Rezart Palluqi
Antarë
Shqipëri, të ëndërroj si një beqare!
--------------------------------------------------------------------------------
Shqipëri, të ëndërroj si një beqare!
Në prill të këtij viti, vizitova Shqipërinë. Nuk ishte nga ato vizitat pikëllimmbjellëse, kur mbas dy javësh, rrëmbeja valixhet me lot në sy, e rendja drejt shkallëve të mallkuara të aeroplanit. Kjo vizitë për mua ishte historike, mbasi vija për herë të parë, jo si beqar i shthurur, por familjar, me dy djemtë e mij, bashkëshorten( holandeze) dhe vjehrrin. Vjehrri, i cili e njihte Shqipërinë, nëpërmjet gazetës Volkskrant, ku botohen ende bunkerët e diktaturës, po digjej nga kureshtja të njihej personalisht me Shqipërinë. Në sytë e tij lexoja hijet e dyshimeve të mbjellë nga propaganda perëndimore, e cila e skicon Shqipërinë si “qesharakja e ballkanit”.
-“Alban, shih poshtë, deti, malet e atdheut të babit”- i thoshte vjehrri tim biri, teksa aeroplani po ulej si një lejlek i hekurt, në aerodromin “Nënë Tereza”.
Vendosa që të mos ia prezantoj Shqipërinë bashkëshortes dhe vjehrrit, si gazetarët enveristë dikur turistëve të huaj. Shëtitëm përgjatë shesheve të plehrave dhe momunteve kulturore.
Këtë ata, e morën në konsideratë të thellë.
Natyra e frushulluar prej barit jeshil, i magjepsi krushqit e mij qysh në minutat e para. Malet, qofshin tullacë, kokëgungë, apo rrethorë, i joshin holandezët. Kodrat shkurtabiqe ata i quajnë male.
Drejtuesi i automjetit të faturuar, e ngau automjetin ngadalë. Ai na fliste shqip, pa e çarë kokën se holandezët nuk e kishin haberin e shqipes. Gjatë gjithë rrugës përktheja tregimet e tij, të shoqëruara me proverba të mençura.
-“I ruani ende të freskëta proverbat homerike”-i tha vjehrri.
-Gojëdhena, kujtesa ! “Ndryshe, nuk do të kishim egzistuar”- iu përgjigj shoferi.
-Rakia është uiski shqiptar! Gëzuar- e uronte shoferi vjehrrin dhe nusen.
-Gëzuar, fal-imenderit- i përgjigjeshin ata me theks të lehtë.
Gjatë qëndrimit dyjavor, vizituam, përveç qytetit tim të lindjes, Elbasanin, Krujën, Beratin,
Vlorën, Llogaranë, Dhërminë dhe Durrësin. Kudo, në rrugë, në restaurante, hotele, ndeshëm
qytetarë bujarë, të cilët nuk ngurronin të na informonin, uronin, dhe dhuronin buzëqeshje,
bidona me raki, të puthura dhe përqafime të përzëmërta.
-ا’po ndodh këtu? Nuk po spikas kurrkund qytetarë agresivë! Ku janë fshehur keqbërësi shqiptarë,
të cilët shtypi përëndimor i trumbeton papushim?- pyeste vjehrri vetveten dhe mua.
-Po t’i keshë duart e lyera me mjaltë, vrapojnë t’i lëpijnë- iu përgjigja.
-Jo, jo, s’jam dakord! Shoh të ecin në rrugë çifte të rraskapitur, të rinj shpresëzbehur, por që dijnë ta rujanë gjakftohtësinë. Habi! Habi! Habi misterioze me popullin tënd! – murmuriti ai i pikëlluar.
Ditën e tretë, biseduam të tërë mesditën me kryetarin e lidhjes së shkrimtarëve të elbasanit, zotin Milianov Kallupi. Vjehrri s’pushonte t’i drejtonte pyetje Milianovit, rreth të tashmes dhe ardhmes së Shqipërisë. Biseduam për poezinë, artin, hallkat e tij, problemet, vjetërsinë e gurëve të kalasë së elbasanit, ballakumet, gojëasllanët, të cilët varenin e luhatenin ëmbël në zgavrat e gurëve të kalasë, dijetarët e shumtë elbasanas.
Kur u ndodhëm në zbritje, drejtim Dhërmiut, nga ku bregdeti gjarpëronte si ngjalë lozonjare, dhe ujërat e kaltëra të thithnin vëmëndjen, bashkëshortja më tha: -“Tani po e kuptoj përse Greqia lakmon të pushtojë Shqipërinë jugore. Të djallëzuar Grekët! -Mjaft të djallëzuar, ua ka ënda të pushtojnë pjesën më të bukur të Shqipërisë-, përsëriti ajo”, -duke ngritur zërin thekshëm.
Patëm fatin e mirë, të ndodhemi në Vlorë, në ditën e 1 majit. Trotuarët e ngushtë, përbri detit Jon, vlonin nga gjallëria e qytetarëve vlonjatë. Njerëz të të gjitha moshave, shëtitnin paqësisht, duke ecur ngadalë, vozitur gjirin e Karaburunit. Rinia preferuan të notojnë, të hidhenin nga majat e gurëve të bardhë, që shërbenin si trampolina. Në krahun e majtë, baret, diskot, buçitnin nga këngët shqiptare, greke, e italiane. Mikpritja e ngrohtë e hotelxhiut, Admir Sinani, në Ujin e Ftohtë, i zbukuruan edhe më shumë netët e buta të majit, të lara nën dritën e hënës dhe vezullimin e kaltër të detit Jon.
-“1 Maji njihet si dita e demonstratave të punëtorëve! Ndërsa ju Shqiptarët, hani, pini e kërceni”- më qortoi vjehrri ëmbël.
Kështu e kemi ne, këndej nga Ballkani. Kërcejmë kur duhen rrahur daullet, dhe i rrahim daullet
kur duhet kërcyer- i thashë me spoti.
Në Krujë, vjehrri, pasionant i marrë i muzikës folklorike, zbuloi dyqanin e tij ideal muzikor,pronari i të cilit është Mehmeti, drejtori i qëndrës kulturore të Krujës. Aty ai bleu, rreth tridhjetë disqe, ndër të tjerat: Sazat e Përmetit, këngë të Vaçe Zelës, Ivna Mula, potpori vlonjate, sarandiote, këngë çame, si dhe një libër në anglisht, rreth genocidit çam.
Këto pushime do të më ngelin të paharruara, sepse për herë të parë, Shqipëria m’u duk aq e bukur, aq magjike. Më mungonte gjatë kjo eksperiencë mëmësore me Shqipërinë. E dija, se tek pija verë, në verandën e ngushtë të hotelit në Krujë, që shikonte nga muzeumi i Skëndërbeut, shumë qytetarë flinin me barkun bosh, zemër të vrerosur. Ende më shpojnë si thikë në zemër fjalët e një djaloshi në Berat:
-« I bukur Berati, por po të banosh këtu të nxihet jeta. S’ka ujë, dritat ndërpriten, im atë është zhytur në borxhe ». Apo rënkimet e nënës pensioniste në parkun e Beratit. Kur e pyeta si po e përballon varfërinë, m’u përgjigj buzëdridhur: «Lëre bir, mos e zër në gojë, të lutem. E puthi djalin, Albanin në ballë, dhe na përshëndeti duke rënkuar me fishkëllima.
Megjithëkëtë, kësaj radhe, u përpoqa vazhdimisht, të depozitoj në kujtesë, të ngjis në galerinë e kujtesës, pamjet e natyrës shqiptare, pa Shqiptarët me mjerimin dhe andrallat e tyre. I përfytyrova ato, ashtu siç i krijoi nëna natyrë, kur njeriu nuk kishte lindur ende. Varganët e ullishtave të elbasanit, lumin Shkumbin, gjirin e Karaburunit, parkun gjigand të Llogarasë, pa monopatin e mermertë ku ka shkelur diktatori; muzeumin guximkrisur të Skëndërbeut, malet e pjerrët majëkazmë të Krujës, ujërat e Osumit, amfiteatrin e Durrësit, të gjitha këto i lidha me rripat e kujtesës në djepin e ëndrrave.
Aeroplani u ngrit sëbashku me karavanin e mbresave përrallore që na lanë pushimet.
“ Do të duhen muaj të tërë për të bluar mbresat e këtyre pushimeve të mrekullueshme”- më thanë nusja dhe vjehrri, ndërsa po lidhnim rripat e sigurimit.
-Ndërsa mua do të më duhen shekuj të panumërt. Nusja rrudhi vetullat e habitur.
-A e di përse? Ajo shtrëmbëroi buzët me shpoti.
-Sepse kësaj radhe e përjetova Shqipërinë si beqare, jo të martuar me mjerimin apo smiren njerëzore.
-Ah, e kuptova! Damllaja poetike të ra në kokë- m’u përgjigj ajo duke zgurdulluar sytë dhe puthur…
REZART PALLUQI
rezartpalluqi.com
Rezart Palluqi | Schrijver / Dichter
Aldichter | Welkom |
--------------------------------------------------------------------------------
Shqipëri, të ëndërroj si një beqare!
Në prill të këtij viti, vizitova Shqipërinë. Nuk ishte nga ato vizitat pikëllimmbjellëse, kur mbas dy javësh, rrëmbeja valixhet me lot në sy, e rendja drejt shkallëve të mallkuara të aeroplanit. Kjo vizitë për mua ishte historike, mbasi vija për herë të parë, jo si beqar i shthurur, por familjar, me dy djemtë e mij, bashkëshorten( holandeze) dhe vjehrrin. Vjehrri, i cili e njihte Shqipërinë, nëpërmjet gazetës Volkskrant, ku botohen ende bunkerët e diktaturës, po digjej nga kureshtja të njihej personalisht me Shqipërinë. Në sytë e tij lexoja hijet e dyshimeve të mbjellë nga propaganda perëndimore, e cila e skicon Shqipërinë si “qesharakja e ballkanit”.
-“Alban, shih poshtë, deti, malet e atdheut të babit”- i thoshte vjehrri tim biri, teksa aeroplani po ulej si një lejlek i hekurt, në aerodromin “Nënë Tereza”.
Vendosa që të mos ia prezantoj Shqipërinë bashkëshortes dhe vjehrrit, si gazetarët enveristë dikur turistëve të huaj. Shëtitëm përgjatë shesheve të plehrave dhe momunteve kulturore.
Këtë ata, e morën në konsideratë të thellë.
Natyra e frushulluar prej barit jeshil, i magjepsi krushqit e mij qysh në minutat e para. Malet, qofshin tullacë, kokëgungë, apo rrethorë, i joshin holandezët. Kodrat shkurtabiqe ata i quajnë male.
Drejtuesi i automjetit të faturuar, e ngau automjetin ngadalë. Ai na fliste shqip, pa e çarë kokën se holandezët nuk e kishin haberin e shqipes. Gjatë gjithë rrugës përktheja tregimet e tij, të shoqëruara me proverba të mençura.
-“I ruani ende të freskëta proverbat homerike”-i tha vjehrri.
-Gojëdhena, kujtesa ! “Ndryshe, nuk do të kishim egzistuar”- iu përgjigj shoferi.
-Rakia është uiski shqiptar! Gëzuar- e uronte shoferi vjehrrin dhe nusen.
-Gëzuar, fal-imenderit- i përgjigjeshin ata me theks të lehtë.
Gjatë qëndrimit dyjavor, vizituam, përveç qytetit tim të lindjes, Elbasanin, Krujën, Beratin,
Vlorën, Llogaranë, Dhërminë dhe Durrësin. Kudo, në rrugë, në restaurante, hotele, ndeshëm
qytetarë bujarë, të cilët nuk ngurronin të na informonin, uronin, dhe dhuronin buzëqeshje,
bidona me raki, të puthura dhe përqafime të përzëmërta.
-ا’po ndodh këtu? Nuk po spikas kurrkund qytetarë agresivë! Ku janë fshehur keqbërësi shqiptarë,
të cilët shtypi përëndimor i trumbeton papushim?- pyeste vjehrri vetveten dhe mua.
-Po t’i keshë duart e lyera me mjaltë, vrapojnë t’i lëpijnë- iu përgjigja.
-Jo, jo, s’jam dakord! Shoh të ecin në rrugë çifte të rraskapitur, të rinj shpresëzbehur, por që dijnë ta rujanë gjakftohtësinë. Habi! Habi! Habi misterioze me popullin tënd! – murmuriti ai i pikëlluar.
Ditën e tretë, biseduam të tërë mesditën me kryetarin e lidhjes së shkrimtarëve të elbasanit, zotin Milianov Kallupi. Vjehrri s’pushonte t’i drejtonte pyetje Milianovit, rreth të tashmes dhe ardhmes së Shqipërisë. Biseduam për poezinë, artin, hallkat e tij, problemet, vjetërsinë e gurëve të kalasë së elbasanit, ballakumet, gojëasllanët, të cilët varenin e luhatenin ëmbël në zgavrat e gurëve të kalasë, dijetarët e shumtë elbasanas.
Kur u ndodhëm në zbritje, drejtim Dhërmiut, nga ku bregdeti gjarpëronte si ngjalë lozonjare, dhe ujërat e kaltëra të thithnin vëmëndjen, bashkëshortja më tha: -“Tani po e kuptoj përse Greqia lakmon të pushtojë Shqipërinë jugore. Të djallëzuar Grekët! -Mjaft të djallëzuar, ua ka ënda të pushtojnë pjesën më të bukur të Shqipërisë-, përsëriti ajo”, -duke ngritur zërin thekshëm.
Patëm fatin e mirë, të ndodhemi në Vlorë, në ditën e 1 majit. Trotuarët e ngushtë, përbri detit Jon, vlonin nga gjallëria e qytetarëve vlonjatë. Njerëz të të gjitha moshave, shëtitnin paqësisht, duke ecur ngadalë, vozitur gjirin e Karaburunit. Rinia preferuan të notojnë, të hidhenin nga majat e gurëve të bardhë, që shërbenin si trampolina. Në krahun e majtë, baret, diskot, buçitnin nga këngët shqiptare, greke, e italiane. Mikpritja e ngrohtë e hotelxhiut, Admir Sinani, në Ujin e Ftohtë, i zbukuruan edhe më shumë netët e buta të majit, të lara nën dritën e hënës dhe vezullimin e kaltër të detit Jon.
-“1 Maji njihet si dita e demonstratave të punëtorëve! Ndërsa ju Shqiptarët, hani, pini e kërceni”- më qortoi vjehrri ëmbël.
Kështu e kemi ne, këndej nga Ballkani. Kërcejmë kur duhen rrahur daullet, dhe i rrahim daullet
kur duhet kërcyer- i thashë me spoti.
Në Krujë, vjehrri, pasionant i marrë i muzikës folklorike, zbuloi dyqanin e tij ideal muzikor,pronari i të cilit është Mehmeti, drejtori i qëndrës kulturore të Krujës. Aty ai bleu, rreth tridhjetë disqe, ndër të tjerat: Sazat e Përmetit, këngë të Vaçe Zelës, Ivna Mula, potpori vlonjate, sarandiote, këngë çame, si dhe një libër në anglisht, rreth genocidit çam.
Këto pushime do të më ngelin të paharruara, sepse për herë të parë, Shqipëria m’u duk aq e bukur, aq magjike. Më mungonte gjatë kjo eksperiencë mëmësore me Shqipërinë. E dija, se tek pija verë, në verandën e ngushtë të hotelit në Krujë, që shikonte nga muzeumi i Skëndërbeut, shumë qytetarë flinin me barkun bosh, zemër të vrerosur. Ende më shpojnë si thikë në zemër fjalët e një djaloshi në Berat:
-« I bukur Berati, por po të banosh këtu të nxihet jeta. S’ka ujë, dritat ndërpriten, im atë është zhytur në borxhe ». Apo rënkimet e nënës pensioniste në parkun e Beratit. Kur e pyeta si po e përballon varfërinë, m’u përgjigj buzëdridhur: «Lëre bir, mos e zër në gojë, të lutem. E puthi djalin, Albanin në ballë, dhe na përshëndeti duke rënkuar me fishkëllima.
Megjithëkëtë, kësaj radhe, u përpoqa vazhdimisht, të depozitoj në kujtesë, të ngjis në galerinë e kujtesës, pamjet e natyrës shqiptare, pa Shqiptarët me mjerimin dhe andrallat e tyre. I përfytyrova ato, ashtu siç i krijoi nëna natyrë, kur njeriu nuk kishte lindur ende. Varganët e ullishtave të elbasanit, lumin Shkumbin, gjirin e Karaburunit, parkun gjigand të Llogarasë, pa monopatin e mermertë ku ka shkelur diktatori; muzeumin guximkrisur të Skëndërbeut, malet e pjerrët majëkazmë të Krujës, ujërat e Osumit, amfiteatrin e Durrësit, të gjitha këto i lidha me rripat e kujtesës në djepin e ëndrrave.
Aeroplani u ngrit sëbashku me karavanin e mbresave përrallore që na lanë pushimet.
“ Do të duhen muaj të tërë për të bluar mbresat e këtyre pushimeve të mrekullueshme”- më thanë nusja dhe vjehrri, ndërsa po lidhnim rripat e sigurimit.
-Ndërsa mua do të më duhen shekuj të panumërt. Nusja rrudhi vetullat e habitur.
-A e di përse? Ajo shtrëmbëroi buzët me shpoti.
-Sepse kësaj radhe e përjetova Shqipërinë si beqare, jo të martuar me mjerimin apo smiren njerëzore.
-Ah, e kuptova! Damllaja poetike të ra në kokë- m’u përgjigj ajo duke zgurdulluar sytë dhe puthur…
REZART PALLUQI
rezartpalluqi.com
Rezart Palluqi | Schrijver / Dichter
Aldichter | Welkom |
