Ajnshtajni kishte të drejtë! Studimi i ri për vrimat e zeza vërteton teorinë e shkencëtarit

Ekziston një zonë në skajin e vrimave të zeza ku materia nuk mund të qëndrojë më në orbitë dhe në vend të kësaj bie, siç parashikohet nga teoria e tij e gravitetit.
Duke përdorur teleskopë për të zbuluar rrezet X, një ekip astronomësh ka vëzhguar për herë të parë këtë zonë – të quajtur “rajoni i zhytjes” – në një vrimë të zezë rreth 10,000 vite dritë nga Toka. “Ne e kemi injoruar këtë rajon, sepse nuk i kishim të dhënat,” tha shkencëtari i kërkimit Andrew Mummery, autori kryesor i studimit të botuar të enjten në revistën Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. “Por tani që i kemi, nuk mund ta shpjegonim dot ndryshe.”
Nuk është hera e parë që vrimat e zeza kanë ndihmuar në konfirmimin e teorisë së madhe të Ajnshtajnit, e cila njihet edhe si ‘relativiteti i përgjithshëm’. Fotoja e parë e një vrime të zezë, e kapur në vitin 2019, ka forcuar supozimin thelbësor të fizikantit revolucionar se graviteti është thjesht materie që përkul “pëlhurën” hapësirë-kohë.

Shumë nga parashikimet e tjera të Ajnshtajnit kanë rezultuar të sakta gjatë viteve, mes tyre valët gravitacionale dhe kufiri universal i shpejtësisë.
Në ilustrimin e një artisti, një vrimë e zezë tërheq materialin nga një yll shoqërues, duke formuar një disk që rrotullohet rreth vrimës së zezë përpara se të bjerë në të. NASA/CXC/M. Weiss
Vrima e zezë e vëzhguar është në një sistem të quajtur MAXI J1820 + 070, i cili përbëhet nga një yll më i vogël se dielli dhe vetë vrima e zezë, e vlerësuar në 7 deri në 8 masa diellore. Astronomët përdorën teleskopët NuSTAR dhe NICER për të mbledhur të dhëna dhe për të kuptuar se si gazi i nxehtë, i quajtur plazma, nga ylli thithet në vrimën e zezë.

Teleskopi NuSTAR i NASA-s me bazë në hapësirë, i parë këtu në konceptin e një artisti, u përdor për herë të parë për të zbuluar “rajonin e zhytur” rreth një vrime të zezë. NASA/JPL-Caltech
Gjetjet e studimit mund të ndihmojnë astronomët të kuptojnë më mirë formimin dhe evolucionin e vrimave të zeza.

Një gjë që i mungon studimit është një imazh aktual i vrimës së zezë, sepse është shumë e vogël dhe larg. Por një ekip tjetër studiuesish të Oksfordit po punon për diçka edhe më të mirë se një foto: filmimin e parë të një vrime të zezë. Për ta arritur këtë, ekipit fillimisht do t’i duhet të ndërtojë një observator të ri, teleskopin e milimetrit të Afrikës në Namibi, brenda një dekade. Teleskopi, i cili do t’i bashkohet bashkëpunimit ndërkombëtar të “Event Horizon Telescope” që kapi imazhin novator të vrimës së zezë në vitin 2019, do t’u mundësojë shkencëtarëve të vëzhgojnë dhe filmojnë vrima të mëdha të zeza në qendër të galaktikës Rruga e Qumështit dhe më gjerë.




Top Channel

​