! - !
Once upon a time...
Ajo ishte një nga këngëtaret më të mëdha të shekullit XX, me sukses të jashtëzakonshëm dhe një grup po aq të madh ndjekësish. Por ajo ishte gjithashtu një grua e vetmuar, e trishtuar, e përpirë nga ndjenja dhe komplekse konfliktuale, që zhdukeshin sa herë që ecte në një skenë. Sepse atëherë ajo u bë luanesha e fortë dhe e vendosur, që të gjithë e njihnin. Megjithatë, në thellësitë e saj ajo gjithmonë mbeti një grua e pasigurt, e konsumuar nga teprimet.
Historia e vërtetë e Janis Joplin
19 Janar 1943: Një yll lindi në Port Artur, Texas. Në qytetin e vogël të naftës, Dorothy East, punonjëse dhe Seth Joplin, inxhinier i ndërmarrjes së naftës Texaco, sollën Janisin e vogël në botë, duke i kushtuar të gjithë vëmendjen. Fëmijëria rritet e qetë, midis shenjave të para të një pasioni që së shpejti do të shndërrohej në një thirrje të vërtetë.
Në shkollë ajo tregon se është e prirur për çdo formë arti, veçanërisht për të kënduar. Por shokët e saj të shkollës, prej moshës së re, tallen me të. Ata e vënë në lojë për atë pamje disi të fortë dhe për zgjedhjen e veshjes së rrobave më pak femërore. E bënin edhe sepse në ato ditë, Janis nuk i fshihte idealet e saj të lirisë dhe barazisë.
Ngacmimet shpejt kthehen në komplekse dhe ankthe, veçanërisht kur trupi i saj ndryshon në moshën katërmbëdhjetë vjeç. Ajo shton në peshë dhe nuk e pëlqen veten. Por ka muzikën, dhe tek ajo strehohet. Ndërkohë, prindërit e saj merren me vëllezërit e motrat e tjera, që marrin vëmendjen dhe kujdesin e rezervuar dikur për të.
Por koha kalon dhe për Janis është koha të regjistrohet në universitet. Problemet vazhdojnë, mungesa e atraktivitetit bëhet objekt talljeje mes djemve në kampus, që e votojnë atë si “njeriun më të shëmtuar”. Prindërit mungojnë gjithnjë e më shumë dhe ajo, edhe një herë, gjen strehë në muzikë, midis izolimit nga pjesa tjetër e botës dhe atyre plagëve që bëhen gjithnjë e më të thella, me çdo ditë që kalon.
Mungesa e tolerancës e qytetit të Teksasit, ku ajo lindi dhe u rrit, shkon dorë për dore me dëshirën e saj për liri dhe me nevojën pothuajse obsesive për shpengim dhe pranim. Në 1963 Janis vendosi të linte universitetin dhe të transferohej në San Francisko.
Qyteti e mirëpret atë: më në fund është e lirë të shprehet, pa u përmbajtur. Por rebelimi i saj përfshin gjithashtu abuzimin me drogën dhe alkoolin. As hitet e hershme muzikore nuk e lejojnë të gjejë paqen që po kërkonte. Miqtë e rinj janë të shqetësuar për të dhe, me një biletë vetëm vajtje për në Teksas, e ftojnë të vijë në shtëpi për t’u takuar përsëri. Janis e bën.
Hitet e para muzikore
Në 1966 Janis vendosi të kthehej në San Francisco dhe u bashkua me Big Brother dhe The Holding Company, së pari duke luajtur dajren, pastaj duke u bërë soliste. Publiku e brohoret, Janis e pëlqen. Konfirmimi vjen me pjesëmarrjen në Festivalin Monterey, kur para një publiku, zëri i saj i mrekullueshëm gërvisht zemrat e dëgjuesve.
Një performancë e paharrueshme që e shtyu Columbia Records të firmoste me grupin e saj. Janis është ende e papjekur, por është unike, krejt ndryshe nga të gjitha këngëtaret e asaj kohe. Ajo bëhet lidere, duke qenë më e suksesshme se anëtarët e tjerë, të cilët janë të gjithë burra.
Cheap Thrills doli në gusht 1968. Disa javë dhe pushton pozicionin e parë në renditje, duke e mbajtur atë rekord për dy muaj. Grupi fitoi Gold Disc, por po atë vit ata u ndanë.
Një vendim i përbashkët – do të tregonin ata vetë – i lindur nga vetëdija se fati i Janis ishte diku tjetër. Megjithatë, ajo zgjedhje, e cila nuk ishte asgjë tjetër veçse parathënie e karrierës së saj solo, e zhyt Janis në gabimet e rinisë: ajo fillon të abuzojë përsëri me alkoolin dhe drogën.
Doza e dhimbjes së grumbulluar, në vitet e mëparshme, u kthye të përshkonte me forcë dërrmuese. Kordat e saj vokale ishin të forta, gjëmuese dhe të pjekura. Ajo ishte ende vajza e pasigurt dhe e vuajtur e së kaluarës.
Në skenë bën që 25,000 njerëz të dashurohen, pastaj shkon vetëm në shtëpi.
Suksesi, dështimi dhe dashuria
Me grupin e porsalindur Cozmic Blues, zëri më i madh “blues” në historinë e rock-ut, arrin pjesën tjetër të botës. Albumi i saj solo, “I got Dem Ol’Cozmic Blues Again Mama!”, ndan kritikët dhe audiencat. Janis kritikohet, madje ashpër, dhe ato dobësi që nuk janë zhdukur kurrë kthehen në sipërfaqe me forcë. Miqtë janë të shqetësuar për të, por ajo lufton me demonët e vet çdo ditë, ose të paktën përpiqet.
Një turne evropian fillon në 1969, por pritja nga publiku nuk është ajo për të cilën këngëtarja shpreson. Pjesëmarrja në Festivalin e Woodstock gjithashtu dëshmon të jetë një dështim: ndërsa ishte duke pritur të dilte në skenë – rreth 10 orë pas fillimit të koncertit – Janis merr një dozë të rëndë ilaçesh, që e rrezikojnë karrierën e saj. Performanca është plot me paqëndrueshmëri dhe publiku nuk e vlerëson.
Duke ndjekur historinë, ajo zgjedh të ndryshojë jetën e vet: lëviz në Brazil dhe braktis teprimet. Këtu takon David Niehaus dhe një dashuri e madhe do të lindë mes të dyve. Burri do ta mbështesë dhe do ta ndihmojë gjatë gjithë kohës për ta larguar nga teprimet, por pa pasur sukses.
Shansi i fundit
Janis kthehet në Amerikë dhe formon një grup të ri – më të fundit – Full Tilt Boogie Band. Ajo është pozitive dhe optimiste dhe e jeton atë moment të jetës së saj me entuziazëm, duke braktisur drogën për një farë kohe. Në qershor 1970 ishte protagoniste, me grupin e saj, e një turneu të organizuar në bordin e një treni në lëvizje, Festival Express 1970.
Performancat e saj janë perfekte dhe Janis është më e shkujdesur se kurrë, deri në pikën që ajo madje gjen kohën për të bërë dashuri: 65 marrëdhënie seksuale në 5 ditë, siç thotë vetë. Suksesi i jashtëzakonshëm i asaj periudhe e solli Paul Allen Rothchild, producentin e The Doors, më afër Janis. Paul është i bindur se ajo ka ndryshuar dhe vendos që t’i japë një shans duke e shtyrë të regjistrojë një album tjetër: Perla.
Por Mercedes Benz, një nga këngët më domethënëse nga albumi i nxjerrë pas vdekjes, është e fundit që regjistron Janis Joplin. Më 4 tetor 1970, ajo u gjet e pajetë në dhomën 105 të Hollywood Landmark Hotel në Los Angeles. Raporti mjekësor nuk lë dyshim për shkakun e vdekjes: mbidozë heroine.
Kështu vdes në moshën 27 vjeç, një nga zërat më të bukur dhe intensivë të skenës muzikore të të gjitha kohërave. Janis bashkohet me klubin e 27, duke trashëguar mallkimin e artistëve të tjerë të mëdhenj që vdiqën në atë moshë. Trupi i këngëtares u dogj në Varrezat e Parkut Memorial Westwood Village, hiri i saj u shpërnda në Oqeanin Paqësor për të përmbushur dëshirën e saj për të qenë e lirë, sepse në fund të fundit, ajo kishte qenë gjithmonë e tillë. / bota.al