orakulli
Anëtar i Respektuar
Gjuhet e indianeve te Amerikes.
Numri i sakte i gjuheve te indianeve te Amerikes asht i panjohur.Ne Ameriken veriore jane folur reth 200 gjuhe.Ne Ameriken qendrore jan te njohura 350 gjuhe.Ne Ameriken e Jugut sot fliten reth 450 gjuhe.Kur europiane arriten ne Amerike,reth nji milion e gjysem banore flisnin gjuhen e Indiane ne Ameriken e veriut.Sot ata jane reth 200 mije.Ne Ameriken qendrore ishin reth 5 milion banore.Sot ata jane reth 6 milione.Ne Ameriken e jugut ishin reth 15 milion banore.Sot ata jane 10 deri ne 12 milion.
Studimi i gjuheve indiane i ka dhene nji zhvillim te pozitiv teorive gjuhesore.Gjuha ka ndihmuar per vleresimin e kohes parahistorike si dhe menyren e te menduarit dhe te perceptimit te ketyre popujve.Shume prej ketyre gjuheve rezikojne te zhduken per nji kohe jo te larget.
Klasifikimi i gjuheve te Indianeve te Amerikes.
Klasifikimi i gjuheve te Indianeve te Amerikes eshte ndermjet me te kundershtuarave te historise se gjuhesise(kjo te kujton te njejtin debat Europian ne vazhdim per gjuhen Shqipe).Mendimi se emigrimi i ketyre popujve prej kontinetit aziatik ne periudha te ndryshme ben te forte hipotezen e nji origjine te perbashket te ketyre gjuheve.Popujt e pare aziatike qe kaluan ngushticen e Bering mund ti perkisnin familjve gjuhesore te ndryshme me njerezit qe levizen ne peridha te mevonshme.Kjo mund te shpjegoje diferencen e madhe midis gjuheve te veriut dhe jugut.
Ku qendron gabimi i metodave gjuhesore te sotme?
Metodat gjuhesore te sotme nisen gjithmone nga shkrimi.Ne mungese te tij ato bien ne konfuzion.Kjo ndodh per arsyen e mosekzistences te nje metodologjie te vleresimit te gjuhes se folur.Akoma sot asht e panjohur se si njerezit primitive krijonin njesite gjuhesore.Kjo sjell rremujen e madhe vleresuese dhe nivelin e ulet te shkences se gjuhesise ne raport me shkencat e tjera.Gjuhet e indianve te Amerikes vertetojne plotesisht ekzistence e nj paragjuhe te pare te njete ne te gjithe njerezit.Ate e vertetojne metoda e njejte me kodet-ideore,nji per nji ,me ane te cileve krijohen njesite gjuhesore.Njesite gjuhesore jane te ndryshme por metoda dhe kodet jane te njejte.Kjo vjen nga kenveshtrimi nga pika te ndryshme llogjike i nji fenomeni,levizje,ngjarje,objekti etj.
Numri i sakte i gjuheve te indianeve te Amerikes asht i panjohur.Ne Ameriken veriore jane folur reth 200 gjuhe.Ne Ameriken qendrore jan te njohura 350 gjuhe.Ne Ameriken e Jugut sot fliten reth 450 gjuhe.Kur europiane arriten ne Amerike,reth nji milion e gjysem banore flisnin gjuhen e Indiane ne Ameriken e veriut.Sot ata jane reth 200 mije.Ne Ameriken qendrore ishin reth 5 milion banore.Sot ata jane reth 6 milione.Ne Ameriken e jugut ishin reth 15 milion banore.Sot ata jane 10 deri ne 12 milion.
Studimi i gjuheve indiane i ka dhene nji zhvillim te pozitiv teorive gjuhesore.Gjuha ka ndihmuar per vleresimin e kohes parahistorike si dhe menyren e te menduarit dhe te perceptimit te ketyre popujve.Shume prej ketyre gjuheve rezikojne te zhduken per nji kohe jo te larget.
Klasifikimi i gjuheve te Indianeve te Amerikes.
Klasifikimi i gjuheve te Indianeve te Amerikes eshte ndermjet me te kundershtuarave te historise se gjuhesise(kjo te kujton te njejtin debat Europian ne vazhdim per gjuhen Shqipe).Mendimi se emigrimi i ketyre popujve prej kontinetit aziatik ne periudha te ndryshme ben te forte hipotezen e nji origjine te perbashket te ketyre gjuheve.Popujt e pare aziatike qe kaluan ngushticen e Bering mund ti perkisnin familjve gjuhesore te ndryshme me njerezit qe levizen ne peridha te mevonshme.Kjo mund te shpjegoje diferencen e madhe midis gjuheve te veriut dhe jugut.
Ku qendron gabimi i metodave gjuhesore te sotme?
Metodat gjuhesore te sotme nisen gjithmone nga shkrimi.Ne mungese te tij ato bien ne konfuzion.Kjo ndodh per arsyen e mosekzistences te nje metodologjie te vleresimit te gjuhes se folur.Akoma sot asht e panjohur se si njerezit primitive krijonin njesite gjuhesore.Kjo sjell rremujen e madhe vleresuese dhe nivelin e ulet te shkences se gjuhesise ne raport me shkencat e tjera.Gjuhet e indianve te Amerikes vertetojne plotesisht ekzistence e nj paragjuhe te pare te njete ne te gjithe njerezit.Ate e vertetojne metoda e njejte me kodet-ideore,nji per nji ,me ane te cileve krijohen njesite gjuhesore.Njesite gjuhesore jane te ndryshme por metoda dhe kodet jane te njejte.Kjo vjen nga kenveshtrimi nga pika te ndryshme llogjike i nji fenomeni,levizje,ngjarje,objekti etj.
Redaktimi i fundit: