Besimi ne Dijen dhe Caktimin e Zotit!

braziljania

braziljania

Anëtar i Nderuar
BESIMI NE PERCAKTIMIN E ALL-LLAHUT XH.SH.

Besimi në përcaktimin e All-llahut xh.sh. është një nga bazat e akidës dhe baza e gjashtë e imanit. Andaj kush e mohon kaderin (përcaktimin e All-llahut xh.sh.), ai ka dalur nga feja e All-llahut xh.sh.
Që në fillim e kemi cituar Hadithin e Ibni Umerit r. a, prej të cilit transmetohet se Resulull-llahu s.a.v.s., kur e pat vizituar Xhibrili dhe e pat pyetur për imanin, ka thënë:

"Të besosh All-llahun, engjëjt e Tij, Librat e Tij, Pejgamberët e Tij, botën e ardhshme dhe se çdo gjë që ndodh (e mirë a e keqe), ndodh sipas përcaktimit të All-llahut."

Definicioni i kadaasë dhe kaderit

Dijetarët islam kanë qëndrime divergjente përkitazi me definicionin e kadaasë dhe kaderit. Disa këto i konsiderojnë si sinonime për një gjë të njëjtë, kurse disa të tjerë kaderin e definojnë ndryshe nga kadaaja, duke thënë:

"Kaderi është dituria e All-llahut xh.sh. mbi atë se çka do të bëjnë krijesat e Tij në të ardhmen. Ndërsa kadaa është krijimi i krijesave nga ana e All-llahut xh.sh. në pajtueshmëri me diturinë dhe vullnetin Tij dhe me vullnetin e krijesave."

Disa të tjerë e thonë të kundërtën, e definicionin e kadaasë ia përshkruajnë kaderit, kurse definicionin e kaderit kadaasë, gjë që është e mundur.
E disa i definojnë me definicion të njëjtë duke thënë: "Kadaaja dhe kaderi janë pikërisht dy sisteme precize të cilat All-llahu xh.sh. i ka vendosur në këtë botë, Ligjet dhe ligjshmëritë e përgjithshme (natyre) me të cilat i ka ndërlidhë shkaqet dhe pasojat." Këtë domethënie e përmend edhe Kur'ani, kur flet për Kaderin, siç qëndron në këtë ajet:
"... Dhe, çdo gjë tek Ai është me masë." (Er-Ra'd: 8).

"Nuk ekziston asnjë send, e që të mos gjendet ajo në thesarin Tonë, e nga ajo Na japim vetëm aq sa është e nevojshme." (El-Hixhër: 21).

"Ne çdo send kemi krijuar me masë të caktuar." (El-Kamer: 49).
\
Sa bukur është përgjigjur imam Ahmedi, kur është pyetur për kaderin: "Kaderi është kudretur-Rrahman (fuqia e Mëshirëplotit)." Ibni Kajjimi në kasidën e vet thotë:

"E vërteta mbi kaderin, i cili shumë veta i ka hutuar, është se ai është kudretur Rrahman."
Ibni Akili e ka lavdëruar këtë, kur ka dëgjua se Ahmedi - All-llahu qoftë i kënaqur me të - e ka thënë këtë. Definicioni i Ahmedit është, në të vërtet, i tërësishëm dhe i mjaftueshëm, sepse kaderi do të thotë ajo që All-llahu xh.sh. konfirmon me fjalët:

". Thuaj (o Muhammed!): "Për të gjitha vendos vetëm All-llahu!." (Ali Imran: 154).

"Dhe çdo gjë kthehet tek Ai." (Hud: 123).

"... Në duart e të Cilit është pushteti mbi çdo gjë!." (Ja Sin: 83).
"... S'ka ndërmjetës tek Ai, përpos me lejen e Tij." (Junus: 3).

Janë të shumtë ajetet që flasin se në Gjithësi nuk mund të ndodhë asgjë pa lejen dhe vullnetin e All-llahut xh.sh.

Tema e kaderit bazohet në të besuarit e cilësive të përsosura të All-llahut xh.sh. dhe në emrat e Tij të bukur, siç janë dituria, fuqia dhe vullneti. All-llahu xh.sh. thotë:

"... Ai di çdo gjë." (El-Bekare: 29).
"Ai është më i dijshmi për çdo gjë." (El-Hadid: 2).
"Ai punon çka dëshiron Vet." (El-Buruxh: 16).

Tahaviut thotë: "çdo gjë zhvillohet sipas përcaktimit dhe dëshirës së Tij. Dëshira e Tij realizohet, e jo dëshira e njerëzve, përpos çka dëshiron Ai. Prandaj ajo që Ai u dëshiron, ajo edhe do të ndodhë, e ajo që Ai nuk u dëshiron, ajo as që do t'u ndodhë. Askush nuk është në gjendje t'i kundërvihet urdhrit të Tij, e as ta ndryshojë atë apo në çfarëdo mënyrë të ndikojë në të dhe askush nuk mundet ta zmbraps urdhrin e All-llahu xh.sh. me urdhrin e dikujt tjetër."
 
Domethënia e imanit në kader

çdo myslimanë është i obliguar të besojë në përcaktimin e All-llahut xh.sh. dhe se çdo gjë që ndodhë, e mirë apo e keqe, e këndshme apo e hidhët, ndodhë më përcaktimin e Tij. Me besimin në kader nënkuptohet të besuarit në diturinë e amshueshme të All-llahut xh.sh., në vullnetin e All-llahut xh.sh. i cili realizohet dhe në plotfuqinë e Tij të tërësishme. Duke sqaruar këtë, shejhul-islam Ibni Tejmiu thotë: "Besimi në kader përfshinë dy shkallë, e çdo shkallë përfshinë nga dy gjëra:

Shkalla e parë:

Të besuarit në atë se All-llahu xh.sh., me diturinë e Tij origjinare, me të cilën është i stolisur përherë, e ka ditur se çka do të bëjnë krijesat e Tij. Se i ka ditur të gjitha punët e tyre, veprat e mira dhe mëkatet, nafakën e tyre dhe çastin e vdekjes së tyre. Pastaj All-llahu xh.sh. i ka shkruar në Lehvi Mahvudh përcaktimet e të gjitha krijesave. Së pari e ka krijuar pendën (lapsin), e i ka thënë:

"Shkruaj!" Penda pyeti: "çka të shkruaj?" "Shkruaj çdo gjë që do të ndodhë gjer në Ditën e Kiametit!" Prandaj, çdo gjë që i ndodhë njeriut, le ta dijë se assesi nuk ka mundur t'i shmanget asaj, e çdoherë që iu është shmangur diçkaje, le ta dijë se ajo assesi nuk ka mundur t'i ndodhë. Pendat janë tharë, ndërsa librat janë mbyllur. Përkitazi me këtë, All-llahu xh.sh., thotë:

"A nuk e di ti, se All-llahut - i është e njohur çdo gjë që gjendet në qiej e në Tokë? Të gjitha këto janë (shënuar) në Libër. Me të vërtetë, të gjitha këto, për All-llahun janë të lehta." (El-Haxhxh: 70).

"S'ka mjerim (fatkeqësi) që e godet Tokën dhe juve, përveç asaj që është shënuar më parë në Libër (Lehvi Mahvudh) - kjo për All-llahun, me të vërtetë, është lehtë!" (El-Hadid: 22).

Shkalla e dytë:

Të besuarit në vullnetin e All-llahut xh.sh., i cili realizohet në tërësi dhe në plotfuqinë e pakufishme të Tij. Pra, të besuarit se çdo gjë ndodhë, ndodhë sipas dëshirës së All-llahut xh.sh., e ajo që nuk dëshiron Ai, as që mund të ndodhë. Dhe se, çdo lëvizje, sado e vogël që të jetë ajo, në qiej apo në Tokë, apo të prajturit (të moslëvizurit), ndodhë sipas vullnetit të All-llahut xh.sh.

Dhe se në mbretërinë e Tij, nuk mund të ndodhë asgjë, që nuk dëshiron Ai. Se All-llahu xh.sh. është i plotfuqishëm të bëjë çdo gjë dhe se nuk ekziston kurrnjë krijesë as në qiej, e as në Tokë, e që All-llahu xh.sh. të mos e ketë krijuar atë, sepse tjetër Krijues dhe Sundues nuk ekziston. Krahas të gjitha këtyre, All-llahu xh.sh. i ka urdhëruar njerëzit që t'i binden Atij dhe Pejgamberëve të Tij, dhe ua ka ndaluar mëkatet. Ai i do mutekijët (të devotshmit), mirëbërësit dhe të drejtët. ثshtë i kënaqur me ata të cilët besojnë dhe bëjnë vepra të mira.

E, nuk i do jobesimtarët, e as që është i kënaqur me mëkatarët. Nuk urdhëron vepra të shëmtuara, e as që u lejon kufrin robërve të Vet, dhe nuk i pëlqen trazirat (fesad). Dhe, njerëzit bëjnë vepra, por në realitet, All-llahu xh.sh. është Krijues i veprave të tyre. Njeriu është besimtar apo jobesimtar, i mirë apo i keq, ai falë namazin dhe agjëron, dhe posedon fuqinë e vet me të cilën vepron dhe posedon vullnetin, por All-llahu xh.sh. i ka krijuar edhe ata, edhe fuqinë e tyre, edhe vullnetin e tyre.
Nga fjalët e Ibni Tejmiut - rahimehullahu te'ala - konkludohet se kaderi përfshinë katër shkallë:

Shkalla e parë: Besimi në diturinë origjinare të All-llahut xh.sh., dhe se Ai e ka ditur çka do të bëjnë njerëzit para se të bëjnë diç;

Shkalla e dytë: Të shkruarit e të gjitha këtyre në Lehvi Mahvudh;

Shkalla e tretë: Vullneti i All-llahut xh.sh. i cili realizohet dhe plotfuqia e tij e pakufishme;

Shkalla e katërt: Krijimi i të gjitha krijesave nga ana e All-llahut xh.sh. dhe se Ai është Krijuesi i vetëm, e çdo gjë tjetër është e krijuar.

Ndarja e kaderit, të cilit jemi të obliguar t'i besojmë, në kader të mirë dhe në kader të keq, bëhet vetëm në raport të njeriut me krijesa e tjera, e, për sa i përket kaderit në raport me All-llahun xh.sh., në tërësinë e tij, ai është vetëm kader i mirë, sepse e keqja nuk i përshkruhet All-llahut xh.sh.

Dituria e All-llahut xh.sh., vullneti i tij, shkruarja, krijimi i të gjitha krijesave dhe i të gjitha ngjarjeve - të gjitha këto janë urtësi, drejtësi, mëshirë dhe e mirë, sepse e keqja nuk bën pjesë në kurrnjë cilësi dhe vepër të All-llahut xh.sh. Atij nuk mund t'i ngjajë kurrnjë mangësi apo e keqe dhe Ai është plotësisht i përkryer dhe i paarritshëm në Lartmadhërinë e Vet.
Prandaj, nuk është e lejuar që vetë e keqja t'i përshkruhet All-llahut xh.sh., por është e lejuar që e keqja të jetë në strukturën e tërësisë, e cila i përshkruhet All-llahut xh.sh., siç thotë All-llahu xh.sh.:

"All-llahu është Krijues i çdo gjëje." (Ez-Zumer: 62).[/B]
 
Tahaviut thotë: "çdo gjë zhvillohet sipas përcaktimit dhe dëshirës së Tij. Dëshira e Tij realizohet, e jo dëshira e njerëzve, përpos çka dëshiron Ai. Prandaj ajo që Ai u dëshiron, ajo edhe do të ndodhë, e ajo që Ai nuk u dëshiron, ajo as që do t'u ndodhë. Askush nuk është në gjendje t'i kundërvihet urdhrit të Tij, e as ta ndryshojë atë apo në çfarëdo mënyrë të ndikojë në të dhe askush nuk mundet ta zmbraps urdhrin e All-llahu xh.sh. me urdhrin e dikujt tjetër."
Click to expand...

Se di po ky qe e ka thon ket ka pas shum te drejt!
 
Dhe është e lejuar që e keqja të lidhet me shkakun e saj, siç thotë All-llahu xh.sh.:

"Thuaj: "I mbështetem Zotit të agimit, prej dëmit të çdo krijese, që Ai e krijoi." (El-Felek: 1-2).

Dhe është e lejuar që e keqja të përmendet për pa e emëruar bërësin e saj, siç thotë All-llahu xh.sh. se xhinnët kanë thënë:

"Dhe ne - nuk dimë, se e keqja u është kushtuar atyre që janë në Tokë, apo Zoti i tyre don t'i udhëzojë ata në rrugë të mirë." (El-Xhinn: 10).

Në realitet, All-llahu xh.sh. nuk ka krijuar të keqe të pastër, e cila në vete nuk përmbanë aspak të mirë, ngase urtësia e Tij nuk e lejon këtë. Nuk është e mundur që All-llahu xh.sh. të dëshirojë diç, ku ekziston e keqja totale dhe që në krijimtarinë e tij të mos ketë kurrfarë dobie. Në duart e All-llahut xh.sh. janë të gjitha të mirat, kurse e keqja nuk i përshkruhet Atij, por e tërë ajo që i përshkruhet Atij është e mira, e keqja ndodh ngase kjo nuk i përshkruhet Atij, sepse sikur t'i ishte përshkruar Atij, atëherë kjo nuk do të ishte e keqe. E të përshkruarit All-llahut xh.sh. e keqja sipas krijimit dhe lejimit, nuk është e keqe.

Sëmundja, bie fjala, për njeriun është mynxyrë momentale, por hajri, duke shikuar në ardhmëri dhe në raport me All-llahun xh.sh., është gjithsesi hajr, duke pasur parasysh se si All-llahu xh.sh. i falë mëkatet dhe i pastron njerëzit me anë të sëmundjes, të cilën ua jep atyre.

Gjithashtu burgosja e besimtarëve nga ana e armiqve të All-llahut xh.sh., në shikim të parë, është e keqe, për shkak të dhembjeve dhe sprovimeve që e përcjellin atë, por kjo është pastrim i nefsit të njeriut, pastrim i radhëve të njerëzve dhe kultivim i shpirtit të njeriut, duke ia shtuar kësaj edhe shpërblimin e madh, mirësinë e pakufishme tek All-llahu xh.sh. Krijimi i Iblisit, gjithashtu, në vete mbanë urtësi të dukshme: siç është pendimi i njerëzve pas gabimeve, realizimi i adhurimit ndaj All-llahut xh.sh. përmes luftës kundër shejtanit dhe ndihmësve të tij, mbështetja në All-llahun xh.sh. dhe kërkimi i mbrojtjes tek Ai.

çdo e keqe është relative, sepse e mira është lidhur me veprat e All-llahut xh.sh. dhe me lejimin e Tij të së njëjtës, ndërsa e keqja është lidhur me atë që me të vërtetë paraqet të keqe. Pra, e keqja i ka dy anë, njëra prej tyre është e mira, e kjo është ana e cila ndërlidhet me All-llahun xh.sh., i Cili e ka krijuar dhe e ka lejuar atë për shkak të urtësisë së caktuar dhe dobisë së saj, të cilën vetëm Ai e di dhe i tregon kujt të dojë prej robërve të Vet.
 
Arsyetimi i jobesimtarëve me kader

Jobesimtarët do të dëshironin që mosbesimin e tyre ta arsyetojnë në atë mënyrë, që konfirmojnë se, All-llahu xh.sh. ka dashur që ata të jenë jobesimtarë dhe se Ai e ka përcaktuar këtë, sepse, sikur të mos dëshironte, ata nuk do të mund të jenë të këtillë. All-llahu xh.sh. e demanton dhe e përgënjeshtron këtë arsyetim të tyre në këto ajete:

"Idhujtarët do të thonë: "Sikur të donte All-llahu, nuk do t'i bënim shok Atij, as ne as baballarët tanë, dhe nuk do të punonim asgjë të ndaluar". Kështu mohonin edhe ata para tyre, derisa e shijuan dënimin Tonë. Thuaj: "A keni ju ndonjë argument të na paraqitni? Ju mbështeteni vetëm në hamendje dhe jeni vetëm gënjeshtarë". Thuaj: "All-llahu ka argument të qartë dhe po të donte Ai, të gjithëve do t'u udhëzonte (me forcë) në rrugë të drejtë!" (El-En'am: 148-149).

Kjo është përgjigjja e All-llahut xh.sh. për atë që i arsyeton mëkatet e veta. Për mbrojtjen e tij, All-llahu xh.sh. posedon argumentin më të fortë. Përgjigjja e All-llahut xh.sh. është plotësisht e qartë, sepse ajo bazohet në dy gjëra të ditura nga të gjithë dhe të pranuara nga të gjithë, në të cilat nuk ka aspak dyshim dhe mbi të cilat mund të polemizojë vetëm ai që e ka zgjedhur lajthitjen dhe kështu i ka kontribuar shkatërrimit të vet. Këto dy gjëra janë:

E para: All-llahu xh.sh. jobesimtarët e mëhershëm i ka dënuar me ndëshkim të ashpër. Po qe se ata nuk do të ishin të lirë që të zgjedhin atë që kanë bërë nga mëkatet, veprave të këqija, mohimit dhe shirkut, atëherë Ai nuk do t'i dënonte ata, sepse All-llahu xh.sh. është i drejtë dhe askujt nuk i bënë padrejtësi. Ai i cili mëkatet e veta dhe mosbesimin e vet, e arsyeton me kader, është njëri prej dy vetave: ose besimtar i All-llahut, ose mohues. E, nëse është besimtarë, atëherë duhet të besojë në drejtësinë e All-llahut xh.sh. dhe pastërtinë e qenies së Tij nga çdo padrejtësi, ngase padrejtësia është negativitet i cili nuk i ka hije Krijuesit, ndërsa All-llahu xh.sh. është larg çdo të mete nga çdo pikëpamje. S'ka dyshim se, të ndëshkuarit e atij, që ka qenë i detyruar të bëjë diç, është padrejtësi e madhe. Prandaj, arsyetimi i mëkatit me kader, me gjithë ndëshkimin e mëkatarit, paraqet përshkrimin e padrejtësisë All-llahut xh.sh., që gjithsesi është në kundërshtim me besimin e tij në Të. E, nëse njeriu i cili arsyetohet me kader, është jobesimtar, atëherë arsyetimi i tij është kontradiktë dhe marrëzi e kulluar.

E dyta: Ai i cili mosbesimin dhe mëkatimin e vet e arsyeton me kader, ai për All-llahun flet pa kurrfarë dijenie dhe pa bazë. Si mund të ndodhë që, jobesimtari apo mëkatari, të arsyetohet me kader para se ta bëjë mëkatin apo kufrin, duke qenë se përcaktimi i All-llahut, para se të ndodhë, është gajb të cilin askush nuk e di përpos All-llahut xh.sh.? E dimë se çdo njeriu, para se të nisej të bëjë ndonjë mëkat apo kufër, i është urdhëruar që t'i bindet All-llahut xh.sh. dhe t'i kryejë urdhrat e Tij. Thënë ndryshe: si mund të thotë njeriu: All-llahu ka caktuar që unë të vjedhi, prandaj unë vajta ta kryejë përcaktimin e All-llahut? A mos vallë, ai ka vështruar në Lehvi Mahvudh dhe ka lexuar se çka shkruan në të, e në këtë mënyrë ka kuptuar se çka i është përcaktuar, përderisa njëkohësisht është i thirrur që të mos bëjë kurrnjë mëkat, vjedhje apo diç tjetër?
 
Kësi përgjigje të qartë All-llahu xh.sh. ua kthen atyre që arsyetohen me kader edhe në disa vende në Kur'an:

"E kur të punojnë vepra të shëmtuara, thonë: "Na i kemi gjetur prindërit tanë në to; Por edhe All-llahu na ka urdhëruar me këtë".

Thuaj: "All-llahu nuk urdhëron të punohen vepra të shëmtuara! Përse flisni për All-llahun atë që nuk e dini?" (El-Araf: 28).

Kjo metodë kur'anore gjatë përgjigjjes në kësi lloj konfirmimesh, ka ardhur për ta përmirësuar mënyrën e të menduarit dhe të analizimit njerëzor, dhe t'u shpjegohet njerëzve se All-llahu xh.sh. kërkon prej tyre që t'i zbatojnë urdhrat e All-llahu xh.sh. dhe të shmangen nga ndalesat e Tij, e jo ta hulumtojnë gajbin e fshehur të Tij, në mënyrë që t'i adaptohen atij.


Profesor Sejjid Kutubi, duke komentuar ajetin e përmendur, thotë: "Pjesa e dytë e ajetit udhëzon në përmirësimin e mënyrës së mendimit dhe shqyrtimit njerëzor. All-llahu xh.sh. i ka obliguar ata me urdhra të caktuara dhe ua ka ndaluar disa gjëra të caktuara, dhe ata me siguri mund të mësojnë për këtë. E, për sa i përket vullnetit dhe përcaktimit të All-llahut xh.sh., kjo është gajb (fshehtësi) dhe ata nuk kanë kurrfarë mënyre që ta mësojnë këtë, e atëherë si mund ta perceptojnë këtë? E, nëse nuk e njohin, atëherë si mund të thirren në të?

Ekzistojnë urdhra dhe ndalesa të All-llahut xh.sh. të cilat janë tërësisht të njohura, atëherë përse ata i braktisin këto informata të sigurta, e jipen sipas supozimeve dhe hamendjeve në fushën, të cilën aspak nuk e njohin?
Esenca e këtij problemi është kjo: All-llahu xh.sh. nuk i ka obliguar njerëzit që të dinë për vullnetin dhe kaderin (përcaktimin) e Tij, në mënyrë që t'u adaptohen atyre. Por i ka obliguar që t'i perceptojnë urdhëresat dhe ndalesat e All-llahut xh.sh., në mënyrë që të veprojnë sipas tyre. E, kur ata përpiqen që ta bëjnë këtë, atëherë All-llahu xh.sh. i udhëzon dhe ua zgjeron kraharorin që ta pranojnë Islamin. Dhe kjo u mjafton njerëzve për sa i përket kësaj teme, e cila në këtë mënyrë, në praktikë, bëhet shumë e thjeshtë dhe e qartë, pa kurrfarë paqartësish të cilat paraqiten gjatë diskutimeve të panevojshme lidhur me të.


All-llahu xh.sh. është në gjendje të krijojë njerëz që, sipas natyrës së tyre, të gjithë të bëhen besimtarë, apo t'i detyrojë që të gjithë të besojnë, apo të gjithëve t'ua fut imanin në zemër, e që të gjithë ta pranojnë Udhëzimin e Tij. Por, All-llahu xh.sh. ka dashur diç krejtësisht tjetër. Ka dashur që t'i sprovojë njerëzit në atë mënyrë që i ka lënë plotësisht të lirë dhe u ka mundësuar ta pranojnë udhëzimin apo lajthitjen, e Ai do ta ndihmojë atë që përcaktohet për udhëzim, ndërsa atë që përcaktohet për lajthitje, do ta lë që edhe më shumë të devijojë dhe të verbërohet. Dhe, është bërë ashtu siç ka dashur All-llahu xh.sh.

Pra, çështja është tërësisht e qartë, dhe është prezentuar në mënyrën më të lehtë, të cilën mendja e njeriut mund ta kuptojë lehtë. E, për sa i përket diskutimit dhe polemizimit lidhur me këtë çështje, kjo është tërësisht e huaj për etikën dhe stilin e Islamit. Polemika në këtë temë, në cilëndo filozofi dhe religjion, nuk ka rezultuar me ndonjë zgjidhje të kënaqshme, ngase kjo është polemikë që mirret me tematikë e cila assesi nuk i nënshtrohet polemizimit e as që i përgjigjet natyrës së saj.

Kjo fe, ka ardhur në mënyrë që të krijojë një model të caktuar në shoqëri, të cilën e kufizojnë urdhëresat dhe ndalesat e qarta. Prandaj, të drejtuarit kah vullneti i panjohur, paraqet labirint nëpër të cilin bredh arsyeja e njeriut pa kurrfarë orientimi dhe humbje kohe e cila për ndryshe do të duhej të shpenzohej në punët pozitive dhe kreative."
Prandaj, vëlla i dashur, dije se prej teje kërkohet që t'i kryesh urdhrat e All-llahut xh.sh. dhe të largohesh nga ndalesat e Tij, para se të bësh çkado qoftë tjetër. E, pasi që e ke bërë ndonjë vepër: nëse ke bërë diç të mirë, me të cilën All-llahu xh.sh. është i kënaqur, je i obliguar që ta falënderosh Atë për udhëzimin që ta ka mundësuar, e nëse ke bërë ndonjë mëkat, je i obliguar të pendohesh e t'i kthehesh All-llahut xh.sh., pastaj të mbështetesh në All-llahun xh.sh. duke shpresuar që do të të falë, i bindur në drejtësinë dhe urtësinë e Tij.


Duhet ta urreshë mëkatimin para se të mëkatosh, në mënyrë që të të shmang nga mëkati, e nëse megjithatë bënë ndonjë mëkat, kjo duhet të inkurajojë të pendohesh dhe t'i kthehesh All-llahut xh.sh. Dhe, ta dishë se urrejtja jote ndaj mëkateve, nuk do të thotë edhe urrejtja e përcaktimit të All-llahut xh.sh., por prej teje kërkohet që ta urreshë atë që e urrenë All-llahu xh.sh., dhe ta duash atë që e do Ai. Të jeshë i kënaqur me atë që është i kënaqur Zoti yt, dhe të hidhërohesh për atë që hidhërohet Ai. Dhe ta dishë se All-llahu xh.sh. nuk e do kufrin, e as që ua lejon atë robërve të Vet, dhe nuk e do mëkatin, e as që ua lejon këtë robërve të Vet. All-llahu xh.sh. thotë:


"Nëse ju e mohoni (Atë), me të vërtetë, All-llahu është i pavarur prej jush, Por Ai nuk është i kënaqur me mohimin e robërve të Tij; e është i kënaqur me ju, nëse e falënderoni." (Ez-Zumer: 7).
 
Fshehtësia e përcaktimit të All-llahut xh.sh. dhe ndalimi i polemizimit rreth tij


Kjo që thamë gjer më tani, është e tëra që i mjafton besimtarit të dijë përkitazi me kaderin. Atij i mjafton ta dijë domethënien e tij, shkallët e tij dhe të besojë në të. Të besojë se All-llahu xh.sh. i di të gjitha, i ka krijuar të gjitha dhe se nuk mund të bëhet diç që nuk dëshiron Ai. Se Ai është i drejtë dhe askujt nuk ia bënë të padrejtën, se është i mençur dhe se nuk i përket marrëzia. Kjo tematikë nuk kërkon nga besimtari asgjë më tepër. Sepse, All-llahu xh.sh. na ka shpjeguar atë që e ka ditur se është e mjaftueshme për ne, e askujt nuk i është e lejuar të gjurmojë atë që All-llahu xh.sh. ka fshehur prej nesh, ngase atëherë do të përçaheshim dhe kështu të shkatërroheshim.

Arsyeja e jonë është e kufizuar. All-llahu xh.sh. e ka krijuar atë në mënyrë që të udhëheqim me këtë botë, e jo që ta zbulojmë fshehtësinë (gajbin), të cilën nuk e di askush tjetër përveç All-llahut xh.sh. Njëra prej këtyre (gajb) temave është edhe raporti i krijimit të veprave njerëzore nga ana e All-llahut xh.sh. dhe vullnetit njerëzor, dhe realizimin e tyre nga ana e njerëzve. Kjo nuk është e vetmja temë e gajbit, esencën e së cilës arsyeja e njeriut nuk është në gjendje ta kuptojë.

Ne mund të perceptojmë, bie fjala, vetëm shenjat e cilësive të All-llahut xh.sh., e nuk jemi në gjendje të perceptojmë esencën e tyre, siç është rasti me qenien e All-llahut xh.sh., të cilën arsyeja njerëzore nuk është në gjendje ta kuptojë. Për këtë arsye Resulull-llahu s.a.v.s. e ka ndaluar polemizimin rreth kaderit dhe shqyrtimin më të thellë mbi të. Imam Ahmedi transmeton, me senedin e vet, nga Amër b. Shu'ajbi, i cili transmeton nga babai i tij, e ky nga gjyshi i tij, i cili thotë: "Një ditë, Resulull-llahu kishte dalur hasur njerëzit duke diskutuar rreth kaderit, e atij sikurse t'i kishte shpërthyer nari në fytyrë, aq tepër u skuq nga hidhërimi, e pastaj u tha:

"ç'është kjo me ju? A mos vallë, do të lejoni që një pjesë të Librit ta mujoni me pjesën tjetër? Për këtë shkak janë shkatërruar ata që kanë qenë para jush."

Një njeri erdhi tek Aliu r.a. dhe e pyeti mbi kaderin, e Aliu r.a. u përgjigj: "Rrugë e errët, andaj mos u nis asaj." Ai e përsëriti pyetjen, e Aliu r.a. u përgjigj: "Det i thellë, andaj mos hy në të." Ai përsëri pyeti, e Aliu r.a. tha: "Fshehtësi e All-llahut xh.sh., andaj mos u mundo ta perceptosh atë."


Sa të bukura janë fjalët e Tahaviut, i cili thotë: "Kaderi në esencën e vet, është fshehtësi e All-llahut xh.sh. në vetë krijesat e Tij të cilën askush nuk është në gjendje ta perceptojë, as engjëlli më i zgjedhur, e as cilido nga Pejgamberët e All-llahut xh.sh. Debatimi dhe shqyrtimi rreth tij është shkak i shkatërrimit, është punë e ndaluar dhe tejkalim i kufijve. Prandaj ruajuni mirë nga çdo diskutim, meditim dhe pyetje rreth tij, ngase All-llahu xh.sh. e ka fshehur diturinë e kaderit nga krijesat e Veta dhe e ka ndaluar hulumtimin e tij.
 
All-llahu xh.sh. thotë:

"Nuk do të pyetet (Ai), për atë që punon, e ata do të jenë të pyetur." (El-Enbija: 23).

Prandaj, ai që pyet: përse All-llahu xh.sh. ka bërë diç, ai i ka shkelur fjalët e All-llahut xh.sh., e kush e bën këtë, është bërë jobesimtar.
Ja, kjo është shkurtimisht e tërë ajo që i nevojitet robit të sinqertë të All-llahut xh.sh., zemra e të cilit është e ndriçuar me nur. Kjo është grada e shumë të njohurve, ngase ekzistojnë dy lloj ilmesh (diturish): dituria që ekziston mes njerëzve dhe dituria që nuk ekziston mes tyre. Mohimi i diturisë që ekziston është kufër. Ndërsa konfirmimi se njihet dituria që nuk ekziston është po ashtu kufër. Dhe imani nuk do të jetë i pranuar prej askujt, përderisa nuk pranohet dituria ekzistuese dhe përderisa nuk flaket hulumtimi për diç që nuk ekziston."


Ndikimi i besimit në kader në jetën e myslimanit


Feja Islame bazohet në dorëzimin e plotë urtësisë së All-llahut xh.sh. dhe vullnetit të Tij dhe në pranimin e urdhrave dhe ndalesave të Tij, pa hulumtimin e hollësishëm të mençurisë së All-llahut xh.sh. në tërë këtë, siç kanë qenë as'habët e Resulull-llahut s.a.v.s., ngase Islami nuk mund të përforcohet me asgjë tjetër, përveçse me devotshmëri. E, shenja e parë e pranimit të diçkaje, është të besuarit në të, e pastaj kalimit sa më të shpejt në zbatimin e saj.

Të këtillë kanë qenë as'habët e Resulull-llahut s.a.v.s. Kanë pasur edukim të shkallës jashtëzakonisht të lartë ndaj Zotit të tyre dhe ndaj Pejgamberit të Tij. Ibni Abbasi r.a. thotë për ta: "Kurrë nuk kam parë njerëz më të mirë se as'habët e Resulull-llahut s.a.v.s.Ata ia kanë bërë vetëm trembëdhjetë pyetje gjatë jetës së tij."


Përkitazi me kaderin janë në pajtim të gjithë as'habët, tabi'inët dhe të gjithë pasuesit e ehli Sunnetit dhe Hadithit. Janë në pajtim me atë se, çdo gjë që do të ndodhë gjer në Ditën e Kiametit është e shkruar në Lehvi Mahvudh.(Libri i shenimve te çdo gjeje )


Transmetohet se Ibni Dejlemi ka thënë: "Vajta tek Ubeje bin Ka'bi e i thash: "Unë po ndiej në vete diç të pakëndshme përkitazi me kaderin, andaj të lutem më thuaj diçka për të. Shpresoj se All-llahu xh.sh. do të bëjë që kjo ndjenjë ta braktisë zemrën time." Ai më tha: "Sikur të donte All-llahu xh.sh. që t'i ndëshkonte të gjithë banorët e Tokës dhe të qiejve, Ai këtë do ta bënte dhe askujt nuk do t'i shkaktonte padrejtësi, e nëse i mëshiron ata, mëshira e Tij do të jetë për ta më e mirë se veprat e tyre. Sikur të japish për sadaka ari sa është kodra e Uhudit, All-llahu xh.sh. nuk do ta pranonte këtë, përderisa nuk beson në kaderin dhe përderisa nuk e kupton se ajo që të ka ndodhur ty, assesi nuk ka mundur të të shmanget. E, nëse vdes me çfarëdo bindje tjetër përkitazi me këtë çështje, do të hysh në Xhehennem." Ibni Dejlemi thotë: "Pastaj vajta tek Ibni Mes'udi, e ai ma tha të njëjtën gjë. Pastaj vajta tek Zejd bin Thabiti, e ai ma tregoi hadithin e Resulull-llahut s.a.v.s. në këtë kuptim."

Transmetohet nga Ubade bin Samiti r.a. se para se të vdes, i ka thënë të birit të vet: "O biri im! Ti nuk do ta shijosh ëmbëlsinë e imanit të vërtetë, përderisa nuk e di se nuk ka mundur të të shmanget ajo që të ka ndodhur, e as që mund të të ndodh diç që të është shmangur.
Unë e kam dëgjuar Resulull-llahun s.a.v.s. duke thënë: "Gjëja e parë që ka krijuar All-llahu xh.sh. ka qenë penda, të cilës i ka thënë: "Shkruaj!" Penda tha: "O Zoti im, çka të shkruaj?" "Shkruaj tërë atë që do të ndodhë gjer në Ditën e Kiametit", tha All-llahu." O biri im, e kam dëgjuar Resulull-llahun s.a.v.s. duke thënë: "Ai që vdes, e në këtë nuk ka besuar, ai me mua nuk ka asgjë."
 
Kjo teme eshte bukur e gjate. Insha-Allah do shtoj dic me shume heren tjeter.

Kadaja & Kaderi eshte sikur nje dete i thelle. Det, ne te cilin, edhe notuesit me te mire fundosen.
 
Kjo bindshmëri ka pasur ndikim të madh në as'habët e Resulull-llahut s.a.v.s. Ata janë shpërndarë nëpër vise të ndryshme të Tokës, duke bartur me vete besimin në kader, ashtu siç i ka mësuar Resulull-llahu s.a.v.s., i cili me një rast i pat thënë Ibni Abbasit r.a."O djalosh! Ke kujdes për All-llahun e edhe Ai do të kujdeset për ty. Kujdesu për All-llahun, e do ta gjeshë para vetes. Nëse don ta pyesish dikë, pyete All-llahun, e nëse prej dikujt duhet të kërkosh ndihmë, kërko prej All-llahut. Dhe dije mirë se sikur e tërë bota do të mblidhej për të të ndihmuar, nuk do të mund të të ndihmonin, përpos me atë që All-llahu xh.sh. tanimë ta ka caktuar. E sikur të mblidheshin për të të dëmtuar, nuk do të mund të të dëmtonin me asgjë tjetër, përpos me atë që ta ka caktuar All-llahu. Pendat kanë mbaruar së shkruari, dhe ngjyra tanimë është tharë."

Kjo bindshmëri i ka mbushur zemrat e tyre me qetësi dhe stabilitet, dhe i ka edukuar në krenari. Prandaj, nervat e tyre kanë qenë të matur gjersa vizitonin vende të ndryshme të botës duke ia interpretuar këtë fe tërë njerëzimit. Ata i kanë konsideruar të parëndësishme dhe të pavlefshme të gjitha fuqitë botërore para emrit të vet në përcaktimin e All-llahut xh.sh. Selman El-Farisi është pyetur:

"çka thonë njerëzit kur bëhen besimtarë për përcaktimin e të mirës dhe të keqës nga ana e All-llahut xh.sh.?" Ai është përgjigjur: "Kur të besosh në kader bëhesh i vetëdijshëm se nuk ka mundur të të ndodhë ajo që të është shmangur, e as të shmanget ajo që të ka ndodhur." Këto nuk kanë qenë fjalët vetëm të Selmanit, por fjalët e të gjithë as'habëve te Resulull-llahut s.a.v.s.

çfarë fatbardhësie i sjellë njeriut kjo bindshmëri dhe çfarë heroizmi përmbajnë në vete zemrat, të cilat kanë besuar se çdo gjë gjendet në duart e All-llahut xh.sh., e njerëzit nuk posedojnë asgjë. Të gjitha fuqitë e kësaj botë nuk janë në gjendje ta ndalin një njeri i cili në vete mbanë këtë bindshmëri dhe këtë iman. Shikuar vetëm në këtë mënyrë, mund të arrijmë gjer tek sqarimi i vërtetë për veprat kolosale që i ka bërë imani përmes atij grupi të vogël njerëzish, që janë nisur për t'a interpretuar këtë fe në botë. Këto janë vepra të cilat i gjasojnë mrekullirave, por megjithatë të vërteta. Të gjitha këto vepra kolosale, të cilat i ka realizuar Resulull-llahu s.a.v.s. me as'habët e tij fisnik janë fryt i imanit të tyre në All-llahun xh.sh., në botën e ardhshme dhe në përcaktimin e All-llahut xh.sh.


Vetëm njeriu i cili është i lumtur duke i besuar kaderit, i cili e di se nuk ka mundur t'i shmanget ajo që i ndodhë, dhe e di se edhe sikur e tërë bota të bashkohet nuk do të mund të bënte asgjë përpos asaj që All-llahu xh.sh. ka caktuar, dhe kush e di se asnjë njeri nuk do të vdes përderisa tërësisht nuk e harxhon nafakën e vet dhe ditët e jetës së vet, me të vërtetë, vetëm njeriu i tillë lirohet tërësisht nga robëria ndaj njerëzve dhe kalon në robërimin ndaj Zotit të njerëzve. Sepse, si mund t'i përulet balli i tij çfarëdo fuqie qoftë në sipërfaqe të Tokës, duke e ditur se çdo gjë gjendet në duart e Krijuesit të qiejve dhe të Tokës dhe i çdo gjëje që gjendet në to dhe mes tyre? Dhe si mund t'i nënshtrohet robit nga pluhuri? Ibni Rexhebi - rahimehullahu te'ala - thotë: "Ai i cili është dëshmuar (është bindur) se çdo krijesë në Tokë është pluhur (dhأƒ©), ai e di se edhe vetë është pluhur. Atëherë, si mundet ky që, në përulshmërinë e tij, t'i japë përparësi atij i cili është nga pluhuri kundrejt Sunduesit të të gjithë sunduesve? Ose, si mund ta bëjë të kënaqur dikë tjetër në llogari të hidhërimit të Sunduesit të Gjithmbarshëm? Me të vërtetë, kjo është gjë tejet e çuditshme."


Kjo bindshmëri çrrënjosë çdo simptom paburrërie (frikë) nga zemra në të cilën gjendet kjo dhe pronarin e saj e inkurajon për xhihad kundër jobesimtarëve dhe zullumqarëve pa marrë parasysh mjetet dhe metodat e tyre, çfarëdo që të jenë ato. E, përse të lodhet duke menduar për ta, duke qenë se Krijuesi dhe Furnizuesi i tij i ka garantuar se do ta harxhojë çdo atom të nafakës së vet para se t'i vie çasti? E, përse të frikohet kur është i vetëdijshëm se me siguri do t'i ndodhë ajo që i është caktuar, ndërsa ajo që nuk i është caktuar kurrë nuk do t'i ndodhë. Sa bukur e ka thënë këtë shkrimtari me këto fjalë:

"Prej cilës ditë të vdekjes sime të iki?
Nga dita që m'është caktuar, apo nga dita që nuk m'është caktuar?
Ditës që nuk m'është caktuar nuk i frikësohem,
E përcaktimit nuk mund t'i ikë as njeriu më i kujdesshëm."
 
Njeriu i cili beson në kaderin e All-llahut xh.sh., gëzon edhe një dhunti, të cilës nuk i janë të barabarta të gjitha dhuntitë e tjera të kësaj botë, e kjo është lumturia në të gjitha situatat. E kjo ngase njeriu i tillë e di se përcaktimet e All-llahut xh.sh. zhvillosen sipas urdhrit të Tij, vullnetit dhe rregullit të Tij, dhe se ngjarjet ndodhin si fryt i urtësisë dhe dëshirës së Tij, e, Ai e di e njerëzit nuk e dinë. All-llahu xh.sh. thotë:

"Mund ta urreni një gjë, por ajo është e mirë për ju; e mund ta doni një gjë, por ajo është e dëmshme për ju - All-llahu e di e ju nuk e dini" (El-Bekare: 216)

Pra, shpirti i mu'minit e di se Ai i Cili e ka caktuar të mirën dhe të keqen, është i urtë dhe i mëshirshëm, prandaj nuk do të krenohet në mirëqenie as që do ta humbas shpresën në vështirësi. Ai i është mirënjohës All-llahut xh.sh. në të mirë dhe i durueshëm në vështirësi, prandaj çdo gjë që i ndodhë, është e mirë për të. Siç na shpjegon Resulull-llahu s.a.v.s.:

"Sa i çuditshëm është shembulli i besimtarit! çdo situatë në të cilën gjendet është hajr për të, e ky nuk është rasti me askë tjetër pos me besimtarin: Nëse i ndodhë ndonjë gëzim, ai falënderohet për të, andaj shpërblehet për këtë, e nëse i ndodhet në ndonjë vështirësi, ai është i durueshëm, e edhe për këtë shpërblehet."

Besimtari e kundron vështirësinë dhe e di se ajo ka ardhur sipas përcaktimit të All-llahut xh.sh., andaj qetësohet dhe me kënaqësi e pranon atë dhe nga kjo bëhet edhe më i njerëzishëm e as që i bie ndër mend që t'i ankohet Zotit dhe Krijuesit të vet. Shikon në pasojat e vështirësisë dhe e di se do të jetë i shpërblyer për këtë, andaj kënaqet me të dhe duron. Tek Buhariu dhe Muslimi qëndron se Resulull-llahu s.a.v.s. ka thënë:

"Në sprovimin më të madh me mynxyra janë Pejgamberët, e pastaj atë të cilët i pasojnë sipas kualitetit të tyre. Njeriu sprovohet në pajtueshmëri me imanin e tij. E, nëse e ka imanin e fortë, do të jetë i sprovuar varësisht nga fortësia e imanit të tij, e nëse ka iman të dobët, sprovimet do t'i ketë më të lehta. Në këtë mënyrë sprovimet do t'i vijnë njeriut pandërprerë gjersa nuk pastrohet plotësisht, e të ecën nëpër tokë pa kurrfarë mëkatesh në vete."

Ibni Kajjumi e ka thënë këtë në mënyrë shumë të mirë:
"Nëse të ndodhë ndonjë vështirësi, bëhu i durueshëm ndaj saj,
Me durim të Bujarit, sepse Ai ndaj teje është edhe më bujar.
E nëse i ankohesh të birit të Ademit, i je ankuar,
Kundër Mëshiruesit, atij që mëshirë nuk ka."

Alkame r.a. i komenton fjalët e All-llahut xh.sh.:

"Nuk ngjanë kurrfarë fatkeqësie pa lejen e All-llahut, e ai që i beson All-llahut, ia udhëzon (në rrugë të drejtë) zemrën e tij. All-llahu di mirë çdo gjë." (El-Tegabun: 11),

E thotë: "Ky është njeriu i cili, kur t'i ndodhë ndonjë fatkeqësi, e di se ajo është nga All-llahu xh.sh., andaj është i kënaqur me të dhe i dorëzohet dëshirës së All-llahut xh.sh."

Ndërsa Ibni Abbasi thotë: "All-llahu xh.sh. do t'ia udhëzojë zemrën atij në jekin (përceptim i fuqishëm), andaj do të kuptojë se nuk ka mundur t'i shmanget ajo që i ka ndodhur, e që nuk ka mundur t'i ndodhë ajo që i është shmangur."

Nën hijen e këtij konceptimi janë ngritur as'habët r.a., janë lartësuar shpirtrat e tyre dhe është forcuar ndërgjegjja e tyre, gjer në ato përmasa, saqë tek ata është barazuar fatkeqësia me gëzimin dhe se falënderimi (shukri) dhe durimi (sabri) janë bërë të njëjtë, siç thotë Umeri r.a.: "Sikur sabri dhe shukri të ishin dy deve, unë assesi nuk do të mërzitesha se në cilën do të hipja.
" E, Ebu Muhammed El-Hariri, thotë: "Sabri është që të mos bësh dallim mes shpërblimit dhe sprovimit, me qetësi të tërësishme në të dy rastet."

Imam Ahmedin e kanë pyetur se a mund njeriu me njëqind dinarë të bëhet zahid? E është përgjigjur: "Mundet, por me kusht që të mos gëzohet nëse i shtohen dhe që të mos hidhërohet nëse i pakësohen." E njëri prej selefëve ka thënë: "Njeri i devotshem është ai falënderimin (shukrin) e të cilit nuk mund t'ia kalojë mirëqenia, e as mynxyrat durimin e tij."

Umer bin Hattabi r.a. i ka shkruar letër Ebu Musa El-Esh'ariut, ku qëndron:

"Dije se e tërë e mira është në kënaqësi, e nëse je në gjendje bëhu i kënaqur, e nëse nuk je, atëherë bëhu i durueshëm."

E, Ibni 'Ata', thotë: "Kënaqësia është qetësia e zemrës sipas asaj që All-llahu xh.sh. që moti i ka zgjedhur robit të Vet dhe bindshmëria se Ai ka zgjedhur për të më të mirën."


Sabri është vaxhib sipas mendimit të ulemasë islame. E më shumë se kjo është kënaqësia me përcaktimin e All-llahut xh.sh. Për kënaqësinë disa nga ulemaja thonë se është vaxhib, e disa të tjerë se është mustehabb, e të gjithë janë të një mendimi se nuk është nën mustehabb. Ndërsa themeli i kënaqësisë është besimi në përcaktimin e All-llahut xh.sh. dhe vetëdija mbi mëshirën e All-llahut xh.sh. ndaj njerëzve, siç kemi thënë edhe më parë. Abdul Vahid bin Zejdi thotë:

"Kënaqësia (ridaluk) është porta më e madhe e All-llahut xh.sh. - Xhennet i dynjallëkut dhe pushim. Pronarët e shkallëve të kënaqësisë përherë shikojnë shpërblimin e Atij që i sprovon ata dhe e dinë se Ai ua ka zgjedhur këtë, dhe janë të sigurt se është e pamundur që Ai të gjykojë padrejtësisht. Ngandonjëherë, të kapluar nga kënaqësia me kaderin, as që e ndiejnë dhembjen e sprovimit të caktuar.

Ngandonjëherë, i kaplon madhështia dhe lartësia e Atij që i sprovon ata dhe tërësisht zhyten në ato ndjenja kështu që assesi nuk ndiejnë dhembje. Përkundrazi, ndoshta edhe ndiejnë ëmbëlsi në tërë këtë për shkak të vetëdijës së tyre se ajo u ka ardhur nga Ai i Cili i do ata."


Dije se kënaqësia dhe durimi, që janë rezultat i imanit në kader, kanë të bëjnë me kënaqësinë ndaj mynxyrave dhe fatkeqësive që i ndodhin njerëzve, dhe durimi në kryerjen e urdhrave të All-llahut xh.sh., pastaj shmangia nga mëkatet dhe gjërave të tjera të qortuara. Këtu nuk mendohet në kënaqësinë në kufër dhe në mëkate, as në kthimin nga urdhrat e All-llahut xh.sh., e as në sabër në poshtëërim dhe kob. Sepse, All-llahu xh.sh. nuk është i kënaqur me kufrin, me mëkatimin dhe me poshtëërimin e robërve të Vet. Prandaj, kënaqësia jote le të jetë në harmoni me kënaqësinë e Zotit tënd, durimi yt në kryerjen e urdhrave të All-llahut xh.sh. dhe sakrifikimi në rrugën e Tij.


Kënaqësia me përcaktimin e All-llahut xh.sh., durimi gjatë sprovimeve dhe bindshmëria në drejtësinë e përcaktimit të All-llahut xh.sh. janë themelet më të rëndësishme në të cilat bazohet lumturia njerëzore. Dhe këto janë motivet më të fuqishme për lëvizjen e tërë fuqisë njerëzore kah puna në këtë planet në harmoni me dispozitat e All-llahut xh.sh. Në këtë rast nuk ekziston kthimi mbrapa, nuk ekziston të ngecurit për shkak të pikëllimit dhe pendimit, e as "sikur të ishte kështu e kështu do të bëhej kështu e kështu", por "All-llahu xh.sh. e ka përcaktuar dhe ka bërë çka ka dashur Vet".


Në këtë bindshmëri prehet qetësia e zemrës dhe rehatia e trupit, e shpirtit dhe e nervave, zhdukja e brengave etj. Prandaj nuk ekziston thyerje psikike, tendosje nervash dhe shizofreni abnormale, por kënaqësia, qetësia, lumturia, pushimi, ëmbëlsia e bindshmërisë së fuqishme, shkarkimi i ndërgjegjës, zemërgjerësia dhe siguria totale në mëshirën dhe drejtësinë e All-llahut xh.sh., në diturinë dhe urtësinë e Tij të gjithmbarshme, sepse, Ai është mbrojtës, strehim dhe vetëm prej Tij kërkohet ndihmë nga dyshimet dhe mendimet e këqija.
 
Besimi në kader prodhon rezultate kolosale në jetën tokësor të njeriut.

Ato shoqëri, të cilat e kanë lënë pas dorë këtë bindshmëri dhe të cilat nuk kanë iman në All-llahun xh.sh. dhe në udhëheqjen e Tij me çdo gjë lidhur me jetën dhe me qeniet e gjalla, ato në Ahiret do të jenë në zjarr të përhershëm dhe vuajtje të rënda, e në këtë botë do të jenë me fat të humbur, me nerva të shkatërruara, me jetë plotë brenga dhe gjithnjë të tendosur, siç e shpjegon këtë All-llahu xh.sh. ne ajetin vijues:

"... e kush e pason udhëzimin Tim, nuk do të humb (në këtë botë) as që do të jetë fatkeq (në botën tjetër). E, ai që shmanget nga Libri Im, ai do të ketë jetë të vështirë dhe, Na në Ditën e Kiametit do ta ringjallim të verbër atë." (Tas Ha: 123-124).





Besimi në kader nuk bie në kundërshtim me punën e bazuar në shkaqet dhe pasojat

Nuk guxojmë të harrojmë se jemi të urdhëruar që të punojmë në pajtueshmëri me ligjshmëritë e shkaqeve dhe pasojave të cilat All-llahu xh.sh. i ka caktuar në botë, së bashku me tevakkulin (mbështetjen) në All-llahun xh.sh. dhe me iman se çdo gjë është në duart e Tij, pastaj me bindshmëri se shkaqet nuk japin pasoja, përpos me lejen e All-llahut xh.sh. Ai i Cili i ka krijuar shkaqet, i ka krijuar edhe pasojat dhe rezultatet. Prandaj, ai i cili dëshiron pasardhës të edukuar, është i obliguar që të punojë sipas këtij plani dhe t'i zbatojë shkaqet që do të sjellin gjer aty. Duhet të martohesh, e kjo martesë mund të sjellë pasardhës, por mund edhe të mos sjellë, në pajtueshmëri me vullnetin e të Gjithfuqishmit e të Urtit dhe me dëshirën e Mëshirëplotit e të Gjithdijshmit:

"I All-llahut është pushteti mbi qiej dhe mbi Tokë. Ai krijon çka të dojë! Ai, i dhuron kujt të dojë vajza, e kujt të dojë i dhuron djem, ose u dhuron dy gjinitë: djem e vajza, e kë të dojë e bënë steril, Ai, në të vërtetë, është i Gjithdijshëm dhe i Pushtetshëm." (Esh-Shura: 49-50).


Prandaj myslimani e ka të ndaluar të mos e përfillë procedimin në
pajtueshmëri me ligjshmëritë mbi shkaqet dhe pasojat. Kështu, sikur njeriu ta linte pas dorë punën për përfitimin e nafakës, do të ishte mëkatar, edhe pse nafaka është në dorën e All-llahut xh.sh. Resulull-llahu s.a.v.s. shpjegon se shkaqet e lejuara gjithashtu janë nga kaderi, e kur i është thënë: "çka thua për këndimin e Kur'anit për shkak të ilaçit dhe shërimit me mjekim, a e ndërrojnë këta përcaktimin e All-llahut xh.sh.?" Ai është përgjigjur: "Ata janë pjesë të kaderit të All-llahut xh.sh."

Prandaj të merren parasysh vetëm shkaqet dhe të konsideruarit se ato ndikojnë në pasojat, është shirk në tevhid, ndërsa mospërfillja e shkaqeve dhe mohimi se ato janë shkaqe, kjo është mangësi në mendje. Kurse, devijimi nga shkaqet, të cilat na janë të urdhëruara me Sheriat, është përdhosje e Sheriatit.

Prandaj All-llahu xh.sh. e ka urdhëruar shërimin: Autorët e koleksioneve të hadithit (sunenit) transmetojnë nga Usame bin Sheriku se ka thënë: "Vajta tek Resulull-llahu s.a.v.s., e me të ishin as'habët, të cilët dëgjonin aq me kujdes, sikur të kishin shpesë në koka (e frikohen që me lëvizje do t'i trembnin). Dhashë selam dhe u ula. Erdhën beduinët nga krahinat e ndryshme, e pyetën:

""O i Dërguari i All-llahut, a duhet të mjekohemi?" Ai u përgjigj: Mjekohuni, sepse All-llahu xh.sh. nuk e ka dhënë asnjë sëmundje, e që për te të mos ketë dhënë edhe ilaçin, përpos një sëmundjeje - pleqërisë."

Tek Buhariu dhe Muslimi qëndron se Ebu Hurejre r.a. ka thënë: "Resulull-llahu s.a.v.s. ka thënë: "All-llahu xh.sh. nuk ka dhënë kurrnjë sëmundje, e që për te të mos ketë dhënë ilaç." Duke u bazuar në këtë hadith, fakihët (njohësit e fikhut) islam konsiderojnë se mjekimi është i dëshirueshëm (i preferuar), e disa konsiderojnë se është vaxhib. Komentuesi i akaidës së Tahaviut thotë: "Disa njerëz mendojnë se mbështetja në All-llahun xh.sh. bie në kundërshtim me përfitimin e nafakës dhe me hulumtimin e shkaqeve, dhe se: nëse gjërat janë caktuar që më parë, atëherë nuk është nevoja të ketë shkaqe. Kjo gjithsesi është gabim, sepse puna është farz (detyrim), mustehabb (e rekomanduar), mubah (e lejuar) ose mekruh (e papëlqyer) dhe haram (e ndaluar). E, Resulull-llahu s.a.v.s., mutevakkili më i madh, e ka vënë helmetën gjatë luftës dhe ka vajtur në treg për të fituar diç."

Në këtë mënyrë edhe as'habët e kanë kuptuar raportin ndërmjet kaderit dhe punës, dhe se kjo e dyta hynë në besimin në kader, e lë më t'i kundërvihet atij, por kjo rezulton nga besimi në kader. Buhariu transmeton nga Umeri r.a. se gjatë hyrjes në Sham e kanë pritur paritë e krahinave dhe e kanë informuar se atje është paraqitur murtaja. Atëherë ai u konsultua me muhaxhirët dhe ensarët, e pastaj me muhaxhirët para çlirimit të Mekës dhe me disa kurejshitë, dhe muhaxhirët u pajtuan që të kthehen, në mënyrë që të largohen nga murtaja, dhe Umeri kështu edhe urdhëroi. Atëherë i tha Ebu Ubejde: "A mos vallë duhet të ikim nga përcaktimi i All-llahut xh.sh.?" Umeri u përgjigj: "Eh..., sikur ta thoshte këtë dikush tjetër, o Ebu Ubejd! Të ikim nga përcaktimi i All-llahut në përcaktimin e All-llahut. çka mendon, sikur ta kishe një grigjë devesh, e cila ka arritur në një luginë e cila i ka dy anë: njërën të plleshme ndërsa tjetrën të shkretë, e sikur ta kullotshe në anën e plleshme a do ta bëshe këtë sipas kaderit, apo sikur ta kullotshe në anën e shkretë a do të punoshe edhe tani sipas kaderit?" Gjithashtu Umeri r.a. i ka qortua një grup njerëzish nga Jemeni, të cilët udhëtonin për në haxhxh pa ushqim. Mu'aviu bin Kurrë thotë:

"Umeri r.a. i takoj njerëzit nga Jemeni, e i pyeti: "Kush jeni ju?" Ata u përgjigjën: "Ne jemi mutevakkilunë (të cilët mbështeten në All-llahun)." Përkundrazi, ju jeni muteakilunë (ata që presin që t'i ushqejë dikush tjetër), kurse mutevakkil është ai i cili e mbjellë farën në tokë e pastaj mbështet në All-llahun."

Ibni Kajjum El-Xhevziu thotë: "Njehsimi i vërtetë nuk do të jetë i plotë tek njeriu, përderisa nuk punon duke u mbështetur në shkaqe të cilat i ka vënë All-llahu xh.sh. Ndërsa mospërfillja e tyre është shkelje e vet tevakkulit. Kurse lënia pas dorë e tyre është dobësi e cila i kundërvihet tevakkulit islam, që do të thotë mbështetja me zemër në All-llahun xh.sh. për arritjen e asaj që do t'i bëjë dobi edhe në këtë botë edhe në botën tjetër dhe që do ta mbrojë nga ai që i bënë dëm fesë së tij dhe dynjallëkut. Krahas tevakkulit puna është e domosdoshme, sepse, në të kundërtën, do të ndyhej urtësia All-llahut xh.sh. dhe Ligji (Sheriati) i tij. Prandaj njeriu dobësinë e vet nuk do ta bëjë tevakkul, e as tevakkulin dobësi."

Ndërsa Sehël bin Abdull-llahu ka thënë: "Kush e mohon punën, e ka mohuar Sunnetin, e kush e mohon tevakkulin, e ka mohuar imanin. Sepse, tevakkuli është ajkë e Resulull-llahut s.a.v.s. ndërsa puna është Sunneti i tij, e kush punon sipas ajkës së tij, ai nuk e braktisë Sunnetin e tij."


zeriyt.com/libraria islame*
 
(Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Ta shpjegoj i cik temen, meqe mos t hasim ne probleme!

Shif kaderi eshte njera nder shtyllat e imanit (njera nder 6) e cila konkretisht e spjeguar do thote: "Te besosh ne caktimin e Zotit, e mira dhe e keqja vijne nga caktimi i tij". Dhe me nje fjale muslimanet besojne se cdo gje ndodh ne bote ndodh me caktimin e Zotit, te marrim shembull: "Vdiq Ramadoni sot" thone "eshte caktim i Zotit" apo shembulli tjeter "theu kemben Seferi", ka qene e shkruar nga Zoti thone. Pranaj instiktivisht lind ideja se ne jemi playersa nersa Zoti o ai qe mban telekomanden. Pranaj per ta qartsu kete dileme atehere bejme pyetjen: "Une vendosa qe thapi kete teme apo ishte e shkrume nga Zoti i gjo e tille" dhe nga pergjigjja e kesaj pyetje arrijme ne konkluzionin "eee" apo "eee".


Pranaj keni kujdes se ca pergjigje jepni.
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Po mire, sipas kesaj shtylle, vrasja e femijeve te pafajshem ane e kend botes, a eshte caktim i zotit? :gjujpeshk:
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

robo mos dil nga tema.

ti pergjigjeni pyetjes time.
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Don't said:
robo mos dil nga tema.

ti pergjigjeni pyetjes time.
Click to expand...

Pse ke bere ndonje pyetje diku? Ne shkrimin tend nuk kishte asnje pikepyetje (?) qe identifikohet si fjali pyetese!

Ke filluar here te veshe urdhera ketej. Akoma nuk ke shkruar pese rreshta, menjeher me urdhera. :lexim::lexim:
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Prano pershendetj e mija per hapjen e kesaj temes...

Asgje nuk ndodh pa caktimin e All'ahut.Edhe nje pik shi nese bien e ka vendin e vete te caktuare, dhe nuk bien dikun tjeter perveq ku All'ahu ja ka caktu .
ne fakt duhete ber hyzmetin siq thot populli jetes, pra cdo gje do ndodhe si All'ahu e ka caktu dhe ne duhete te pajtohemi çoft me te ligen çoft me te mire, sepse askush nuk i din gjera si Aj. Shum here mbas te liges fshehet e mira dhe anasjelltas,Mir qe nuk dim ne ca do ndodhi dhe te gjithe vin pothuajse ne menyre spontane...

---------- Post added at 20:19 ---------- Previous post was at 20:16 ----------
kitrra 123 said:
Pse ke bere ndonje pyetje diku? Ne shkrimin tend nuk kishte asnje pikepyetje (?) qe identifikohet si fjali pyetese!

Ke filluar here te veshe urdhera ketej. Akoma nuk ke shkruar pese rreshta, menjeher me urdhera. :lexim::lexim:
Click to expand...

]Kitrra ti si cdo here analist a ?[/I]
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

kitrra 123 said:
Pse ke bere ndonje pyetje diku? Ne shkrimin tend nuk kishte asnje pikepyetje (?) qe identifikohet si fjali pyetese!

Ke filluar here te veshe urdhera ketej. Akoma nuk ke shkruar pese rreshta, menjeher me urdhera. :lexim::lexim:
Click to expand...

robo .......... si fillim ne titullin e temes tregohet pyetja (madje eshte vene dhe pikypetja ?).

---------- Post added at 18:24 ---------- Previous post was at 18:21 ----------
Arfenilla said:
Prano pershendetj e mija per hapjen e kesaj temes...

Asgje nuk ndodh pa caktimin e All'ahut.Edhe nje pik shi nese bien e ka vendin e vete te caktuare, dhe nuk bien dikun tjeter perveq ku All'ahu ja ka caktu .
ne fakt duhete ber hyzmetin siq thot populli jetes, pra cdo gje do ndodhe si All'ahu e ka caktu dhe ne duhete te pajtohemi çoft me te ligen çoft me te mire, sepse askush nuk i din gjera si Aj. Shum here mbas te liges fshehet e mira dhe anasjelltas,Mir qe nuk dim ne ca do ndodhi dhe te gjithe vin pothuajse ne menyre spontane...
Click to expand...


atehere me kete qe thua ti arfenilla, ne jemi vetem "playersa" (do thote ne shqip lojtare) nersa Zoti eshte ai i cili mban telekomanden (vendos se cfare te bej une tani, ku te shkoj, cfare te bej, cfare te shkruaj etj.)

me i fjale: people-playing-playstation-5.jpg
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Ti vendose ta postosh kte teme se ashtu te erdhi ndermend lol......Dhe kto pyetjet e tua ne kete teme jane pak ngacmuese ....se kuptoj pse e ke hapur tek Besimtaret muslimane kte teme se zoti u perket te gjitha feve ..?....
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Perderisa nuk ke qen ne gjendje te percaktosh gjinin tende dhe deshiren kur ti ke deshiru te lindesh apo ta ndalosh vdekjen, prano se ne kete jet je vetem lojtar

---------- Post added at 20:31 ---------- Previous post was at 20:30 ----------
ina@ina@ina said:
Ti vendose ta postosh kte teme se ashtu te erdhi ndermend lol......Dhe kto pyetjet e tua ne kete teme jane pak ngacmuese ....se kuptoj pse e ke hapur tek Besimtaret muslimane kte teme se zoti u perket te gjitha feve ..?....
Click to expand...

tama fjal me vende, zoti eshte i te gjithve....
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

ina@ina@ina said:
Ti vendose ta postosh kte teme se ashtu te erdhi ndermend lol......Dhe kto pyetjet e tua ne kete teme jane pak ngacmuese ....se kuptoj pse e ke hapur tek Besimtaret muslimane kte teme se zoti u perket te gjitha feve ..?....
Click to expand...

Zotrat jane te caktuar .. muslimanet kane Allahun, te krishteret kane Atin/JezuKrishtin, budistet kane Buden etj. Poashtu kto fe kane rregullat e veta ...... me i fjale rregulli te cilin po e shtrojme ne debat i takon njeri prej rregullave te islamit.
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Don't said:
Zotrat jane te caktuar .. muslimanet kane Allahun, te krishteret kane Atin/JezuKrishtin, budistet kane Buden etj. Poashtu kto fe kane rregullat e veta ...... me i fjale rregulli te cilin po e shtrojme ne debat i takon njeri prej rregullave te islamit.
Click to expand...
Zoti eshte nje menyra sesi predikohet nga fete eshte e ndryshme por muslimane ,te krishtere a ku di une i luten nje zoti ....
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

ina@ina@ina said:
Zoti eshte nje menyra sesi predikohet nga fete eshte e ndryshme por muslimane ,te krishtere a ku di une i luten nje zoti ....
Click to expand...

epo cilit Zot u lutkan te gjitha fete ?

(mos dil jashte temes pra)
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Don't said:
epo cilit Zot u lutkan te gjitha fete ?

(mos dil jashte temes pra)
Click to expand...
Ti e paske ne terezi Don't po cti bej une qe me duhet me msu....lexo biblen edhe kuranin edhe shiko nxirr konkluzionet vete ti sdi akoma cili ishte Jezusi apo Muhamedi...Sdu me hy ne gjynah duke repliku me ty....klm..
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Dhe c'fare pergjigje duhet te japim ketu qe tu paraprijme gabimeve? Nese Allahu ka telekomanden?
Po, mbase edhe e ka kete komande per lojtaret e Xbox,per lojtaret e playstation komanden e ka tjeter kush.
Jo me kot c'do popull i jep ngjyren e tij Zotit qe beson.
Pyetja do te ish me e sakte nese behej ne nje menyre c'ik me pak dramatike;jemi ne qe i hodhem mbi supe ''Zotit'' cdo veprim dhe mos veprim tonin,identifikohet vullneti i lire njerezor me vullnetin e ''Zotit'',nese po, mekat qe ne bejme atehere i bie qe jane mekatet e tij dhe jo tonat?Pra nese Allahu e kish shkruar qe ti te hapje kete teme,atehere ai ka shkruar edhe qe ti duhet te mekatosh,ai ka shkruar qe ti duhet te vrasesh,pra per c'do veprim tonin eshte faji dhe vullneti i Allahut.
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Don't said:
robo .......... si fillim ne titullin e temes tregohet pyetja (madje eshte vene dhe pikypetja ?).
Click to expand...

Po mir robo..... pasi vet tema na qenka pikepyetje ne vete na trego se kur u regjistrove ne foruminvirtual ishte vendim yti apo ishte caktim i zotit (nese ka dijuni ai per egzistencen e forumit tone)? :gjujpeshk:
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

Iron_Leon said:
Dhe c'fare pergjigje duhet te japim ketu qe tu paraprijme gabimeve? Nese Allahu ka telekomanden?
Po, mbase edhe e ka kete komande per lojtaret e Xbox,per lojtaret e playstation komanden e ka tjeter kush.
Jo me kot c'do popull i jep ngjyren e tij Zotit qe beson.
Pyetja do te ish me e sakte nese behej ne nje menyre c'ik me pak dramatike;jemi ne qe i hodhem mbi supe ''Zotit'' cdo veprim dhe mos veprim tonin,identifikohet vullneti i lire njerezor me vullnetin e ''Zotit'',nese po, mekat qe ne bejme atehere i bie qe jane mekatet e tij dhe jo tonat?Pra nese Allahu e kish shkruar qe ti te hapje kete teme,atehere ai ka shkruar edhe qe ti duhet te mekatosh,ai ka shkruar qe ti duhet te vrasesh,pra per c'do veprim tonin eshte faji dhe vullneti i Allahut.
Click to expand...

Zoti ta ka dhënë vullnetin e lirë pra je ti ai që do t'i marrë vendimet tash ti zgjedh vet nëse dëshiron të bësh vepra të mira apo të bësh mëkate. Zoti të ka treguar se si duhet të veprojë një besimtar dhe ti nëse je prej besimtarëve me siguri e din se si ta dallosh të mirën nga e keqja (nuk them që edhe nëse je i pafe nuk di ta bësh këtë). Po e cek një rast pasi ti the që nëse e bëjmë një mëkat atëherë i bie që ai mëkat është i Zotit dhe jo i joni. Në kohën kur sundonte Omeri (shok i Muhammedit a.s) kishte qenë një hajn që kishte vjedhur diqka dhe sipas sheriatit nëse dikush kapet duke vjedhur ati personi i pritet dora. Kështu pasi merret vendimi për gjykimin e tij dmth shpallet fajtor dhe duhet t'i pritet dora, i akuzuari po e pyet gjykatësin "Si ka mundësi që po ma prisni dorën a nuk ka qenë përcaktim i Allahut që unë t'i vjedhi ato gjëra?" Kurse gjykatësi i është përgjigjur, ti e ke pasur zgjedhjen e lirë dhe në bazë të zgjedhjes tënde personale ti ke zgjedhur që të vjedhësh e nëse ti thua që ka qenë përcaktim i Allahut që të vjedhësh atëherë gjithashtu përcaktim i Allahut që ty të të pritet dora. Vetëm një prej rasteve ku mund ta kuptoni "Përcaktimin e Zotit"
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

METi said:
Zoti ta ka dhënë vullnetin e lirë pra je ti ai që do t'i marrë vendimet tash ti zgjedh vet nëse dëshiron të bësh vepra të mira apo të bësh mëkate. Zoti të ka treguar se si duhet të veprojë një besimtar dhe ti nëse je prej besimtarëve me siguri e din se si ta dallosh të mirën nga e keqja (nuk them që edhe nëse je i pafe nuk di ta bësh këtë). Po e cek një rast pasi ti the që nëse e bëjmë një mëkat atëherë i bie që ai mëkat është i Zotit dhe jo i joni. Në kohën kur sundonte Omeri (shok i Muhammedit a.s) kishte qenë një hajn që kishte vjedhur diqka dhe sipas sheriatit nëse dikush kapet duke vjedhur ati personi i pritet dora. Kështu pasi merret vendimi për gjykimin e tij dmth shpallet fajtor dhe duhet t'i pritet dora, i akuzuari po e pyet gjykatësin "Si ka mundësi që po ma prisni dorën a nuk ka qenë përcaktim i Allahut që unë t'i vjedhi ato gjëra?" Kurse gjykatësi i është përgjigjur, ti e ke pasur zgjedhjen e lirë dhe në bazë të zgjedhjes tënde personale ti ke zgjedhur që të vjedhësh e nëse ti thua që ka qenë përcaktim i Allahut që të vjedhësh atëherë gjithashtu përcaktim i Allahut që ty të të pritet dora. Vetëm një prej rasteve ku mund ta kuptoni "Përcaktimin e Zotit"
Click to expand...

Meti atehere do te thote qe veprimi eshte nje vendim i marre nga njeriu apo jo? Po rastesia eshte vullneti i Allahut?
 
Titulli: Besimi ne Dijen dhe Caktimin e Zotit!

Kaderi dhe Vullneti Nuk jane antagoniste te njeri-tjetrit. Ne gjithesi sundon detyrimi. Duke e krijuar gjithesine, Zoti nuk ka pyetur askend dhe s'ka marre per baze asnjë vullnet tjeter. "Ai krijon ate qe deshiron!". Por Ai u ka dhene vullnet edhe njerezve. Per njerezit, ky vullnet eshte mjet perparimi (progresi) ose prapambetjeje (regresi). E shprehur ndryshe, kur ne ta deshirojme te miren, besojme psh ne menyre kategorike se Zoti do ta krijoje ate te mire. Por disa here ndodh qe te keqen qe deshiron njeriu, Zoti te mos e krijoje duke bere, ne kete rast, nje favor. Psh, dikush kerkon t'ia prishe mendjen nje njeriu dhe ky njeri priret per t'iu bindur atij dhe te c'orientohet. Mirepo Zoti, ose per shkak te 1 veprimi te mire te kryer nga ky njeri ne te kaluaren, ose si shkak te 1 veprimi te mire qe ka per te bere ne te ardhmen, nuk e deshiron c'orientimin e tij dhe nuk e krijon ate te keqe per te. Madje nxjerr nje pengese duke ia hequr mundsine njeriut te shkoje te e keqja. Njeriu i beson kaderit sipas nivelit te vet te besimit, e kupton dhe e pranon ate ne permasat e kapacitetit te vet mendor:gjujpeshk:

Thene me fjale tjera, kaderi ka karakter informativ, pra eshte 1 lloj dijeje. Nderkaq, dija, njohja, jane gjithmone te varura nga e dhena dhe informacioni mbi te. E thene ndryshe, nje gje dihet (njihet) sipas te dhenave mbi perberjen e saj. Kurse e dhena, informacioni, nuk varen nga dija dhe njohja. Keshtu, Zoti e di se c'kemi per te bere ne, si kemi per ta perdorur vullnetin tone ne dhe vleresimin e Tij e ben sipas dijes se Tij. Dija e Tij eshte e gjere, perfshirese, gjitheperfshirese. Perdorimi i shprehjes "varet nga dija e Zotit" eshte jashte edukate. Ne e perdorim kete shprehje vetem per ta pershtatur ceshtjen ndaj mendjes dhe aftesise sone te konceptimit.

Dikund lexova nje shembull ne lidhje me kete:

Le të mendojmë një tren. Largësia që do të përshkojë ky tren mes dy stacioneve, për sa i përket kohës, është e caktuar. Përfundimi i nxjerrë me anë të llogaritjeve të imta, dihet shumë para se të niset treni dhe, disa herë, kjo e dhënë sillet në diçka të detyrueshme. Ja pra, ky përfundim i njohur është plan dhe projekt. Po qe se këtë çështje do ta përshtatnim me temën tonë, ose do të ngrinim një analogji mes kësaj çështjeje dhe temës sonë, do të thoshim se ky është kaderi. Ndërkaq, informacioni dhe kaderi (plani dhe projekti përfundimtar i lëvizjes së trenit nga njëri stacion në tjetrin) nuk është një fuqi detyruese (përcaktuese, shtrënguese) që e vë trenin në lëvizje. E thënë ndryshe, treni nuk do të shkojë në orën e caktuar në stacionin e caktuar për shkak të këtij plani dhe projekti, por pse treni do të arrijë në një orë të caktuar në stacionin e caktuar, këto shkruhen në kaderin e trenit, domethënë në planin dhe projektin e tij. Sepse dija varet nga të dhënat (informacioni). Dihet siç ka për të ndodhur dhe sipas kësaj bëhet vlerësimi.

Dija e Zotit e sheh të gjithë qenien me ato që kanë ndodhur dhe do të ndodhin nga një pikë vështrimi e lartë (nga pikëvështrimi hyjnor) si një çast dhe pikë të vetme. Në dijen e Tij, shkaku dhe pasoja, fillimi dhe përfundimi janë të ndërthurur dhe të mbledhur në një pikë të vetme. Prandaj për Zotin nuk ka fillim-fund, më parë-më pas. Pra, dija e Zotit e ka përfshirë çdo gjë me të gjitha aspektet e saj.

Me këtë dije Zoti e bën edhe vlerësimin dhe përcaktimin e Tij. Prandaj themi se, në aktet e vullnetshme, ky vlerësim është bërë jo duke e lënë mënjanë ose përjashtuar vullnetin.
Click to expand...
 
Titulli: (Kaderi)Une vendosa tpostoj kete teme apo ishte caktim i Zotit ?

METi said:
Në kohën kur sundonte Omeri (shok i Muhammedit a.s) kishte qenë një hajn që kishte vjedhur diqka dhe sipas sheriatit nëse dikush kapet duke vjedhur ati personi i pritet dora. Kështu pasi merret vendimi për gjykimin e tij dmth shpallet fajtor dhe duhet t'i pritet dora, i akuzuari po e pyet gjykatësin "Si ka mundësi që po ma prisni dorën a nuk ka qenë përcaktim i Allahut që unë t'i vjedhi ato gjëra?" Kurse gjykatësi i është përgjigjur, ti e ke pasur zgjedhjen e lirë dhe në bazë të zgjedhjes tënde personale ti ke zgjedhur që të vjedhësh e nëse ti thua që ka qenë përcaktim i Allahut që të vjedhësh atëherë gjithashtu përcaktim i Allahut që ty të të pritet dora. Vetëm një prej rasteve ku mund ta kuptoni "Përcaktimin e Zotit"
Click to expand...

Po pra per kete po flasim, sepse Zoti i ka caktuar te gjitha gjonat (e ka caktu ene ate pjesen ku ai vjedhacaku bo pyetjen: "Si ka mundësi që po ma prisni dorën a nuk ka qenë përcaktim i Allahut që unë t'i vjedhi ato gjëra?"), poashtu ene ka caktu ene pergjigjen e gjykatesit. Poashtu ka caktu ene postimin tend (kete hadith qe na e solla ne kete site) ? A kupto, une kete du tdij vllai, a jane tgjitha gjonat e caktume re?
 
Duhet të kyçeni ose të regjistroheni për t'u përgjigjur.
Back
Top