! - !
Once upon a time...
Edhe pse është fenomeni politik më i rëndësishëm i tranzicionit, për të cilin flasim pa fund, në fakt, nuk ekziston një përkufizim i qartë i berishizmit si fenomen i sferës sonë politike. Disa e identifikojnë me kultin e liderit autoritarizmin dhe mungesën e demokracisë, të tjerë me gjuhën e urrejtjes dhe dhunën ndaj kundërshtarit, ndërsa një pjesë e shikojnë si riciklim të enverizmit.
Të gjitha përkufizimet e mësipërme pasqyrojnë aspekte të rëndësishme të berishizmit, por nuk kapin thelbin e tij si fenomen politik. Mungesa e demokracisë, gjuha e urrejtjes apo autoritarizmi janë pasoja të logjikës politike berishiste. Ndaj, për të kuptuar dhe përkufizuar drejt berishizmin duhet të identifikojmë logjikën politike bazë të këtij fenomeni që prodhon më pas të gjitha ato karakteristika, që ne i identifikojmë me të që nga autoritarizmi deri te dhuna. Logjika politike e berishizmit bazohet te dy mekanizma thelbësore. Së pari, transformimi i kundërshtarit politik në armik.
Berishizmi nuk njeh kundërshtarë që kanë të drejtën të mendojnë ndryshe, por armiq që duhen shpartalluar sepse janë thellësisht të korruptuar dhe të kapur nga forca të errëta. Së dyti, përkufizimi i armikut më shumë se në raport me ndonjë parim specifik politik apo ideologjik bëhet në raport me marrëdhënien e tij me Berishën. Nëse është me Berishën, është mik; nëse është kundër tij, është armik. Pra, në logjikën berishiste, Berisha është burimi i normës politike që ndan të mirën nga e keqja.
Dallimi mes kundërshtarit dhe armikut politik është thelbësor këtu. Prodhimi i armikut është karakteristika thelbësore e politikës (nëse i besojmë teorikut gjerman Carl Schmitt, që jo rastësisht ishte simpatizant i ideologjisë naziste). Pra, politika në vetvete nënkupton krijimin e identiteteve politike kolektive në raport me një armik të caktuar. Antagonizmi mes “ne” (demokratë apo berishistë) dhe “ata” (socialistëve apo ramistë) përbën esencën e politikës.
Ama, ndryshe nga sa mendonte Schmitt, dhe siç kanë argumentuar teoricienë të majtë që janë bazuar mbi veprën e tij teorike, armiku duhet dhe mund të transformohet në kundërshtar. Ky në fakt është thelbi i politikës demokratike dhe dallimi i saj me politikën autoritare apo totalitare, qoftë komuniste apo fashiste. Në politikën autoritare apo totalitare nuk ka kundërshtarë, por vetëm armiq politikë.
Ai që nuk mendon si lideri apo partia, është tradhtar, i korruptuar ose idiot. Për pasojë, kundërshtari politik e ka vendin ose në varr, ose në burg, ose në çmendinë. Nuk është rastësi që në regjimet komuniste të Evropës Lindore jo vetëm burgjet, por edhe çmendinat mbusheshin me armiqtë e regjimit. Për pasojë, në regjimet autoritare apo totalitare mobilizimi politik i ngjante shumë mobilizimit luftarak.
Si Musolini, edhe Hitleri i organizonin militantët politikë në grupe paramilitare që marshonin njësoj si ushtarakët. Po kështu, në regjimin tonë komunist në paradën e festës së 1 Majit, marshonin jo vetëm ushtarakët, por edhe punëtorët, kooperativistët dhe studentët. Çdo sektor i shoqërisë organizohej si një repart ushtarak që do luftonte armikun e jashtëm dhe të brendshëm. Midis armikut politik (borgjezi, kulaku dhe ish-bejlerët) dhe atij ushtarak (Traktati i Varshavës) nuk kish ndonjë ndryshim të madh. Në logjikën totalitare, politika dhe lufta janë pothuajse identike, ato synojnë shpartallimin e armikut.
Në politikën demokratike, nga ana tjetër, ai që nuk mendon si unë nuk është armik, por kundërshtar. Koncepti i kundërshtarit i njeh palës, me të cilën unë përballem, të drejtën për të ekzistuar politikisht, pa e degraduar në kategoritë e armikut që duhet eliminuar me çdo kusht. Kundërshtari politik është dikush që është në të drejtën e vet të mos mendojë si unë dhe të ekzistojë në skenën politike. Armiku jo.
Në fakt, transformimi i armikut në kundërshtar është një nga arritjet e mëdha të liberalizmit që pranon se shoqëria është plurale dhe se i njëjti fenomen mund të shikohet, perceptohet dhe kuptohet në mënyrë legjitime nga pikëpamje të ndryshme. Kështu, politika transformohet në vazhdimin e luftës me mjete të tjera (sipas shprehjes së famshme të Foucault). Pra, konflikti dhe përballja sociale është e paevitueshme, por ajo nuk bëhet në mënyrë luftarake dhe të dhunshme.
Kthimi i kësaj logjike me kokë poshtë është esenca e Berishizmit që politikën e koncepton si luftë. Që nga viti 1991 e deri sot Berisha ka transformuar kundërshtarët e tij politikë brenda dhe jashtë PDsë në armiq që duheshin fshirë nga skena politike. Kjo ka stimuluar vazhdimisht dhunën në përballjen e berishizmit me “armiqtë” që nuk kritikohen, por denoncohen dhe demaskohen si qelbësira që duhen nxjerrë me forcë (ligjore dhe antiligjore) nga skena politike. Protesta e 8 janarit ishte thjesht shembulli më i fundit i këtij fenomeni.
Blendi Kajsiu
Panorama.al
Të gjitha përkufizimet e mësipërme pasqyrojnë aspekte të rëndësishme të berishizmit, por nuk kapin thelbin e tij si fenomen politik. Mungesa e demokracisë, gjuha e urrejtjes apo autoritarizmi janë pasoja të logjikës politike berishiste. Ndaj, për të kuptuar dhe përkufizuar drejt berishizmin duhet të identifikojmë logjikën politike bazë të këtij fenomeni që prodhon më pas të gjitha ato karakteristika, që ne i identifikojmë me të që nga autoritarizmi deri te dhuna. Logjika politike e berishizmit bazohet te dy mekanizma thelbësore. Së pari, transformimi i kundërshtarit politik në armik.
Berishizmi nuk njeh kundërshtarë që kanë të drejtën të mendojnë ndryshe, por armiq që duhen shpartalluar sepse janë thellësisht të korruptuar dhe të kapur nga forca të errëta. Së dyti, përkufizimi i armikut më shumë se në raport me ndonjë parim specifik politik apo ideologjik bëhet në raport me marrëdhënien e tij me Berishën. Nëse është me Berishën, është mik; nëse është kundër tij, është armik. Pra, në logjikën berishiste, Berisha është burimi i normës politike që ndan të mirën nga e keqja.
Dallimi mes kundërshtarit dhe armikut politik është thelbësor këtu. Prodhimi i armikut është karakteristika thelbësore e politikës (nëse i besojmë teorikut gjerman Carl Schmitt, që jo rastësisht ishte simpatizant i ideologjisë naziste). Pra, politika në vetvete nënkupton krijimin e identiteteve politike kolektive në raport me një armik të caktuar. Antagonizmi mes “ne” (demokratë apo berishistë) dhe “ata” (socialistëve apo ramistë) përbën esencën e politikës.
Ama, ndryshe nga sa mendonte Schmitt, dhe siç kanë argumentuar teoricienë të majtë që janë bazuar mbi veprën e tij teorike, armiku duhet dhe mund të transformohet në kundërshtar. Ky në fakt është thelbi i politikës demokratike dhe dallimi i saj me politikën autoritare apo totalitare, qoftë komuniste apo fashiste. Në politikën autoritare apo totalitare nuk ka kundërshtarë, por vetëm armiq politikë.
Ai që nuk mendon si lideri apo partia, është tradhtar, i korruptuar ose idiot. Për pasojë, kundërshtari politik e ka vendin ose në varr, ose në burg, ose në çmendinë. Nuk është rastësi që në regjimet komuniste të Evropës Lindore jo vetëm burgjet, por edhe çmendinat mbusheshin me armiqtë e regjimit. Për pasojë, në regjimet autoritare apo totalitare mobilizimi politik i ngjante shumë mobilizimit luftarak.
Si Musolini, edhe Hitleri i organizonin militantët politikë në grupe paramilitare që marshonin njësoj si ushtarakët. Po kështu, në regjimin tonë komunist në paradën e festës së 1 Majit, marshonin jo vetëm ushtarakët, por edhe punëtorët, kooperativistët dhe studentët. Çdo sektor i shoqërisë organizohej si një repart ushtarak që do luftonte armikun e jashtëm dhe të brendshëm. Midis armikut politik (borgjezi, kulaku dhe ish-bejlerët) dhe atij ushtarak (Traktati i Varshavës) nuk kish ndonjë ndryshim të madh. Në logjikën totalitare, politika dhe lufta janë pothuajse identike, ato synojnë shpartallimin e armikut.
Në politikën demokratike, nga ana tjetër, ai që nuk mendon si unë nuk është armik, por kundërshtar. Koncepti i kundërshtarit i njeh palës, me të cilën unë përballem, të drejtën për të ekzistuar politikisht, pa e degraduar në kategoritë e armikut që duhet eliminuar me çdo kusht. Kundërshtari politik është dikush që është në të drejtën e vet të mos mendojë si unë dhe të ekzistojë në skenën politike. Armiku jo.
Në fakt, transformimi i armikut në kundërshtar është një nga arritjet e mëdha të liberalizmit që pranon se shoqëria është plurale dhe se i njëjti fenomen mund të shikohet, perceptohet dhe kuptohet në mënyrë legjitime nga pikëpamje të ndryshme. Kështu, politika transformohet në vazhdimin e luftës me mjete të tjera (sipas shprehjes së famshme të Foucault). Pra, konflikti dhe përballja sociale është e paevitueshme, por ajo nuk bëhet në mënyrë luftarake dhe të dhunshme.
Kthimi i kësaj logjike me kokë poshtë është esenca e Berishizmit që politikën e koncepton si luftë. Që nga viti 1991 e deri sot Berisha ka transformuar kundërshtarët e tij politikë brenda dhe jashtë PDsë në armiq që duheshin fshirë nga skena politike. Kjo ka stimuluar vazhdimisht dhunën në përballjen e berishizmit me “armiqtë” që nuk kritikohen, por denoncohen dhe demaskohen si qelbësira që duhen nxjerrë me forcë (ligjore dhe antiligjore) nga skena politike. Protesta e 8 janarit ishte thjesht shembulli më i fundit i këtij fenomeni.
Blendi Kajsiu
Panorama.al
