con man
Anëtar i ri
Religjioni - alternativë në luftë kundër narkomanisë
Përktheu: Ali ILJAZI
ثshtë tani më e qartë se sistemi shekular bashkëkohor nuk ka pasur sukses që në mënyrë adekuate t'i kundërvihet përhapjes së adikcionit ose të shërojë ata të cilët tani më janë bërë të varur. ثshtë fakt që në pjesën 'më moderne' të planetit tonë numri i varësve të rinjë nga dita në ditë rritet, dhe që pushtetet dhe organizatat shëndetësore dhe entet e këtyre vendeve nuk vërejnë më mënyrë si të shërohen varësit e drogës, dhe që ata të cilët gjoja janë shëruar nga varshmëria e tyre, bile momentalisht, në një përqindje të madhe rikthehen në vesin e vjetër.
Bile edhe vendet e zhvilluara me organizim të lartë të shërbimit shëndetësor nuk disponojnë me shërime precize për përhapjen e varshmërisë nga substancat psikoaktive, kështu që shërimet për varshmërinë ndaj drogave zakonisht merren me rezervë të madhe. Por, ajo që është mjaft e sigurtë është që numri i varësve në vendet e zhvilluara siç janë SHBA dhe vendet e unionit Evropian është në rritje të vazhdueshme. Sipas disa shënimeve në SHBA në vitin 1960 kanë qenë 45.000 varës, ndërsa në vitin 1972, 560.000 varës nga droga; në vitin 1996 mbi 500.000 varës vetëm nga heroina. Vetëm në vitin 1998 paraqiten 149.000 varës të rinj nga heroina prej të cilëve afro 80% kanë qenë nën moshën 26 vjeçare. Vetëm në SHBA numri i varësve dhe atyre që (keq)përdorin droga të ndryshme dhe substanca psikoaktive nga 14.500.000 në vitin 2000 rritet në 16.600.000 në vitin 2001. Momentalisht në SHBA sipas disa statistikave ka afro 20.000.000 varës nga droga dhe alkooli prej të cilëve afro 2.000.000 varës nga kokaina.[1]
Situata nuk është fare më e mirë as në vendet e unionit Evropian ku vetëm nga të ashtuquajturat drogë të rëna marrin 7000 jetë në vjet, ndërsa numri i konsumuesve vazhdimisht rritet.[2]
Edhe indikacionet më të dobëta që Perëndimi, duke u shërbyer me të arriturat e 'psikologjisë bashkëkohore' arrin të ndalë rritjen e numrit të narkomanëve janë pikëpyetje dhe kontraverze.
Me vite vendet më të zhvilluara të planetës sonë janë përpjekur për të ndalur rritjen e numrit të varësve nëpërmes sanksionimit juridik dhe ndjekjen penale të gjithë atyre që prodhojnë, distibuojnë ose posedojnë substanca psikoaktive. Të ballafaquar me rezultate humbëse në fund mu sikur SHBA në vitin 1930, Suedia në vitin 1930 dhe Bashkimi Sovjetik në vitin 1960 në rastin e prohibicionit të alkoolit tërësisht apo të kubizuar, thjeshtë kapitulluan para pamundësive që të ndalin rritjen e numrit të narkomanëve ose t'i ofrojnë shërim adekuat dhe të suksesshëm. Kur është në pyetje kampanja momentale kundër narkomanisë e cila udhëhiqet në Evropë, amerikanët me plot të drejtë e përshkruajnë me këto fjalë: "Lufta kundër drogës në Evropë së paku esencialisht ka përfunduar. Lëviz pa kthim në drejtim të legalizmit dhe marketëve të reguluar të ashtuquajturave droga të lehta, narkotikëve që arrihen lehtë siç janë opijatet nëpërmes sistemeve të ndryshme shëndetësore për ata që janë të varur nga këto, si dhe një çasje pragmatike të keqpërdorimit të substancave psikoaktive në tërë Evropën."[3]
Sot, shumica e vendeve të unionit Evropian jo vetëm që nuk parapenguan varësit e rëndë nga drogat në marrje por të njëjtat i merr edhe rregullisht, gjoja në sasi 'të kufizuara' dhe vetëm për nevojat e varësve të rëndë, i përshkruar në barnatoret e tyre ose organizon dhe mbikëqyr 'me rregullsi dhe përpikmëri' konsumimin e narkotikëve në 'qendrat intervenuese' të tyre për narkomanë (injection rooms). Këso qendra të para janë hapur viteve të '70-ta, të shekullit të kaluar në Holandë, në mënyrë që pas udhëheqjes së keqe së shpejti në këtë shtet u mbyllën dhe pastaj gjatë vitve '90-ta, të hapen në Gjermani, Zvicër, Holandë, Spanjë, Britani, etj. Në vitin 1998 vetëm Zvicra ka patur 13 këso ente, po aq edhe Gjermania në vitin 2000. Pasi që nga liderët lokal e merrnin drogë e nevojshme, dhe këtë përsëri në numër të kufizuar, varësit mund t'i viziotnin këto vende ku pa kurrfarë ndërhyrje të policisë dhe nën kontrollin mjekësor munden në mënyrë të volitshme të konsumonin narkotikin përkatës.
Sidoqoftë, të sprovuar me mossuksesin e këtyre qendrave në Evropë që të zvogëlojnë numrin e narkomanëve, të shëtojnë jetën e tyre dhe të mbrojnë shoqërinë e tyre nga veprat kriminale kur këta nisen në kërkim të hollave që u nevojiten për të blerë drogë, australianët që i vendosën këto qendra në Australi në maj të vitit 2000 me të drejtë i karakterizuan si kapitullim para drogës.[4]
Kjo do të ishte njëra prej metodave më bashkëkohore të 'botës moderne' në luftë kundër narkomanisë dhe varësisë? Pra, nëse punëtorët tonë social, ekspertët dhe masa e gjërë kultivojnë shpresë që me aplikimin e thjeshtë të arritjeve 'bashkëkohore' preventive dhe psikoterapeutike do të ndalin përhapjen e varësisë dhe të shërojnë ata që tani më janë bërë të varur, le të ballafaqohen me faktet dhe shikojnë të vërtetën në sy. Bile për më tepër, statistikat, kategorikisht dëshmojnë si sa mëshomë i afrohemi hyrjes në unionin Evropian 'modern' i cili nënkupton edhe reformën e shkollave tona dhe 'modernizimin' e mbrojtjes shëndetësore, numri i varësve tek ne po rritet. Statistikat e fundit në Kosovë flasin për 6000 narkomanë.
Pyetja që këtu shtrohet logjikisht është se si të shpjegohet mossuksesi i programeve rehabilituese dhe psikoterapeutike të perëndimit në luftë kundër narkomanisë. Me fjalë tjera, përse modelet e tyre dhe teknikat e prevenimit si dhe shërimit të varësisë nuk kanë sukses. Disa shkencëtarë dhe punëtorë social përgjigjen në këtë pyetje e gjejnë në punën sociale shekulare, dhe veprimtarinë psikoterapeutike të cilët nuk potencialin shërues të fesë, duke e refuzuar që ta fusin në procesin rehabilitues të varësve. Në realitet, shekularizmi si ideologji dhe fanar për qëllim ka të lirojë njeriun 'së pari nga kontrolli religjioz e pastaj metafizik mbi intelektin dhe gjuhën e tij', si dhe kështu t'i ndihmojë të njohë që 'bota është në duart e tyre dhe që më nuk mund të akuzojë fatin apo fatkeqësinë për atë që ai vet bën me botën' dhe që të orientojë 'vëmendjen njeriut nga botët tjera . . . ndaj kësaj bote dhe në këtë kohë."[5]
Me fjalë tjera, të lirojë secilin veprim të njeriut nga mbikëqyrja dhe ndikimi i fesë. Ndikimi i shekularizmit në veprimtarinë psikoterapeutike në tëtë kuptim bëhet posaçërisht i qartë kur merret parasysh që shekularizmi në mes tjerave nënkupton 'olekonsekracionin ose nënvlerësimin e vlerave' d.m.th. dhënien e përhershme dhe sistemeve të pandryshuara vlerat kalimtare dhe statusin relativ. andaj, në mendimin shekullar faktikisht nuk ekzistojnë vera të përhershme dhe të pandryshueshme, religjioze ose tjera, morale dhe etike, të cilat si të këtilla duhet këshilluar tjerët. Principet e njeriut dhe kodekset etike janë produkt kultural i vështrimeve të ndryshuara njerëzore dhe meditime, të cilat nbuk duhet t'i imponohen personit tjetër.[6]
Kështu sipas konceptit të shkencës bashkëkohore një prej rregullave kryesore të punës hulumtuese shkencore është neutraliteti etik i tërësishëm, i cili praktikisht është i pamundur, sidomos në lëmin e shkencave shoqërore. Në kontekstin e veprimtarisë rehabilituese dhe psikoterapeutike kjo d.m.th. që më nuk ekziston pandryshueshmëri 'mirë' dhe 'keq' ose 'mëkat' në të cilin një psikoterapeutik ose punëtor social mund të thirret për të modifikuar sjelljen e dëmshme të një varësi. Bile për më tepër, ata nuk guxojnë me disa 'moralitete' të rrezikojnë të drejtën suverale të pacientit, që jetën e tij ta rregullojë sipas dëshirës dhe mendimit në pikëpamje etike dhe morale.[7]
Për të dhënë kontributin e tyre në procesin e shekularizmit të shkencave shoqërore dhe veprimtarive psikoterapeutike, psikologët perëndimorë në konceptimin e tyre të natyrës njerëzore rregulllit kanë lënë dimensionin shpirtëror të njeriut, d.m.th. shpirtin e tij, si orientues i rëndësishëm i gjendjes së tërësishme të psikike të njeriut dhe sjelljes së tij.[8]
Për tërë këtë, modeli perëndimor i luftës kundër narkomanisë deri më tani thjeshtë ka refuzuar të edukojë shpirtin dhe zemrën e varësit ose tek ata të ndërtojë vlera të caktuara morale, të cilat do të mund të eksploatohen në shërimin e varësve. Të gjitha përpjekjet e tyre në këtë drejtim përmbledhen në të ashtuquajtura metoda të 'jashtme' dhe jete lufte kundër drogës. Për këtë pushtetet e vendeve perëndimore evropiane shpenzojnë bilionë në luftë kundër narkotikëve, ndërsa punëtorët shkencor bashkëkohorë dhe psikologë para se gjithash përpiqen të gjejnë ilaçe të rinj që varësve do tu ndihmojë që të lirohen nga droga.[9]
Të konkludojmë, sa kanë qenë këto metoda të suksesshme mund të shihet nga shënimet statistikore të përmendura më lartë mbi përhapjen e narkomanisë, ndërsa të gjitha përpjekjet e vjetra si prohibicioni i alkoolit në fillim të shekullit të kaluar, dhe përpjekjet e reja që njeriut bashkëkohor t'i ndihmohet që të shërohet varshmëria kanë dështuar për arsye sa ai nuk është i përgatitur shpirtërisht, moralisht dhe psiqikisht për abstinencion.
Përktheu: Ali ILJAZI
ثshtë tani më e qartë se sistemi shekular bashkëkohor nuk ka pasur sukses që në mënyrë adekuate t'i kundërvihet përhapjes së adikcionit ose të shërojë ata të cilët tani më janë bërë të varur. ثshtë fakt që në pjesën 'më moderne' të planetit tonë numri i varësve të rinjë nga dita në ditë rritet, dhe që pushtetet dhe organizatat shëndetësore dhe entet e këtyre vendeve nuk vërejnë më mënyrë si të shërohen varësit e drogës, dhe që ata të cilët gjoja janë shëruar nga varshmëria e tyre, bile momentalisht, në një përqindje të madhe rikthehen në vesin e vjetër.
Bile edhe vendet e zhvilluara me organizim të lartë të shërbimit shëndetësor nuk disponojnë me shërime precize për përhapjen e varshmërisë nga substancat psikoaktive, kështu që shërimet për varshmërinë ndaj drogave zakonisht merren me rezervë të madhe. Por, ajo që është mjaft e sigurtë është që numri i varësve në vendet e zhvilluara siç janë SHBA dhe vendet e unionit Evropian është në rritje të vazhdueshme. Sipas disa shënimeve në SHBA në vitin 1960 kanë qenë 45.000 varës, ndërsa në vitin 1972, 560.000 varës nga droga; në vitin 1996 mbi 500.000 varës vetëm nga heroina. Vetëm në vitin 1998 paraqiten 149.000 varës të rinj nga heroina prej të cilëve afro 80% kanë qenë nën moshën 26 vjeçare. Vetëm në SHBA numri i varësve dhe atyre që (keq)përdorin droga të ndryshme dhe substanca psikoaktive nga 14.500.000 në vitin 2000 rritet në 16.600.000 në vitin 2001. Momentalisht në SHBA sipas disa statistikave ka afro 20.000.000 varës nga droga dhe alkooli prej të cilëve afro 2.000.000 varës nga kokaina.[1]
Situata nuk është fare më e mirë as në vendet e unionit Evropian ku vetëm nga të ashtuquajturat drogë të rëna marrin 7000 jetë në vjet, ndërsa numri i konsumuesve vazhdimisht rritet.[2]
Edhe indikacionet më të dobëta që Perëndimi, duke u shërbyer me të arriturat e 'psikologjisë bashkëkohore' arrin të ndalë rritjen e numrit të narkomanëve janë pikëpyetje dhe kontraverze.
Me vite vendet më të zhvilluara të planetës sonë janë përpjekur për të ndalur rritjen e numrit të varësve nëpërmes sanksionimit juridik dhe ndjekjen penale të gjithë atyre që prodhojnë, distibuojnë ose posedojnë substanca psikoaktive. Të ballafaquar me rezultate humbëse në fund mu sikur SHBA në vitin 1930, Suedia në vitin 1930 dhe Bashkimi Sovjetik në vitin 1960 në rastin e prohibicionit të alkoolit tërësisht apo të kubizuar, thjeshtë kapitulluan para pamundësive që të ndalin rritjen e numrit të narkomanëve ose t'i ofrojnë shërim adekuat dhe të suksesshëm. Kur është në pyetje kampanja momentale kundër narkomanisë e cila udhëhiqet në Evropë, amerikanët me plot të drejtë e përshkruajnë me këto fjalë: "Lufta kundër drogës në Evropë së paku esencialisht ka përfunduar. Lëviz pa kthim në drejtim të legalizmit dhe marketëve të reguluar të ashtuquajturave droga të lehta, narkotikëve që arrihen lehtë siç janë opijatet nëpërmes sistemeve të ndryshme shëndetësore për ata që janë të varur nga këto, si dhe një çasje pragmatike të keqpërdorimit të substancave psikoaktive në tërë Evropën."[3]
Sot, shumica e vendeve të unionit Evropian jo vetëm që nuk parapenguan varësit e rëndë nga drogat në marrje por të njëjtat i merr edhe rregullisht, gjoja në sasi 'të kufizuara' dhe vetëm për nevojat e varësve të rëndë, i përshkruar në barnatoret e tyre ose organizon dhe mbikëqyr 'me rregullsi dhe përpikmëri' konsumimin e narkotikëve në 'qendrat intervenuese' të tyre për narkomanë (injection rooms). Këso qendra të para janë hapur viteve të '70-ta, të shekullit të kaluar në Holandë, në mënyrë që pas udhëheqjes së keqe së shpejti në këtë shtet u mbyllën dhe pastaj gjatë vitve '90-ta, të hapen në Gjermani, Zvicër, Holandë, Spanjë, Britani, etj. Në vitin 1998 vetëm Zvicra ka patur 13 këso ente, po aq edhe Gjermania në vitin 2000. Pasi që nga liderët lokal e merrnin drogë e nevojshme, dhe këtë përsëri në numër të kufizuar, varësit mund t'i viziotnin këto vende ku pa kurrfarë ndërhyrje të policisë dhe nën kontrollin mjekësor munden në mënyrë të volitshme të konsumonin narkotikin përkatës.
Sidoqoftë, të sprovuar me mossuksesin e këtyre qendrave në Evropë që të zvogëlojnë numrin e narkomanëve, të shëtojnë jetën e tyre dhe të mbrojnë shoqërinë e tyre nga veprat kriminale kur këta nisen në kërkim të hollave që u nevojiten për të blerë drogë, australianët që i vendosën këto qendra në Australi në maj të vitit 2000 me të drejtë i karakterizuan si kapitullim para drogës.[4]
Kjo do të ishte njëra prej metodave më bashkëkohore të 'botës moderne' në luftë kundër narkomanisë dhe varësisë? Pra, nëse punëtorët tonë social, ekspertët dhe masa e gjërë kultivojnë shpresë që me aplikimin e thjeshtë të arritjeve 'bashkëkohore' preventive dhe psikoterapeutike do të ndalin përhapjen e varësisë dhe të shërojnë ata që tani më janë bërë të varur, le të ballafaqohen me faktet dhe shikojnë të vërtetën në sy. Bile për më tepër, statistikat, kategorikisht dëshmojnë si sa mëshomë i afrohemi hyrjes në unionin Evropian 'modern' i cili nënkupton edhe reformën e shkollave tona dhe 'modernizimin' e mbrojtjes shëndetësore, numri i varësve tek ne po rritet. Statistikat e fundit në Kosovë flasin për 6000 narkomanë.
Pyetja që këtu shtrohet logjikisht është se si të shpjegohet mossuksesi i programeve rehabilituese dhe psikoterapeutike të perëndimit në luftë kundër narkomanisë. Me fjalë tjera, përse modelet e tyre dhe teknikat e prevenimit si dhe shërimit të varësisë nuk kanë sukses. Disa shkencëtarë dhe punëtorë social përgjigjen në këtë pyetje e gjejnë në punën sociale shekulare, dhe veprimtarinë psikoterapeutike të cilët nuk potencialin shërues të fesë, duke e refuzuar që ta fusin në procesin rehabilitues të varësve. Në realitet, shekularizmi si ideologji dhe fanar për qëllim ka të lirojë njeriun 'së pari nga kontrolli religjioz e pastaj metafizik mbi intelektin dhe gjuhën e tij', si dhe kështu t'i ndihmojë të njohë që 'bota është në duart e tyre dhe që më nuk mund të akuzojë fatin apo fatkeqësinë për atë që ai vet bën me botën' dhe që të orientojë 'vëmendjen njeriut nga botët tjera . . . ndaj kësaj bote dhe në këtë kohë."[5]
Me fjalë tjera, të lirojë secilin veprim të njeriut nga mbikëqyrja dhe ndikimi i fesë. Ndikimi i shekularizmit në veprimtarinë psikoterapeutike në tëtë kuptim bëhet posaçërisht i qartë kur merret parasysh që shekularizmi në mes tjerave nënkupton 'olekonsekracionin ose nënvlerësimin e vlerave' d.m.th. dhënien e përhershme dhe sistemeve të pandryshuara vlerat kalimtare dhe statusin relativ. andaj, në mendimin shekullar faktikisht nuk ekzistojnë vera të përhershme dhe të pandryshueshme, religjioze ose tjera, morale dhe etike, të cilat si të këtilla duhet këshilluar tjerët. Principet e njeriut dhe kodekset etike janë produkt kultural i vështrimeve të ndryshuara njerëzore dhe meditime, të cilat nbuk duhet t'i imponohen personit tjetër.[6]
Kështu sipas konceptit të shkencës bashkëkohore një prej rregullave kryesore të punës hulumtuese shkencore është neutraliteti etik i tërësishëm, i cili praktikisht është i pamundur, sidomos në lëmin e shkencave shoqërore. Në kontekstin e veprimtarisë rehabilituese dhe psikoterapeutike kjo d.m.th. që më nuk ekziston pandryshueshmëri 'mirë' dhe 'keq' ose 'mëkat' në të cilin një psikoterapeutik ose punëtor social mund të thirret për të modifikuar sjelljen e dëmshme të një varësi. Bile për më tepër, ata nuk guxojnë me disa 'moralitete' të rrezikojnë të drejtën suverale të pacientit, që jetën e tij ta rregullojë sipas dëshirës dhe mendimit në pikëpamje etike dhe morale.[7]
Për të dhënë kontributin e tyre në procesin e shekularizmit të shkencave shoqërore dhe veprimtarive psikoterapeutike, psikologët perëndimorë në konceptimin e tyre të natyrës njerëzore rregulllit kanë lënë dimensionin shpirtëror të njeriut, d.m.th. shpirtin e tij, si orientues i rëndësishëm i gjendjes së tërësishme të psikike të njeriut dhe sjelljes së tij.[8]
Për tërë këtë, modeli perëndimor i luftës kundër narkomanisë deri më tani thjeshtë ka refuzuar të edukojë shpirtin dhe zemrën e varësit ose tek ata të ndërtojë vlera të caktuara morale, të cilat do të mund të eksploatohen në shërimin e varësve. Të gjitha përpjekjet e tyre në këtë drejtim përmbledhen në të ashtuquajtura metoda të 'jashtme' dhe jete lufte kundër drogës. Për këtë pushtetet e vendeve perëndimore evropiane shpenzojnë bilionë në luftë kundër narkotikëve, ndërsa punëtorët shkencor bashkëkohorë dhe psikologë para se gjithash përpiqen të gjejnë ilaçe të rinj që varësve do tu ndihmojë që të lirohen nga droga.[9]
Të konkludojmë, sa kanë qenë këto metoda të suksesshme mund të shihet nga shënimet statistikore të përmendura më lartë mbi përhapjen e narkomanisë, ndërsa të gjitha përpjekjet e vjetra si prohibicioni i alkoolit në fillim të shekullit të kaluar, dhe përpjekjet e reja që njeriut bashkëkohor t'i ndihmohet që të shërohet varshmëria kanë dështuar për arsye sa ai nuk është i përgatitur shpirtërisht, moralisht dhe psiqikisht për abstinencion.