Ashpersi

Me pelqen me fort rropama, bubullima dhe poshterimi i kohes se keqe, sesa kjo prehje prej macoku te kujdesshem e imtar. Tek njerezit urrej mbi te gjithe ata qe ecin lehte, gjysmeqeniet dyshimtare e imtare si rete.
Dhe “kush nuk di te bekoje, duhet te mesoje te mallkoje!” kjo doktrine e qarte me ka rene nga qielli i kthjellet. Si yll me ndrin edhe ne netet me te erreta.
Une bekoj, them “PO”, sepse ti me rrethon, ti e delire, e ndritshme, gremine drite! Ne te gjithe qiejt do ta coj “PO”-ne time qe bekon. Ky eshte bekimi im: qofsh siper cdo gjeje si qielli, si çatia e tij sferike, si kupola e kalter, si siguria e vet e perjetshme. Eshte i lumtur ai qe bekon ne menyre te tille.
Une bekoj dhe nuk blasfemoj kur predikoj se: mbi te gjitha gjerat mbreteron qielli i fatit, qielli i pafajesise, qielli i paparashikuar, qielli i trillit. O qiell siper meje, ti i turpshmi, I zjarrti! Oh, gezimi im, perpara sesa dielli te zbardhe! Dita erdhi, te ndahemi pra!?.

Nese ndonjehere zemerimi im theu varret, gerreu gurin e sinoreve dhe flakeriu tabelat e thyera ne humbetira; nese ndonjehere tallja ime u perplas mbi fjalet boshe dhe te mykura; nese kam ardhur si nje fshese per merimangat dhe si nje ere pastrimtare per kuterbimin e qelbur te kthinave te plasura te varreve; nese jam ulur ndonjehere ku dergjen te varrosur perendite e lashta, duke dashuruar dhe bekuar boten prane shtatoreve te akuzuesve te vjeter te saj, kjo eshte;
“ sepse une dua edhe kishat, edhe varrezat e perendive, kur qielli ndrin i kthjellet permes fytyrave te tyre te rrenuara; me deshire ulem si bari dhe lulekuqja e purpurt prane germadhave te kishave- Oh, si nuk do ta deshiroja perjetesine, me te miren unaze martesore, unazen e kthimit? Akoma nuk e kam gjetur femren me te cilen do te desha te kisha femije, nese nuk eshte kjo grua qe dashuroj; sepse une te dua, perjetesi!

Ne jam Odeon dhe perplot me kete shpirt Odeonik, qe bredh ne qafen e larte te malit ne mes dy deteve, ne mes te shkuares dhe se ardhmes, si reja e renduar, armik i fushave plot zagushi dhe i gjithckaje te lodhur, qe nuk mund te vdese e as te rroje; i gatshem per shkrepetimen qe ndizet ne erresire; i gatshem per rrezen shpetimtare te drites; i mbushur plot me vetetima, qe pershendesin dhe u buzeqeshin shkelqimit te shkrepetimave Odonike; por eshte i lumtur ai qe eshte i ngarkuar keshtu. Duhet te qendroje gjate pezull mbi male si nje shtrengate gjemimtare.

E dua thellesine, amshimin e thelle te shpirtit tim!

Ne fryn ndonjehere tek une flladi i frymes krijimtare te domosdoshmerise Odeonike, qe e shtyn edhe rastin te vallezoje vallen e yjeve:
Ne qesh ndonjehere me qeshjen e shkreptimes krijimtare, pas se ciles vjen me zemerim, por me perulje bubullima e gjate e vepres, nese ndonjehere buze tryezes pijanike ne klubin tim te preferuar (Le Petit) kam luajtur bizhos me perendite, sa toka eshte thyer dhe lumejte moren flake. Nese ndonjehere kam pire te plote nga ajo kupe ne te cilen jane perzier aq mire te gjitha shijet e kesaj bote, Nese e dua detin dhe gjithcka qe eshte si deti, e akoma me teper atehere kur me kundershton me zemerim, Ne ka ne mua nga ai gezim ne kerkim, qe i kthen velat nga ajo ane qe eshte ende e pazbuluar, nese virtyti im eshte loder e virtyteve, dhe nese shpeshhere jam futur me te dyja kembet ne ngallezimin e praruar dhe te margaritare, nese ndonjehere i kam hapur qiejt e qete mbi vete dhe me krahet e mi kam fluturuar ne qiejt e mi, nese duke luajtur kam fluturuar neper largesite e thella te drites dhe nese lirise sime i ka ardhur urtia e zogut: E pra kjo sepse une jam nje Odeon.

Lerme! Lerme! Jam teper i delire per ty! Mos me prek! Bota ime s`do jete as edhe nje here e perkryer? Lekura ime eshte teper e dlire, qe te preket nga duart e tua! Lerme mua, dite e erret, e marre e plot zagushi! Nuk eshte mesnata me e kthjellet?
O dite, ti kalamendesh prane meje? Ti kalamendesh prane lumturise sime? Mos jam per ty i pasur, i vetmuar, burim begatie dhe thesar?
O bote, me do? Jam une tokesori per ty? Jam une shpirterori dhe hyjnori? Dite dhe bote ju jeni te paarritshem, keni duar me te shkathta,. Kapni lumturi dhe fatkeqsi te medha, kapni ndonje zot cfaredo, por nuk me kapni mua, fatkeqsia dhe lumturia ime jane te thella, dite e cuditshme, megjithese nuk jam zot nuk jam nje sketerre e zotit. Tani bota ime u be e perkryer, mesnata eshte dhe mesdite, dhimbja dhe gezim, mallkimi dhe bekim, nata dhe diell.

Cdo gezim kerkon perjetsine e te gjitha gjerave, kerkon mjaltin, tharmin, mesnaten e duhur, varrin, ngushellimin e loteve derdhur mbi te, perendimet e arta. Kush nuk e do me gezimin?! Ai eshte me i etur, me i çilter, me lakmimtar, bren vetveten. Ne te lufton vullneti i unazes. Ai do dashurine e urryer. Dhe sa me i fuqishem e i begate jam, aq me fort marr hov per larg, dhe lutem, sepse do marr dike: e falenderoj qe do me jepet, dhe e falenderoj qe do me u urreje. Eshte i begate gezimi im qe ka etje per dhimbjen, sketerren, urrejtjen, per turpin, per gjymtimin, per boten, sepse ju e dini kjo eshte bota.

Odeoni, ve re,
Se c`flet mesnata qe ngado u ndeh?
Po flija krejt i qete,
Nga endrrat shpejt u zgjova dhe u ngrita.
E thelle bote e shkrete,
Mjaft me e thelle nga c`e pandeh dita,
E thelle dhimbja—thike,
Gezimi—me i thelle nga hidherimi,
Dhe dhimbja thote: ik, mor, ik!
Por cdo gezim kerkon perjetsine,
Kerkon dhe ngulmon perjetsine!”

Ne cdo kohe te urtet kane dhene te njejtin gjykim mbi jeten: ajo nuk vlen asgje.... Gjithmone dhe ngado eshte degjuar te dale nga goja e tyre e njejta fjale-nje fjale e mbushur me dyshim, me melankoli, me lodhje nga jeta, e mbushur plot me rezistence ndaj jetes. Edhe vete Nietzsche, duke vdekur, tha: " Te jetosh-do te thote te jesh per nje kohe te gjate i semure. E pra une jetoj jeten time prane lirise qe lartesia me fali, prane librit dhe apostullit si nje dishepull i pa-epur drejt qellmit tim, egzistences sime. Te ruash kthjelltesine tende perballe nje ceshtje te erret, te perligjshme jashte cdo mase, sigurisht nuk eshte zotesi e vogel, por me teper, cfare do te ishte me e domosdoshme ketu se vete kthjelltesia? asnje nuk ja del mbane nese paturpesia nuk ka pjesen e saj ketu. nje teprice force Odeon nuk ben asgje tjeter pervecse provon forcen. Hej Odeon para se gjithash lufta me shpirtin, ndienjen, eshte perkujdesi me i madh i shpirtrave teper te thelle, pasi tek vete plaga gjendet dhe forca per tu sheruar, ehh kjo eshte motoja ime tashme. Por nje tjeter mjet sherimi i parapelqyer prej meje eshte: kapja ne befasi e mohuesve te mi-me syrin tim te keq e shikoj, me kete vesh te keq e degjoj.... e pra ruhu prej meje kundershtari im se skifteret jetojne lart ne lartesi dhe te vrojtoj.

Tashme shkoi turbullimi i lekundur i pranveres sime! Shkuan dhe floket e bores te ligesise sime te qershorit! Une u shnderrova i teri ne dimer e pasdite dimri--nje dimer mbi lartesite me burime te ftohta e qetesi te bekuar. Oh, ejani qe me shume te bekohet qetesia! Sepse kjo eshte lartesia jone dhe atdheu yne: Ketu ne banojme ne nje vend mjaft te larte e te thepisur per te gjithe te ndyret e per etjen e tyre. Hidhni syte tuaj te paster mbi burimin e gezimit tim, o miq! Si mund te turbullohet ai prej kesaj? Ai do tju buzeqeshe me pastertine e tij.
Mbi pemen me emrin e ardhmja ne ndertojme cerdhen tone: shqiponjat do sjellin ushqimin me te cilin mund te ushqehen vetem ne vetmimtaret! Sepse po te hanin te ndyret nga ai ushqim do tu dukej sikur gelltisnin zjarr e do u digjej gryka.
Ne te vertete, Odeoni eshte nje furtune per te gjitha ultesirat. Dhe armiqve e tij, dhe te gjithe atyre qe peshtyjne e vjellin ai u jep nje keshille: Kujdes, se mos peshtyni kunder eres!...

Ne shkrimin tim te mesiperm une shpreha se jam perseri atje lart i vetem si gjithmone. Ndjehem vertete i lire nga genjeshtrat e ndienjes sepse e dija qe mbaresia ime fillon vetem ne castin kur une jam me luginen e thelle prane grurit te zverdhulluar prej nga lindin pasionet e befta te nje mendimtari, ato te thellat, intimet? nga kjo pike gufon shpirti im i harese. Une i rekomandoj dikujt qe desha ti mesoj realitetin e sotem kete: Rruga me e shkurter nuk eshte ajo me e drejta e mundeshme, por ajo ne te cilen ererat e favorshme fryejne velen tone -keshtu thone rregullat e lundertareve. Te mos ndjekesh kete rregull do te thote te jesh kokeforte. Ketu fortesia e karakterit eshte turbelluar nga budallalleku. eshte e dhimbshme qe disa fjale, pa te cilat ne moralistet nuk mund te bejme absolutisht, mbajme ne vetvete nje ashpersi tipike te cilen ky njeri te cilit une i trasmetoj dijen time i duket hipokrizi. E pra une sot heq dore nga ky njeri qe sdo te mesoje po te ndrydhet ne guasken e tij mbi te cilen koha do te sjelle harresen.
Pa kerkuar as me te voglin iluzion mbi kthimin tim te mundshem drejt ultesirave te njeriut qe kerkoja, une sot po nisem drejt madheshtise sime duke shkelur gjithcka dhe cdo gje per te arritur atje ku shpirti me therret. Pra ne egon time qe me con drejt madheshtise sime.

Une jam luftarak sipas menyres sime. Te sulmoj eshte nje nga instiktet e mia. Praktika ime e luftes mund te kuptohet me kater pohime.
Se dyti: une sulmoj vetem gjerat kunder te cilave nuk mundem te gjej asnje aleat gjera kunder te cilave gjendem i vetem dhe rrezikoj vetem veten... Kurre nuk kam bere publikisht ndonje hap qe te mos me rrezikonte: ky eshte kriteri im i te vepruarit drejt.
Se treti: une nuk sulmoj kurre persona: personi me sherben vetem si nje lente e fuqishme zmadhimi me te cilen mund te bej te dukshme nje fatkeqsi te pergjithshme por qe eshte e pa-dukshme dhe qe kuptohet me veshtiresi. Keshtu une sulmova ndienjen apo me sakte suksesin ne te ose kulturen e saj.
Se fundi: une sulmoj vetem gjerat tek te cilat eshte perjashtuar dallimi mes njerzve, tek te cilat nuk ka mendime te pa-njohura mbi pervojat e trishtuara, tek mua sulmi eshte nje prove dashamiresie dhe ne disa raste mirenjohje. Nese i kam shpallur lufte ndienjes kjo me lejohet sepse nuk kam pasur as deme as pengesa, vetem une qendroj mjaft larg nga te ngarkuarit me faj te individeve per nje gje qe eshte fataliteti i mijevjecareve.
Ne te ardhmen do tju tregoj nje pjese te natyres sime lexuesit e mi, qe me krijon veshtiresi jo te vogla ne marredheniet e mia me njerezit.

Ne nje verande te ngritur ketu ne plazhin e bunec-it nga i cila shikohet poshte deti dhe ne thellesi degjohet feshferima e valeve, u kompozua kjo kenge e vetmuar, me e vetmuara qe eshte krijuar ndonjehere, "Kenga e nates". ne kte kohe me sillet verdalle kjo melodi aq melankolike sa s`thuhet, refrenin e se ciles e rigjeta me fjalet: "i vdekur nga pavdekesia".... Gjate dimrit i kthyer ne vendin e shejte qe mua me jep ngazellim ne te cilin me kishte shkrepetire vetetima e pare e mendimit te Odeonit, gjeta Odeonin e dyte, nje dite mjaftoi. Ne asnje rast, as per te parin, as per te tretin, as per te fundit Odeon, nuk m`u desh nje numer me i madh ditesh.

Me heshten tende te flakeruar
Akullin e shpirtit tim ti copeton,
Tani nder dete duke gjemuar
Drejt shpreses me te larte ai shpejton.
Me i qarte e me i shendetshem gjithmone,
Nga nje detyrim dashurie i cliruar
Ai mrekullite e tua kremton
O vajze e mrekulluar!

Odeoni nuk ka turp te ndjeke rrugen qe te con te nje virtyt edhe kur e dallon qarte se shkaqet qe e shtyjne nuk jane gje tjeter vecse egoizem-ose perfitim, mireqenie personale, frike, kujdesje per shendetin, emrin apo famen. Keto shkaqe i quaj jo-egoiste dhe fisnike. Mire, por nese ata na stimulojne drejt nje virtyti, per shembull te sakrifica, te besnikeria ndaj detyres, ndaj rregullit, ndaj ekonomise, ndaj mases, ndaj ekulibrit, atehere duhen ndjekur, cilido qofte emri me te cilin thirren! Kjo ngaqe te ben te thithesh ajrin e paster dhe mireqenies se shpirtit qe sjell. Pra Odeon si nje nxenes i vete virtytit e pelqen kete ajer diellor dhe veror te shpirtit qe mund te beje me vone punen e vet dhe te jape me teper pjekuri dhe embelsi.

Vullneti im.

Gjeja qe nuk hedh lehte poshte dhe pikerisht ajo e pathyeshmja eshte krenaria ime-sigurisht forca e saj rritet edhe fale plageve qe marr dhe mund te perfundoje duke u bere gjigande. Dikush thote "une e dalloj nga efekti qe shkaktoi mbi mua: ky Odeon i demshem". Por prit pak, dhe ndoshta nje dite do te tregoje se pikerisht ky Odeon te ka bere nje sherbim te madh, duke nxjerre ne shesh semundjen e fshehur te zemres tende dhe duke e bere ate te dukshme. Ndryshimi i opinioneve nuk ndryshon karakterin e saj (ose e ndryshon mjaft pak), por ai ndryshim ndricon disa ane te kostelacionit te personalitetit te tij, te cilat deri tani, ne nje kostelacion tjeter opinionesh, kishin mbetur te erreta e te panjohura.

Behuni te forte

"Perse kaq i forte?" i tha njehere diamantit qymyri i guzhines. "A nuk jemi ne te aferm?"
Perse kaq te bute? O vellezerit e mi, keshtu po ju pyes: a nuk jeni ju vellezerit e mi?
Perse kaq te bute, kaq te dobet dhe te perkulshem? Perse kaq shume mohim, kaq shume vetemohim ne zemren tende? Kaq pak fat ne veshtrimin tend?
Dhe nese nuk do te jesh e paperkulshme, si mund te fitosh nje dite mbi mua?
Dhe nese fortesia jote nuk do te shkelqeje, te prese e te ndaje, si mund te jesh nje dite me mua?
Sepse te gjithe Odeon-et jane te forte. Dhe lumturi t`ju duket kur dora jote le shenje mbi mbi mua, si mbi dylle, lumturi kur mbi vullnetin e mijevjecareve shkruan si mbi bronz e me i forte se bronzi, me fisnik se bronzi. Vetem me i forti eshte me fisniku.
Kete tabele te re, o e embla ime, po vendos mbi ty: Behu e forte!
Kete ne Odeonet rekomandojme per kedo e per veten e tyre.

Diten qe une braktisa romantizmin thelle ne zemren e nje pylli qe me fali paqe dhe meditim.

Keshtu pra ec perpara ne udhen e diturise, me besim te plote dhe me hap te forte! Cilido qofsh Odeon, sherbe si nje burim eksperience! Flaki tutje pakenaqesite e qenies sate, ndiej vetem unin tend: Epoka ne te cilen ti e ndien veten te braktisur dhe te pervuajtur te blaton lavdi, dhe kjo eshte lumturi. Ndiq perseri rrugen drejt malit, ate rrugen plot mundime permes shkretetires se te kaluares: atehere do te kuptosh me mire se nga nuk duhet te shkosh Odeonl. Ece me te gjitha forcat, syno perpara. Varet nga ty qe te gjitha ato qe ke perjetuar, kerkimet e tua, udhet e shtrembra qe ke rrahur, gabimet, zhgenjimet, pasionet, dashurine tende dhe shpresen ti shkrish deri ne piken e mbrame per qellimin tend. E nese po, ti ende nuk e di se s'ka mjalte me te embel se mjalti i diturise dhe se rete e varura te hidherimit duhet te sherbejne per shnderrim, i cili do te jape qumeshtin e kenaqesise tende. Ti Odeon kerkon ate shkelqim djellor qe s'pushon te jape edhe nje gezim shpirteror, edhe pleqerine, edhe diturine ti i takon ne te njejtin kulm te jetes. Kete e ka deshire vete natyra. Atehere ka ardhur koha kur eshte afruar mjegulla e vdekjes dhe s'ka mjet qe ta ndale. Takimi me driten eshte hapi yt i fundit. Gezimi i diturise eshte klithma jote e fundit Odeon.

Idiote eshte lumturia ime, budallalleqe flet e do te flase; akoma teper e re dhe e papjekur eshte: te gjithe te vuajturit duhet te me mjekojne!
Ah, sikur te zbrisja tek miqte, qofte dhe tek armiqte! Nikola serish mund te flase, te dhuroje e te beje per te dashurit e tij ç`ka me te dashur ne bote!
Dashuria ime e papermbajtur vershon me lumenj, zbret perendim lindje. Nga heshtje malesh, nga stuhi dhimbjesh poshte ne lugina zhurmoi shpirti im.
Gjate, teper gjate e vuajta nostalgjine, larg veshtrova. Gjate, teper gjate iu nenshtrova vetmise: e keshtu, heshtjen çmesova. E tani jam bere veç gjuhe, shperthim ujevare: poshte, teposhte luginash do te rrezoj fjalen time.
Lumi i dashurise time le te perfshije vende te paarritshme! A eshte e mundur qe nje lume detin te mos gjeje?
Nje liqen ndiej ne gji, nje liqen vetmimtar qe i mjafton vetes; por lumi im i dashurise po e terheq me vete ne lugine--per ne det!

O shpirti im, te mesova te thuash "sot" dhe "atehere" dhe te shperndaje qeshjen ne te gjitha ato qe jane ketu, atje dhe poshte.
O shpirti im, te lirova nga cdo kthine, te shkunda pluhurin, merimangat dhe hijet.
O shpirti im, ta shkula prej teje turpin meskin dhe virtytin e kthinave, dhe te binda te rrija lakuriq para syve diellit.
Me shtrengaten qe e quajne "fryme" u sula mbi detin tend te trazuar, shtyva tej cdo re dhe e mbyta vrasesin, te cilin e quajne "mekat"
O shpirti im, te kam dhene te drejten te thuash "jo!" si shtrengata, dhe te thuash "po!" si qielli i hapur. I qete si drita ti shkon permes shtrengatave mohimtare.
O shpirti im, çrrenjosa prej teje cdo bindje, cdo gjunjezim, cdo servilizem.
O shpirti im, te derdha cdo diell dhe cdo nate, cdo heshtje dhe cdo deshire, dhe u rrite si nje trung hardhie me gjinj te fryre e plot bistake rrushi.
O shpirti im, gjithcka te dhashe dhe ne duar s`me ka mbetur me asgje, dhe tani? Dhe tani me thuaj duke qeshur plot melankoli: "Cili nga ne duhet te falenderoje? A nuk duhet te falenderoje dhurimtari marresin e dhurates? Nuk eshte e nevojshme te dhuruarit? A nuk eshte meshire te marrurit?"

Te trembem, kur te kam prane. Te deshiroj, kur me je larg. Ikja jote me josh, kerkimi yt me shtang. Vuaj, por kush nuk vuan nga deshirimi!

Per ty, qe te ndez me ftohtesine, te josh me urrejtjen, te ben per vete me ikjen, te prek thelle me talljen.

ا'faredo qe te krijoj e sado qe ta dua, shpejt duhet te behem kundershtari i saj, te behem kundershtar i dashurise sime; keshtu do deshira, vullneti im i brendshem.
Edhe ti e di, qe je vetem nje shteg dhe nje gjurme e vullnetit tim; vertet vullneti im i fuqise, i pushtetit, ecen edhe ai me kembet e vullnetit tend per te verteten! Me kete vendim ne zemer, detin e kalova. O ti imazh dhe figure e rinise sime! O ti veshtrim dashurie, o moment hyjnor! sa shpejt qe u largove! Tani mendimi im shkon tek ti, ashtu sikur tek nostalgjia ime e vjeter. Nga ty me vjen nje arome e embel, qe tret zemren e derdh lot. Vertet, kjo ja trondit zemren Odeonit, udhetarit vetmimtar. Gjithnje jam me i pasuri dhe me ziliqari, une, me vetmitari! Sepse une te kisha, dhe ti akoma me ke: me thuaj, kujt si mua i rane lule pranvere. Ah ne ishim krijuar per te mbetur te afert, o mrekulli e embel, e cuditshme, ti s'erdhe tek deshira ime si zog i trembur--erdhe si ajo qe beson tek ai qe beson.

Sa shume e falenderova endrren e mengjezit qe me dha mundesine te njihja ty.

Me keto enigma e me kete hidherim ne zemer, kaloi Odeoni neper det. Ngadhenjimtar e me kembe te fuqishme qendroi para fatit. Dhe keshtu i foli ndergjegjes se egzaltuar;
"Jam perseri vetem dhe keshtu dua te jem, vetem me qiellin e kthjellet e me detin e lire. C`fare lumturie eshte akoma ne udhe ne mes tokes edhe qiellit, çfare kerkon per strehim nje shpirt i kthjellet. Odeoni eshte akoma ne pranveren e jetes, eshte i gjithi i plote e lehte tundet nga era, peme e kopshtit te mendjes se tij. Odeoni duhet te rritet prane detit si fanar me nje jete te pamposhtur. Atje ku kalojne shtrengatat ne det, grykat e maleve pijne ujin e dallgeve si roje e dites e nates per provimin e ndergjegjes se tij.
Oh mendim i honit, qe je mendimi im! Kur do te kem forca te te ndiej te me gerryesh e te mos dridhem me? Por me fergelloi zemra kur te degjova se po me gerryje. Dhe heshtja jote me ben te vuaj, oh, e heshtur si honi! Lundroj, nderkaq, neper dete te trazuara, Me ciklon rreziku e me ze perkedheles.

Me rrezikun per te mos u pelqyer vesheve te pafajshem, une po vazhdoj edhe me tej: egoizmi ben pjese ne thelbin e shpirtit fisnik; Shpirti fisnik jep ashtu si merr per shkak te instiktit te flakte dhe te ndjeshem te shperblimit (Falenderimit) Medoemos une heq veshtrimin nga lartesia pa deshire, parapelqej te marr drejtimin horizontalisht, mbase edhe poshte ngadale teper ngadale; Ai merr vesh nga lartesia perderisa merr drejtime te ndryshme. Ka nje fjale te urte qe nena ime eshte munduar te ma mesoje "Beje" zemren tende te vogel, sepse kjo eshte prirja qe mos humbasesh me tha. E pra tashme une po mundohem te komandoj zemren nen keshillen e arte te memes sime.

Sot qe shikoj nga njefare distance pas atyre gjendjeve shpirterore per te cilat te dy shkrimet pararendes jane deshmitare, nuk do te doja te mohoja se ato ne thelb flasin vetem per mua. Eshte pershkruar disi historia ime intime, formimi im. mbi te gjitha deshira ime!... Nga ai qe jam une sot, nga vendi ne te cilin une ndodhem sot, nga nje lartesi nga e cila nuk flas dot me me fjale por me rrufe, oh, sa larg isha atehere! Por e shikoja token, nuk ngurrohesha per asnje çast mbi rrugen, mbi detin, mbi rrezikun, as mbi suksesin! Ndieja nje qetesi te madhe mbi premtimin, mbi kete veshtrim te lumtur drejt nje te ardhmeje qe nuk duhet te mbetet vetem nje premtim! Ketu çdo fjale eshte e jetuar, e thelle, intime, nuk mungojne gjera shume te dhimbshme, jane fjale qe pikojne gjak. Po era e lirise se madhe fryn mbi gjithcka, dhe ajo plage nuk vepron me si verejtje.

Duke filluar nga ai moment qe une nisa kto meditime, te gjitha shkrimet e mia ishin grepa qe une i hidhja. Mos ndoshta une marr vesh me shume se cdo njeri tjeter nga peshkimi? Nese nuk kam kapur asgje, faji nuk eshte i imi. Mungojne peshqit....

O vetmi! Ti, atdheu im, vetmi! Mjaft gjera jetova si i eger ne vende te huaja, qe te kthehem tek ti, pa lote! Me kerceno duke ngritur gishtin sic bejne nenat, qesh me mua sic qeshin nenat, dhe thuame: "Kush eshte kjo qe iku nje dite si stuhi nga une? - e cila kur u nda, tha: Mjaft gjate jetove ne vetmi, prandaj harrova te hesht....Po cke mesuar ti? E pra meqe harrova te hesht po te flas perseri per ty e embla ime:
C`po me ndodh keshtu? Si nje fllad ere qe vallezon i padukshem mbi siperfaqen e lemuar te Odeonit, lehte lehte si nje pupel, keshtu vallezon ti mbi mua. Nuk mi mbylle syte, ma le te zgjuar shpirtin. E lehte e lehte si nje pupel. Me bind me nenshtron fare, nuk e di sesi. Me miklon gjer ne thellesine e qenies me doren perkedhelese e me shtrengon. Po, me shtrengon, t`ia shpalos tere shpirtin, dhe keshtu shtrihem e zgjatem i lodhur dhe i keputur. "Sa pak duhet te jesh i lumtur!" - keshtu thosha nje dite e me dukej mendim me mend. Me vone e kuptova, se ishte nje blasfemi. Te marret e zgjuar flasin me mire (Heshtje).
C`po me ndodh? Heshtje! Po ndiej sembime ne zemer? Ne zemer, po! Ah, plas e therrmohu, moj zemer, pas kesaj lumturie, pas ketyre sembimeve!
Si? Nuk u be me e perkryer bota ne ato castet tona, e rrumbullaket e arrire? Oh, unaze e arte e rrumbullaket, ku ike? Une po te ndjek! Shet!....

ا'po ndodh, o miq? Po me shihni te hutuar, te zbuar, te embelsuar kunder vullnetit tim, gati per te ikur, per te lene!Po, edhe njehere duhet te kthehet ne vetmine e tij Odeoni, por kesaj here, ariu hyn pa qejf ne shpellen e tij!
ا'po me ndodh? Kush ma urdheron? Ah, zonja ime e zemeruar keshtu do, keshtu me foli; ja u kam permendur ndonjehere emrin e saj?
Mbreme ne darke, me foli lulja ime e heshtur--ja emri i zonjes sime te tmerrshme.
Dhe keshtu ndodh, se duhet tju them cdo gje, qe ti te mund te me falesh, qe po largohem pa pritur nga ty.
A e njihni friken e atij qe bie ne gjunje? Deri ne palce ai trembet, se i rreshqet toka, dhe fillon gjumi.
Kete ju them, si parabole. Mbreme, ne oren time me te heshtur, toka me rreshqiti; filloi gjumi.
Akrepi ecte, sahati i jetes sime mori fryme serish drejt rruges se vetmise, asnjehere nuk kisha degjuar aq shume heshtje perreth meje, aq sa zemra mu tremb.
Atehere degjova nje ze te me flase; A e di Odeon? e une perseri heshta e perseri ai ze foli; Ti e di por nuk do ta thuash. Me ne fund u pergjigja, Po e di por sdua ta them!
Perseri e degjova ate ze te me thote; Nuk do Odeon? e ke me gjithe mend? Mos u fshih pas aftesise qe ke per te fyer?
Dhe une qava dhe u drodha si femije dhe thashe: A, do te desha, por s`mundem! Me ler te pakten kete! Eshte mbi forcat e mia!.

"Ju kerkoni lart, kur kerkoni te lartesoheni,
Ndersa une veshtroj poshte, sepse jam lart.
Kush nga ju mund te qeshe e te jete i lartesuar?
Ai qe ngjitet ne malin me te larte, qesh me te gjitha,
dramat serioze apo te shtira"

Nje shpirt i plote dhe i fuqishem jo vetem qe u ben balle humbjeve, mungesave, grabitjeve, perçmimeve te dhimbshme madje te tmerrshme, por del nga sketerra me plotesi dhe fuqi me te madhe dhe, per te thene thelbesoren, me nje shtim te ri lumturie per te dashuruar. Besoj se ai qe ka gjetur te dashuria dicka nga kushtet me te thella te cdo rritjeje, do ta kuptoje Odeonin, i cili mbi porten e Ferrit te tij shkroi; "Edhe une krijova Dashurine e perjetshme"
Te pershkoj gjithe rrethin e shpirtit modern, te ndalem ne cdo qoshe te tij - kjo eshte ambicja ime, tortura dhe lumturia ime. Te kapercesh realisht pesimizmin - perfundimi i kesaj do jete nje veshtrim prej Odeoni plot me dashuri dhe vullnet te mire.

(Kushtuar guximtareve, njerezve me shpirt te kthjellet, te pathyeshem).

Nje shpirt i plote dhe i fuqishem jo vetem qe u ben balle humbjeve, mungesave, grabitjeve, percmimeve te dhimbshme madje te tmerrshme, por del nga sketerra me plotesi dhe fuqi me te madhe dhe, per te thene thelbesoren, me nje shtim te ri lumturie per te dashuruar. Besoj se ai qe ka gjetur te dashuria dicka nga kushtet me te thella te cdo rritjeje, do ta kuptoje Odeonin, i cili mbi porten e Ferrit te tij shkroi; "Edhe une krijova Dashurine e perjetshme"
Te pershkoj gjithe rrethin e shpirtit modern, te ndalem ne cdo qoshe te tij - kjo eshte ambicja ime, tortura dhe lumturia ime. Te kapercesh realisht pesimizmin - perfundimi i kesaj do jete nje veshtrim prej Odeoni plot me dashuri dhe vullnet te mire.

(Kushtuar guximtareve, njerezve me shpirt te kthjellet, te pathyeshem).

Po une jam Odeoni, i paudhi. Ai qe ju lutet me dore ne zemer: Le te vije kush nga ju eshte me i paudhi, te me mesoje paudhesite e veta!
Une jam Odeoni i paudhi! Ku mund te gjeni tjeter si une? Te ngjashem me mua jane te gjithe ata qe bejne zap vullnetin, dhe nuk ja ulin qafen asnje lloj nenshtrimi.
Une jam Odeoni, i paudhi, me tigan ziej cdo rast qe ia beh. Vetem, kur e ziej mire i them; Miresevjen, ushqimi im! Mjaft raste ia behin te me urdherojne, por vullneti im ia del t`i nenshtroje e t`i detyroje te me bien ne gjunje, te me luten t`u japnje strehe a nje zemer. Ato me flasin me lajka: Shih Odeoni si vjen si indiferenti prane zjarrit!. Ju me zvogeloheni gjithnje e me teper, o krijesa te dobta! Ju e shkallmuat fare rehatin tuaj! ju u katandiset kaq keq, sa me luteni per virtytet meskine, per ngathtesine. Toka juaj eshte e bute dhe rreshqitese, por qe pema te rritet e te hedhe shtat, duhet te kapet fort pas shkembijve te forte.
Oh, sikur ju te zhbenit gjithcka eshte gjysmedashje e ndoshta vendim, qofte me plogeshtine, qofte me veprimin tuaj.
Oh, sikur te mi kuptonit fjalet: "Beni gjithmone ate qe deshironi, por te jeni, para se gjithash, njerez qe dine cdeshirojne!"
Po cpo ju them keshtu, ju nuk keni veshe si te mite per ta degjuar! eshte akoma mjaft shpejte qe te vije ora ime per ju qeniet e pavendosura!
Ne mes njerezish si ju, une jam pararendesi i vetvetes, thirrja prej kendezi bucet e pershkon ketu neper krahina te zymta e te shkreta. Por ora e tyre erdhi! Erdhi dhe ora ime! Kohe pas kohe ato behen gjithnje e me te vogla, me te mjera, me sterile, si bari e trualli i gjore! Por shpejt do me qendrojne perpara si bari i thate e si stepa, te lodhur nga vetvetja, te deshiruara me fort per zjarr sesa per uje!
Oh, ore ee bekuar e shkelqimit! Mister qe i paraprin mesdites, beni nga ju nje dite zjarre perveluese dhe apostuj me gjuhe te zjarrt. Ato duhen nje dite te shpallin me gjuhe prej zjarri: Po vjen, eshte afer Agu i Dashurise se madhe.

Vullneti im! Ti qe m`i largon te gjitha nevojat, ti domosdoshmeria ime, me mbro nga ngadhenjimet e tua te vogla! Mision i shpirtit tim qe te quaj fat! Ti qe je tek une dhe siper meje, me mbro dhe me ruaj per nje fat me te madh!
Madheshtine e larte, o vullneti im, e ruan per ne fund, sepse je i pamposhtur ne ngadhenjim! Kush nuk i nenshtrohet ngadhenjimit? اfare syri nuk erret ne kete muzg dehes? Cfare kembe lekundet e nuk mund te qendroje?
Gjersa nje dite te jem i gatshem dhe i pjekur per mbasditen e madhe; i gatshem si bronxi i skuqur, si re e mbarsur me rrufe, i gatshem per veten dhe per vullnetin me te fshehte; nje hark i deshiruar per shigjeten; nje shigjete e deshiruar per yllin; nje yll i gatshem dhe i mbrujtur per mbasditen; i zjarrte i pershkueshem, i lumtur nga shigjetat e diellit qe e shkallmojne; diell dhe vullnet i pamposhtur diellor; i gatshem te vdese per fitoren! O vullnet, ti qe me largon cdo mjerim, ti domosdoshmeria ime, me ruaj per nje fitore te madhe!.

Ne syte e tu veshtrova, pak me pare, o jete. Arin kundrova te shkelqente ne syte e tu natyrore dhe zemra m`u platit nga kenaqesia. Nje varke te arte sodita te vetetinte ne bregun e erret te detit, nje varke e arte, qe fundosej, perkundej dhe ngrihej serish.
Kush nuk do te urrente ty, magjistare dhe rrenimtare, joshetare dhe kerkimtare, ledhatare dhe pendestare.
Kush nuk do te donte ty, e pafajshme dhe e paduruar, e nxituar dhe mekatare me sy femijerore.
Ku po me con tani tek virtyti apo vesi? Tani me iken prape, hutaqe e embel dhe mosmirenjohese!
Te ndjek pas duke vallezuar, edhe ne shtigje te pasigurta. Ku je? jepme doren! apo vetem nje gisht te saj! Ketej ka zgafella dhe kacube drizash, mund te humbasim udhen! Ndalo! mos ik me tej! A nuk sheh si fluturojne perreth lakuriqe nate dhe hutine?
Kjo eshte nje valle neper lugina e male. Une jam gjahtari, a do te jesh langoi apo kastori im? Afromu! Me e shpejta valltare zemerkeqe!
Tani per lart! Dhe tani nga ana tjeter! Vaj medet, duke kercyer rashe u shemba. Ah, shihme si dergjem! degjome si lutem!
Me endje do te ndiqja neper shtigje dhe me te perpjeta! Neper shtigjet e dashurise permes kacubeve shumengjyreshe. Apo, poshte, ne shtigjet e nenujshme te liqenit, ku notojne dhe hedhin valle peshqit e arte.
Per ty kam kenduar; moj zemerqene, tani duhet per mua te ulerish. Duhet te kercesh e ulerish nen ritmin e ofezes! Une te harroj fyerjen? Jo!

O Odeone, a jam i ashper? Une ju them, ajo qe rrezohet, ka nevoje t`i japesh dhe nje shtytje!
gjithcka qe eshte sot, po rrezohet e po kalbet. Kush do te deshte ta mbante? Por une dua ta shtyj!
A e njihni vullnetin, qe rrokullis shkembin ne greminat e thella? Keta njerezit e se sotmes, veshtroj si rrokullisen ne thellesine time!
Une jam prelud i nje arti me te mire, Nje shembull! Veproni sipas ketij shembulli!

Sa bukur, me njeri-tjetrin te heshtim,
Dhe shume me bukur, me njeri-tjetrin te qeshim,-
Nen nje tende qiellore si mendafsh
Te mbeshtetur ne nje ah, me myshk
Me miqte e tu te qeshesh me ashk
Dhe dhembet e bardhe ti zbardhesh.

Nese e kam bere mire, do te heshtim;
Nese e kam bere keq, do te qeshim
Dhe do te bejme gjithnje e me keq,
Me keq do te bejme, per dreq,
Deri sa poshte ne varr te zbresim.

Miq! Si thoni, keshtu duhet te jete?-
Amen! shihemi heren qe vjen!

S`kerkohet falje! Nuk jepet falje!
O njerez gazmore e zemer-lire
Ketyre shkrimeve te paarsyshem
jepini veshe, zemer dhe strehe!
Miq, me besoni, kjo marrezi
Per mua nuk eshte aspak mallkim!

Ajo qe gjej, ajo qe kerkoj une-
A gjendet valle ne ndonje liber?
Nderoni tek une legjionin e te marresh!
Mesoni nga kto shkrime te cmendurish,
Se si arsyeja mberrin "mes malesh"!

Pra, o miq, keshtu duhet te ndodhe?
Amen! Shihemi heren tjeter, vone!