Saranda dhe Ksamili përjetuan këtë vit rikthimin e shkëlqimit të tyre turistik, i humbur ndër vite. Pavarësisht se ende nën ndikimin e pandemisë, vera 2021 shënoi një pikë kthese për këtë rajon dhe tur-operatorët gjykojnë se arsyet e rritjes së frekuentimit lidhen me ofertën e larmishme turistike, duke nisur nga pushimet me kosto të ulët te strukturat luksoze dhe private, shërbimi më cilësor, investimet në qytet dhe zgjerimi i industrisë detare. Pavarësisht se vera ka mbaruar dhe jemi në tetor, polakët, ukrainasit e grupe të tëra turistësh po vazhdojnë pushimet në skajin jugor të vendit
Nga Nertila Maho
Saranda, një nga destinacionet e dashura turistike të shqiptarëve, ndër vite, humbi shkëlqimin për shkak të trafikut të jashtëzakonshëm që krijohej në qytet në kohën e pikut të sezonit veror, kantiereve të pafundme të ndërtimit, apo çmimeve që nisën të rriten dhe cilësisë së shërbimit. Braktisja graduale e vendasve dhe më pas, edhe e turistëve të Kosovës, nuk arriti të zëvendësohej plotësisht me turizëm të organizuar, ku hyrja e nordikëve, polakëve dhe çekëve po kthehej në traditë nga agjencitë.
Sezoni veror 2020 rezultoi i vështirë, mbi të gjitha për shkak të situatës së pandemisë. Për këtë arsye, operatorët rishikuan çmimet, ndërkohë që agjencitë e huaja kishin imponuar më herët përmirësimin e cilësisë së shërbimit. Të gjitha këto, të bashkuara me disa investime domethënëse në qytet, si pjesë e projekteve të financuara nga institucione ndërkombëtare financiare (Banka Botërore, projekti për turizmin) në sezonin veror 2021 arritën t’i rikthenin shkëlqimin qytetit të “40 Shenjtorëve”.
Operatorët turistikë raportuan për rritje domethënëse të frekuentimit, që arriti pikun nga 15 korriku deri në fund të gushtit, me një okupancë (rezervim) 100 për qind të strukturave në vijën e parë dhe të dytë të detit, ndërkohë që fluksi ishte në të njëjtat nivele edhe në vijën e tretë, edhe në atë të katërt me luhatje të lehta.
Por cilat janë arsyet që Saranda u rikthye në vëmendjen e turistëve. Tur-operatorët përmendin katër nga këto arsye.
-Së pari, sipas tyre, ka një numër të konsiderueshëm strukturash akomoduese që janë maturuar edhe në eksperiencë, duke rritur cilësinë e shërbimit.
-Së dyti, në qytet janë bërë investime të rëndësishme si shkallaret, bulevardi, ndriçimi, sinjalistika, që i kanë dhënë tjetër pamje.
-Së treti, oferta turistike e Sarandës është zgjeruar, duke ofruar mundësi për të gjithë buxhetet nga pushimet “me kosto të ulët” tek përvojat “më luksoze dhe private”.
-Së katërti, oferta është zgjeruar edhe sa i takon asaj çfarë mund të bësh në Sarandë gjatë pushimeve, duke gërshetuar, ndër të tjera, industrinë detare me ture të plazheve, ku aksesi mund të bëhet vetëm nga deti.
Trafiku vazhdon të mbetet problem në kohën e pikut, por këtë verë rezultoi më i menaxhueshëm sesa vite më parë, kur duheshin orë të tëra për të shkuar nga Ksamili në Sarandë, apo anasjelltas.
Ksamili, hotelet rezervime edhe në tetor, polakët dhe ukrainasit ende me pushime
Pavarësisht se jemi në tetor, Saranda dhe Ksamili vazhdojnë të kenë rezervime nga turistë individualë që shfrytëzojnë motin e ngrohtë. Ana Poda, menaxhere pranë “Poda Boutique Hotel” në Ksamil, shprehet se rezervimet e këtyre ditëve vijnë nga turistë ukrainas, polakë, anglezë apo shtetas nga Danimarka, që ende zgjedhin bregdetin e Ksamilit.
“Pavarësisht se jemi në mes tetori, ne vazhdojmë të kemi rezervime. Në total, kapaciteti ynë akomodues është 25 dhoma dhe janë të rezervuara të paktën 14 prej tyre, që tregon se të huajt ende vazhdojnë pushimet. Sigurisht tetori nuk mund të krahasohet me muajt e verës që kanë qenë shumë mirë. Duhet thënë se vera e këtij viti kishte ngarkesë dhe fluks të madh turistësh. Në fillim nisi me ritme të ngadalta.
Në qershor kishte klientelë që nuk preferonte të shpenzonte shumë dhe kjo lidhej ndoshta pak edhe me pandeminë, por që më pas në korrik, gusht dhe shtator, gjithçka ndryshoi” – shprehet Poda. Sipas saj, në pikun e sezonit, turistët e huaj që vizituan Ksamilin dhe Sarandën ishin italianët, gjermanët, polakët, rusët, ukrainasit të ardhur si individualisht, ashtu edhe me agjenci.
“Të paktën në hotelin tonë, ne nuk kemi operuar me agjenci dhe rezervimet janë bërë përmes Booking nga të huajt, ose nga uebi apo telefonatat. Këtë vit kishte edhe turistë që janë grupe atipike si nga Japonia apo Koreja e Jugut” – nënvizon ajo. Por cilët janë turistët dhe sjelljet e tyre sa i takon shpenzimit, preferencave që kanë për ushqimin dhe pijet?
“Nëse do t’i ndaja më vete se kush konsumon më shumë alkool në ‘beach bar’ (lokali i plazhit) Ukraina dhe Rusia mbajnë rekord tek alkooli. Gjermanët francezët, italianët preferojnë të shpenzojnë njëlloj si për alkool, edhe për ushqim. Turistët e Kosovës janë pak më të rezervuar.
Preferojnë që të kenë një dhomë luksoze dhe të rehatshme hoteli, duke balancuar më pas shpenzimet që bëjnë për aspektet e tjera. Shqiptarët, pushuesit vendas, janë e kundërta. Nuk duan një dhomë shumë luksoze, por zgjedhin që të shpenzojnë për aktivitetet jashtë saj dhe janë të pakursyer. Mund të them se janë ndër klientët tanë më të mirë” – shprehet Poda.
Duke pasur parasysh fluksin që pati Jugu i vendit, ajo që u duk më e vështirë për t’u menaxhuar, të paktën në rastin e Ksamilit ishte plazhi. Kishte një dyndje të madhe turistësh, në një hapësirë të kufizuar, çka bëri që të kishte edhe lëvizje çmimesh apo popullim të lartë. Një pjesë e hoteleve në Sarandë, këtë mungesë të hapësirës së plazhit janë munduar ta kompensojnë me pishina në ambientet e strukturave akomoduese, por jo të gjithë janë të atij niveli që të përfshijnë këtë lloj shërbimi.
Ndaj teksa çmimet e dhomave përgjithësisht në Ksamil mbetën në çmime të njëjta, si në 2019, kur ishte viti i para-pandemisë, çmimet e shezloneve në plazh u rritën ndjeshëm. Pavarësisht problematikave të vogla të kësaj natyre duket se të huajt e kanë parë me interes Sarandën dhe Ksamilin. Po cila është kuzhina që kanë zgjedhur më së shumti të huajt?
“Duan gjithçka tradicionale. Thuajse të gjithë të huajt e kërkojnë me ngulm diçka tradicionale. E kërkojnë që tek mëngjesi. Ne në hotelin tonë kuzhinën e kemi europiane, pra pak italiane, franceze, greke. Por jemi munduar për hir të kërkesës të përfshijmë edhe ndonjë gatim tradicional, sipas rastit.
Për shembull, në mëngjes na është kërkuar ndonjë kotoletë apo byrek tipik i zonës, qofte me erëza. Në drekë jemi munduar që midhjen e Butrintit apo peshkun e detit ta sjellim në një formë sa më afër shijeve dhe traditës origjinale për t’ju përshtatur kërkesës së turistëve. Gjatë këtij sezoni kemi punuar kryesisht me ‘half board’ që përfshin mëngjesin dhe darkën, një paketë që preferohet mjaft nga pushuesit” – pohon Ana Poda nga “Hotel Boutique Poda”.
Saranda, verë më të mirë turistike, vitin tjetër bëhet gati për nordikët
Figalia Kallogjeri, prej vitesh mirëpriste në hotelin e saj “Epirus” në Sarandë turistë nordikë, të cilët prej dy sezonesh verore po mungojnë për shkak të pandemisë. Por vitin tjetër, ajo shpreson që ky grup turistësh të rikthehet dhe kryesisht atij të organizuar. Gjithsesi, pavarësisht mungesës së këtij grupi turistësh, vera e vitit aktual i ishte pozitive për të.
“Kemi pasur turistë nga vende të ndryshme, si polakë, ukrainas, serbë, holandezë apo edhe shqiptarë që jetojnë jashtë. Shumica kanë ardhur me Booking në mënyrë individuale. Në raport me një vit më parë, ky vit ishte shumë më i mirë. Sigurisht që ndarja e plazheve ishte diçka që u bë me vonesë dhe penalizoi disi strukturat. Por të paktën nga ana e Bashkisë janë bërë disa investime të tjera, që kanë ndikuar pozitivisht te turizmi dhe kompenson këto problematika.
Për shembull, Saranda nuk ka vuajtur nga çështja e mbetjeve. Them se ky vit ka qenë më mirë në këtë aspekt. Edhe trafiku ka qenë disi më mirë” – pohon znj. Kallogjeri. Ajo nënvizon se viti 2021 ka kompensuar disi ecurinë e dobët të vitit 2020, duke u dhënë frymëmarrje hoteleve të zonës, të cilat janë rezervuar disi në investime të reja për shkak të situatës jo të favorshme financiare që përjetuan në kulmin e pandemisë.
Kallogjeri parashikon që vera e ardhshme do të jetë ndoshta më e mirë dhe mund të kemi edhe një rikthim të nordikëve përmes kontratave të reja, gjithmonë nëse situata me pandeminë do të vijojë të përmirësohet.
Kapacitetet në rritje
Kapacitetet akomoduese turistike të Sarandës vijnë dukshëm në rritje. Numërohen 836 struktura akomoduese të regjistruara ne Sarandë e Ksamil. Bashki regjistron në total 3200 biznese, nga të cilat 836 janë njësi akomoduese, hotele e hostele dhe shtëpi të dyta, ose 26% e totalit të subjekteve
