Titulli: A mund të ulet pesha e tepërt?
ا’farë duhet të kenë të qartë të sëmurët obezë që duan të dobësohen?
Të sëmurët, në radhë të parë, duhet të sqarohen për disa koncepte të gabuara që shpesh ekzistojnë në ta lidhur me shëndoshjen e tepërt të tyre, psh.:
Si krijohet dhjami, a vjen shëndeti i tepërt vetvetiu?
- “Për sytë e ballit, doktor, unë dhe ujë po të pi, dhjamë më bëhet”, ose: “Unë mëngjes nuk ha fare, në darkë vetëm kos, bukë një kafshatë dhe prapëseprapë shëndoshem”. Një tjetër: “Jo, doktor, unë s’e kam nga e ngrëna, kur do shëndeti vjen! Unë ha më pak nga ata të shtëpisë” etj.
A është e vërtetë që disa njerëz shëndoshen më shpejt e më kollaj sesa të tjerët?
(Ja, mor doktor, isha në kamp pushimi me një shok të fëmijërisë. Sa vjeç jam unë është dhe ai, ç’bëra unë bëri dhe ai, ç’hëngra unë hëngri dhe ai. U peshuam kur ikëm, unë kisha shtuar 2 kilogramë, ai s’kishte lëvizur hiç. Si i thua kësaj?).
Po, kjo është e vërtetë Sipas veçorive të secilit organizëm, sipas metabolizmit të tyre, ka njerëz që shëndoshen më shpejt dhe njerëz që shëndoshen më me vështirësi. Ka njerëz që për të shtuar 1 kilogram në peshë u duhet të grumbullojnë rreth 9000 kalori të tepërta, por ka të tjerë që për të shtuar këtë kilogram u mjaftojnë vetëm 3000 kalori të tepërta. Sidoqoftë, një gjë del e qartë, në të dy rastet shtesa e peshës është bërë gjithmonë me kalori të tepërta. Pra edhe ata njerëz që gjoja e kanë vështirë të shëndoshen, po e kaluan masën në ushqim, domosdo do të shtojnë në peshë.
Duhet thënë që ata njerëz që e kanë shtimin e peshës më të kollajshëm, shpeshherë procesin për ta humbur këtë peshë që vunë e kanë përkundrazi më të vështirë. Kështu psh. nëse një kile dhjamë e vunë me 3000 kalori të tepërta, për ta humbur këtë kilogram ata duhet të krijojnë një defiçit prej 9000 kalorish. Psh. nëse ky individ ha çdo ditë 500 kolori më tepër nga ç’ka nevojë, brenda 6 ditësh ai do të shtojë një kilogram. Përkundrazi, për të humbur këtë kilogram, me një dietë prej 500 kalori më pak sesa nevoja ditore, atij do t’i duhen jo 6 por 10 ditë.
( “e keqja vjen me okë dhe ikën me derhem”).
Po kështu është e vërtetë që njerëzit sa më të dhjamosur e me peshë të tepërt që të jenë, aq më të madh e kanë oreksin, pra aq më të vështirë e kanë të durojnë “perizin”, me ushqim të pakët. Dhjami bllokon veprimin e insulinës në trup, prandaj pankreasit i duhet të prodhojë sasira më të mëdha insuline.qe ta mposht kete rezistence Mirëpo insulina e tepërt krijon një ndjenjë urie të parezistueshme. Pra do të detyrohemi të hamë diçka pa tjetër dhe sa me tepër që të hamë kuptohet që aq më shumë do të na rritet oreksi. Shpëtimi nga ky “çark” është vetëm dieta me sa më pak kalori dhe sa më pak sheqerna. Duket si çudi, por është e vërtetë që pikorish atëherë kur filloni të hani më pak ushqim, pakësohet dhe ndjenja e urisë, pra ulet oreksi. Kjo është pasojë e uljes së sasisë së insulinës në gjak, pasojë e zbërthimit të dhjamit, i cili, duke u tretur, frenon oreksin.
A ndikojnë barra dhe lindjet në krijimin e dhjamit të tepërt?
E vërteta është që disa gra shëndoshen së tepërmi gjatë barrës, e sidomos në muajt e parë të lindjes. Në gratë e predispozuara për diabet, mundësia e shëndoshjes pas lindjes është shumë më e madhe. Jo rrallë në këtë periudhë ato shtojnë 10-12 kg. në peshë apo edhe më tepër. Sidoqoftë, në të gjitha rastet përgjegjësinë për shtimin në peshë nuk e ka barra dhe as lindja, por teprimi në ushqim. Për zhvillimin normal gjatë shtatzënisë mjafton një dietë prej 1800-2000 kalori. Por janë të shumta gratë që me mendimin se duhet të hane sa për dy vetë, marrin një kalorazh shumë të madh duke ngrënë sa më tepër ushqime. Po kështu, pas lindjes, të shtyrë nga mendimi se ushqimi i shumtë jep qumësht të shumtë, përdorin shumë ushqime, sidomos lëngje, si lëngje frutash, bozë, qumësht me sheqer etj. Ushqimi i tepërt nuk shton qumështin, por përkundrazi shton dhjamin, peshën.