Aki
misfit
Nuk gjeta nje teme te ketille dhe mendova qe nuk do ishte keq te kishte nje:
Te fillojme nga krijimi i vaksinave:
Gruaja e ambasadorit te Anglise ne Turqi me 1715 u infektua nga variola vera (lija e vertete) dhe mbeti e deformuar nga ai infeksion, por...gjate kohes qe ishte ne Turqi ajo u njoh me nje metode qe e benin plakat ne Turqi qe njihej si inokulim (kjo metode sipas deshmive qe jane zbuluar eshte praktikuar qysh me heret ne Kine dhe Sudan),qe nenkuptonte marrje e materialit nga nje person i semure (zakonisht nga fluskat e mbushura me qelb qe paraqiteshin ne lekure) dhe injektimin e atij materiali tek njeriu i shendoshe me shpresa se personi do pesonte nje infeksion te dobesuar dhe do ta kalonte semundjen me lehte duke fituar imunitet te perhershem. Keshtu ajo me 1718 vaksinoi djalin e saj dhe pati ide qe kete metode ta sjelle edhe ne Angli.
Me vone, disa hulumtues te ndryshem ne Angli, Gjermani dhe nje ne France duke patur njohuri se infeksioni me kete virus te ben imun nga semundjet e metejshme, arriten te vaksinojne e afermit e tyre me sukses, por vaksinimi fitoi fame dhe arriti te aplikohet ne mase t egjere pas dokumentimeve dhe hulumtimeve te Edward Jenner. Edward Jenner ishte nje mjek anglez qe injektoi djaloshin e kopshtarit te tij me 1796. Pasi djaloshi pati vetem temperature dhe ndjenje shqetesimi, nuk pati simptome tjera me te renda nga semundja. Me vone Jenner e injektoi djalin e dy here tjera me material infektues por djaloshi nuk pati as edhe nje simptom, gje qe vertetoi se kjo metode i mbron njerezit nga semundja e rende. Me vone te njejten gje Jenner provoi dhe ne 23 persona tjere dhe pati sukses. Dhe keshtu lindi vaksinimi (nga fjala latine vacca-lope sepse virusi ne fillim ishte i perhapur tek lopet nga dhe e moren semundjen njerezit madje dhe vaksinat e para shfrytezonin materialin e marre nga lopet).Vaksina kunder lijes se vertete u popullarizua aq shume sa qe u perdor nga ekspedicioni spanjol qe udhetoi neper dy Amerikat, Filipinet dhe Kine dhe u be i detyrueshem tek ushtaret e Napoleonit (nga suksesi i madh qe arriti Napoleoni edhe pse ne lufte me Angline i dha Jenner-it medalje dhe i liroi ushtaret e roberuar britanez me kerkese te Jenner-it). Rasti i fundit ne bote me variola vera ka qene me 1977 ne Somali, tek nje kuzhinier spitali qe nuk ishte i vaksinuar, qe me vone u be aktiv ne ngritjen e vetedijes per vaksinimin kunder poliomielitit. Me 1979 u shpall globalisht eradikimi i lijes se vertete.
Per historine e vaksinimit me tej mund te lexoni tek ky artikull
Cilat lloje te vaksinave ekzistojne:
-Vaksina kunder Hepatit B:
preferohet te merret ne 24 oret e para pas lindjes se femijes. Zakonisht jepen dhe dy doza tjera me ate qe, doza e rradhes jepet minimum pas nje muaji pas doze se pare dhe e treta minimum dy muaj pas dozes se dyte. Kush duhet te vaksinohet tjeter? Punonjesit e shendetesise, njerezit me shume partnere seksual qe mund te jene ne rrezik dhe femijet deri ne moshen 19 vjecare qe nuk jane vaksinuar ne lindje. Vaksina permban nje nga antigjenet e virusit (HBsAg). Nuk jane te njohura efekte anesore ndaj vaksines pos atyre qe kane alergji ndaj tharmit (ku krijohet vaksina) ose kane pesuar reaksion alergjik ndaj ndonje doze te meparshme me kete vaksine.
- DTP - vaksina kunder difteria, tetanus dhe pertusis. Vaksina perbehet nga toksinet qe lirojne bakteret qe shkaktojne difteria dhe tetanus dhe nga qelizat e vdekura te baktereve qe shkaktojne pertusis. Jepet ne forme te tri dozave, zakonisht ne muajin e 2,4 dhe 6 e pastaj rivaksinimi behet pas nje viti pas vaksinimit (15-18 muaj), pastaj rivaksinimi i dyte maksimum deri ne moshen 5 vjecare dhe rivaksinimi i trete deri ne moshen 7 vjecare. Ne disa vende ne moshen 18 vjecare meret dhe vaksina kunder tetanusit si vaksine e vetme. Efektet anesore jane te rralle, por mund te paraqiten tek femijet ne forme te skuqjes ose enjtjes ne vendin ku eshte marre vaksina, ose ne forme te temperatures dhe etheve, efekte me te rralla jane nese femija qan pandaluar per me shume se 3 ore, ose konvulsione ne forme te dridhjeve ose gerceve muskulare.
- HiB - vaksina kunder Haemophilus influenza tip B, qe paraqet nje vaksine te konjugurar te perbere nga kapsula polisaharide (e perbere nga sheqernat) e bakterit e lidhur me percues proteinik. Vaksina jepet ne forme te tri dozave ne muajin e 2,4 dhe 6 dhe rivaksinimi behet ne periudhen prej 12-18 muajsh (mosha e femijes). Nuk ajne dokumentuar efekte anesore shume te veshtire pos rralle mund te kete skuqje dhe entje ne vendin e vaksinimit, ose temperature dhe ethe.
- IPV - vaksina kunder poliomielitit/paraliza e femijeve (ajo I dmth vaksina e Inaktivuar- virusi i vdekur qe jepet ne forme intramuskulare). Ende ekziston dhe vaksina orale - vaksina e virusit te gjalle te dobesuar, qe po behen perpjekje per ta hequr nga kalendari i imunizmit pasi eshte dokumentuar qe ne disa rajone ka shkaktuar semundje te polios, edhe pse me e lehte. Poliomieliti vec me eshte eliminuar nga pothuajse e gjithe bota, shtetet ku ende ekziston si semundje ku qarkullon virusi i eger jane Pakistani dhe Afganistani dhe Nigeria ku qarkullon virusi i vaksines orale. Vaksina jepet poashtu ne 2,4 dhe 6 muaj, pastaj rivaksinimi behet pas 1 viti, ne moshen 4-6 vjecare dhe pas mbarimit te shkolles fillore ne 14-15 vjet. Efektet anesore si me siper - skuqje, dhimbje ose enjtje ne vendin ku eshte aplikuar.
Shiko fotografinë 1694684
Ja dhe Elvis Presley duke u vaksinuar kunder polios.
- PCV - vakcina kunder pneumokokut. Si edhe HiB mund te jene vaksina polisaharide qe perdorin kapsulen e bakterit ose te konjuguara qe shoqerohen me proteinen percuese (proteinat zakonisht kane aktivitet me te larte qe mund te shkaktojne reaksion te antigjenit dhe te aktivizojne sistemin imunitar te personit). Jepet ne 2,4 dhe 6 muaj, e pastaj rivaksinimi behet ne 12-15 muaj. Efektet anesore mund te jene marramendje, kokedhimbje, humbje te apetitit, plogeshti, skuqje dhe enjtje ne vendin e aplikimit.
- Vaksina kunder virusit rota - paraqet vaksine me virus te gjalle te dobesuar qe jepet ne tri doza ne 2,4 dhe 6 muaj. Vaksine qe nuk ka gjate kohe qe jepet, por mbron femijen kunder formave me te renda te diarese qe shkaktohet nga ky virus. Efektet anesore te dokumentuara deri tani jane diare e lehte, vjellje, por ka disa studime qe tregojne paraqitjen e bllokimit te zorreve nje jave pas marrjes se dozes se kesaj vaksine. Sipas studimeve ndodh diku ne 20 000 - 100 000 raste.
Keto dy vaksinat e fundit nuk jane te perfshire te kalendaret e imunizimit ne te gjithe boten, ne disa vende jepen me deshire, ne disa vende nuk aplikohen aspak (jane vaksina te reja dhe nuk kane arritur te perfshihen gjithandej).
- MPR - morbili (fruthi), parotiti (shytat) dhe rubeola. Perpos tere teorive konspirative kete vit u publikua edhe nje studim i bere ne Danimarke me rreth 650 mije femije qe konfirmoi se vaksina kunder MPR nuk shkakton autizem. Paraqet vaksine te viruseve te gjalle te dobesuar nga te tri semundjet. Jepet nje doze ne 12-13 muaj te mbushur te femijes dhe rivaksinimi behet deri ne moshen 6 vjecare (vaksina nuk jepet me heret nga fakti se foshnja ende ka antitruptha qe i ka fituar nga nena, por ne periudha shperthimi ose epidemie vaksina mund te jepet edhe ne femije 6 muajsh). Efektet anesore mund te jene skuqje dhe enjtje ne vendin e aplikimit, skuqje qe perhapet lehte neper trup, temperature, dhimbje ne nyje ose ne raste me te ralla konvulsione te shkaktuara nga temperaturat e larta. Nuk jepet te grate shtatzena, te te semuret me HIV/AIDS dhe te njerezit me sistem te dobet imunitar (semundje kanceri ose qe jane ne kemoterapi).
- Varicella - vaksina kunder lijes se dhenve. Te shtetet tona zakonisht lija kalohet ne menyre natyrale pasi nuk ka pasoja te renda qe mund te lere tek femija (preferohet te kalohet ne moshe te femijerise sepse sa me vone ne jete te fitohet aq me te veshtira jane simptomet), por ka vende ku jepet dhe vaksine. Pasi femija te kaloje semundjen fiton imunitet te perjetshem. Paraqet vaksine me virus te gjalle te dobesuar dhe jepet ne 12-15 muaj dhe ne 4-6 vjec me efekte anesore te njejta si vaksina e MPR.
- Hepatit A - edhe kjo vaksine nuk eshte e perhapur gjithandej (nuk eshte perfshire ne kalendarin e imunizimit tek femijet). Jepet ne 12-23 muaj te femijes dhe doza e dyte 6 muaj pas dozes se pare. Mund te jepet si vaksine me virus te gjalle te dobesuar (e atenuar) ose me virus te vdekur (inaktivuar). Efektet anesore jane kokedhimbje, lodhje, temperature ose humbje e apetitit.
- Vaksina kunder meningokokut - paraqet vaksine te konjuguar ose polisaharide dhe mund te jepet ne 11-12 vjet dhe 16 vjet te mbushura te femijes. Edhe kjo vaksine nuk eshte perfshire ne te gjitha kalendaret e imunizimit. Si efekte anesore mund te paraqiten temperatura ose ose skuqja dhe dhimbja ne vendin ku aplikohet, ndersa ne raste me te rralla plogeshti, ethe, kokedhimbje, vjellje dhe diare etj.
- HPV - vaksina kunder Human Papilloma Virus, ose ndryshe virusi qe shkakton kancer ne qafen e mitres. U jepet vetem vajzave (ne shtete si Kanada, Zelanda e Re, SHBA, Australi, Korea Jugore, Irlande eshte aprovuar t'u jepet edhe meshkujve), diku ne moshen 11-12 vjece, maksimum deri ne 14 vjet, ne forme te nje ose dy dozave qe duhet te jepen 6-12 muaj pas njera tjetres. Paraqet vaksine proteinike. Efektet anesore - dhimbje ne nyje dhe muskuj, temperature, marramendje ose alivanosje, kokedhimbje dhe plogeshti. Studimet e fundit te bere ne Skoci kane treguar se me perhapjen e vaksinimit eshte ulur numri i femrave te semura me kancerin e mitres/qafes se mitres.
- BCG - paraqet vaksinen kunder bakterit te tuberkulozes qe jepet nga dita e pare e lindjes maksimum deri ne 2 muajt e pare. Paraqet vaksine te bakterit te gjalle te dobesuar qe ne shume shtete eshte hequr nga perdorimi per shkak se nuk mbron teresisht nga tuberkulozi (sidoqofte eshte vertetuar qe mbron nga format me te renda te semundjes). Te ne jepet akoma.
- Vaksina kunder gripit - kjo vaksine merret cdo vit ne sezonin e gripit qe fillon nga java e 40 e vitit deri ne javen e 20 te vitit te ardhshem (diku nga fillimi tetorit deri ne gjysmen e majit te vitit te ardhshem). Vaksina eshte e sigurt edhe te femijet edhe te grate shtatzena. Efektet anesore mund te jene temperature, dhimbje ne muskuj dhe ndjenje neverie/perzierje.
-Sado qe prinderit mund te kene frike, efektet anesore jane shume te rralle dhe jane me te lehte se vete semundjet qe shkaktohen nga keta viruse. Kontraindikim per vaksinim jane vetem llojet e kancerit, ne raste kur femija ka alergji ose semundje tjera kronike apo autoimune konsultohuni me mjekun para se te vaksinoni.
Faqja ku mund te gjeni me shume te dhena mbi kalendarin e imunizimit sipas CDC : Vaksinat e femijerise
Ja dhe ku mund te gjeni tek faqaj e CDC cfare permbajtje kane vaksinat: permbajtja e vaksines
Lista e shteteve dhe vaksinat qe duhet te merrni kur te shkoni ne ato shtete (mos harroni me pare te kontrolloni ne kartonin ose librezen e shendetesise nese disa prej atyre vaksinave vec me i keni marre gjate femijerise) : Lista e shteteve dhe vaksinave qe duhet te merren nese udhetoni atje
Ketu mund te gjeni shtetet dhe vaksinat ne kalendarin e imunizimit te femijeve
Shtetet e Evropes varesisht nga vaksinat qe i kane te detyrueshme dhe te sugjeruara : Lista
Te fillojme nga krijimi i vaksinave:
Gruaja e ambasadorit te Anglise ne Turqi me 1715 u infektua nga variola vera (lija e vertete) dhe mbeti e deformuar nga ai infeksion, por...gjate kohes qe ishte ne Turqi ajo u njoh me nje metode qe e benin plakat ne Turqi qe njihej si inokulim (kjo metode sipas deshmive qe jane zbuluar eshte praktikuar qysh me heret ne Kine dhe Sudan),qe nenkuptonte marrje e materialit nga nje person i semure (zakonisht nga fluskat e mbushura me qelb qe paraqiteshin ne lekure) dhe injektimin e atij materiali tek njeriu i shendoshe me shpresa se personi do pesonte nje infeksion te dobesuar dhe do ta kalonte semundjen me lehte duke fituar imunitet te perhershem. Keshtu ajo me 1718 vaksinoi djalin e saj dhe pati ide qe kete metode ta sjelle edhe ne Angli.
Me vone, disa hulumtues te ndryshem ne Angli, Gjermani dhe nje ne France duke patur njohuri se infeksioni me kete virus te ben imun nga semundjet e metejshme, arriten te vaksinojne e afermit e tyre me sukses, por vaksinimi fitoi fame dhe arriti te aplikohet ne mase t egjere pas dokumentimeve dhe hulumtimeve te Edward Jenner. Edward Jenner ishte nje mjek anglez qe injektoi djaloshin e kopshtarit te tij me 1796. Pasi djaloshi pati vetem temperature dhe ndjenje shqetesimi, nuk pati simptome tjera me te renda nga semundja. Me vone Jenner e injektoi djalin e dy here tjera me material infektues por djaloshi nuk pati as edhe nje simptom, gje qe vertetoi se kjo metode i mbron njerezit nga semundja e rende. Me vone te njejten gje Jenner provoi dhe ne 23 persona tjere dhe pati sukses. Dhe keshtu lindi vaksinimi (nga fjala latine vacca-lope sepse virusi ne fillim ishte i perhapur tek lopet nga dhe e moren semundjen njerezit madje dhe vaksinat e para shfrytezonin materialin e marre nga lopet).Vaksina kunder lijes se vertete u popullarizua aq shume sa qe u perdor nga ekspedicioni spanjol qe udhetoi neper dy Amerikat, Filipinet dhe Kine dhe u be i detyrueshem tek ushtaret e Napoleonit (nga suksesi i madh qe arriti Napoleoni edhe pse ne lufte me Angline i dha Jenner-it medalje dhe i liroi ushtaret e roberuar britanez me kerkese te Jenner-it). Rasti i fundit ne bote me variola vera ka qene me 1977 ne Somali, tek nje kuzhinier spitali qe nuk ishte i vaksinuar, qe me vone u be aktiv ne ngritjen e vetedijes per vaksinimin kunder poliomielitit. Me 1979 u shpall globalisht eradikimi i lijes se vertete.
Per historine e vaksinimit me tej mund te lexoni tek ky artikull
Cilat lloje te vaksinave ekzistojne:
-Vaksina kunder Hepatit B:
preferohet te merret ne 24 oret e para pas lindjes se femijes. Zakonisht jepen dhe dy doza tjera me ate qe, doza e rradhes jepet minimum pas nje muaji pas doze se pare dhe e treta minimum dy muaj pas dozes se dyte. Kush duhet te vaksinohet tjeter? Punonjesit e shendetesise, njerezit me shume partnere seksual qe mund te jene ne rrezik dhe femijet deri ne moshen 19 vjecare qe nuk jane vaksinuar ne lindje. Vaksina permban nje nga antigjenet e virusit (HBsAg). Nuk jane te njohura efekte anesore ndaj vaksines pos atyre qe kane alergji ndaj tharmit (ku krijohet vaksina) ose kane pesuar reaksion alergjik ndaj ndonje doze te meparshme me kete vaksine.
- DTP - vaksina kunder difteria, tetanus dhe pertusis. Vaksina perbehet nga toksinet qe lirojne bakteret qe shkaktojne difteria dhe tetanus dhe nga qelizat e vdekura te baktereve qe shkaktojne pertusis. Jepet ne forme te tri dozave, zakonisht ne muajin e 2,4 dhe 6 e pastaj rivaksinimi behet pas nje viti pas vaksinimit (15-18 muaj), pastaj rivaksinimi i dyte maksimum deri ne moshen 5 vjecare dhe rivaksinimi i trete deri ne moshen 7 vjecare. Ne disa vende ne moshen 18 vjecare meret dhe vaksina kunder tetanusit si vaksine e vetme. Efektet anesore jane te rralle, por mund te paraqiten tek femijet ne forme te skuqjes ose enjtjes ne vendin ku eshte marre vaksina, ose ne forme te temperatures dhe etheve, efekte me te rralla jane nese femija qan pandaluar per me shume se 3 ore, ose konvulsione ne forme te dridhjeve ose gerceve muskulare.
- HiB - vaksina kunder Haemophilus influenza tip B, qe paraqet nje vaksine te konjugurar te perbere nga kapsula polisaharide (e perbere nga sheqernat) e bakterit e lidhur me percues proteinik. Vaksina jepet ne forme te tri dozave ne muajin e 2,4 dhe 6 dhe rivaksinimi behet ne periudhen prej 12-18 muajsh (mosha e femijes). Nuk ajne dokumentuar efekte anesore shume te veshtire pos rralle mund te kete skuqje dhe entje ne vendin e vaksinimit, ose temperature dhe ethe.
- IPV - vaksina kunder poliomielitit/paraliza e femijeve (ajo I dmth vaksina e Inaktivuar- virusi i vdekur qe jepet ne forme intramuskulare). Ende ekziston dhe vaksina orale - vaksina e virusit te gjalle te dobesuar, qe po behen perpjekje per ta hequr nga kalendari i imunizmit pasi eshte dokumentuar qe ne disa rajone ka shkaktuar semundje te polios, edhe pse me e lehte. Poliomieliti vec me eshte eliminuar nga pothuajse e gjithe bota, shtetet ku ende ekziston si semundje ku qarkullon virusi i eger jane Pakistani dhe Afganistani dhe Nigeria ku qarkullon virusi i vaksines orale. Vaksina jepet poashtu ne 2,4 dhe 6 muaj, pastaj rivaksinimi behet pas 1 viti, ne moshen 4-6 vjecare dhe pas mbarimit te shkolles fillore ne 14-15 vjet. Efektet anesore si me siper - skuqje, dhimbje ose enjtje ne vendin ku eshte aplikuar.
Shiko fotografinë 1694684
Ja dhe Elvis Presley duke u vaksinuar kunder polios.
- PCV - vakcina kunder pneumokokut. Si edhe HiB mund te jene vaksina polisaharide qe perdorin kapsulen e bakterit ose te konjuguara qe shoqerohen me proteinen percuese (proteinat zakonisht kane aktivitet me te larte qe mund te shkaktojne reaksion te antigjenit dhe te aktivizojne sistemin imunitar te personit). Jepet ne 2,4 dhe 6 muaj, e pastaj rivaksinimi behet ne 12-15 muaj. Efektet anesore mund te jene marramendje, kokedhimbje, humbje te apetitit, plogeshti, skuqje dhe enjtje ne vendin e aplikimit.
- Vaksina kunder virusit rota - paraqet vaksine me virus te gjalle te dobesuar qe jepet ne tri doza ne 2,4 dhe 6 muaj. Vaksine qe nuk ka gjate kohe qe jepet, por mbron femijen kunder formave me te renda te diarese qe shkaktohet nga ky virus. Efektet anesore te dokumentuara deri tani jane diare e lehte, vjellje, por ka disa studime qe tregojne paraqitjen e bllokimit te zorreve nje jave pas marrjes se dozes se kesaj vaksine. Sipas studimeve ndodh diku ne 20 000 - 100 000 raste.
Keto dy vaksinat e fundit nuk jane te perfshire te kalendaret e imunizimit ne te gjithe boten, ne disa vende jepen me deshire, ne disa vende nuk aplikohen aspak (jane vaksina te reja dhe nuk kane arritur te perfshihen gjithandej).
- MPR - morbili (fruthi), parotiti (shytat) dhe rubeola. Perpos tere teorive konspirative kete vit u publikua edhe nje studim i bere ne Danimarke me rreth 650 mije femije qe konfirmoi se vaksina kunder MPR nuk shkakton autizem. Paraqet vaksine te viruseve te gjalle te dobesuar nga te tri semundjet. Jepet nje doze ne 12-13 muaj te mbushur te femijes dhe rivaksinimi behet deri ne moshen 6 vjecare (vaksina nuk jepet me heret nga fakti se foshnja ende ka antitruptha qe i ka fituar nga nena, por ne periudha shperthimi ose epidemie vaksina mund te jepet edhe ne femije 6 muajsh). Efektet anesore mund te jene skuqje dhe enjtje ne vendin e aplikimit, skuqje qe perhapet lehte neper trup, temperature, dhimbje ne nyje ose ne raste me te ralla konvulsione te shkaktuara nga temperaturat e larta. Nuk jepet te grate shtatzena, te te semuret me HIV/AIDS dhe te njerezit me sistem te dobet imunitar (semundje kanceri ose qe jane ne kemoterapi).
- Varicella - vaksina kunder lijes se dhenve. Te shtetet tona zakonisht lija kalohet ne menyre natyrale pasi nuk ka pasoja te renda qe mund te lere tek femija (preferohet te kalohet ne moshe te femijerise sepse sa me vone ne jete te fitohet aq me te veshtira jane simptomet), por ka vende ku jepet dhe vaksine. Pasi femija te kaloje semundjen fiton imunitet te perjetshem. Paraqet vaksine me virus te gjalle te dobesuar dhe jepet ne 12-15 muaj dhe ne 4-6 vjec me efekte anesore te njejta si vaksina e MPR.
- Hepatit A - edhe kjo vaksine nuk eshte e perhapur gjithandej (nuk eshte perfshire ne kalendarin e imunizimit tek femijet). Jepet ne 12-23 muaj te femijes dhe doza e dyte 6 muaj pas dozes se pare. Mund te jepet si vaksine me virus te gjalle te dobesuar (e atenuar) ose me virus te vdekur (inaktivuar). Efektet anesore jane kokedhimbje, lodhje, temperature ose humbje e apetitit.
- Vaksina kunder meningokokut - paraqet vaksine te konjuguar ose polisaharide dhe mund te jepet ne 11-12 vjet dhe 16 vjet te mbushura te femijes. Edhe kjo vaksine nuk eshte perfshire ne te gjitha kalendaret e imunizimit. Si efekte anesore mund te paraqiten temperatura ose ose skuqja dhe dhimbja ne vendin ku aplikohet, ndersa ne raste me te rralla plogeshti, ethe, kokedhimbje, vjellje dhe diare etj.
- HPV - vaksina kunder Human Papilloma Virus, ose ndryshe virusi qe shkakton kancer ne qafen e mitres. U jepet vetem vajzave (ne shtete si Kanada, Zelanda e Re, SHBA, Australi, Korea Jugore, Irlande eshte aprovuar t'u jepet edhe meshkujve), diku ne moshen 11-12 vjece, maksimum deri ne 14 vjet, ne forme te nje ose dy dozave qe duhet te jepen 6-12 muaj pas njera tjetres. Paraqet vaksine proteinike. Efektet anesore - dhimbje ne nyje dhe muskuj, temperature, marramendje ose alivanosje, kokedhimbje dhe plogeshti. Studimet e fundit te bere ne Skoci kane treguar se me perhapjen e vaksinimit eshte ulur numri i femrave te semura me kancerin e mitres/qafes se mitres.
- BCG - paraqet vaksinen kunder bakterit te tuberkulozes qe jepet nga dita e pare e lindjes maksimum deri ne 2 muajt e pare. Paraqet vaksine te bakterit te gjalle te dobesuar qe ne shume shtete eshte hequr nga perdorimi per shkak se nuk mbron teresisht nga tuberkulozi (sidoqofte eshte vertetuar qe mbron nga format me te renda te semundjes). Te ne jepet akoma.
- Vaksina kunder gripit - kjo vaksine merret cdo vit ne sezonin e gripit qe fillon nga java e 40 e vitit deri ne javen e 20 te vitit te ardhshem (diku nga fillimi tetorit deri ne gjysmen e majit te vitit te ardhshem). Vaksina eshte e sigurt edhe te femijet edhe te grate shtatzena. Efektet anesore mund te jene temperature, dhimbje ne muskuj dhe ndjenje neverie/perzierje.
-Sado qe prinderit mund te kene frike, efektet anesore jane shume te rralle dhe jane me te lehte se vete semundjet qe shkaktohen nga keta viruse. Kontraindikim per vaksinim jane vetem llojet e kancerit, ne raste kur femija ka alergji ose semundje tjera kronike apo autoimune konsultohuni me mjekun para se te vaksinoni.
Faqja ku mund te gjeni me shume te dhena mbi kalendarin e imunizimit sipas CDC : Vaksinat e femijerise
Ja dhe ku mund te gjeni tek faqaj e CDC cfare permbajtje kane vaksinat: permbajtja e vaksines
Lista e shteteve dhe vaksinat qe duhet te merrni kur te shkoni ne ato shtete (mos harroni me pare te kontrolloni ne kartonin ose librezen e shendetesise nese disa prej atyre vaksinave vec me i keni marre gjate femijerise) : Lista e shteteve dhe vaksinave qe duhet te merren nese udhetoni atje
Ketu mund te gjeni shtetet dhe vaksinat ne kalendarin e imunizimit te femijeve
Shtetet e Evropes varesisht nga vaksinat qe i kane te detyrueshme dhe te sugjeruara : Lista
