindërit ata që e edukojnë si hebre apo të krishter.”
Sa herë që gjatë jetës të merr malli për Zotin e Madhërishëm dhe dëshiron ta adhurosh, të ndodh për shkak të këtyre çasteve ku ke dëshmuar para Zotit mbi madhështinë dhe ekzistencën e Tij. Këto çaste janë të mbjella brenda vetes dhe qënies tënde. Ti mund të thuash se unë nuk e mbaj mend një moment të tillë, pasi je mësuar të dëgjosh dhe të shikosh vetëm me veshë dhe sy. Por këto çaste dhe ky përjetim i tillë, ishin me shpirt dhe jo fizik.
اdo moment që ndien mall për Zotin e Madhërishëm, çdo pikë loti që rrjedh nga dashuria për Të, çdo fjalë “Subhanall-llah!” apo “Elhamdulil-lah”, sa herë që thua me gojë dhe zemër “La ilahe ilall-llah”, sa herë dëshmon se nuk ka zot tjetër veç All-llahut Fuqiplotë..., dëshmon mbi këto çaste dhe dëshmon se besimi në All-llahun e Madhërishëm është diçka e ngulitur në qenien e secilit prej nesh.
Këtë dëshmi dhe premtim që Zoti ta mori ditën që u krijove si shpirt, vazhdon të pasqyrohet derisa të vdesësh. Ashtu siç u shkri shpirti në trup, ashtu siç përhapet uji që pihet në të gjithë pjesët e trupit, ashtu është përhapur dhe shkrirë me trupin dhe shpirtin tënd besimi në Zot.
Thotë Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]: ”Ditën e Kijametit, do të sillet një njeri nga banorët e zjarrit, dhe do t’i thuhet: ”Nëse do të kishe të mira sa të mirat e tokës, a do t’i jepje për të shpëtuar sot?” - “Po”, -përgjigjet ai. Zoti i Madhërishëm do t’i thotë: ”Unë të kërkova diçka më të vogël se kaq, Ditën që të nxora bashkë me pasardhësit e Ademit. Të kërkova të mos adhurosh kënd tjetër veç Meje, por ti nuk u binde.”
Udhëzimi për të besuar në një Zot, është prezent në veten tënde nga dita që lind. Bashkë me këtë udhëzim dhe këtë besim, njeriu lind dhe me një ndjenjë tjejtër: atë të dallimit të së keqes nga e mira:
“Pasha njeriun dhe Atë që e krijoi! Dhe ia frymëzoi dallimin mes të mirës dhe të keqes.” (Esh-Shems: 7-8)
Në çastin që të veprosh diçka të keqe, ndihesh ngushtë dhe të vjen turp. Kjo për shkak se All-llahu i Madhërishëm të ka pajisur me këtë ndjenjë prej ditës që të krijoi dhe të solli në këtë jetë.
“Por njeriu është i ditur për veten e tij.” (El-Kijame: 14) Njeriu është shumë i ndjeshëm dhe e dallon menjëherë kur vepron diçka të keqe. ثshtë njëlloj me një makinë të viteve të fundit, e cila për çdo defekt që mund t’i ndodhe, ndez një llampë të caktuar. Me të vepruar diçka të keqe, ndien që të skuqet fytyra, djersin, zemra të rreh më shpejt... Sa herë vepron një vepër të mirë ndodh e kundërta: qetësohesh, të çelet fytyra, buzëqesh dhe të gjithë njerëzit të pyesin përse je i gëzuar.
Dikush mund të pyesë: Përse unë nuk e ndiej diçka të tillë? Mua nuk më vjen turp kur veproj diçka të keqe dhe as nuk ndihem krenar kur veproj diçka të mirë.
Kjo i ngjan një rruge në shkretëtirë, të cilën e kanë braktisur njerëzit dhe nuk kalojnë mbi të. Pas pak kohësh, rrugën e mbulon pluhuri dhe rëra, duke fshirë çdo shenjë të saj. E njëjta gjë ka ndodhur edhe me njerëz të tillë. Gjynahet e shumta e kanë mbuluar besimin në Zotin e Madhërishëm.
Shohim shpeshherë se dijetarët tanë të nderuar nuk flasin shumë rreth ajetit: ”Përkujto kur Zoti Yt nxori nga shpina e bijve të Ademit pasardhësit e tyre dhe i bëri dëshmues të vetes së tyre (duke u thënë): “A nuk jam Zoti juaj?” Ata thanë: “Po, dëshmuam!” Kjo, pasi frikësohen se mos njerëzit nuk e kuptojnë ose nuk e përceptojnë dot. Por duke studiuar shembujt e krijesave që lartpërmendëm, të flasësh rreth këtij ajeti dhe ta kuptosh atë siç duhet është më e lehtë.
3-) Udhëzimi për më shumë besim në Zotin e Madhërishëm: “Dhe Zoti ua shton udhëzimin atyre që u
udhëzuan.” (Merjem: 76); “Ata janë të rinj që besuan në Zot dhe Ne ua shtuam udhëzimin.” (El-Kehf: 13); “Dhe ata që u udhëzuan, ua shtoi udhëzimin dhe ua dha devotshmërinë e tyre.” (Muhammed: 17)
4-) Udhëzimi i katërt dhe i fundit, është udhëzimi për në Xhennet. Teksa banorët e Xhennetit do të
jenë duke hyrë në Xhennet, do të thonë: ”Falënderojmë All-llahun që na udhëzoi drejt kësaj. Ne nuk do të mund të udhëzoheshim drejt saj, nëse nuk do të na kishte udhëzuar All-llahu.” (El-A’raf: 43)
Si i udhëzon Zoti njerëzit dhe cilat janë mjetet që përdor?
Një nga mënyrat që përdor All-llahu i Madhërishëm për udhëzimin e njeriut në rrugën e Tij, është pikërisht natyra besimtare, të cilën e ka mbjellë në zemrën e secilit prej nesh. ثshtë pikërisht ajo natyrë rreth së cilës folëm më sipër.
Një mjet tjetër me të cilën të udhëzon është dhe universi, i cili në vetvete është një xhami dhe panair që të rrëfen mbi madhështinë dhe aftësitë e Atij që e krijoi. Shumë njerëz e mendojnë adhurimin e Zotit të Madhërishëm vetëm duke vajtur në xhami, por adhurim është edhe duke medituar dhe studiuar xhaminë e madhe, universin. Nëse xhamia ka kohë që mbyllet dhe nuk është e disponueshme për frekuentuesit e saj, xhamia e madhe në univers, nuk mbyllet kurrë. Ajo qëndron e hapur për të gjithë ata që duan të udhëzohen dhe të besojnë në Zotin që e krijoi.
Të gjithë krijesat në univers janë të udhëzuara, përse të mos jesh i udhëzuar edhe ti, o njeri? Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Nuk ka gjë që nuk e madhëron Atë duke e falënderuar.” (El-Isra: 44);
“Zotin e madhëroi gjithçka në qiej dhe në tokë.” (El-Hadid: 1)
Kushdo që studion dhe mediton rreth universit, patjetër që do të arrijë në besimin tek Zoti. Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Thuaj shikoni ç’ka në qiej dhe në tokë, faktet nuk bëjnë dobi për një popull jobesimtar.”(Junus: 101)
Një mjet tjetër me të cilin Zoti udhëzon njerëzit është dhe libri i tij, Kur’ani Famëlartë. Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Me të vërtetë që ky Kur’an udhëzon drejt asaj që është më e mirë.” (El-Isra: 9) Kur xhindët dëgjuan të lexohej Kur’an, thanë: ”Ne kemi dëgjuar të lexohej një libër që u shpall pas Musait dhe udhëzon drejt të vërtetës dhe rrugës së drejtë.” (El-Ahkaf: 30)
Imagjino dikë që shkon të inspektojë një universitet dhe e gjen atë të mbushur me profesorë të kualifikuar, studentë të zellshëm, disiplinë e lartë, pastërti, rregull dhe disiplinë... Patjetër që logjika e tij e çon se ky universitet është nga më të mirët për t’u arsimuar. Megjithatë, vetëm me kaq sa pa, ai nuk mund të kuptojë shumë hollësi të tjera dhe se kush është dekani i këtij universiteti. Për këtë, atij duhet t’i ofrohet një broshurë e vogël me anë të së cilës të njihet me metodat e universitetit, ligjet dhe rregulloret e tij, emrin e dekanit etj..
E njëjta gjë është edhe me njerëzit dhe universin. All-llahu i Madhërishëm na ka pajisur me mendje që, duke studiuar universin dhe krijesat, të arrijmë në njohjen dhe në besimin në Zot. Por vetëm kaq nuk mjafton për të njohur ligjet dhe rregullat që ka caktuar Zoti i Madhërishëm. Për këtë, duhet një broshurë, e cila të na udhëzojë drejt më së mirës. Atëherë vijnë librat e shenjtë që All-llahu i Madhërishëm ua shpalli profetëve të Tij.
Zoti i Madhërishëm ka edhe një mënyrë tjetër udhëzimi, me anë të thirrësve dhe fedashësve. All-llahu i Madhërishëm e ka bërë obligim për të gjithë që të ftojmë në rrugën dhe në udhëzimin e Tij. Shumë prej nesh, kemi dikë që ka qenë shkak për udhëzimin tonë. S’ka gjë më bukur dhe të vlefshme se sa të zgjedhë Zoti i Madhërishëm për t’u treguar njerëzve rrugën e drejtë dhe të mbarë. A ka gjë më të bukur se sa të dalësh para Zotit Ditën e Kijametit dhe t’i thuash: ”O Zot, unë kam bërë shumë gjynahe, por gjatë gjithë jetës kam punuar që njerëzit të besojnë dhe të udhëzohen në rrugën Tënde. ” Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Kush është më fjalë mirë se sa ai që fton në rrugë të Zotit?” (El-Fussilet: 33)
Thotë Ibnul Kajjim el Xheuzije: ”Grada më e lartë e adhurimit të All-llahut të Madhërishëm, është të ftosh dhe të udhëzosh të tjerët në rrugën e Tij. Kjo, pasi diçka e tillë është rruga e profetëve, të cilët janë të dashurit e Zotit. Këtë gradë e kanë fituar ngase ftojnë të tjerët në rrugën e Zotit të Madhërishëm.”
ثshtë e papranueshme dhe e pajustifikueshme për ata njerëz që thonë se Zoti i Madhërishëm nuk na ka udhëzuar. اfarë duan më shumë se kaq? A nuk të ka pajisur me një natyrë besimtare që para se të lindësh? A nuk ka dërguar profetë dhe njerëz të mirë që të tregojnë të mirën nga e keqja?
Thotë Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]: ”Të udhëzosh një njeri në rrugë të Zotit, është më e mirë se kjo botë me të mirat e saj.”
Gjithçka që ndodhet në këtë botë, ndërtesa, makina, vila, rrugë, veshje, ushqime.... nuk është më e mirë se sa të bëhesh shkak që dikush të udhëzohet në rrugën e All-llahut të Madhërishëm.
Në një hadith tjetër, Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë: ”Ai që nxit për një të mirë, shpërblehet si vepruesi i saj.”
Një mënyrë me të cilën All-llahu i Madhërishëm i udhëzon njerëzit në rrugën e Tij të drejtë, janë situata dhe ngjarje të ndryshme që u ndodhin. Po të dëgjosh historitë e secilit prej nesh që falemi, do të shohësh se gjithçka është udhëzim dhe mirësi prej Zotit të Madhërishëm. Sikur Zoti na ka udhëzuar me dorën e Tij.
All-llahu i Madhërishëm të udhëzon ty, o vëlla, por është e rëndësishme të duash dhe të fillosh të pastrohesh nga gjynahet. Mos i lër gjynahet ta nxijnë jetën tënde: “Por jo. Zemrat e tyre ishin nxirë me ato që vepruan.” (El-Mutaffifin: 14)
Shumë muslimanë e kishin të vështirë të besonin se Umer ibnul Hattabi [radijall-llahu anhu] mund të bëhej musliman, saqë një musliman pati thënë: ”Për Zotin, bëhet musliman gomari i fisit të tij dhe Umeri jo.”
Tregon vetë Umer ibnul Hattabi [radijall-llahu anhu], pasi pranoi Islamin: ”Kam pasur urrejtje të madhe për muslimanët dhe e torturoja shpeshherë skllaven time, pasi ishte muslimane. Unë e torturoja, por ajo vazhdonte e vendosur në besimin e saj. E lija të qetë, vetëm pasi lodhesha. Kur më shihte të lodhur, më thoshte: ”A nuk e shikon si të lodhi Zoti dhe mua më dha fuqi?!” Kjo bëri të ndiej diçka në zemër.
Tregon përsëri Umeri: ”Pata dëgjuar se Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] lutet për mua me fjalët: ”O Zot, përkrahe Islamin me njërin nga dy Umerët!” (Umer ibnu Hishamin ose Umer ibnul Hattabin). Edhe kjo bëri që të ndiej diçka në zemër.
Një natë kërkova dikë që të pijmë alkool deri në mëngjes, por nuk gjeta njeri. Shkova në pijetore, por e gjeta të mbyllur. Nuk dija ku të shkoja dhe papritur dëgjova një zë të brendshëm që më thoshte: ”Shko tek Qabeja dhe bëj tavaf!” Kur shkova tek Qabeja, gjeta Profetin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] duke u falur i vetëm. Shkova dhe qëndrova pas tij, pa më ndierë, duke dashur të dëgjoj se çfarë thotë. Teksa ai lexonte pjesë nga Kur’ani, thashë me vete: ”Ky duhet të jetë fallxhor!” Në atë çast dëgjova se Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] po lexonte: ”As fjalë të një fallxhori, të pakët jeni që kujtoheni.” (El-Haka: 42) Unë u çudita dhe u trondita nga kjo përgjigjje, pasi Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] nuk po më vështronte dhe nuk e dinte se unë po e ndjek. Me vete thashë: ”Atëherë, është poet!” Por Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] lexoi ajetin tjetër: ”As fjalë të një poeti nuk janë.” Atëherë, pyeta veten: ”اfarë është, atëherë?” - dhe në çast e dëgjova të lexojë: ”ثshtë shpallje nga Zoti i botërave” (El-Haka: 43) Kur dëgjova dhe këtë m’u drodh trupi dhe filloi të më bëjë përshtypje më shumë Islami.
Abdull-llah ibn Mesudi [radijall-llahu anhu] kaloi një ditë pranë disa burrave, të cilët po pinin alkool dhe njëri prej tyre u këndonte këngë. Ibnu Mesudi [radijall-llahu anhu] iu afrua njërit dhe i tha: ”Sa zë i bukur nëse do të përdorej për leximin e Kur’anit?!” Pasi Ibnu Mesudi u largua, ky burrë shkoi dhe i tha atij që këndonte: ”A e dëgjove çfarë tha Ibnu Mesudi për ty?” - “اfarë tha?” - e pyeti ai. - “Sa zë i bukur nëse do të përdorej për leximin e Kur’anit?!” – i tha. I prekur nga kjo fjalë tha: ”Për Zotin, kjo është një shenjë nga Zoti.” Menjëherë ai la kuvendin e tyre dhe iu vu pas Ibnu Mesudit. Me ta takuar, i tha: ”A më lejon të vij pas teje dhe të më mësosh Kur’anin?” - “Po”, - ia ktheu Ibnu Mesudi. Ai e mësoi Kur’anin dhe ua mësonte edhe të tjerëve më pas.
Në kohën e Profetit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], vjen një njeri nga Jemeni për të kryer Haxhin në Meke. Me të arritur, Kurejshët i tregojnë se është një burrë që është pushtuar nga xhindët (për Profetin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]) dhe i thanë se nuk duhej t’i afrohej. Por ky burrë, ishte nga ata që merreshin me nxjerrjen e xhindëve dhe shpirtrave të këqinj nga njerëzit. Kështu, ai vajti menjëherë tek Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe i tha: ”اfarë të shqetëson, o vëlla, se unë merrem me nxjerrjen e xhindëve?” Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] e kuptoi si qëndronte puna dhe i tha: ”Më dëgjo se çfarë do të them!” - dhe filloi të lexojë: ”Me të vërtetë që falënderimi i takon Zotit. Atë e falënderojmë, Atij i kërkojmë ndihmë, falje dhe udhëzim. I kërkojmë Zotit të na mbrojë nga e keqja e vetes tonë dhe e keqja e punëve tona. Atë që e udhëzon All-llahu, nuk ka kush ta largojë nga rruga e drejtë dhe atë që çon drejt humbjes, askush tjetër, veç Tij, nuk mund ta udhëzojë.”
Burri nga Jemeni i kërkoi Profetit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] t’ia përsërisë dhe dy herë të tjera këto fjalë. Në fund i tha: ”اfarë është kjo fe?” Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i tha: ”ثshtë feja Islame!” Burri nga Jemeni e pyeti përsëri: ”Po për çfarë urdhëron?” Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i tha: ”Të adhurosh Zotin dhe të shkosh mirë me farefisin.” - “اfarë duhet të bëj që të bëhem pjesëtar i kësaj feje?” – e pyeti përsëri burri. Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i tha: ”Të dëshmosh se nuk ka zot tjetër veç All-llahut dhe se unë jam i Dërguari i Tij.” Burri i tha: ”Dëshmoj se nuk ka zot tjetër veç All-llahut dhe se ti je i Dërguari i Tij.”
Umejr ibnu Vehb i urrente muslimanët shumë. Umer ibnul Hattabi [radijall-llahu anhu] thoshte rreth tij: ”Më shumë dua një derr se sa dua Umejr ibnu Vehbin.” Pas betejës së Uhudit, Umejr ibn Vehbin ishte ulur me Safvan ibnu Mu’attilin, të cilit i tha: ”Nëse nuk do të kisha borxhe dhe fëmijët e vegjël, do të kisha marrë shpatën, do e kisha lyer me helm dhe do shkoja të vras Muhammedin.” Safvani i tha: ”Nëse e bën diçka të tillë, fëmijët e tu janë fëmijët e mi dhe borxhet t’i shlyej unë. Vetëm bëje atë që thua. ”Menjëherë Umejri merr shpatën, e lyen me helm dhe niset për në Medine. Me të arritur atje, e shikon Umer ibnul Hattabi, i cili u thotë të pranishmëve: ”Ky nuk ka ardhur veçse për sherr.” - dhe e kapi për rrobave të tij. Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i tha Umerit [radijall-llahu anhu] ta lërë dhe iu drejtua Umejrit: ”Afrohu, o Umejr! اfarë të ka sjellë këtu?” Ai i tha: ”Kam ardhur për vëllanë tim që gjendet rob tek ju që nga beteja e Bedrit.” Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] buzëqeshi dhe i tha: ”A për këtë ke ardhur deri këtu, o Umejr?!” - “Po”, - iu përgjigj. Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i tha përsëri: ”O Umejr, më trego të vërtetën! A për këtë shkak ke ardhur?” - “Po”, - iu përgjigj ai përsëri. Atëherë Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i thotë: ”Jo, o Umejr. Por ti i the Safvan ibnu Mu’attilit që sikur të mos kishe fëmijët e vegjël dhe borxhet pa shlyer, do të merrje shpatën, do e lyeje me helm dhe do të shkoje të vrisje Muhammedin. Safvani të tha se fëmijët e tu janë si fëmijët e tij dhe se borxhet i merr ai përsipër për t’i shlyer.” Umejri u befasua nga këto fjalë, të cilat nuk i dinte tjetër kush veç tij dhe Safvanit dhe tha: ”Dëshmoj se ti je i Dërguari i Zotit.” Tashmë, Umer ibnul Hattabi thoshte për Umejrin: ”Para se të pranonte Islamin, doja më shumë një derr sa sa Umejrin, kurse tani ai është më i dashur tek unë se disa prej fëmijëve të mi.”
Sa herë që në Kur’an përmendet rruga e Zotit të Madhërishëm, ajo shoqërohet me mbiemrin “e drejtë”. Kjo, pasi rruga e Zotit është e drejtë dhe e mbarë, pa shtrembërime dhe nuk është e lodhshme. Ajo është rrugë që shkon në harmoni me të gjithë universin. Nëse ti, o vëlla, do të ndjekësh drejtimin e krijesave dhe universit, nuk do të lodhesh, por nëse do të lëvizësh në drejtim të kundërt me lëvizjen e universit, padyshim do të lodhesh dhe do të jetosh në strese.
Një herë, Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], teksa qëndronte mes shokëve të tij, mori një shkop dhe bëri një vijë të drejtë në rërë. Më pas, bëri edhe disa vija përkrah vijës së drejtë dhe u tha: ”Kjo, është rruga e drejtë e Zotit, kurse këto janë rrugë që të çojnë në humbje. Në fillimin e çdo rruge, ndodhet një shejtan që fton në rrugën e tij.”
E gjithë sureja El-Fatiha sillet rreth rrugës së drejtë të All-llahut të Madhërishëmit.
“Falënderimi i takon All-llahut, Zotit të botëve! Mëshiruesit, Mëshirëbërësit! Sunduesit të Ditës së Gjykimit! Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm prej Teje kërkojmë ndihmë! Udhëzona në rrugën e drejtë! Në rrugën e atyre, të cilët i begatove me të mira, jo në të atyre me të cilët u zemërove dhe as në të atyre që e humbën veten!” (El-Fatiha: 1-7)
Sa herë të lexosh ajetin: ”Udhëzona në rrugën e drejtë! Në rrugën e atyre, të cilët i begatove me të mira...” kujto profetin Muhammed [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], kujto Ademin, Ibrahimin [alejhis-selam]… dhe të gjithë profetët e tjerë. Kujto shokët e Profetit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe të gjithë ata burra dhe gra që sakrifikuan për këtë fe dhe lute Zotin e Madhërishëm të bëjë prej tyre.
Në një hadith, profeti Muhammed [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] përshkruan rrugën e drejtë. Ai thotë se kjo rrugë është e drejtë dhe në dy anët e saj, rrethohet nga dy mure. Këto dy mure, kanë dyer të hapura, por me perde të lëshuara. Në fund të rrugës, ndodhet një thirrës që thërret: ”O ju njerëz! Kjo është rruga e duhur, prandaj ndiqeni!” Gjatë rrugës, ndodhet një thirrës tjetër që, sa herë njeriu tenton të hyjë brenda dyerve të mureve, thotë: ”Mos i hap, pasi po i hape do të biesh brenda!” Më pas, Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i komenton këto dhe thotë se kjo rrugë është rruga e All-llahut të Madhërishëm, e drejtë, Islami. Ftuesi në fund të rrugës është libri i Zotit, Kur’ani. Ftuesi gjatë rrugës është ndërgjegjja dhe natyra e pastër me të cilën të ka pajisur All-llahu i Madhërishëm që kur të krijoi. Dyert në muret rrethuese janë haramet që ka ndaluar All-llahu i Madhërishëm. Këto dyer janë mbuluar me perde të bukura që të mashtrojnë njerëzit.”
Nga këto dyer, është dera e imoralitetit dhe punëve të poshtra. Por kjo derë është e mbuluar me një perde të bukur dhe me ngjyra, mbi të cilën lexon: ”Arti i dashurisë, bashkëjetesa, liria e veprimit...” Nëse shkon dhe heq perden, ke hyrë brenda dhe ke rëshqitur në këto punë të liga.
Një nga këto dyer është edhe ajo e fitimit të pasurisë në rrugë haram. Por kjo derë është e mbuluar me një perde të bukur, në të cilën shkruan: ”Shkathtësi dhe zgjuarsi!” Kurrë mos tento ta hapësh perden, pasi bie dhe nuk di si të dalësh.
Një nga këto dyer, është edhe një derë e mbuluar me perde të zezë. Kjo derë të çon drejt konsumimit të alkoolit dhe drogave të ndryshme. Por mbi këtë perde lexon: ”Bëhu burrë dhe provoje!”
Një nga këto dyer, është dera e lakuriqësisë dhe e zbulimit të pjesëve të turpshme. Por kjo derë është e mbuluar me një perde të bukur, mbi të cilën lexon: ”Moda!”
E veçantë ështe se All-llahu i Madhërishëm ka zgjedhur të njëjtën fjalë për të përshkruar rrugën e Tij të drejtë në këtë botë dhe urën sipër së cilës do të kalojnë njerëzit Ditën e Kijametit. Kjo fjalë është fjala “Sirat!”.
Me këtë, sikur na thotë se ajo është e njëjta rrugë, e cila zgjatet nga kjo botë deri tek pragu i dyerve të Xhennetit. Vazhdimin e rrugës së drejtë në këtë botë, do e plotësojmë me kalimin e Siratit në botën tjetër.
Me të njëjtat ekuilibra që do të kalosh rrugën e kësaj bote, do të kalosh edhe Siratin në botën tjetër.
Tregon Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] rreth njerëzve që do të kalojnë Siratin: “...Do të ketë njerëz që e kalojnë Siratin sa hap e mbyll sytë. Të tjerë do e kalojnë si rrufeja. Të tjerë si era, të tjerë do të ecin këmbadorazi dhe disa të tjerë barkazi. Do të ketë nga ata që do të kapen pas Siratit, por melekët do t’i tërheqin drejt tij. Do të ketë të tjerë që do të bien brenda tij…”
Ata që do të bien nga Sirati i botës tjetër, janë ata që nuk duruan pa hapur dyert dhe perdet e rrugës së kësaj bote. Je ti ai që zgjedh se si do e kalosh Siratin, o vëlla dhe o motër. Ashtu si të kalosh rrugën e All-llahut të Madhërishëm në këtë botë, ashtu do të kalosh edhe Siratin në botën tjetër. Lute All-llahun e Madhërishëm të forcojë që të jetosh në rrugën e drejtë të Tij në këtë botë, me qëllim që ta kesh të lehtë të kalosh edhe Siratin në botën tjetër.
Amer Halid / ardhmeriaonline/com
Kjo temë do të jetë rreth emrit të Zotit, El-Hadi (Udhëzuesi), temë në të cilën do të përqendrohemi në pesë pika kryesore:
1. Hyrja.
2. Kuptimi i emrit El-Hadi (Udhëzuesi).
3. Llojet e udhëzimit.
4. Si i udhëzon Zoti njerëzit dhe cilat janë mjetet që përdor?
5. Si është rruga e udhëzimit? Cilat janë të veçantat e saj?
Hyrje
Si hyrje, do të bëjmë disa pyetje të rëndësishme rreth të cilave do të trajtohet dhe vetë kjo temë.
اfarë do të thotë: ”Na udhëzo në rrugën e drejtë!” (El-Fatiha: 5) Përse është quajtur rrugë e drejtë? اfarë do të thotë ajeti: ”Po kush është Zoti yt, o Musa? Ai tha:”Zoti ynë është Ai që çdo gjëje i dha formën e saj dhe e udhëzoi.” (Ta Ha: 50) اfarë qëllimi kishte Musai [alejhis-selam] me këtë përgjigjje? A ishte kjo një përgjigjje që e bëri Faraonin të mendojë?
A vetëm njeriut i përket udhëzimi, apo është diçka që ka të bëjë me të gjitha krijesat? اfarë përgjigjje i jep atij që thotë se Zoti i Madhërishëm nuk më ka udhëzuar? Nëse do të më kishte udhëzuar Zoti, unë do të falesha dhe agjëroja, por ja që nuk më ka udhëzuar.
Kuptimi i emrit El-Hadi (Udhëzuesi)
Udhëzimi (në arabisht) do të thotë orientimi i dikujt drejt rrugës së drejtë dhe të mbarë me butësi dhe urtësi. Ky është kuptimi gjuhësor. Vetë arabët, fjalën “Hadin” e përdornin për udhërrëfyesin në shkretëtirë, pasi ai i udhëzonte në rrugën që duhej të ndiqnin për të arritur në destinacion.
Gjatë emigrimit të Profetit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe të Ebu Bekrit [radijall-llahu anhu], të gjithë Kurejshët u ishin vënë pas dhe kishin caktuar edhe shpërblime për ata që i sjellin të gjallë apo të vdekur. Gjatë udhëtimit, Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe Ebu Bekri [radijall-llahu anhu] takohen me një person që e njihte Ebu Bekrin [radijall-llahu anhu], por nuk e njihte Profetin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]. Pasi u përshëndet me Ebu Bekrin [radijall-llahu anhu], ai e pyeti: ”Kush është ky?” Ebu Bekri [radijall-llahu anhu] po t’i tregonte që është Profeti, ai do të shkonte të lajmëronte Kurejshët dhe do t’i kapnin. Në të njëjtën kohë, Ebu Bekri [radijall-llahu anhu] nuk donte të gënjente, prandaj i tha: ”Ky është një udhërrëfyes (Hadin) që më tregon rrugën.” Këtu, Ebu Bekri [radijall-llahu anhu] kishte si synim që më udhëzon në rrugën e All-llahut të Madhërishëm dhe jo thjesht udhërrëfyes rrugësh.
Përderisa themi “Udhëzim” kjo nënkupton që ka një rrugë për t’u ndjekur. Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Zoti thotë të vërtetën dhe Ai udhëzon në rrugë të drejtë.” (El-Ahzab: 4)
Kurse kuptimi fetar i emrit të Zotit El-Hadi, është: Ai që udhëzon të gjitha krijesat e Tij, në rrugën e vërtetë dhe të drejtë. Ai udhëzon gjallesat drejt rrugëve që u sigurojnë jetesën në këtë botë. Ai udhëzon peshqit, balenat, zogjtë, elefantët, milingonat në foletë e tyre, udhëzon bletën për të gjetur lulet dhe prodhuar mjaltin... Zoti i Madhërishëm udhëzon çdo gjallesë, për të kryer misionin e saj në këtë botë. Ai udhëzon gjallesat drejt sigurimit të jetesës dhe drejt gjërave që i interesojnë. All-llahu i Madhërishëm është edhe Udhëzues i njerëzve, të cilët i udhëzon drejt rrugës së Xhennetit.
Kjo temë përmban në vetvete tre mesazhe. Mesazhi i parë është për ata njerëz që jetojnë larg çdo lidhjeje me All-llahun e Madhërishëm. Këta njerëz duhet ta dinë se All-llahu që është Udhëzuesi i tyre i pret. Mesazhi i dytë është për njerëzit fetarë, të cilët mendojnë se i kanë shkëputur lidhjet me emrin e Zotit El-Hadi, që nga dita që kanë hyrë në xhami, falen, luten, agjërojnë... Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Dhe atyre që u udhëzuan, ne ua shtojmë udhëzimin.” (Merjem: 76) Lidhjet e tua me këtë emër, nuk përfundojnë ditën e parë që fillove të falesh.
Mesazhi i tretë është për të gjithë ata që duan dhe punojnë për llogari të El-Hadit, le t’i ftojnë të tjerët në rrugën e Tij me të butë dhe urtësi.
Llojet e udhëzimit
Udhëzimi është katër lloje:
1-) Udhëzim i përgjithshëm për të gjithë gjallesat që janë mbi tokë. All-llahu i Madhërishëm i udhëzon
krijesat e Tij drejt burimeve të ushqimit, i udhëzon ato për të kryer siç duhet misionin e tyre. Ato udhëzohen instiktivisht nga All-llahu i Madhërishëm. Të gjthë krijesat, kanë pjesën e tyre në këtë udhëzim të përgjithshëm: “ثshtë Ai që caktoi dhe udhëzoi.” (El-A’la: 3)
Për ta kuptuar më mirë këtë, le ta ilustrojmë me shembuj. Shumë zogj shtegtarë, udhëtojnë nga Afrika e Jugut, derisa arrijnë në Liban, duke përshkruar një distancë prej 17.000 km. Gjatë udhëtimit ata nuk devijojnë asnjë gradë. Studiuesit e shpendëve, kanë mbetur të mahnitur nga një fakt i tillë dhe nuk kanë ditur si ta shpjegojnë. Shpjegimi i vetëm i tyre ishte se zogjtë shtegtarë mund të përdorin diellin si udhërrëfyes. Por pas disa filmimeve, u pa se ato fluturonin edhe natën. Kjo i bëri të mendojnë se në trurin e tyre mund ndodhet një organ që luan rolin e radarit. Kështu vendosën që disa zogjve shtegtarë t’u vendosin një aparat që lëshonte valë elektrike, me qëllim që të ndërhynin në radarin e brendshëm të tyre dhe t’u humbisnin drejtimin, megjithatë zogjtë arritën në destinacionin e tyre. Gjuetarët e zogjve në Egjipt, presin çdo vit, në ditë të caktuara, zogjtë shtegtarë që vijnë nga Europa për në vendet e ngrohta.
”Zoti ynë është Ai që çdo gjëje i dha formën e saj dhe e udhëzoi.” (Ta Ha: 50)
Pas gjithë këtyre eksperimenteve, studiuesit e jetës së shpendëve nuk kanë gjetur një shpjegim se si këta zogj përshkojnë mijëra kilometra, pa gabuar dhe devijuar, derisa arrijnë në destinacionin e duhur. Shpeshherë mosgjetja e një shpjegimi mbi shumë dukuri, është shpjegimi më i madh për madhështinë e Atij që krijoi universin.
Nëse All-llahu i Madhërishëm i udhëzon këto krijesa të dobëta për në destinacionin e tyre, a mund të imagjinohet që të mos udhëzojë ty, o njeri, drejt lumturisë së përjetshme në Xhennet?! A e shikon sa boshe janë fjalët e atij që thotë se nuk agjëroj, nuk falem, nuk besoj..., ngase All-llahu i Madhërishëm nuk më ka udhëzuar? All-llahu i Madhërishëm që ka udhëzuar zogjtë dhe kafshët drejt burimit të jetesës, si mund të neglizhojë ty, o njeri, që je më superiori në këtë univers?! A nuk është vetë All-llahu i Madhërishëm që u tha melekëve: ”Unë do të caktoj në tokë një mëkëmbës.” (El-Bekare: 30) Si ka mundësi që beson se All-llahu i Madhërishëm udhëzon kafshët dhe të neglizhon ty? Ajo që ndodh në të vërtetë, është se epshet dhe dashuria për materialen të kanë bërë të mos e vësh re udhëzimin e El-Hadit. Kështu problemi qëndron tek ti dhe jo se All-llahu i Madhërishëm nuk të ka udhëzuar.
Një shkencëtar që përgatiste një studim rreth iriqit tregon: ”Gjatë studimit, po ndiqja një iriq që po ushqehej me një gjarpër të ngordhur në një kopësht. Teksa vëzhgoja iriqin, pashë se ai vepronte gjëra të çuditshme. Pashë se sa herë që hante një pjesë të gjarprit, shkonte tek një pemë dhe hante disa gjethe të saj. Kjo më bëri kurioz dhe shkova preva pemën dhe e largova prej atje. Iriqi, pasi hëngri një copë nga gjarpri, shkoi tek pema, por nuk e gjeti aty. Pas disa çastesh ai ngordhi.”
Kush e udhëzoi iriqin drejt gjetheve të pemës dhe kush ia tregoi se pikërisht këto gjethe neutralizojnë helmin e gjarprit në trupin e tij?
Një shembull tjetër është edhe peshku salmon. Peshku salmon i lëshon vezët në moçalishte pranë grykëderdhjes së lumenjve në Amerikën Veriore. Gjatë vitit të parë, ajo që kujdeset për peshqit e vegjël është nëna e tyre. Me të mbushur vitin, nëna ngordh. Pas një viti, peshqit fillojnë një udhëtim të gjatë prej 3.200 km, drejt brigjeve të Francës. Ky peshk kalon lum pas lumi në drejtim të kundërt të rrjedhës, duke përshkuar të njëjtën rrugë që nëna e tij pati përshkuar më parë. Kjo, pasi burimi i ushqimit të këtij peshku është pikërisht në këto brigje të Francës.
”Zoti ynë është Ai që çdo gjëje i dha formën e saj dhe e udhëzoi.” (Ta Ha: 50)
Kur përballet me vende të larta, peshku salmon kërcen tre-katër metër për të vazhduar udhëtimin e tij. Kur vjen sezoni i shumimit, peshku salmon përsëri merr rrugën e kthimit për të vendosur vezët në të njëjtin vend ku lindi.
Një shembull tjetër tepër i veçantë dhe i njohur është edhe ai i bletës. Jo të gjitha bletët e një koshereje prodhojnë mjalt. Ato i kanë të ndara detyrat. Disa prej tyre kanë detyrë eksploruese për të gjetur vende me nektar. Me të zbuluar vendin, këto bletë marrin disa kampione të nektarit dhe nisen përsëri në udhëtimin e kthimit. Ato e mbajnë mend shumë mirë distancën dhe rrugën e kthimit. Me të arritur në koshere, bleta fillon t’u japë bletëve të tjera nga nektari që ka sjellë. Jo vetëm kaq, por bleta eksploruese fillon të bëjë lëvizje të çuditshme, me të cilat u tregon bletëve rrugën për tek nektari që kishte zbuluar. Lëvizjet e krahëve të saj tregojnë mbi sasinë e nektarit që gjendet në lule, kurse dridhjet e trupit tregojnë rrugën dhe distancën që duhet të përshkojnë deri në destinacion.
Të gjitha këto shembuj që sollëm, janë me qëllim që të ndërgjegjësohesh, o njeri. Janë me qëllim që të thuhet se Ai që udhëzon këto kafshë për të prodhuar mjaltin me të cilin ushqehesh ti, është e palogjikshme dhe e papranueshme të mos udhëzojë edhe ty drejt Xhennetit dhe drejt lumturisë së përjetshme!
Le të shohim tani udhëzimin e dytë dhe mënyrën se si na udhëzon neve.
2-) Udhëzimi i dytë është udhëzimi drejt besimit. Ashtu siç ka bërë që kafshët të udhëzohen
drejt interesave dhe burimeve të jetesës, ashtu All-llahu i Madhërishëm e ka vendosur besimin në natyrën e njeriut. Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’anin Famëlartë: “Përkujto kur Zoti Yt nxori nga shpina e bijve të Ademit pasardhësit e tyre dhe i bëri dëshmues të vetes së tyre (duke u thënë): “A nuk jam Zoti juaj?” Ata thanë: “Po, dëshmuam!” Të mos thoni në Ditën e Kijametit: “Ne nuk dinim gjë rreth kësaj.” (El-A’raf: 172)
Ashtu siç ishte peshku salmon, bleta, iriqi... të udhëzuar nga All-llahu i Madhërishëm për të gjetur ushqimin dhe destinacionin e përshtatshëm, ashtu Ai të ka udhëzuar edhe ty, o njeri, drejt njohjes së Tij. Njohjen e Zotit të Madhërishëm dhe besimin në Të, Ai e ka vendosur në natyrën tënde. Thotë Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]: ”Kur Zoti e krijoi Ademin, Ai e preku tek shpina e tij, prej ku dolën mostrat e të gjithë njerëzve deri Ditën e Kijametit.” Të gjithë shpirtrat tanë u paraqitën para All-llahut të Madhërishëm ditën që u krijua Ademi [alejhis-selam] dhe pa u krijuar asnjë tjetër. Të gjithë ne dëshmuam mbi njohjen dhe besimin në Zot. Pikërisht për këtë, profeti Muhammed [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë: ”اdo njeri që lind, lind me natyrë besimi të pastër. Janë prindërit ata që e edukojnë si hebre apo të krishter.”
Sa herë që gjatë jetës të merr malli për Zotin e Madhërishëm dhe dëshiron ta adhurosh, të ndodh për shkak të këtyre çasteve ku ke dëshmuar para Zotit mbi madhështinë dhe ekzistencën e Tij. Këto çaste janë të mbjella brenda vetes dhe qënies tënde. Ti mund të thuash se unë nuk e mbaj mend një moment të tillë, pasi je mësuar të dëgjosh dhe të shikosh vetëm me veshë dhe sy. Por këto çaste dhe ky përjetim i tillë, ishin me shpirt dhe jo fizik.
اdo moment që ndien mall për Zotin e Madhërishëm, çdo pikë loti që rrjedh nga dashuria për Të, çdo fjalë “Subhanall-llah!” apo “Elhamdulil-lah”, sa herë që thua me gojë dhe zemër “La ilahe ilall-llah”, sa herë dëshmon se nuk ka zot tjetër veç All-llahut Fuqiplotë..., dëshmon mbi këto çaste dhe dëshmon se besimi në All-llahun e Madhërishëm është diçka e ngulitur në qenien e secilit prej nesh.
Këtë dëshmi dhe premtim që Zoti ta mori ditën që u krijove si shpirt, vazhdon të pasqyrohet derisa të vdesësh. Ashtu siç u shkri shpirti në trup, ashtu siç përhapet uji që pihet në të gjithë pjesët e trupit, ashtu është përhapur dhe shkrirë me trupin dhe shpirtin tënd besimi në Zot.
Thotë Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]: ”Ditën e Kijametit, do të sillet një njeri nga banorët e zjarrit, dhe do t’i thuhet: ”Nëse do të kishe të mira sa të mirat e tokës, a do t’i jepje për të shpëtuar sot?” - “Po”, -përgjigjet ai. Zoti i Madhërishëm do t’i thotë: ”Unë të kërkova diçka më të vogël se kaq, Ditën që të nxora bashkë me pasardhësit e Ademit. Të kërkova të mos adhurosh kënd tjetër veç Meje, por ti nuk u binde.”
Udhëzimi për të besuar në një Zot, është prezent në veten tënde nga dita që lind. Bashkë me këtë udhëzim dhe këtë besim, njeriu lind dhe me një ndjenjë tjejtër: atë të dallimit të së keqes nga e mira:
“Pasha njeriun dhe Atë që e krijoi! Dhe ia frymëzoi dallimin mes të mirës dhe të keqes.” (Esh-Shems: 7-8)
Në çastin që të veprosh diçka të keqe, ndihesh ngushtë dhe të vjen turp. Kjo për shkak se All-llahu i Madhërishëm të ka pajisur me këtë ndjenjë prej ditës që të krijoi dhe të solli në këtë jetë.
“Por njeriu është i ditur për veten e tij.” (El-Kijame: 14) Njeriu është shumë i ndjeshëm dhe e dallon menjëherë kur vepron diçka të keqe. ثshtë njëlloj me një makinë të viteve të fundit, e cila për çdo defekt që mund t’i ndodhe, ndez një llampë të caktuar. Me të vepruar diçka të keqe, ndien që të skuqet fytyra, djersin, zemra të rreh më shpejt... Sa herë vepron një vepër të mirë ndodh e kundërta: qetësohesh, të çelet fytyra, buzëqesh dhe të gjithë njerëzit të pyesin përse je i gëzuar.
Dikush mund të pyesë: Përse unë nuk e ndiej diçka të tillë? Mua nuk më vjen turp kur veproj diçka të keqe dhe as nuk ndihem krenar kur veproj diçka të mirë.
Kjo i ngjan një rruge në shkretëtirë, të cilën e kanë braktisur njerëzit dhe nuk kalojnë mbi të. Pas pak kohësh, rrugën e mbulon pluhuri dhe rëra, duke fshirë çdo shenjë të saj. E njëjta gjë ka ndodhur edhe me njerëz të tillë. Gjynahet e shumta e kanë mbuluar besimin në Zotin e Madhërishëm.
Shohim shpeshherë se dijetarët tanë të nderuar nuk flasin shumë rreth ajetit: ”Përkujto kur Zoti Yt nxori nga shpina e bijve të Ademit pasardhësit e tyre dhe i bëri dëshmues të vetes së tyre (duke u thënë): “A nuk jam Zoti juaj?” Ata thanë: “Po, dëshmuam!” Kjo, pasi frikësohen se mos njerëzit nuk e kuptojnë ose nuk e përceptojnë dot. Por duke studiuar shembujt e krijesave që lartpërmendëm, të flasësh rreth këtij ajeti dhe ta kuptosh atë siç duhet është më e lehtë.
3-) Udhëzimi për më shumë besim në Zotin e Madhërishëm: “Dhe Zoti ua shton udhëzimin atyre që u
udhëzuan.” (Merjem: 76); “Ata janë të rinj që besuan në Zot dhe Ne ua shtuam udhëzimin.” (El-Kehf: 13); “Dhe ata që u udhëzuan, ua shtoi udhëzimin dhe ua dha devotshmërinë e tyre.” (Muhammed: 17)
4-) Udhëzimi i katërt dhe i fundit, është udhëzimi për në Xhennet. Teksa banorët e Xhennetit do të
jenë duke hyrë në Xhennet, do të thonë: ”Falënderojmë All-llahun që na udhëzoi drejt kësaj. Ne nuk do të mund të udhëzoheshim drejt saj, nëse nuk do të na kishte udhëzuar All-llahu.” (El-A’raf: 43)
Si i udhëzon Zoti njerëzit dhe cilat janë mjetet që përdor?
Një nga mënyrat që përdor All-llahu i Madhërishëm për udhëzimin e njeriut në rrugën e Tij, është pikërisht natyra besimtare, të cilën e ka mbjellë në zemrën e secilit prej nesh. ثshtë pikërisht ajo natyrë rreth së cilës folëm më sipër.
Një mjet tjetër me të cilën të udhëzon është dhe universi, i cili në vetvete është një xhami dhe panair që të rrëfen mbi madhështinë dhe aftësitë e Atij që e krijoi. Shumë njerëz e mendojnë adhurimin e Zotit të Madhërishëm vetëm duke vajtur në xhami, por adhurim është edhe duke medituar dhe studiuar xhaminë e madhe, universin. Nëse xhamia ka kohë që mbyllet dhe nuk është e disponueshme për frekuentuesit e saj, xhamia e madhe në univers, nuk mbyllet kurrë. Ajo qëndron e hapur për të gjithë ata që duan të udhëzohen dhe të besojnë në Zotin që e krijoi.
Të gjithë krijesat në univers janë të udhëzuara, përse të mos jesh i udhëzuar edhe ti, o njeri? Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Nuk ka gjë që nuk e madhëron Atë duke e falënderuar.” (El-Isra: 44);
“Zotin e madhëroi gjithçka në qiej dhe në tokë.” (El-Hadid: 1)
Kushdo që studion dhe mediton rreth universit, patjetër që do të arrijë në besimin tek Zoti. Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Thuaj shikoni ç’ka në qiej dhe në tokë, faktet nuk bëjnë dobi për një popull jobesimtar.”(Junus: 101)
Një mjet tjetër me të cilin Zoti udhëzon njerëzit është dhe libri i tij, Kur’ani Famëlartë. Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Me të vërtetë që ky Kur’an udhëzon drejt asaj që është më e mirë.” (El-Isra: 9) Kur xhindët dëgjuan të lexohej Kur’an, thanë: ”Ne kemi dëgjuar të lexohej një libër që u shpall pas Musait dhe udhëzon drejt të vërtetës dhe rrugës së drejtë.” (El-Ahkaf: 30)
Imagjino dikë që shkon të inspektojë një universitet dhe e gjen atë të mbushur me profesorë të kualifikuar, studentë të zellshëm, disiplinë e lartë, pastërti, rregull dhe disiplinë... Patjetër që logjika e tij e çon se ky universitet është nga më të mirët për t’u arsimuar. Megjithatë, vetëm me kaq sa pa, ai nuk mund të kuptojë shumë hollësi të tjera dhe se kush është dekani i këtij universiteti. Për këtë, atij duhet t’i ofrohet një broshurë e vogël me anë të së cilës të njihet me metodat e universitetit, ligjet dhe rregulloret e tij, emrin e dekanit etj..
E njëjta gjë është edhe me njerëzit dhe universin. All-llahu i Madhërishëm na ka pajisur me mendje që, duke studiuar universin dhe krijesat, të arrijmë në njohjen dhe në besimin në Zot. Por vetëm kaq nuk mjafton për të njohur ligjet dhe rregullat që ka caktuar Zoti i Madhërishëm. Për këtë, duhet një broshurë, e cila të na udhëzojë drejt më së mirës. Atëherë vijnë librat e shenjtë që All-llahu i Madhërishëm ua shpalli profetëve të Tij.
Zoti i Madhërishëm ka edhe një mënyrë tjetër udhëzimi, me anë të thirrësve dhe fedashësve. All-llahu i Madhërishëm e ka bërë obligim për të gjithë që të ftojmë në rrugën dhe në udhëzimin e Tij. Shumë prej nesh, kemi dikë që ka qenë shkak për udhëzimin tonë. S’ka gjë më bukur dhe të vlefshme se sa të zgjedhë Zoti i Madhërishëm për t’u treguar njerëzve rrugën e drejtë dhe të mbarë. A ka gjë më të bukur se sa të dalësh para Zotit Ditën e Kijametit dhe t’i thuash: ”O Zot, unë kam bërë shumë gjynahe, por gjatë gjithë jetës kam punuar që njerëzit të besojnë dhe të udhëzohen në rrugën Tënde. ” Thotë All-llahu i Madhërishëm në Kur’an: ”Kush është më fjalë mirë se sa ai që fton në rrugë të Zotit?” (El-Fussilet: 33)
Thotë Ibnul Kajjim el Xheuzije: ”Grada më e lartë e adhurimit të All-llahut të Madhërishëm, është të ftosh dhe të udhëzosh të tjerët në rrugën e Tij. Kjo, pasi diçka e tillë është rruga e profetëve, të cilët janë të dashurit e Zotit. Këtë gradë e kanë fituar ngase ftojnë të tjerët në rrugën e Zotit të Madhërishëm.”
ثshtë e papranueshme dhe e pajustifikueshme për ata njerëz që thonë se Zoti i Madhërishëm nuk na ka udhëzuar. اfarë duan më shumë se kaq? A nuk të ka pajisur me një natyrë besimtare që para se të lindësh? A nuk ka dërguar profetë dhe njerëz të mirë që të tregojnë të mirën nga e keqja?
Thotë Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]: ”Të udhëzosh një njeri në rrugë të Zotit, është më e mirë se kjo botë me të mirat e saj.”
Gjithçka që ndodhet në këtë botë, ndërtesa, makina, vila, rrugë, veshje, ushqime.... nuk është më e mirë se sa të bëhesh shkak që dikush të udhëzohet në rrugën e All-llahut të Madhërishëm.
Në një hadith tjetër, Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] thotë: ”Ai që nxit për një të mirë, shpërblehet si vepruesi i saj.”
Një mënyrë me të cilën All-llahu i Madhërishëm i udhëzon njerëzit në rrugën e Tij të drejtë, janë situata dhe ngjarje të ndryshme që u ndodhin. Po të dëgjosh historitë e secilit prej nesh që falemi, do të shohësh se gjithçka është udhëzim dhe mirësi prej Zotit të Madhërishëm. Sikur Zoti na ka udhëzuar me dorën e Tij.
All-llahu i Madhërishëm të udhëzon ty, o vëlla, por është e rëndësishme të duash dhe të fillosh të pastrohesh nga gjynahet. Mos i lër gjynahet ta nxijnë jetën tënde: “Por jo. Zemrat e tyre ishin nxirë me ato që vepruan.” (El-Mutaffifin: 14)
Shumë muslimanë e kishin të vështirë të besonin se Umer ibnul Hattabi [radijall-llahu anhu] mund të bëhej musliman, saqë një musliman pati thënë: ”Për Zotin, bëhet musliman gomari i fisit të tij dhe Umeri jo.”
Tregon vetë Umer ibnul Hattabi [radijall-llahu anhu], pasi pranoi Islamin: ”Kam pasur urrejtje të madhe për muslimanët dhe e torturoja shpeshherë skllaven time, pasi ishte muslimane. Unë e torturoja, por ajo vazhdonte e vendosur në besimin e saj. E lija të qetë, vetëm pasi lodhesha. Kur më shihte të lodhur, më thoshte: ”A nuk e shikon si të lodhi Zoti dhe mua më dha fuqi?!” Kjo bëri të ndiej diçka në zemër.
Tregon përsëri Umeri: ”Pata dëgjuar se Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] lutet për mua me fjalët: ”O Zot, përkrahe Islamin me njërin nga dy Umerët!” (Umer ibnu Hishamin ose Umer ibnul Hattabin). Edhe kjo bëri që të ndiej diçka në zemër.
Një natë kërkova dikë që të pijmë alkool deri në mëngjes, por nuk gjeta njeri. Shkova në pijetore, por e gjeta të mbyllur. Nuk dija ku të shkoja dhe papritur dëgjova një zë të brendshëm që më thoshte: ”Shko tek Qabeja dhe bëj tavaf!” Kur shkova tek Qabeja, gjeta Profetin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] duke u falur i vetëm. Shkova dhe qëndrova pas tij, pa më ndierë, duke dashur të dëgjoj se çfarë thotë. Teksa ai lexonte pjesë nga Kur’ani, thashë me vete: ”Ky duhet të jetë fallxhor!” Në atë çast dëgjova se Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] po lexonte: ”As fjalë të një fallxhori, të pakët jeni që kujtoheni.” (El-Haka: 42) Unë u çudita dhe u trondita nga kjo përgjigjje, pasi Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] nuk po më vështronte dhe nuk e dinte se unë po e ndjek. Me vete thashë: ”Atëherë, është poet!” Por Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] lexoi ajetin tjetër: ”As fjalë të një poeti nuk janë.” Atëherë, pyeta veten: ”اfarë është, atëherë?” - dhe në çast e dëgjova të lexojë: ”ثshtë shpallje nga Zoti i botërave” (El-Haka: 43) Kur dëgjova dhe këtë m’u drodh trupi dhe filloi të më bëjë përshtypje më shumë Islami.
Abdull-llah ibn Mesudi [radijall-llahu anhu] kaloi një ditë pranë disa burrave, të cilët po pinin alkool dhe njëri prej tyre u këndonte këngë. Ibnu Mesudi [radijall-llahu anhu] iu afrua njërit dhe i tha: ”Sa zë i bukur nëse do të përdorej për leximin e Kur’anit?!” Pasi Ibnu Mesudi u largua, ky burrë shkoi dhe i tha atij që këndonte: ”A e dëgjove çfarë tha Ibnu Mesudi për ty?” - “اfarë tha?” - e pyeti ai. - “Sa zë i bukur nëse do të përdorej për leximin e Kur’anit?!” – i tha. I prekur nga kjo fjalë tha: ”Për Zotin, kjo është një shenjë nga Zoti.” Menjëherë ai la kuvendin e tyre dhe iu vu pas Ibnu Mesudit. Me ta takuar, i tha: ”A më lejon të vij pas teje dhe të më mësosh Kur’anin?” - “Po”, - ia ktheu Ibnu Mesudi. Ai e mësoi Kur’anin dhe ua mësonte edhe të tjerëve më pas.
Në kohën e Profetit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], vjen një njeri nga Jemeni për të kryer Haxhin në Meke. Me të arritur, Kurejshët i tregojnë se është një burrë që është pushtuar nga xhindët (për Profetin [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]) dhe i thanë se nuk duhej t’i afrohej. Por ky burrë, ishte nga ata që merreshin me nxjerrjen e xhindëve dhe shpirtrave të këqinj nga njerëzit. Kështu, ai vajti menjëherë tek Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe i tha: ”اfarë të shqetëson, o vëlla, se unë merrem me nxjerrjen e xhindëve?” Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] e kuptoi si qëndronte puna dhe i tha: ”Më dëgjo se çfarë do të them!” - dhe filloi të lexojë: ”Me të vërtetë që falënderimi i takon Zotit. Atë e falënderojmë, Atij i kërkojmë ndihmë, falje dhe udhëzim. I kërkojmë Zotit të na mbrojë nga e keqja e vetes tonë dhe e keqja e punëve tona. Atë që e udhëzon All-llahu, nuk ka kush ta largojë nga rruga e drejtë dhe atë që çon drejt humbjes, askush tjetër, veç Tij, nuk mund ta udhëzojë.”
Burri nga Jemeni i kërkoi Profetit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] t’ia përsërisë dhe dy herë të tjera këto fjalë. Në fund i tha: ”اfarë është kjo fe?” Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i tha: ”ثshtë feja Islame!” Burri nga Jemeni e pyeti përsëri: ”Po për çfarë urdhëron?” Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i tha: ”Të adhurosh Zotin dhe të shkosh mirë me farefisin.” - “اfarë duhet të bëj që të bëhem pjesëtar i kësaj feje?” – e pyeti përsëri burri. Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i tha: ”Të dëshmosh se nuk ka zot tjetër veç All-llahut dhe se unë jam i Dërguari i Tij.” Burri i tha: ”Dëshmoj se nuk ka zot tjetër veç All-llahut dhe se ti je i Dërguari i Tij.”
Umejr ibnu Vehb i urrente muslimanët shumë. Umer ibnul Hattabi [radijall-llahu anhu] thoshte rreth tij: ”Më shumë dua një derr se sa dua Umejr ibnu Vehbin.” Pas betejës së Uhudit, Umejr ibn Vehbin ishte ulur me Safvan ibnu Mu’attilin, të cilit i tha: ”Nëse nuk do të kisha borxhe dhe fëmijët e vegjël, do të kisha marrë shpatën, do e kisha lyer me helm dhe do shkoja të vras Muhammedin.” Safvani i tha: ”Nëse e bën diçka të tillë, fëmijët e tu janë fëmijët e mi dhe borxhet t’i shlyej unë. Vetëm bëje atë që thua. ”Menjëherë Umejri merr shpatën, e lyen me helm dhe niset për në Medine. Me të arritur atje, e shikon Umer ibnul Hattabi, i cili u thotë të pranishmëve: ”Ky nuk ka ardhur veçse për sherr.” - dhe e kapi për rrobave të tij. Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i tha Umerit [radijall-llahu anhu] ta lërë dhe iu drejtua Umejrit: ”Afrohu, o Umejr! اfarë të ka sjellë këtu?” Ai i tha: ”Kam ardhur për vëllanë tim që gjendet rob tek ju që nga beteja e Bedrit.” Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] buzëqeshi dhe i tha: ”A për këtë ke ardhur deri këtu, o Umejr?!” - “Po”, - iu përgjigj. Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i tha përsëri: ”O Umejr, më trego të vërtetën! A për këtë shkak ke ardhur?” - “Po”, - iu përgjigj ai përsëri. Atëherë Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i thotë: ”Jo, o Umejr. Por ti i the Safvan ibnu Mu’attilit që sikur të mos kishe fëmijët e vegjël dhe borxhet pa shlyer, do të merrje shpatën, do e lyeje me helm dhe do të shkoje të vrisje Muhammedin. Safvani të tha se fëmijët e tu janë si fëmijët e tij dhe se borxhet i merr ai përsipër për t’i shlyer.” Umejri u befasua nga këto fjalë, të cilat nuk i dinte tjetër kush veç tij dhe Safvanit dhe tha: ”Dëshmoj se ti je i Dërguari i Zotit.” Tashmë, Umer ibnul Hattabi thoshte për Umejrin: ”Para se të pranonte Islamin, doja më shumë një derr sa sa Umejrin, kurse tani ai është më i dashur tek unë se disa prej fëmijëve të mi.”
Sa herë që në Kur’an përmendet rruga e Zotit të Madhërishëm, ajo shoqërohet me mbiemrin “e drejtë”. Kjo, pasi rruga e Zotit është e drejtë dhe e mbarë, pa shtrembërime dhe nuk është e lodhshme. Ajo është rrugë që shkon në harmoni me të gjithë universin. Nëse ti, o vëlla, do të ndjekësh drejtimin e krijesave dhe universit, nuk do të lodhesh, por nëse do të lëvizësh në drejtim të kundërt me lëvizjen e universit, padyshim do të lodhesh dhe do të jetosh në strese.
Një herë, Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], teksa qëndronte mes shokëve të tij, mori një shkop dhe bëri një vijë të drejtë në rërë. Më pas, bëri edhe disa vija përkrah vijës së drejtë dhe u tha: ”Kjo, është rruga e drejtë e Zotit, kurse këto janë rrugë që të çojnë në humbje. Në fillimin e çdo rruge, ndodhet një shejtan që fton në rrugën e tij.”
E gjithë sureja El-Fatiha sillet rreth rrugës së drejtë të All-llahut të Madhërishëmit.
“Falënderimi i takon All-llahut, Zotit të botëve! Mëshiruesit, Mëshirëbërësit! Sunduesit të Ditës së Gjykimit! Vetëm Ty të adhurojmë dhe vetëm prej Teje kërkojmë ndihmë! Udhëzona në rrugën e drejtë! Në rrugën e atyre, të cilët i begatove me të mira, jo në të atyre me të cilët u zemërove dhe as në të atyre që e humbën veten!” (El-Fatiha: 1-7)
Sa herë të lexosh ajetin: ”Udhëzona në rrugën e drejtë! Në rrugën e atyre, të cilët i begatove me të mira...” kujto profetin Muhammed [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem], kujto Ademin, Ibrahimin [alejhis-selam]… dhe të gjithë profetët e tjerë. Kujto shokët e Profetit [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] dhe të gjithë ata burra dhe gra që sakrifikuan për këtë fe dhe lute Zotin e Madhërishëm të bëjë prej tyre.
Në një hadith, profeti Muhammed [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] përshkruan rrugën e drejtë. Ai thotë se kjo rrugë është e drejtë dhe në dy anët e saj, rrethohet nga dy mure. Këto dy mure, kanë dyer të hapura, por me perde të lëshuara. Në fund të rrugës, ndodhet një thirrës që thërret: ”O ju njerëz! Kjo është rruga e duhur, prandaj ndiqeni!” Gjatë rrugës, ndodhet një thirrës tjetër që, sa herë njeriu tenton të hyjë brenda dyerve të mureve, thotë: ”Mos i hap, pasi po i hape do të biesh brenda!” Më pas, Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] i komenton këto dhe thotë se kjo rrugë është rruga e All-llahut të Madhërishëm, e drejtë, Islami. Ftuesi në fund të rrugës është libri i Zotit, Kur’ani. Ftuesi gjatë rrugës është ndërgjegjja dhe natyra e pastër me të cilën të ka pajisur All-llahu i Madhërishëm që kur të krijoi. Dyert në muret rrethuese janë haramet që ka ndaluar All-llahu i Madhërishëm. Këto dyer janë mbuluar me perde të bukura që të mashtrojnë njerëzit.”
Nga këto dyer, është dera e imoralitetit dhe punëve të poshtra. Por kjo derë është e mbuluar me një perde të bukur dhe me ngjyra, mbi të cilën lexon: ”Arti i dashurisë, bashkëjetesa, liria e veprimit...” Nëse shkon dhe heq perden, ke hyrë brenda dhe ke rëshqitur në këto punë të liga.
Një nga këto dyer është edhe ajo e fitimit të pasurisë në rrugë haram. Por kjo derë është e mbuluar me një perde të bukur, në të cilën shkruan: ”Shkathtësi dhe zgjuarsi!” Kurrë mos tento ta hapësh perden, pasi bie dhe nuk di si të dalësh.
Një nga këto dyer, është edhe një derë e mbuluar me perde të zezë. Kjo derë të çon drejt konsumimit të alkoolit dhe drogave të ndryshme. Por mbi këtë perde lexon: ”Bëhu burrë dhe provoje!”
Një nga këto dyer, është dera e lakuriqësisë dhe e zbulimit të pjesëve të turpshme. Por kjo derë është e mbuluar me një perde të bukur, mbi të cilën lexon: ”Moda!”
E veçantë ështe se All-llahu i Madhërishëm ka zgjedhur të njëjtën fjalë për të përshkruar rrugën e Tij të drejtë në këtë botë dhe urën sipër së cilës do të kalojnë njerëzit Ditën e Kijametit. Kjo fjalë është fjala “Sirat!”.
Me këtë, sikur na thotë se ajo është e njëjta rrugë, e cila zgjatet nga kjo botë deri tek pragu i dyerve të Xhennetit. Vazhdimin e rrugës së drejtë në këtë botë, do e plotësojmë me kalimin e Siratit në botën tjetër.
Me të njëjtat ekuilibra që do të kalosh rrugën e kësaj bote, do të kalosh edhe Siratin në botën tjetër.
Tregon Profeti [sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem] rreth njerëzve që do të kalojnë Siratin: “...Do të ketë njerëz që e kalojnë Siratin sa hap e mbyll sytë. Të tjerë do e kalojnë si rrufeja. Të tjerë si era, të tjerë do të ecin këmbadorazi dhe disa të tjerë barkazi. Do të ketë nga ata që do të kapen pas Siratit, por melekët do t’i tërheqin drejt tij. Do të ketë të tjerë që do të bien brenda tij…”
Ata që do të bien nga Sirati i botës tjetër, janë ata që nuk duruan pa hapur dyert dhe perdet e rrugës së kësaj bote. Je ti ai që zgjedh se si do e kalosh Siratin, o vëlla dhe o motër. Ashtu si të kalosh rrugën e All-llahut të Madhërishëm në këtë botë, ashtu do të kalosh edhe Siratin në botën tjetër. Lute All-llahun e Madhërishëm të forcojë që të jetosh në rrugën e drejtë të Tij në këtë botë, me qëllim që ta kesh të lehtë të kalosh edhe Siratin në botën tjetër.
Amer Halid / ardhmeriaonline/com