▌VNSHD▐
BSNT
Njihuni me gruan që prodhon pijen e burrave, “eliksiri magjik” që bashkon shqiptarët në dasma e vaki.
Dosja.al sjell të plotë shkrimin, ku përshkruhen vlerat dhe traditat shqiptare të prodhimit artizanal të rakisë.
Rakia shqiptare ka mahnitur francezët! Gazeta franceze, “Liberation”, i ka kushtuar një reportazh një gruaje shqiptare. Vitore Lufi është personazhi i përzgjedhur nga media, si shembulli i një malësoreje e cila prej vitesh distilon rakinë shqiptare, “ballin e kazanit”~ më e mira.
Dosja.al sjell të plotë shkrimin, ku përshkruhen vlerat dhe traditat shqiptare të prodhimit artizanal të rakisë.
SHKRIMI I PLOTË I LIBERATION:
Shqiptarja Vitore Lufi ka distiluar raki në kopshtin e saj për katër dekada. Rakia tradicionale është mburrur nga shumë admiruesë të saj edhe gjatë këtij viti të pandemisë, veçanërisht për ngritjen e moralit. Rakia është një alkool tejet i njohur në Shqipëri dhe në vendet e tjera të Ballkanit, që prodhohet në vjeshtë nga shumë familje.
Në Fishtë, një zonë kodrinore në veriun e vendit, plot vreshta dhe ullinj, Vitore Lufi ka bërë raki që kur u martua, 43 vjet më parë. Me kostumin e saj tradicional, një përparëse me vija të kuqe dhe të bardha të veshura mbi pantallona, kjo nënë e pesë fëmijëve, ndez flakët poshtë “kazanit” të saj, një kazan bakri i vjetër plot dy shekuj. Brenda kazanit ndodhet rrushi i thartuar nga rrushi kallmet. Në fund, në një sistem distilimi fshatar, ata arrijnë të prodhojnë një raki të pastër të fortë rreth 20 gradë.
“Është koha e rakisë e cila sjell me vete lumturinë e të qenit të gjithë së bashku, përballë këtij mjerimi pandemik”, nis të thotë ajo.
Më shumë se 60% e shqiptarëve pinë rregullisht birrë, verë ose raki sipas statistikave zyrtare. Nga Veriu në Jug, shumë familje kultivojnë hardhi dhe prodhojnë verë dhe raki në shtëpi. Por rakia për shqiptarët zë një vend të veçantë në stilin e tyre të jetës. Ajo shoqëron ceremonitë më të rëndësishme në jetë, nga lindjet te funeralet deri në dasma, thotë Përparim Kabo, profesor i antropologjisë në Universitetin e Tiranës.
“Rakia është simboli i mikpritjes, i ndarjes me të tjerët i momenteve të gëzimit por edhe i pakënaqësisë,” thotë ai. Rakia gjithashtu është një përfaqësim i “shpirtit“, që mbizotëron mbi të gjitha ritet fetare”.
“Asnjëherë i dehur”
Ashtu si Vitore Lufi, e cila e mësoi artin e saj nga vjehrra e saj dhe nga ana e saj ia mëson atë nuses së saj, shumë gra prodhojnë atë që njihet si një “pije burri” në një vend me tradita të forta patriarkale.
“Ato janë më të vëmendshme, kurrë nuk janë të dehura si burrat dhe për ta provuar, shija e tyre është më delikate,” bën shaka Altin Prenga, 38 vjeç, pronar i një restoranti agroturizmi në Fishtë. Ai kohët e fundit ka tregtuar rakinë e bërë nga gratë vendase.
Më në jug, bodrumet e Arbërit në Mirditë festojnë gjithashtu ditën e parë të distilimit të një fryme “të pastër si uji nga malet”, ashtu si çdo familje në këtë zonë malore. Edhe nëse gjithmonë përfundon duke qenë i dehur, qëllimi i rakisë nuk është dehja, por gëzimi, argumentojnë “fansat”.
“Do të ishte turp për një familje të mos kishte raki për t’ia ofruar një miku”, thotë Fran Kaçorri, ish-agronom dhe pronar i këtyre bodrumeve të famshëm për verërat e tyre të eksportuara në Shtetet e Bashkuara, Gjermani ose Zvicër. Rakia është një alkool i gjithanshëm, i cili është i dobishëm në të gjitha rrethanat.Në mjekimet popullore, përdoret për lehtësimin e dhimbjeve të fytit, ndërsa përzihet me aspirinë për dhimbjen e muskujve …
Në “doza shumë të ulëta”, rakia ka “efekte magjike“, komenton Servete Lohja, mjeke e përgjithshme në Tiranë, duke përmendur vetitë relaksuese, kundër periudhave të dhimbshme ose stresit”. Ky “vazodilatator natyral” ka “cilësi antioksiduese dhe gjithashtu shërben si një dezinfektues i shkëlqyer”, vijon mjeku.
Por ajo paralajmëron: “Rakia është larg nga të qenit një ilaç që shëron Covid”, i cili ka marrë më shumë se 600 njerëz në këtë vend të vogël të Ballkanit me 2.8 milion njerëz.
(F.g/dosja.al)
)