Stefan Zweig

braziljania

Anëtar i Nderuar
Stefan Zweig lindi më 28 nëntor të vitit 1881 në Vjenë, Austri dhe vdiq më 23 shkurt 1942 në Petrَpolis afër Rio de Janeiro, Brazil. Ishte një ndër shkrimtarët më të shquar austriak.
Biografia
Stefan Zweig (i njohur më shumë si Stefan Cvajg), është një nga shkrimtarët më të njohur në botë i viteve 20-të dhe 30-të. Ai shkroi novela dhe tregime, si edhe shumë biografi të figurave të njohura të historisë së botës, ndër të cilat më e famshmja është biografia e Mary Stewart (Maria Stjuart), si edhe ajo e perandoreshës Mari Antuanete. Fillimisht veprat e tij u botuan në gjuhën angleze nën pseudonimin 'Stephen Branch' (Stefan Brenc - përkthim i emrit origjinal).

Ai ishte i biri i Moris Zweig, pasanik hebre i cili prodhonte tekstile si dhe i Ida Brettauer, e bija e një familje bankierësh italianë. Edhe pse rridhte nga familje hebraike, feja nuk luajti ndonjë rol në edukimin dhe formimin e Cvajg. 'Feja ime ishte thjesht një rastësi si rjedhojë e prejardhjes sime' - është shprehur ai gjatë një interviste. Cvajg studioi filozofi dhe histori letërsie si dhe ishte pjestar i lëvizjes avangarde “Viena e Re”. Edhe pse esetë e tij botoheshin në 'Neue Freie Presse', botuesi i së cilës ishte udhëheqësi zionist Teodor Herzl, ai nuk ishte i ndikuar nga nacionalizmi hebraik i Herzlit.Cvajg e braktisi Austrinë pas ardhjes në fuqi të Hitlerit. Gjatë kësaj periudhe ai u mbështet botërisht nga kompozitori Richard Shtraus, i cili refuzoi të hiqte emrin e Cvajgut nga parrullat për prezantimin e operas së tij 'Gruaja e heshtur' (Die schweigsame Frau_) në Dresden. Për këtë arsye Hitleri nuk e ndoqi hapjen e operistikës së muzikantit më të madh të kohës së tij si dhe pas tre shfaqjesh opera u ndalua.

Cvajg studjoi ne Austri, Francë dhe Gjermani. Në vitin 1904 ai mbaroi doktoratën për filozofi dhe arte të bukura nga Universiteti i Vienës. Përpara se të vendosej në Salzburg (1913) ai udhëtoi nëpër shumë vënde të botës. Në 1914 Cvajg u martua me Friderike Maria Burger von Winternitz (1882-1971), e cila i kish dërguar letra adhurimi që nga viti 1901. Friderike u bë shkrimtare gjithashtu dhe ata jetuan bashkë, me dy vajzat e saj nga martesa e parë, për më shumë se 20 vjet.

Cvajg studjoi ne Austri, Francë dhe Gjermani. Në vitin 1904 ai mbaroi doktoratën për filozofi dhe arte të bukura nga Universiteti i Vienës. Përpara se të vendosej në Salzburg (1913) ai udhëtoi nëpër shumë vënde të botës. Në 1914 Cvajg u martua me Friderike Maria Burger von Winternitz (1882-1971), e cila i kish dërguar letra adhurimi që nga viti 1901. Friderike u bë shkrimtare gjithashtu dhe ata jetuan bashkë, me dy vajzat e saj nga martesa e parë, për më shumë se 20 vjet.

Vepra e parë e Cvajg ishte përmbledhja poetike 'Litarë të argjëntë' (Silberne Saiten) e cila u botua në vitin 1901 kur ai ishte vetëm 20 vjeç. Më pas u botua në Zvicër, drama e tij kundër luftës, titulluar 'Jeremiah', të cilën ai e shkroi në vitin 1917 kur ishte ushtar. Kjo dramë frymezohej nga Lufta e Parë Botërore dhe u luajt për herë të parë në Nju Jork në vitin 1939. Cvajg shkroi dhe drama të tjera si 'Tersites' në 1907, një tragjedi e shkruar në vargje të lira si dhe 'Jetë në det' (Das Hause Am Meer) në 1912, tek e cila pasqyrohej Lufta Civile në Amerikë. Cvajg jetoi për gati 20 vjet në Salzburg edhe pse si gjithmonë kohën më të madhe e kalonte nëpër udhetime. Gjatë Luftës së Parë ai punoi në arkivat e Ministrisë Austriake të Luftës, por u detyrua te largohej për në Zürich atëherë kur bindjet e tij paqësore ranë ndesh me bindjet e eprorëve të tij. Cvajg u bë i njohur fillimisht si poet dhe përkthyes (ai zotëronte 5 gjuhë të huaja, përveç hebraishtes, latinishtes dhe greqishtes së lashtë) dhe më pas si biograf, tregimtar dhe novelist. Ai njihet si intelektuali i parë që hodhi idenë e një Europe të Bashkuar, në vitin 1908.

Cvajg u përqëndrua në mësimet e Sigmund Freud, ndikimi i të cilit ndihet në gjithë krijimtarinë e tij, sidomos në analizat e tij biografike për njerzit më të shquar të të gjithë kohërave (filozofë, burra shteti, mbretër e mbretëresha,shkrimtarë të shquar etj). Gjatë kohës në Salzburg, Cvajg filloi të besonte se persekutimi që Hitleri po u bënte hebrejve në atë kohë, lidhej direkt me vetë Cvajgun. Ai kurrë nuk u shërua nga ky fiksim, i cili rrjedhimisht u shndërrua në paranojë. Kur emigroi në Angli (jetoi në Bat dhe Londër), Cvajg kreu studime për librin e tij të ardhshëm 'Mary, Mbretëresha e Skocisë'. Në atë kohë ai u takua përsëri dhe me Freud, me të cilin ish njohur në vitet 20. Në vitin 1938 ai botoi librin 'Padurimi i zemrës' (Ungeduld des herzens), një histori e zezë dashurie që tregon edhe njohjen e Cvajgut me teorinë psikanalitike të ndjenjës së fajit, një liber ku dashuria fajtore kurorëzohet me një vetvrasje të dëshiruar e të kërkuar nga dy personazhet kryesore të librit. Ndërsa në vitin 1938 Cvajg fitoi nënshtetësinë Britanike dhe në vitin 1940, pas një turneu të suksesshëm mësimdhënjeje në pothuajse tërë Amerikën e Jugut, ai u vendos në Brazil.

Cvajg u nda nga Friderike në 1938 dhe një vit më vonë u martua me Charlotte Altmann, e cila ishte sekretarja e tij që nga viti 1933. Charlotte ishte 27 vjeç më e re se Cvajg. Në vitin 1941 ata shkuan të dy në Brazil. Në librin 'Brazili- vëndi i së ardhmes' (1941), Cvajg përshkruan bukur historinë, ekonominë, kulturën e vëndit duke dhënë përshtypje tepër interesante të cilat përputheshin dhe me thënien e Ameriko Vespucit kur zbuloi Tokën e Re, e cila thosh se “... nëse Parajsa egziston në Tokë, ajo nuk duhet të jetë shumë larg prej këtu...” Rënja e Singaporit në vitin 1942 përforcoi patundshmërisht bindjen e Cvajgut se nazizmi së shpejti do të pushtonte tërë rruzullin. I zhgenjyer ,i izoluar dhe larg Europës Cvajg kreu vetvrasjen së bashku me gruan e tij, prane Rio de Janeiro më 23 Shkurt, 1942. Me urdhër të diktatorit brazilian Getulio Vargas, shpenzimet e varrimit të Cvajg u paguan nga shteti. Një ditë para se të vriste veten, Cvajg dërgoi në shtyp librin 'Bota e së djeshmes', i cili u botua pak muaj pas vdekjes së tij. Ky libër kishte tone autobiografike dhe në një farë mënyre dënon kulturën europiane, të cilën në ato momente ai e quante të humbur. Në libër ai shkruan : "Shpresoj tja kem arritur qëllimit për gjetjen e një formule të vetme për kohën kur u rrita, domethënë para Luftës së Parë Botërore, duke e quajtur atë kohë 'Era e artë e sigurisë'."


Veprat
Botimet origjinale

Silberne Saiten. Gedichte, 1901
Die Philosophie des Hippolyte Taine. Dissertation, 1904
Die Liebe der Erika Ewald. Novellen. Buchschmuck v. Hugo Steiner-Prag, Fleischel & Co., Berlin 1904
Die frühen Krنnze. Gedichte, Insel, Leipzig 1906
Tersites. Ein Trauerspiel in drei Aufzügen, Insel, Leipzig 1907
Emile Verhaeren, Insel, Leipzig 1910
Erstes Erlebnis. Vier Geschichten aus Kinderland, Insel, Leipzig 1911
Das Haus am Meer. Ein Schauspiel in zwei Teilen (drei Aufzügen), Insel, Leipzig 1912
Der verwandelte Komِdiant. Ein Spiel aus dem deutschen Rokoko, Insel, Leipzig 1913
Jeremias. Eine dramatische Dichtung in neun Bildern, Insel, Leipzig 1917
Erinnerungen an Emile Verhaeren, Privatdruck 1917
Das Herz Europas. Ein Besuch im Genfer Roten Kreuz. Umschlagzeichnung von Frans Masereel, Rascher, Zürich 1918
Legende eines Lebens. Ein Kammerspiel in drei Aufzügen, Insel, Leipzig 1919
Fahrten. Landschaften und Stنdte, Tal, Leipzig und Wien 1919
Drei Meister. Balzac – Dickens – Dostojewski (= Die Baumeister der Welt. Versuch einer Typologie des Geistes, Band 1), Insel, *Leipzig 1920
Marceline Desbordes-Valmore. Das Lebensbild einer Dichterin. Mit ـbertragungen von Gisela Etzel-Kühn, Insel, Leipzig 1920
Romain Rolland. Der Mann und das Werk, Rütten & Loening, Frankfurt 1921
Brief einer Unbekannten, Lehmann & Schulze, Dresden 1922
Amok. Novellen einer Leidenschaft, Insel, Leipzig 1922
Frans Masereel (mit Arthur Holitscher), Axel Juncker, Berlin 1923
Die gesammelten Gedichte, Insel, Leipzig 1924
Angst. Novelle. Mit Nachwort von E. H. Rainalter, Reclam, Leipzig 1925
Die Augen des ewigen Bruders. Eine Legende, Insel, Leipzig 1925
Der Kampf mit dem Dنmon. Hِlderlin – Kleist – Nietzsche (= Die Baumeister der Welt, Band 2), Insel, Leipzig 1925
Ben Johnson's „Volpone“. Eine lieblose Komِdie in drei Akten. Frei bearbeitet von Stefan Zweig. Mit sechs Bildern nach Aubrey *Beardsley, Kiepenheuer, Potsdam 1926
Der Flüchtling. Episode vom Genfer See, Bücherlotterie, Leipzig 1927
Abschied von Rilke. Eine Rede, Wunderlich, Tübingen 1927
Verwirrung der Gefühle. Drei Novellen, Insel, Leipzig 1927
Sternstunden der Menschheit. Fünf historische Miniaturen, Insel (IB 165), Leipzig o. J. (1927)
Drei Dichter ihres Lebens. Casanova – Stendhal – Tolstoi (= Die Baumeister der Welt, Band 3), Insel, Leipzig 1928
Rahel rechtet mit Gott. In: Insel-Almanach auf das Jahr 1929, S. 112–131, Insel, Leipzig 1928
Joseph Fouché. Bildnis eines politischen Menschen, Insel, Leipzig 1929
Das Lamm des Armen. Tragikomِdie in drei Akten (neun Bildern), Insel, Leipzig 1929
Die Heilung durch den Geist. Mesmer – Mary Baker Eddy – Freud, Insel, Leipzig 1932
Marie Antoinette. Bildnis eines mittleren Charakters, Insel, Leipzig 1932
Arabella. Oper von Strauss, 1933
Triumph und Tragik des Erasmus von Rotterdam, Herbert Reichner, Wien 1934
Die schweigsame Frau. Komische Oper in drei Aufzügen. Frei nach Ben Jonson und Stefan Zweig. Musik von Richard Strauss. *Fürstner, Berlin 1935
Maria Stuart, Reichner, Wien 1935
Gesammelte Erzنhlungen, 2 Bنnde (Band 1: Die Kette, Band 2: Kaleidoskop), Reichner, Wien 1936
Castellio gegen Calvin oder Ein Gewissen gegen die Gewalt, Reichner, Wien 1936
Der begrabene Leuchter. Novelle, Reichner, Wien 1937
Begegnungen mit Menschen, Büchern, Stنdten, Reichner, Wien 1937
Magellan. Der Mann und seine Tat, Reichner, Wien 1938
Ungeduld des Herzens. Roman, Bermann-Fischer/de Lange, Stockholm/Amsterdam 1939
Brasilien. Ein Land der Zukunft, Bermann-Fischer, Stockholm 1941
Schachnovelle, Buenos Aires 1942
Die Welt von Gestern. Erinnerungen eines Europنers, Bermann-Fischer, Stockholm 1942
Zeit und Welt. Gesammelte Aufsنtze und Vortrنge 1904–1940, Bermann-Fischer, Stockholm 1943
Legenden, Bermann-Fischer, Stockholm 1945
Balzac. Roman seines Lebens, hg. v. Richard Friedenthal, Bermann-Fischer, Stockholm 1946
Fragment einer Novelle. Hrsg. v. Erich Fitzenbauer.

Veprat në shqip
Ne lufte me djallin/ War With Devil (Monographies of Helderin, Claist and Nietsche) Stefan Cvajg, BAاA
Shpirti qe sheron / The Soul That Heals (novels), Stefan Cvajg, BAاA
Triumfi dhe tragjizmi i Erazmit te Roterdamit/ The Triumph and the Tragedies of Erasmus from Rotterdam (monography), Stefan Cvajg,Shtepia e librit
Peshtjellim ndjenjash/ Feelings Mixing (intimate notes about professor R. De. D),Stefan Cvajg, GLOBUS R.
Dashuria e Erika Evaldit / The Love of Erica Evald,Stefan Cvajg, FAN NOLI
Letra e nje te panjohure/ Letter From An Unknown (novel),Stefan Cvajg, KOKONA
 
Letra e nje te panjohure/ Letter From An Unknown (novel),Stefan Cvajg, KOKONA

Kete librin e kam lexuar, ma rekomandoi nje anetare e vjeter e forumit. Me ka pelqyer shume. :)
 
"Ankthi" – [Stefan Cvajg]

Ajo donte të mos mendohej më për asgjë, të humbiste mendjen, të mos e mbushte zemrën me andrralla të kota dhe pa kuptim. Shtëpia i ishte bërë varr dhe e niente se duhej, patjetër, të dilte në rrugë, midis njerëzve, për të mos u marrosur nga tmerri. Shpresonte se me ato njëqind korona kishte blerë nga tjetra, së paku, disa ditë liri dhe vendosi të merrte guximin për të bërë një shëtitje, jo aq për të blerë gjëra të ndryshme që i nevojiteshin, se sa për të mbuluar para të gjithëve në shtëpi sjelljen e saj të ndryshuar që kish rënënë sy. Tani kishte një mënyrë të veçantë për të dalë nga porta e shtëpisë: hidhej në mes të turmës në rrugë, me sy të mbyllur, si nga një trampolinë dhe, sapo ndiente nën këmbë asfaltin e fortë dhe rrymën e ngrohtë të njerëzve rreth saj, ecte përpara me një nxitim plot nervozizëm, aq shpejt sa mund të lejohet, për një zonjë pa rënë në sy; gjithmonë përpara, si e verbër, me sytë e ngulur në tokë dhe frikën që s’i ndahej, se mos haste përsëri atë shikim të rrezikshëm. Nuk dinte në e përgjonin apo jo, dhe bile as që donte ta dinte. Megjithatë e ndiente se vetëm për këtë mendonte dhe trembej kur, rastësisht, e prekte dikush në kalim e sipër. اdo tingull zëri, çdo hap që i vinte pas, çdo hije që i shkiste anash i shkaktonte një dhembje të padurueshme në nerva. Vetëm kur ndodhej në automobil ose në një shtëpi të huaj, merrte me të vërtetë frymë.
 
Pe: "Ankthi" – [Stefan Cvajg]

Cvajg me Remark jane dy nga shkrimtaret e mi te preferuar..
Njeri pesimist tjetri tragjedike.. :qershi:
 

Konkursi Letërsisë

  • 1-Bëju.

    Votat: 11 40.7%
  • 2-Ankth mesnate.

    Votat: 3 11.1%
  • 3-Të dua ty.

    Votat: 8 29.6%
  • 4-Nje kujtim.

    Votat: 5 18.5%
Back
Top