Dashuri pa kufi,..(Ai plak, ajo e re (por edhe e anasjellta) ,..!
Tabutë e mëdha të dashurisë, të krijuara zakonisht nga paragjykimi i shoqërisë, nuk i ndalin më të moshuarit e sotëm të duan gratë-fëmijë. Nuk bëhet fjalë për gra që paguajnë zhigolo me orë apo të moshuar që kërkojnë kokrra viagre. Jemi duke folur ca pleq-të rinj që nuk duan t’i dorëzohen kohës që kalon dhe duan të ndihen ende të dashuruar pa ndjerë peshën e moshës.
Lilian Betenkur, dama e pasur e L’Oreal, e cila është në qendër të një affaire përgjimesh telefonike që mbërrin deri te presidenti Nikola Sarkozi, nuk ka nguruar të mbrojë gjatë një interviste për “Le Monde” Toy Story e saj, Fronsua Mari Barni, i akuzuar nga vajza e Betenkur se ka përfituar nga gruaja më e pasur e Francës një milard euro, ku përfshihen vepra arti apo dhe shuma të mëdha për sigurim jete.
E gjitha kjo për të treguar se është një zonjë që di të shijojë çmenduritë e saj deri në fund. “Jeta është më e bukur për të jetuar, kur nuk ke brejtje ndërgjegjeje. Më pëlqen të veproj, por më shumë më pëlqen fantazia”. Kjo është motoja e një 87-vjeçareje.
Të njëjtat “çmenduri” i gjejmë edhe te 84-vjeçarja Gajtana d’Alba, e cila është dashuruar me një 60-vjeçar, të cilin e gjejmë në detin e Ibizës me gruan që qëndron e hekurt në moshën dhe në liftingun e saj. Nëpërmjet një komunikate për shtyp dukesha iu ka bërë të ditur fëmijëve të saj se nuk do të martohet kurrë me të, por do ta mbajë pranë, pasi ai e bën të lumtur.
Mund të thuhet se në këto histori nuk ka asgjë të re. Kur burri apo gruaja sheh se po i zbehen energjitë e rinisë, iu drejtohen gjeneratave të reja për të gjetur motivin jetësor. Një gjë të tillë mund ta hasim edhe në letërsinë e lindjes në librin “Shtëpia e bukurosheve të fjetura”, ku pleqtë shkonin të takonin virgjëreshat e fjetura për të ndjerë forcën dhe dëshirën vetëm duke iu afruar atyre. Një gjë e tillë ka ndodhur dhe vazhdon të ndodh në çiftet ku diferenca e moshës është dukshme; në të shkuarën Arturo Toskanini dhe pjanistja e tij, Ada Coleoni Mainard (përkatësisht 66 dhe 36 vjeç) Pablo Pikaso dhe Xhëneviev Laport (përkatësisht 70 dhe 24 vjeç), Paola Borboni dhe djaloshi lodër Bruno Vilar (përkatësisht 72 dhe 30 vjeç), të cilin aktorja e dashuroi e më pas u martua me të. Sot kemi rastin e Zhan Pol Belmondosë me ish modelen e Playboi, Barbara Gandolfi, edhe pse përgjimet në Belgjikë kanë treguar se ajo e ka përdorur aktorin francez apo Alen Delon, që edhe sot vazhdon të jetë një burrë i bukur, që përpiqet të dalë me ndonjë bionde sa herë do të parakalojë në tapetet e ndonjë festivali.
Duken si imazhe të një bote që na vjen nga Lindja, ku shohim afganët pleq me gratë e tyre vogëlushe. Por duhet të jemi të ndërgjegjshëm që për hir të nostalgjisë së kohës së shkuar, kërkojmë të gjejmë energji të re te ndonjë sy i ri apo te ndonjë lëkurë e freskët.
Edhe pse në këto rastet e kronikës së shoqërisë perëndimore ka diçka më shumë një lloj hakmarrjeje, krenarie, dëshira për të arritur çdo gjë dhe duke mos iu bindur idesë se pasioni është shuar: është diçka që ka të bëjë me grykësinë bashkëkohore. Kështu dhëndri apo nusja fëmijë nuk është më një tabu, ashtu siç qe për shkrimtarin Francez Shatobrio, i cili dy shekuj më parë, teksa shkruante për dashurinë e pleqërinë do ta përfundonte kështu: “Rinia bën të shtrenjtë çdo gjë, ndërsa pleqëria bën të shëmtuar edhe lumturinë”.
Rrugët e reja që ka marrë dashuria romantike në çdo moshë, na bëjnë të mendojmë për Johan Volfgan Gëte, interpretuesin më të madh të modernizmit dhe të ndjenjës bashkohore, i cili, duke parë pak më larg sheh njeriun që merr në dorë dëshirat e tij për t’i çliruar nga rrethi i martesës tradicionale. Ai, shkrimtari dhe poeti i madh, nuk iu kushtua dashurisë vetëm në moshë të thyer, por e kultivoi atë në etapa të ndryshme, duke e kthyer “në një ekzistencë të gjatë, të plotë të qetë dhe plot dëshira. Kishte sekretin e madh që të shndërronte çdo gjë në nektar intelektual”, siç do të shkruante për të Pol Valeri. “Një njeri i urtë po, por edhe aq djall sa duhej për të qenë i plotë”.
Dhe në moshën 72-vjeçare ai u dashurua dhe nuk u kthye më mbrapa. Gjatë periudhës së verës që kalonte në Marienbad, shkrimtari u takua me 17-vjeçaren Ulrike von Levetzov, e cila e sillte vërdallë shkrimtarin edhe pse ishte e ngazëlluar nga suksesi i tij planetar, nuk e fshehte se tërhiqej prej tij. Këtë gjë do e tregonin edhe disa letra që në vitin 1899, pas vdekjes së Ulrikes, ato u dogjën nga kamarierja e tij, sipas dëshirës së shkrimtarit. Por Gëte nuk heq dorë që t’i kërkojë martesën dy vjet pas takimit, por familja e refuzon dhe, ai kthehet i dëshpëruar, nis të udhëtojë dhe të shkruajë “Elegjia në Marienbad” që mbetet një nga dëshmitë dashurore nga më të bukurat.
Por lidhur me këtë ngjarje kaq drithëruese për të, diheshin shumë pak gjëra, përveç disa datave historike dhe Elegjisë. Në vitin 2008 shkrimtari gjerman Martin Valser shkroi për atë boshllëk dashuror të Gëtes, i cili në pjesën “Një burrë që dashuron” tregon për dhimbjen dhe frikën e të moshuarit Volfgangut, teksa shikon në pasqyrë trupin e plakur, që nuk do heqë dorë nga dëshirat e tij sentimentale, duke sjellë ndërmend “atë numër monstruoz, 74 minus 19 baraz 55.
Para Vlaser, Tomas Man në një nga poezitë e tij kishte shkruar se si dashuria e pafre për një vajzë të re mund t’i jepte jetë. Një gjë e tillë i ndodh Rozalisë, një vejusheje plot dritë dhe e dashururar me natyrën, teksa takon të riun Ken, i ardhur nga një botë e re :Amerika. Rozalia i rrëfen vajzës së saj Anës se donte t’i besonte mrekullisë së shpirtit dhe të ndjenjave, për këtë “pranverë të dhimbshme” të shpirtit të saj.
Por nëse çdo moshë ka mundësi të ketë pasionin e saj, nuk rrezikojmë të rrethohemi nga të moshuar të guximshëm dhe të lumtur, shumë individualistë të bindur për të konsumuar periudhën e fundit të jetës si egoist të vetëkënaqur?
“Rreziku i të vjetërve është i pranishëm në këtë epokë. Pleqëria është periudhë e vështirë dhe e tmerrshme, ku zbulohet dhe sekreti i moshës”, thotë filozofi Manlio Sgalambro. Dhe në fakt Gëtja, që dinte diçka për këtë, tek “Fausti” vë në gojën e Mefistofelit fjalinë: “Djalli është plak, mendojeni: duke u plakur do ta kuptoni”.
Mapo
B:botime shqiptare,.(F_B,|)
e na qerrohen te dy syte jo vetem njeri... 
