sweetzzinna
Dum spiro, spero くる
Ata janë disa prej filozofëve më zhbirues të botës, folës që tërheqin turma dhe mendimtarë që ndryshojnë opinionet e një kontinenti të tërë. Disa shkruajnë vepra djegëse letrare, disa zbulojnë misteret e mendjes njerëzore. Të tjerë janë në vijën e frontit të financës moderne, politikës dhe të drejtave njerëzore. Në listën e intelektualëve më të mëdhenj të botës, do të zbulojmë mendimtarët që po formojnë rrjedhën e epokës sonë. Revista “Foreign Policy and Prospect” ka nxjerrë rezultatet e sondazhit të 100 mendjeve të kohës sonë, ku janë intervistuar me miliona persona në të katër anët e globit përmes internetit. Në adresën e internetit të revistës, lexuesve u është kërkuar të votojnë për intelektualët më të dëgjuar e më të mirë të botës, sipas këndvështrimit vetjak dhe të paraqisnin arsyet edhe kriteret e zgjedhjes që bënë.
Ata janë njerëz, pikëpamjet e të cilëve i japin ndriçim çështjeve të interesit të perspektivës botërore, si ngrohja globale, zvogëlimi i varfërisë, çështjet dhe problemet e mëdha të shëndetit, terrorizmit, shkatërrimeve natyrore, krizave humanitare, si për shembull kriza në Darfur dhe shumë problematika të tjera. Me sa duket, këta janë mendimtarët më me influencë në shoqërinë bashkëkohore dhe ata që formojnë opinionin botëror të kohës sonë. ثshtë interesante sepse pjesa më e madhe janë ekonomistë dhe historianë, por mes tyre do të gjeni gazetarë, publicistë dhe eseistë. Nuk mungojnë analistët dhe komentuesit e lajmeve të ditës. Supozohet që ata të mendojnë dhe ne të kuptojmë ose që të shërbejnë si urë lidhëse mes ndërgjegjësimit dhe informacionit që duhet të dimë.
Pa dyshim që ne kemi mendimet tona se cilët janë mendimtarët e mëdhenj dhe mund të zgjedhim të mos përshtatemi me idetë e një shumice prej tyre. Të gjithë kemi persona që na frymëzojnë çdo ditë, që formojnë mendësinë tonë dhe influencojnë veprimet tona, prandaj nuk është habi që shumë prej tyre kritikohen shpesh. Nuk kemi si të mos përmendim politikanin brilant dhe të jashtëzakonshëm që bëri histori dhe që konsiderohet për shumë, si “shpresa e të pashpresëve”, njeriun e vitit 2008, Barack Obama. Për fat të keq, jo të gjithë janë përfshirë në këtë listë, por në vitet në vazhdim me siguri ajo do të ndryshojë. Por për një gjë jemi të sigurt, personat në këtë listë janë të mirëshkolluar dhe japin mësim në universitetet më të mira botërore.
1.
Aitzaz Ahsan, Pakistan
Avokat dhe politikan
Si president i Shoqatës së Gjykatës Supreme të Pakistanit dhe një figurë e lartë në Partinë Popullore të Pakistanit, Ahsan ka luajtur rol kryesor për të kundërshtuar lëvizjet antidemokratike nga presidenti i Pakistanit, Pervez Musharraf. Ai është autori i “The Indus Saga” dhe “Krijimi i Pakistanit”.
2.
Kwame Anthony Appiah, Ganë/SHBA
Filozof
Appiah është profesor filozofie i universitetit “Laurence S. Rockefeller”, në “Princeton University” dhe autor i shumë librave dhe romaneve. Një ndër më të njohurat është libri “Etika e identitetit” (The Ethics of Indentity).
3.
Anne Applebaum, SHBA
Gazetare, historiane
Një analiste e rregullt për “Washington Post”, Applebaum është gazetare veterane dhe autore e “Gulag: Një histori”, tregim i çmimit “Pulitzer” që flet për sistemin e burgjeve sovjetike. Ajo shkroi “Në kërkim të pro-amerikanizmit” për botimin qershor-gusht të “FP” në vitin 2005.
4.
Jacques Attali, Francë
Ekonomist, shkrimtar
Ish-këshilltar i ish-presidentit francez, Francois Mitterrand, Attali, luajti rol kryesor në ndihmën ndaj vendeve të Paktit të Varshavës, që t’ia dilnin me sukses në tranzicionin drejt ekonomisë së tregut. Ai është autor i “Zhurma: Ekonomia politike e muzikës” (Noise: The Political Economy of Music”).
5.
George Ayittey, Ganë
Ekonomist
Ayittey nga Gana është skolar dhe aktivist i njohur, por dhe autor i “Afrikës të lirë nga prangat: Projekti për të ardhmen e Afrikës”. Si president i Fondacionit të Afrikës së Lirë me baza në Uashington, ai argumenton se “Afrika është e varfër sepse nuk është e lirë”. Ai është ekonomist në “American University”.
6.
Daniel Barenboim, Izrael
Dirigjent, pianist, aktivist i paqes
Një kritik i dalluar i politikave izraelite në territoret palestineze, Daniel Barenboim, është “dirigjenti përjetë” në “Berlin State Opera”, Gjermani, dhe konsiderohet gjerësisht si pasardhësi në “Lorin Maazel”, në filarmonikën e Nju Jorkut, Shtetet e Bashkuara.
7.
Anies Baswedan, Indonezi
Dekan universiteti, analist politik
Për momentin është president i universitetit “Paramadina” në Xhakartë dhe një shkencëtar i njohur. Baswedan ka luajtur rol kryesor në lëvizjet studentore që ndihmuan Indonezinë të shkëputet dhe të dëbojë diktatorin indonezian, Suharto.
8.
Pope Benedict XVI, Gjermani/Vatikan
Lider fetar, teolog
Joseph Alois Ratzinger, Papa Benedikt është teolog lider dhe mbrojtës i patundur i traditave dhe vlerave katolike. Para zgjedhjes si Papë në 2005, ishte autor shumë prodhues dhe komentator, madje bashkëthemeluesi i një gazete teologjike “Communio”. Ka botuar “Si duhet të jetë Papa i ardhshëm” në botimin janar-shkurt të “FP” në 2004.
9.
Ian Buruma, Britani/Holandë
Eseist
Ish-gazetar që kaloi vite duke punuar në Azi, Buruma është i njohur më së shumti për “Vrasje në Amsterdam: Vdekja e Theo van Gogh” dhe “Limitet e tolerancës”, por edhe për të komentuarin për besimin dhe relativizmin moral. Ai është kolumnist dhe lektor i njohur në botë.
10.
Fernando Henrique Cardoso, Brazil
Politikan, autor
Sociolog ndërkombëtar dhe ish-president me dy mandate në Brazil, Cardoso është profesor në Institutin “Watson” për Studime Ndërkombëtare në Universitetin “Brown”. ثshtë autor i librave të ndryshëm, si “Pavarësia dhe Zhvillimi në Amerikën Latine” dhe drejtor i “Klubit të Madridit”. Ka shkruar “Këtu sot, larg nesër: Partitë Politike”.
11.
Noam Chomsky, SHBA
Linguist, aktivist
Një profesor në Institutin Teknologjik në Massachusetts që nga viti 1955, Chomsky, shumë prodhimtar, është linguist dhe kritik i spikatur i politikës së huaj amerikane. Ai ka shkruar “اfarë është Komuniteti Ndërkombëtar: Krimet e “Intcom”” në vitin 2002 në median e shkruar, por dhe shumë libra studimi për gjuhësinë dhe linguistikën.
12.
J.M. Coetzee, Afrikë e Jugut
Novelist
Fituesi i çmimit “Nobel” në letërsi në vitin 2003, Coetzee, ka shkruar romanet më të famshme të tij: “Në pritje të barbarëve”, “Jeta dhe Kohërat e Michael K” dhe “Turp”. Ndërsa ishte profesor i universitetit në Afrikën e Jugut dhe në Shtetet e Bashkuara Amerikane.
13.
Paul Collier, Britani
Ekonomist i zhvillimit dhe konfliktit
Kohët e fundit është autor i “Miliardat e fundit: Pse shtetet më të varfra po dështojnë dhe çfarë mund të bëhet për to”. I vlerësuar me çmimin “2008 Gelber Prize”, Collier është profesor ekonomike në “Oxford University” dhe ekspert në sfidat për drejtim dhe zhvillim, për shtetet më të varfra të botës.
14.
Richard Dawkins, Britani
Biolog, autor
Puna themelore e vitit 1976, “Genet egoiste”, eksploron rolin që genet luajnë në procesin evolucionar. Sot mund të njihet gjerësisht për kritikat ndaj religjioneve të botës dhe teorive të ndryshme fetare. Ka shkruar në botimin maj-qershor të vitit 2008 për “Foreign Policy”.
15.
Alex de Waal, Britani
Shkrimtar, aktivist i Afrikës
Një drejtor programi në Këshillin e Kërkimeve të Shkencave Sociale, De Waal, është ekspert i përmendur shpesh në krizën e Darfurit. Ai është aktivist për çështjet e shëndetit në Afrikë. Ai është një ndër aktivistët që mbron çështjen pro Afrikës dhe kundër problemeve shëndetësore të saj.
16.
Therese Delpech, Francë
Shkencëtar politik
Një prej analistëve më të respektuar të Francës në lidhje me çështjet ndërkombëtar, Delpechm, është drejtor për studimet strategjike të Komisionit të Energjisë Atomike të Francës, dhe shkencëtar i lartë në “CERI” (Qendra e Studimeve të Marrëdhënieve Ndërkombëtare) dhe autor i “Shekulli i egër: Kthim në barbarizëm”.
17.
Daniel Dennett, SHBA
Filozof
Dennett është profesor filozofie në “Tufts University” i Austin B. Fletcher, ku vepra e jetës është ndërtimi i “filozofisë së mendjes”, për të shpjeguar si funksionon ndërgjegjja njerëzore. Ai është autor i “Përmbajtja dhe Konkluzionet”, “Ndërgjegjja e shpjeguar”, “Ideja e rrezikshme e Darvinit”, mes të tjerave.
18.
Jared Diamond, SHBA
Biolog, historian
Skolari i dalluar i marrëdhënieve mes mjedisit dhe suksesi i qytetërimit, Diamond është autori i “Armët, Mikrobi, Hekuri dhe Kolapsi”, me të cilën ka fituar çmimin “Pulitzer”. Ai është profesor gjeografie dhe fiziologjie në Universitetin e Kalifornisë, Los Anxhelos, SHBA.
19.
Esther Duflo, Francë
Ekonomiste e zhvillimit
Duflo është profesoreshë e lehtësimit të varfërisë dhe ekonomisë së zhvillimit në “Massachusettss Institute of Technology”, ku ajo studion shëndetin, varfërinë dhe çështjet e kredive në botën në zhvillim. Ka shkruar “21 zgjidhje për të shpëtuar botën: Financoni çfarë funksionon” në vitin 2007.
20.
William Easterly, SHBA
Ekonomist, skeptik i ndihmës
Një kritik i ashpër i “ideologjisë së zhvillimit”, Easterly, i konsideron ndihmat e huaja si mesianike, të harxhuara më kot, madje të dëmshme për vendet në zhvillim. Ai është profesor ekonomike në “New York University”, autor i “Barrat e një të bardhi: Përse përpjekjet e Perëndimit për të ndihmuar kanë bërë më shumë keq se mirë”.
Ata janë njerëz, pikëpamjet e të cilëve i japin ndriçim çështjeve të interesit të perspektivës botërore, si ngrohja globale, zvogëlimi i varfërisë, çështjet dhe problemet e mëdha të shëndetit, terrorizmit, shkatërrimeve natyrore, krizave humanitare, si për shembull kriza në Darfur dhe shumë problematika të tjera. Me sa duket, këta janë mendimtarët më me influencë në shoqërinë bashkëkohore dhe ata që formojnë opinionin botëror të kohës sonë. ثshtë interesante sepse pjesa më e madhe janë ekonomistë dhe historianë, por mes tyre do të gjeni gazetarë, publicistë dhe eseistë. Nuk mungojnë analistët dhe komentuesit e lajmeve të ditës. Supozohet që ata të mendojnë dhe ne të kuptojmë ose që të shërbejnë si urë lidhëse mes ndërgjegjësimit dhe informacionit që duhet të dimë.
Pa dyshim që ne kemi mendimet tona se cilët janë mendimtarët e mëdhenj dhe mund të zgjedhim të mos përshtatemi me idetë e një shumice prej tyre. Të gjithë kemi persona që na frymëzojnë çdo ditë, që formojnë mendësinë tonë dhe influencojnë veprimet tona, prandaj nuk është habi që shumë prej tyre kritikohen shpesh. Nuk kemi si të mos përmendim politikanin brilant dhe të jashtëzakonshëm që bëri histori dhe që konsiderohet për shumë, si “shpresa e të pashpresëve”, njeriun e vitit 2008, Barack Obama. Për fat të keq, jo të gjithë janë përfshirë në këtë listë, por në vitet në vazhdim me siguri ajo do të ndryshojë. Por për një gjë jemi të sigurt, personat në këtë listë janë të mirëshkolluar dhe japin mësim në universitetet më të mira botërore.
1.
Aitzaz Ahsan, Pakistan
Avokat dhe politikan
Si president i Shoqatës së Gjykatës Supreme të Pakistanit dhe një figurë e lartë në Partinë Popullore të Pakistanit, Ahsan ka luajtur rol kryesor për të kundërshtuar lëvizjet antidemokratike nga presidenti i Pakistanit, Pervez Musharraf. Ai është autori i “The Indus Saga” dhe “Krijimi i Pakistanit”.
2.
Kwame Anthony Appiah, Ganë/SHBA
Filozof
Appiah është profesor filozofie i universitetit “Laurence S. Rockefeller”, në “Princeton University” dhe autor i shumë librave dhe romaneve. Një ndër më të njohurat është libri “Etika e identitetit” (The Ethics of Indentity).
3.
Anne Applebaum, SHBA
Gazetare, historiane
Një analiste e rregullt për “Washington Post”, Applebaum është gazetare veterane dhe autore e “Gulag: Një histori”, tregim i çmimit “Pulitzer” që flet për sistemin e burgjeve sovjetike. Ajo shkroi “Në kërkim të pro-amerikanizmit” për botimin qershor-gusht të “FP” në vitin 2005.
4.
Jacques Attali, Francë
Ekonomist, shkrimtar
Ish-këshilltar i ish-presidentit francez, Francois Mitterrand, Attali, luajti rol kryesor në ndihmën ndaj vendeve të Paktit të Varshavës, që t’ia dilnin me sukses në tranzicionin drejt ekonomisë së tregut. Ai është autor i “Zhurma: Ekonomia politike e muzikës” (Noise: The Political Economy of Music”).
5.
George Ayittey, Ganë
Ekonomist
Ayittey nga Gana është skolar dhe aktivist i njohur, por dhe autor i “Afrikës të lirë nga prangat: Projekti për të ardhmen e Afrikës”. Si president i Fondacionit të Afrikës së Lirë me baza në Uashington, ai argumenton se “Afrika është e varfër sepse nuk është e lirë”. Ai është ekonomist në “American University”.
6.
Daniel Barenboim, Izrael
Dirigjent, pianist, aktivist i paqes
Një kritik i dalluar i politikave izraelite në territoret palestineze, Daniel Barenboim, është “dirigjenti përjetë” në “Berlin State Opera”, Gjermani, dhe konsiderohet gjerësisht si pasardhësi në “Lorin Maazel”, në filarmonikën e Nju Jorkut, Shtetet e Bashkuara.
7.
Anies Baswedan, Indonezi
Dekan universiteti, analist politik
Për momentin është president i universitetit “Paramadina” në Xhakartë dhe një shkencëtar i njohur. Baswedan ka luajtur rol kryesor në lëvizjet studentore që ndihmuan Indonezinë të shkëputet dhe të dëbojë diktatorin indonezian, Suharto.
8.
Pope Benedict XVI, Gjermani/Vatikan
Lider fetar, teolog
Joseph Alois Ratzinger, Papa Benedikt është teolog lider dhe mbrojtës i patundur i traditave dhe vlerave katolike. Para zgjedhjes si Papë në 2005, ishte autor shumë prodhues dhe komentator, madje bashkëthemeluesi i një gazete teologjike “Communio”. Ka botuar “Si duhet të jetë Papa i ardhshëm” në botimin janar-shkurt të “FP” në 2004.
9.
Ian Buruma, Britani/Holandë
Eseist
Ish-gazetar që kaloi vite duke punuar në Azi, Buruma është i njohur më së shumti për “Vrasje në Amsterdam: Vdekja e Theo van Gogh” dhe “Limitet e tolerancës”, por edhe për të komentuarin për besimin dhe relativizmin moral. Ai është kolumnist dhe lektor i njohur në botë.
10.
Fernando Henrique Cardoso, Brazil
Politikan, autor
Sociolog ndërkombëtar dhe ish-president me dy mandate në Brazil, Cardoso është profesor në Institutin “Watson” për Studime Ndërkombëtare në Universitetin “Brown”. ثshtë autor i librave të ndryshëm, si “Pavarësia dhe Zhvillimi në Amerikën Latine” dhe drejtor i “Klubit të Madridit”. Ka shkruar “Këtu sot, larg nesër: Partitë Politike”.
11.
Noam Chomsky, SHBA
Linguist, aktivist
Një profesor në Institutin Teknologjik në Massachusetts që nga viti 1955, Chomsky, shumë prodhimtar, është linguist dhe kritik i spikatur i politikës së huaj amerikane. Ai ka shkruar “اfarë është Komuniteti Ndërkombëtar: Krimet e “Intcom”” në vitin 2002 në median e shkruar, por dhe shumë libra studimi për gjuhësinë dhe linguistikën.
12.
J.M. Coetzee, Afrikë e Jugut
Novelist
Fituesi i çmimit “Nobel” në letërsi në vitin 2003, Coetzee, ka shkruar romanet më të famshme të tij: “Në pritje të barbarëve”, “Jeta dhe Kohërat e Michael K” dhe “Turp”. Ndërsa ishte profesor i universitetit në Afrikën e Jugut dhe në Shtetet e Bashkuara Amerikane.
13.
Paul Collier, Britani
Ekonomist i zhvillimit dhe konfliktit
Kohët e fundit është autor i “Miliardat e fundit: Pse shtetet më të varfra po dështojnë dhe çfarë mund të bëhet për to”. I vlerësuar me çmimin “2008 Gelber Prize”, Collier është profesor ekonomike në “Oxford University” dhe ekspert në sfidat për drejtim dhe zhvillim, për shtetet më të varfra të botës.
14.
Richard Dawkins, Britani
Biolog, autor
Puna themelore e vitit 1976, “Genet egoiste”, eksploron rolin që genet luajnë në procesin evolucionar. Sot mund të njihet gjerësisht për kritikat ndaj religjioneve të botës dhe teorive të ndryshme fetare. Ka shkruar në botimin maj-qershor të vitit 2008 për “Foreign Policy”.
15.
Alex de Waal, Britani
Shkrimtar, aktivist i Afrikës
Një drejtor programi në Këshillin e Kërkimeve të Shkencave Sociale, De Waal, është ekspert i përmendur shpesh në krizën e Darfurit. Ai është aktivist për çështjet e shëndetit në Afrikë. Ai është një ndër aktivistët që mbron çështjen pro Afrikës dhe kundër problemeve shëndetësore të saj.
16.
Therese Delpech, Francë
Shkencëtar politik
Një prej analistëve më të respektuar të Francës në lidhje me çështjet ndërkombëtar, Delpechm, është drejtor për studimet strategjike të Komisionit të Energjisë Atomike të Francës, dhe shkencëtar i lartë në “CERI” (Qendra e Studimeve të Marrëdhënieve Ndërkombëtare) dhe autor i “Shekulli i egër: Kthim në barbarizëm”.
17.
Daniel Dennett, SHBA
Filozof
Dennett është profesor filozofie në “Tufts University” i Austin B. Fletcher, ku vepra e jetës është ndërtimi i “filozofisë së mendjes”, për të shpjeguar si funksionon ndërgjegjja njerëzore. Ai është autor i “Përmbajtja dhe Konkluzionet”, “Ndërgjegjja e shpjeguar”, “Ideja e rrezikshme e Darvinit”, mes të tjerave.
18.
Jared Diamond, SHBA
Biolog, historian
Skolari i dalluar i marrëdhënieve mes mjedisit dhe suksesi i qytetërimit, Diamond është autori i “Armët, Mikrobi, Hekuri dhe Kolapsi”, me të cilën ka fituar çmimin “Pulitzer”. Ai është profesor gjeografie dhe fiziologjie në Universitetin e Kalifornisë, Los Anxhelos, SHBA.
19.
Esther Duflo, Francë
Ekonomiste e zhvillimit
Duflo është profesoreshë e lehtësimit të varfërisë dhe ekonomisë së zhvillimit në “Massachusettss Institute of Technology”, ku ajo studion shëndetin, varfërinë dhe çështjet e kredive në botën në zhvillim. Ka shkruar “21 zgjidhje për të shpëtuar botën: Financoni çfarë funksionon” në vitin 2007.
20.
William Easterly, SHBA
Ekonomist, skeptik i ndihmës
Një kritik i ashpër i “ideologjisë së zhvillimit”, Easterly, i konsideron ndihmat e huaja si mesianike, të harxhuara më kot, madje të dëmshme për vendet në zhvillim. Ai është profesor ekonomike në “New York University”, autor i “Barrat e një të bardhi: Përse përpjekjet e Perëndimit për të ndihmuar kanë bërë më shumë keq se mirë”.