NËSE ËSHTË E VËRTETË se ne të gjithë jemi të aftë të bëjmë gjëra të liga, pyetja tjetër duhet të jetë se çfarë na mundëson të jemi të këqij.
Psikologu britanik Simon Baron-Cohen ka shkruar një libër në të cilin shqyrton pikërisht këtë pyetje. Ai arrin në përfundimin se përgjigja ka të bëjë kryesisht me një gjë, përkatësisht ndjeshmërinë. Ai e përcakton ndjeshmërinë si një superfuqi që ju lejon të imagjinoni mendimet dhe ndjenjat e njerëzve të tjerë dhe të reagoni ndaj atyre mendimeve dhe ndjenjave në mënyrën e duhur. Baron-Cohen beson se ne të gjithë e ndajmë veten në një shkallë me shtatë shkallë, ku ata që janë në fund kanë zero ndjeshmëri, ndërsa ata në krye kanë një sasi jashtëzakonisht të lartë ndjeshmërie. Shumica prej nesh shtrihemi diku në mes. Sipas Baron-Cohen, njerëzit me pak ose aspak ndjeshmëri përfshijnë psikopatët, narcisistët dhe njerëzit me borderline.
Mungesa e ndjeshmërisë na mundëson t'i trajtojmë njerëzit e tjerë si objekte që mund t'i përdorim për të arritur qëllimet tona, për të marrë kënaqësi ose që mund t'i heqim qafe nëse nuk na pëlqejnë. Njerëzit me pak ose aspak ndjeshmëri kanë më shumë gjasa të lëndojnë njerëzit e tjerë, thotë Simon Baron-Cohen
Edhe shkencëtarët janë dakord që nuk duhet të jesh psikopat për të bërë gjëra të liga. Disa prej tyre argumentojnë se veprat e liga shpesh kryhen nga njerëz që konsiderohen krejt të zakonshëm.
Nëse skanojmë trurin e njerëzve të ndryshëm, do të shohëm se ata që u mungon empatia dhe ata që bëjnë gjëra të liga si vrasja e të tjerëve, kanë më pak aktivitet në pjesë të caktuara të trurit sesa njerëzit e tjerë. Simon Baron-Cohen u referohet këtyre pjesëve të trurit si qarku i empatisë.
Në librin e saj, Julia Shaw i referohet një studimi që tregon se njerëzit që kanë aktivitet më të ulët në një pjesë të caktuar të lobit frontal të trurit mund ta kenë më të lehtë të kryejnë krime, sepse pjesërisht ndihen më pak fajtor dhe pjesërisht nuk e njohin humanizmin e njerëz të tjerë.
Pse disa kanë më pak ndjeshmëri se të tjerët? Dhe pse truri ynë është i ndryshëm?
Hulumtimet e fundit tregojnë gjithashtu se një pjesë e shpjegimit për mungesën e ndjeshmërisë mund të gjendet në gjenet tona. Simon Baron-Cohen dhe kolegët e tij kanë identifikuar një numër gjenesh që ndikojnë në mënyrën se si truri ynë reagon ndaj emocioneve të njerëzve të tjerë.
Ka disa prova, pra, se një nivel i ulët i ndjeshmërisë mund të jetë pjesërisht i trashëguar. Baron-Cohen i referohet disa studimeve që tregojnë se binjakët identikë, të cilët në fund të fundit janë gjenetikisht identikë, shpesh kanë të njëjtin nivel ndjeshmërie. Kjo nuk do të thotë se dikush mund të lindë i keq. Por, shkruan Baron-Cohen, nëse i kombinoni këto gjene me një edukim plot dështime apo abuzime, atëherë rritet rreziku që t'ju mungojë empatia dhe kështu ta keni më të lehtë të bëni gjëra të këqija.
Zetland.dk