Olimpiada 2012: sekretet pas himneve kombëtare

Love

βeℓℓe â๓e
  • Ato janë këngë patriotike plot krenari që shpalosen në të gjitha fillimet e veprimtarive sportive dhe në momentin e dhënies së medaljeve të arta. Por po të shohësh thellë-thellë në thelbin e këtyre himneve ka disa histori shumë interesante.
    Nga revolucioni te rreziku…


himni-300x168.png


Falë melodisë që ka “Marsejeza” franceze është një nga himnet më të njohura dhe më të famshme në të gjithë botën. Pasi u shkrua në vitin 1792, ajo u përhap me shpejtësi në të gjithë Europën, duke frymëzuar revolucionarë nga Greqia në Rusi. Ajo ka qenë edhe pjesë e kryengritjeve të fundit. Së fundi është dëgjuar edhe në sheshin “Tiananmen” në Kinë në vitin 1989. Për fat të keq, kompozitori i këtij himni nuk mund ta imagjinonte kurrë se kjo këngë do të kishte pasur një sukses të tillë. Claude Joseph Rouget de Lisle e shkroi “Marsejezën” brenda pak orësh, pasi iu kërkua që të shkruante një këngë që të frymëzonte trupat franceze për t’u hedhur në luftë kundër Austrisë. Por përgjatë 44 vjetëve të jetës së tij ai nuk arriti asnjëherë që të realizonte një melodi kaq të pëlqyer dhe që të kishte një famë të tillë. Ai shkroi edhe disa lirika të tjera, të cilat u harruan. Ato i bëri në fakt, sepse ishte i dëshpëruar për para. Nëse do të vizitoni muzeun e tij në qytetin Lons-le-Saunier në lindje të Francës, mund të shihni edhe disa nga materialet e tjera muzikore të tij.

E njëjta këngë, vende të ndryshme

“Zot shpëtoje mbretëreshën”, e publikuar në vitin 1745, u shndërrua në himnin e parë kur u aprovua si i tillë nga mbreti i atëhershëm i Britanisë së Madhe. Kjo melodi u lidh aq shumë me nacionalizmin, saqë u përdor shumë shpejt edhe nga vende të tjera si himn kombëtar, vetëm se në këtë rast me fjalë të tjera. Edhe sot e kësaj ditë përdoret nga Lihtenshtejn si himn dhe kjo ka çuar shpesh edhe në njëfarë konfuzioni, kur ky shtet luan kundër Britanisë së Madhe në futboll. Në këtë rast mund të kritikosh Lihtenshtejnin që nuk ka imagjinatën e duhur për të gjetur një himn tjetër, por mund të kritikosh edhe shumë vende të tjera që e kanë marrë frymëzimin e tyre për himnin kombëtar nga “Marsejeza”. Dy shembuj të tillë janë Omani dhe Zimbabveja.

Një lojë burrash…

Sa mund të paguhet dikush që shkruan një himn kombëtar, një këngë që mund të këndohet për qindra vjet? Jo shumë dhe nëse je me fat mund të marrësh diçka. George Kakoma, që është kompozitori i himnit kombëtar të Ugandës, e hodhi në gjyq qeverinë e vendit të tij për mungesën e shpërblimit të premtuar. Dusan Sestic, njeriu që qëndron pas atij që ata e quajnë himnin e tyre kombëtar, arriti që gjithashtu pas shumë përpjekjesh të merrte vetëm 3000 marka për kompozimin e tij dhe ato i mori me shumë vështirësi dhe me vonesë. Ai shkroi gjithashtu edhe tekstin e himnit, jo vetëm muzikën, por nuk u pagua kurrë për sa mendonte se i vlejti puna. Mido Samuel, kompozitori i himnit më të ri në botë, i Sudanit të Jugut, nuk mori ndërkohë asnjë kacidhe për kompozimin e tij, veç një lëvdimi publik dhe një “rrahjeje shpatullash”.

Heshtja e detyruar

Himni i Spanjës, në origjinalin e tij një himn që i thur lavde familjes mbretërore, është i famshëm, sepse nuk përmban fjalë. Por ka edhe himne të tjera në botë që nuk kanë fjalë, ndërsa ka edhe vende që nuk kanë himne.

Manifestet maoiste

Nëse do të dëgjosh himnin nepalez, do të mendosh se është një këngë e thjeshtë folku vendas me tekst baritor. Por në fakt ai është një tekst politik fund e krye. Ai është shkruar në vitin 2006 në fund të dhjetë viteve të luftës civile dhe kryengritjes së drejtuar nga maoistët kundër mbretit të vendit. Atmosfera e rëndë e atyre kohëve shpjegon edhe trajtimin që i bënë Byakul Mailës, poetit që i shkroi fjalët. Atij iu desh që t’u nënshtrohej shumë intervistave për të provuar se nuk ishte një ruajalist, ndërsa zyrtarë të tjerë dhe gazetarë ia morën familjen në pyetje. Duket e gjitha si një gjyq. Dhe cili ishte gabimi i tij do të thoni ju? Dikur kishte redaktuar një libër me poezi që i dedikohej mbretit. Disa nga maoistët që drejtojnë vendin aktualisht do të dëshironin që të kishin një himn më të fortë dhe me revolucionar, madje gjatë luftës civile për shumë kohë ata përdoren “Internacionalen”.

Vargjet e munguara

Një pjesë e himneve kanë qenë shumë të gjatë, zakonisht me 6 reshta, ose edhe më të gjatë. Sot vetëm disa syresh këndohen. Por vargjet që mungojnë janë zakonisht ato më domethënëset për historinë e një vendi. Kështu hidhuni një vështrim të gjitha himneve të plota të Amerikës së Jugut. Në to do të shihni se sa të lumtur kanë qenë ato vende para pushtimit të kolonizatorëve spanjollë. Në Argjentinë, spanjollët u thirrën madje edhe “tiranë të përgjakshëm”, apo “kafshë që e çanë rrugën me gjak”. Por në vitin 1900 shumë nga këto vargje u hoqën nga himnet për të shmangur ofendimet.
Burimi: g.shqip
 
Back
Top