8 gjëra që (mbase) nuk i dini për Van Gogh

Tetë anekdota kurioze për të kujtuar një nga personalitetet artistike më interesante të të gjitha kohërave.

Qirinj – Për të pikturuar natën dhe për të ndriçuar kanavacën dhe paletën e tij, Van Gogh shpesh mbante një kapelë kashte të mbushur me qirinj të ndezur.

Burime të ndryshme tregojnë se e kishin parë atë duke punuar në disa kafene me rrobat e çuditshme në kokë dhe qirinj të ngulitur ose të fiksuara me disa kapëse rrobash.

Zakoni i pikturimit natën mund të shihet në veprat e tij, por edhe në disa dëshmi të shkruara. “Unë shpesh kam përshtypjen se nata është shumë më e gjallë dhe me ngjyra të pasura se dita”, lexohet në një letër drejtuar vëllait të tij Theo. Në një pasazh tjetër të korrespodencës së tyre, Vincent tregon se Nata me Yje mbi Rhone (lumë në Francë) ishte pikturuar natën, “nën një avion gazi”, ndoshta duke iu referuar llambës së përdorur për të bërë dritë.

Veshi – Vetë-gjymtimi i veshit të majtë – shpesh citohet si provë e një çmendurie të plotë – mund të fshehë hakmarrjen e një shoku. Sipas disa historianëve, ishte piktori dhe për ca kohë shoku i dhomës, i cili preu një pjesë të lobit (dhe jo të gjithë veshin) gjatë një prej grindjeve të shpeshta.

Kjo është teza e mbështetur nga dy historianët e Hamburgut Hans Kaufmann dhe Rita Wildegans, në librin “Veshi i Van Gogh”. Të dy besojnë se Van Gogh më pas tha se ai bëri gjestin vetëm për të mbuluar Gauguin dhe e bindi që të vazhdojë të jetojë me të. Teza është e diskutueshme dhe e refuzuar nga shumë; rindërtimi i fakteve është ende i pasigurt sot.

Nata me yje – Një nga kryeveprat pikturale më të vlerësuara në botë u pikturua nga dritarja e një spitali: ajo e Shën Paul de Mausole, pak jashtë Saint Rémy, ku Vincent kërkoi të shtrohej në spital në maj 1889.


Në të njëjtën periudhë, Van Gogh krijoi disa nga veprat e tij më të famshme, të tilla si Iris dhe Uliveto. Vincent kurrë nuk ishte i kënaqur me Natën me Yje: “nuk më thotë asgjë”, i shkroi ai në një letër vëllait të tij.

Varri – Vincent Van Gogh si fëmijë u rrit duke parë një varr që mbante emrin e tij të gdhendur në gur varri. Atje, afër kishës në qytetin Zundert, në Holandë (ku lindi piktori), u varros vëllai i tij i madh, i cili lindi i vdekur. Vincent mori të njëjtin emër si vëllai i tij i vogël i ndjerë.

Vonë – Van Gogh filloi të pikturonte vetëm në moshën 27 vjeç, por më pas ishte në gjendje të kompensonte “kohën e humbur”, me rreth 900 piktura (mesatarisht 2 në javë) dhe 1100 vizatime të bëra para vdekjes së tij në moshën 37-vjeçare. Para se të provonte një karrierë si piktor, ai u përpoq të bëhej mësues dhe tregtar arti.

E verdha – “E verdha e kromuar” – një lloj nënshkrimi piktorik që karakterizon disa nga pikturat e Van Gogh, të tilla si luledielli të ndryshme ose Dhoma e Arles, duhet të ketë qenë shumë më e ndritshme kur ishte shtrirë në pëlhurë. Me kalimin e kohës, ky pigment i paqëndrueshëm është zbehur, duke marrë ngjyrë kafe. Rikthimi i tij në shkëlqimin e tij origjinal nuk është i mundur, thonë ekspertët. Do të rrezikonte dëmtimin e pikturave në mënyrë të pakthyeshme.

Imazhi – Jeanne Calment, një franceze nga Arles, e cila jetoi 122 vjet dhe vdiq në 1997, u takua me Vincent Van Gogh në 1888, në dyqanin e familjes. Ai e përshkroi atë si “të ndyrë, të veshur keq dhe të pakëndshme, aspak e sëmurë”.

Foto – Përveç shumë autoportreteve, mund të ketë edhe një foto që portretizon fytyrën e Van Gogh. Por nëse ajo që theksohet është me të vërtetë fytyra e piktorit, është ende çështje diskutimi. Shkrepjet, që datojnë nga 1887, u gjetën nga disa studiues francezë. Van Gogh mund të jetë, sipas disave, njeriu i tretë në të majtë, ndërsa ai në ekstremin e djathtë duket të jetë Gauguin.


Çështja është se Vincentit nuk i pëlqente të fotografohej dhe nuk ka asnjë fotografi tjetër të piktorit në atë moshë që lejon një vlerësim. Sidoqoftë, fotografia doli në ankand për 120,000 euro në Bruksel muajin e kaluar.

Tema