braziljania
Anëtar i Nderuar
Sapo del nga qyteti i vogël i Ballshit, 5-6 km larg tij, diku në krahun e djathtë të rrugës, gjithkujt i bie në sy një varg kodrash të larta, të cilat duke përthyer butësisht relievin lartësohen në formë të zgjatur në drejtimin veri- jug. Mbi grumbullin e gjatë të tyre është dhe kodra e Hekalit, ku në pikën më të lartë të saj shihen rrënojat e një qyteti antik, tipik ilir. Eshtë qyteti i Bylysit, një ndër qytetet antike me shtrirje më të madhe dhe me vazhdimësi të gjatë, jetë kjo e cila shtrihet deri në periudhën e mesjetës.
Zbulimet arkeologjike në këtë qytet kanë nxjerrë në dritë objekte të ndryshme, të cilat përbëjnë fondin e pasur të vlerave, që mbart ky qytet dhe njëkohësisht një terren mbikqyrje për restauruesit shqiptar.
Fillesat e këtij qyteti i takojnë fundit të shekullit të IV të p.e.s. Qyteti antik, i cili plotësonte të gjitha kushtet optimale, u bë në atë kohë vendbanimi i popullsisë që jetonte në qytetin e hershëm antik të Nikojës, pasi terreni i këtij të fundit ndodhej vetëm gjysëm ore larg Bylysit dhe nuk kishte mundësi zgjerimi për shkak se ngrihej në një kodër të pjerrët.
Burime të ndryshme historike tregojnë se vendbanimi i ri me sipërfaqe të sheshtë dhe shumë më të madhe nga ajo e qytetit prej nga lindi, muret rrethuese të të cilit kishin gjatësi 2200-2300 metra, u shndërrua shumë shpejt në një qendër kryesore ekonomike dhe politike për fisin e bylynëve. Fuqinë ekonomike dhe politike të këtij qyteti e tregon dhe fakti se në vitin 220- 260 p.e.s ai pret monedhën e vet.
Sipas burimeve historike në fund të shekullit të II të e.s qyteti e humb rëndësinë dhe jeton si një qytet i zakonshëm, madje kthehet në gjendjen e një fshati ku mendohet të kenë ndikuar luftrat iliro- romake.Ndërsa në shekullin e VI të e.s sipërfaqja e qytetit reduktohet në një të tretën e sipërfaqes së tij, e cila rrethohej me mure të ndryshme nga ato të periudhës mesjetare.
Gërmimet e para arkeologjike në këtë qendër e kanë zanafillën e tyre në vitin 1976. Zbulimet e mureve rrethuese flasin për një gjendje të dëmtuar të tyre. Në inventarin e këtij qyteti numërohen rrënojat e 5 bazilikave paleokristiane, 5 mozaikë me motive të ndryshme gjeometrike, floreale, zoomorfe, të cilat i takojnë shekullit të 5- 6 e.s, monumente të larmishme antike, si mure rrethuese, teatri i rrënuar, tri shëtitore, një sterë për ambiente publike, e cila shërbente për grumbullimin e ujit etj.
Edhe pse është një qytet, i cili huazon në ndërtimet e tij kulturat greke dhe romake, ai është në vetvete një qytet tipik ilir ku ndërthuren të tria kulturat së bashku. Qyteti antik krahas vlerave kulturore që mbart në vetvete shtrihet në një peisazh të mrekullueshëm natyror. Vizitorë të huaj dhe vendas i japin gjallëri qytetit në periudha të ndryshme të vitit.
Gazeta Albania
Zbulimet arkeologjike në këtë qytet kanë nxjerrë në dritë objekte të ndryshme, të cilat përbëjnë fondin e pasur të vlerave, që mbart ky qytet dhe njëkohësisht një terren mbikqyrje për restauruesit shqiptar.
Fillesat e këtij qyteti i takojnë fundit të shekullit të IV të p.e.s. Qyteti antik, i cili plotësonte të gjitha kushtet optimale, u bë në atë kohë vendbanimi i popullsisë që jetonte në qytetin e hershëm antik të Nikojës, pasi terreni i këtij të fundit ndodhej vetëm gjysëm ore larg Bylysit dhe nuk kishte mundësi zgjerimi për shkak se ngrihej në një kodër të pjerrët.
Burime të ndryshme historike tregojnë se vendbanimi i ri me sipërfaqe të sheshtë dhe shumë më të madhe nga ajo e qytetit prej nga lindi, muret rrethuese të të cilit kishin gjatësi 2200-2300 metra, u shndërrua shumë shpejt në një qendër kryesore ekonomike dhe politike për fisin e bylynëve. Fuqinë ekonomike dhe politike të këtij qyteti e tregon dhe fakti se në vitin 220- 260 p.e.s ai pret monedhën e vet.
Sipas burimeve historike në fund të shekullit të II të e.s qyteti e humb rëndësinë dhe jeton si një qytet i zakonshëm, madje kthehet në gjendjen e një fshati ku mendohet të kenë ndikuar luftrat iliro- romake.Ndërsa në shekullin e VI të e.s sipërfaqja e qytetit reduktohet në një të tretën e sipërfaqes së tij, e cila rrethohej me mure të ndryshme nga ato të periudhës mesjetare.
Gërmimet e para arkeologjike në këtë qendër e kanë zanafillën e tyre në vitin 1976. Zbulimet e mureve rrethuese flasin për një gjendje të dëmtuar të tyre. Në inventarin e këtij qyteti numërohen rrënojat e 5 bazilikave paleokristiane, 5 mozaikë me motive të ndryshme gjeometrike, floreale, zoomorfe, të cilat i takojnë shekullit të 5- 6 e.s, monumente të larmishme antike, si mure rrethuese, teatri i rrënuar, tri shëtitore, një sterë për ambiente publike, e cila shërbente për grumbullimin e ujit etj.
Edhe pse është një qytet, i cili huazon në ndërtimet e tij kulturat greke dhe romake, ai është në vetvete një qytet tipik ilir ku ndërthuren të tria kulturat së bashku. Qyteti antik krahas vlerave kulturore që mbart në vetvete shtrihet në një peisazh të mrekullueshëm natyror. Vizitorë të huaj dhe vendas i japin gjallëri qytetit në periudha të ndryshme të vitit.
Gazeta Albania