Mbishkrimet dhe ndërtesat kanë një rëndësi të madhe historike. Shpeshherë, ato japin informacione të panjohura më parë rreth veprimeve të caktuara të njerëzve. Në disa raste, ringjallin historinë për brezat e kohës sonë duke na dhënë një atmosferë të kulturave të mëparshme, e cila mund të mos jetë prezente në ditët tona. Nëse i referohemi zhvillimit arkitektonik, Shqipëria është shumë e begatë në stile dhe ndikime të jashtme, duke e bërë arkitekturën e saj shumë të larmishme në kohë të ndryshme. Monumentet më të vjetra arkitekturore në Shqipëri datojnë që nga mijëvjeçari i parë dhe janë ndërtuar nga ilirët. Nga mesi i mijëvjeçarit të parë para erës sonë deri në mes të mijëvjeçarit të parë mbas erës sonë, grekët dhe romakët të cilët pushtuan Shqipërinë ndërtuan struktura të dukshme në peisazhet urbane dhe rurale. Në mesjetë, arkitektura fetare e krishterë u shfaq në veriun kristian të Shqipërisë ndërsa arkitektura Islame dhe turke u shfaq në jug. Objektet arkitektonike Islame janë të ngjashme me modelet turke, duke krijuar një fizionomi lokale. Më kompleksia nga të gjitha është Xhamia e Plumbit në Shkodër e ndërtuar në 1773 - 1774 nga Mustafa Pashë Bushati. Kulmi i arkitekturës Islame në Shqipëri gjeti vend pikërisht kur centralizimi i Perandorisë Turke kishte arritur kulmin e saj. Michel Kiel shkruan se në shekujt XV dhe XVI, arti osman në Shqipëri ishte po aq Islamik dhe Ottoman si ai në Shkup apo Edirne. Nga ana tjetër, në shekullin e XVII, edhe pse influenca e qeverisë turke u ul, kontibuti vendas në ndërtesat Islamike në Shqipëri u zhvillua më tej. Në fund të shekullit XVIII dhe fillim të shekullit të XIX, ky bashkim i elementeve së arkitekturës otomane, arriti kulmin e saj duke perftuan një stil të veçantë shqiptaro-islamik. Ky stil paraqet një sintezë të elementeve osmano-turke si dhe stileve të vjetra të Europës, si ajo Baroko.
Xhamia Et’hem Beu
Xhamia e Et'hem Beut është ndërtesa më e vjetër në qytetin e Tiranës. Xhamia ndodhet në sheshin Skënderbej në qendër të qytetit e cila sëbashku me Kullën e Sahatit dhe Pallatin e Kulturës, përbëjnë një pikë referimi të rëndësishme arkitektonike në Tiranë. ثshtë e rrethuar nga ndërtesa signifikante; të tilla si Muzeu Historik Kombëtar, Qëndra e Artit dhe Kulturës, sheshi Skënderbej dhe mbas saj ndodhet Bashkia Tiranës. Kulla e Sahatit ndodhet 20 metra në të majtë të xhamisë, në anën e saj jug-lindore.
Themeluesi i saj, Molla Beu, nip i Sulejman Pashës ishte një feudal nga Petrela. Ka ngjasa që ndërtimi i xhamisë filloi në vitin 1793 gjatë udhëheqjes së Selimit III. Molla Beu vdiq në 1808. Djali i tij, Haxhi Et’hem Beu, siç shkruhet në portikun e xhamisë, përfundoi ndërtimin e xhamisë në 1238 Hixhri (1822-1823) (Kiel, M.2012). Portiku, gjithashtu përmban dhe datën e vdekjes së Molla Beut. Në hyrje të xhamisë, ndodhen dy varret të gdhendur në mermer të Et'hem Beut dhe gruas së tij Balkis. Gjatë totalitarizmit të Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë, xhamia u mbyll për tu rihapur sërish më 18 janar 1991.Pavarësisht kundërshtimit nga autoritetet komuniste, 10,000 njerëz hynë duke mbajtur flamuj.
Dizajni i Xhamisë është shumë i thjeshtë me një plan drejtkëndor, me një sipërfaqe të përgjithshme relativisht më pak se 300 metra katror, meqënëse në vitet kur është ndertuar xhamia popullsia në kryeqytet ka qënë në numër të vogel dhe cdo lagjë ka patur xhaminë e saj. Kryesisht,xhamia përbëhet nga salla kryesore e faljes mbi të cilën ndodhet kupola,një sallë dytësore e cila paraprin hollin kryesor, ne formë L-je e mbuluar me cati me tjegulla dhe me një tavan prej druri, si dhe salla e faljes së grave e vendosur në katin e sipërm përballë sallës së faljes së burrave. Për tu ngjitur në vendin e faljes së grave duhet te hyet përmes një dere të vogël, pranë sallës kryesore. Vendi i faljes për gratë është një zonë e vogël dhe ka vetëm një rresht (saf). Në anën e djathtë të xhamisë qëndron minarja elegante e stilit turk, e gjatë dhe e hollë, e cila sëbashku më kullës e sahatit i japin hijeshi xhamisë si një kompleks në mes të qëndrës së qytetit.
Sallat ndricohen nga disa dritare të vogla(salla e brendshme), dhe dritare më të mëdha në formë harkorë në sallën sekondare ose verandën e xhamisë. Salla e faljes brënda është trajtuar me shumë kujdes dhe me një stil unik. E gjithë sipërfaqja e mureve dhe kubeja është e mbuluar me vizatime zbukuruese të cilat nuk gjenden në asnjë vend tjetër. Sfondi ka një ngjyrë të ëmbël boje hiri, përkundrejt së cilës është vendosur harmonikisht ngjyra e kuqe në kafe dhe një ngjyre e gjelbër. Vizatime të ndërlikuara lulesh përzihen me piktura te qyteteve dhe të xhamive të ndryshmeë, duke krijuar një pamje shume të ngjashme me ato të ndërtesave te vjetra turke, te ruajtura ne Verria, Kastoria dhe Siatista te Maqedonise apo ato në qytetet bullgare te Plodvilit, Koprivstitsës apo Smoljanit dhe në shume vende ne Anadoll. Pjesa e brendshme e xhamisë së Tiranës i përket te njëjtit grup me ato të gjetura në Maqedoni dhe Greqinë e Veriut.
Xhamia Et’hem Beu , pavarësisht së ndërtimit së saj dy (2) shekuj më parë, vashdon të ruajë rëndësinë dhe elegancën e saj ashtu sikurse në fillim. Më kolonadet e rrumbullakta, me kapitalet korinthike , me harqet në stilin vendas, me portikun e pikturuar me motive bimësh dhe lulesh kryesiht në ngjyrë të kuqe e të gjelbër,me shandanin qe derdhet prej kupolës,me materialet e ndërtimit vendase, ajo mbetet një dëshmi kohore dhe arkitektonike e simbiosës së stilit islamiko-turk dhe atij vendas.
Soul
Xhamia Et’hem Beu
Xhamia e Et'hem Beut është ndërtesa më e vjetër në qytetin e Tiranës. Xhamia ndodhet në sheshin Skënderbej në qendër të qytetit e cila sëbashku me Kullën e Sahatit dhe Pallatin e Kulturës, përbëjnë një pikë referimi të rëndësishme arkitektonike në Tiranë. ثshtë e rrethuar nga ndërtesa signifikante; të tilla si Muzeu Historik Kombëtar, Qëndra e Artit dhe Kulturës, sheshi Skënderbej dhe mbas saj ndodhet Bashkia Tiranës. Kulla e Sahatit ndodhet 20 metra në të majtë të xhamisë, në anën e saj jug-lindore.
Themeluesi i saj, Molla Beu, nip i Sulejman Pashës ishte një feudal nga Petrela. Ka ngjasa që ndërtimi i xhamisë filloi në vitin 1793 gjatë udhëheqjes së Selimit III. Molla Beu vdiq në 1808. Djali i tij, Haxhi Et’hem Beu, siç shkruhet në portikun e xhamisë, përfundoi ndërtimin e xhamisë në 1238 Hixhri (1822-1823) (Kiel, M.2012). Portiku, gjithashtu përmban dhe datën e vdekjes së Molla Beut. Në hyrje të xhamisë, ndodhen dy varret të gdhendur në mermer të Et'hem Beut dhe gruas së tij Balkis. Gjatë totalitarizmit të Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë, xhamia u mbyll për tu rihapur sërish më 18 janar 1991.Pavarësisht kundërshtimit nga autoritetet komuniste, 10,000 njerëz hynë duke mbajtur flamuj.
Dizajni i Xhamisë është shumë i thjeshtë me një plan drejtkëndor, me një sipërfaqe të përgjithshme relativisht më pak se 300 metra katror, meqënëse në vitet kur është ndertuar xhamia popullsia në kryeqytet ka qënë në numër të vogel dhe cdo lagjë ka patur xhaminë e saj. Kryesisht,xhamia përbëhet nga salla kryesore e faljes mbi të cilën ndodhet kupola,një sallë dytësore e cila paraprin hollin kryesor, ne formë L-je e mbuluar me cati me tjegulla dhe me një tavan prej druri, si dhe salla e faljes së grave e vendosur në katin e sipërm përballë sallës së faljes së burrave. Për tu ngjitur në vendin e faljes së grave duhet te hyet përmes një dere të vogël, pranë sallës kryesore. Vendi i faljes për gratë është një zonë e vogël dhe ka vetëm një rresht (saf). Në anën e djathtë të xhamisë qëndron minarja elegante e stilit turk, e gjatë dhe e hollë, e cila sëbashku më kullës e sahatit i japin hijeshi xhamisë si një kompleks në mes të qëndrës së qytetit.
Sallat ndricohen nga disa dritare të vogla(salla e brendshme), dhe dritare më të mëdha në formë harkorë në sallën sekondare ose verandën e xhamisë. Salla e faljes brënda është trajtuar me shumë kujdes dhe me një stil unik. E gjithë sipërfaqja e mureve dhe kubeja është e mbuluar me vizatime zbukuruese të cilat nuk gjenden në asnjë vend tjetër. Sfondi ka një ngjyrë të ëmbël boje hiri, përkundrejt së cilës është vendosur harmonikisht ngjyra e kuqe në kafe dhe një ngjyre e gjelbër. Vizatime të ndërlikuara lulesh përzihen me piktura te qyteteve dhe të xhamive të ndryshmeë, duke krijuar një pamje shume të ngjashme me ato të ndërtesave te vjetra turke, te ruajtura ne Verria, Kastoria dhe Siatista te Maqedonise apo ato në qytetet bullgare te Plodvilit, Koprivstitsës apo Smoljanit dhe në shume vende ne Anadoll. Pjesa e brendshme e xhamisë së Tiranës i përket te njëjtit grup me ato të gjetura në Maqedoni dhe Greqinë e Veriut.
Xhamia Et’hem Beu , pavarësisht së ndërtimit së saj dy (2) shekuj më parë, vashdon të ruajë rëndësinë dhe elegancën e saj ashtu sikurse në fillim. Më kolonadet e rrumbullakta, me kapitalet korinthike , me harqet në stilin vendas, me portikun e pikturuar me motive bimësh dhe lulesh kryesiht në ngjyrë të kuqe e të gjelbër,me shandanin qe derdhet prej kupolës,me materialet e ndërtimit vendase, ajo mbetet një dëshmi kohore dhe arkitektonike e simbiosës së stilit islamiko-turk dhe atij vendas.
Soul
Attachments
Redaktimi i fundit:
)