Lauri
Anunnak
Kureshti nga puna e Leronardo Da Vinçit për realizimit të afreskut "Darka e Fundit"
I famshi Leonardo Da Vinçi kishte pranuar të bënte afreskun në sallën e ngrënies të Kuvendit të Shën Marisë së Hireve në Milano me një pikturë të madhe që paraqiste Darkën e Fundit të Jezusit me apostujt. Mjeshtri që në nisje të punës si synonte që afresku të ishte një kryevepër e për këtë ai punonte shumë ngadalë e me shumë kujdes. Edhe me padurimin e vazdueshëm të klerikëve të Kuvendit, afresku përparonte me ritme të ngadalta. Për fytyrën e Jezusit, Leonardi kishte kërkuar një muaj të tërë, të gjente një model që të kishte të gjithë karakteristikat e nevojshme, një fytyrë që të përcillte forcë e butësi, përshpirtësi dhe dritë. Më në fund ai arriti të gjente dhe Jezusit i dha formën e fytyrës së Anxhelos, një djalosh i sinqertë dhe i pastër që e kishte takuar në rrugë. Pas përfundimit të pikturës së Jezusit, piktori filloi të sillej nëpër lagjet më famëkeqe të Milanos e nëpër pijetoret më të ulëta e të lëna pas dore, që të kërkonte e të gjente një personazh me fytyrë të përshtatshme për Judën, nxënësin që e tradhtoi Jezusin. Kërkoi një fytyrë që të shprehte paqartësi dhe zhgënjim, fytyrën e një njeriu të gatshëm të tradhtojë dhe mikun e tij më të ngushtë. Pas shumë netësh mes faqezinjve e maskarenjve të çdo lloji, më në fund arriti të gjente fytyrën që i përshtatej Judës tradhtar. E mori me vete në Kuvend dhe u bë gati të bënte portretin. Në atë moment vërejti se në sytë e atij njeriu po rridhnin lot. "Pse qa?" e pyeti Leonardo, duke i hedhur sytë asaj fytyre të turbulluar, "Unë jam Anxhelo", mërmëriti njeriu. "I njëjti që të kam shërbyer si model për të bërë fytyrën e Krishtit". Legjendë apo e vërtetë, gjithqysh kjo alegori mbart mbi vete një domethënie të pazakontë, sinjifikon njeriun e dualizuar të unit, njeriun që lëviz brenda vetes duke dëshmuar botën, por pa mundur të transformojë shpirtin.
Pikërisht sot 520 vite më parë, më 14 maj 1495, Leonardo da Vinçi fillon punën për realizimin e "Darkës së Fundit", pikturë murale në sallën e ngrënies së manastirit Santa Maria, Milano - një nga pikturat më të famshme në botë, dhe një nga më të studiuarat, shqyrtuarat, dhe më të debatuarat. Piktura paraqet skenën e Darkës së Fundit të Jezusit me dishepujt e tij, ashtu siç është thënë në Ungjillin e Gjonit, 13:21. Piktura fikson pikërisht momentin kur Jezusi bën të ditur se një prej tyre do ta tradhtonte. Kritikët thonë se e veçantja e Darkës së Fundit është vetë Jezusi. Sipas një gojëdhëne, kur Da Vinci arriti tek tiparet e Jezusit, ai ishte pushtuar nga zemërimi dhe e kishte të pamundur të imagjinonte a të përqëndrohej; iu desh të harronte shkakun e zemërimit (një lloj mënyre kerkim ndjese), që t'i kthehej qetësia, dhe arriti të krijojë figurën e Jezusit siç njihet sot.
“Darka e Fundit” e Tintoretto më dramatike se ajo e Leonardo da Vinçit
Historia e artit nuk ka shumë përkime ose trajtesa të kryeveprave monumentale, kinse si ajo e Tintoretto me Leonardo da Vinçin në “Darka e Fundit”. Siç edhe kumtohet, Tintoretto, ndryshon nga Leonardo da Vinçi edhe pse trajtimi është i njëjtë në tematikë. Kjo punë u realizua nga Tintoretto më 1594, pra 96 vite më vonë, ngase i madhi Da Vinçi do ta “shtronte Darkën e fundit”. Kësisoj, në ndryshesat që hasim, orvatim të kapim evoluimin që piktura e Rilindjes pati dhe që Tintoretto e shpreho dashtazi të njëjten tematikë, por me dritimin e një shekulli më pas. Leonardo është i gjithi një prehje klasike në këtë sprovë. Dishepujt rrezatojë larg nga Krishti në simetri gati-matematikore. Në duart e Tintoretto, e njëjta ngjarje bëhet dramatike, pasi shifrat e njeriut janë të bashkuar nga engjëjt. Në dinamizmin shqetësuar i përbërjes së tij, përdorimi i penelit është dukshëm dramatik, si kundër edhe fektet e theksuara të perspektivës, duke e pagëzuar trajtimin dhe Tintoretto një paraprirës të barokut.
Albert Vulaj
I famshi Leonardo Da Vinçi kishte pranuar të bënte afreskun në sallën e ngrënies të Kuvendit të Shën Marisë së Hireve në Milano me një pikturë të madhe që paraqiste Darkën e Fundit të Jezusit me apostujt. Mjeshtri që në nisje të punës si synonte që afresku të ishte një kryevepër e për këtë ai punonte shumë ngadalë e me shumë kujdes. Edhe me padurimin e vazdueshëm të klerikëve të Kuvendit, afresku përparonte me ritme të ngadalta. Për fytyrën e Jezusit, Leonardi kishte kërkuar një muaj të tërë, të gjente një model që të kishte të gjithë karakteristikat e nevojshme, një fytyrë që të përcillte forcë e butësi, përshpirtësi dhe dritë. Më në fund ai arriti të gjente dhe Jezusit i dha formën e fytyrës së Anxhelos, një djalosh i sinqertë dhe i pastër që e kishte takuar në rrugë. Pas përfundimit të pikturës së Jezusit, piktori filloi të sillej nëpër lagjet më famëkeqe të Milanos e nëpër pijetoret më të ulëta e të lëna pas dore, që të kërkonte e të gjente një personazh me fytyrë të përshtatshme për Judën, nxënësin që e tradhtoi Jezusin. Kërkoi një fytyrë që të shprehte paqartësi dhe zhgënjim, fytyrën e një njeriu të gatshëm të tradhtojë dhe mikun e tij më të ngushtë. Pas shumë netësh mes faqezinjve e maskarenjve të çdo lloji, më në fund arriti të gjente fytyrën që i përshtatej Judës tradhtar. E mori me vete në Kuvend dhe u bë gati të bënte portretin. Në atë moment vërejti se në sytë e atij njeriu po rridhnin lot. "Pse qa?" e pyeti Leonardo, duke i hedhur sytë asaj fytyre të turbulluar, "Unë jam Anxhelo", mërmëriti njeriu. "I njëjti që të kam shërbyer si model për të bërë fytyrën e Krishtit". Legjendë apo e vërtetë, gjithqysh kjo alegori mbart mbi vete një domethënie të pazakontë, sinjifikon njeriun e dualizuar të unit, njeriun që lëviz brenda vetes duke dëshmuar botën, por pa mundur të transformojë shpirtin.
Pikërisht sot 520 vite më parë, më 14 maj 1495, Leonardo da Vinçi fillon punën për realizimin e "Darkës së Fundit", pikturë murale në sallën e ngrënies së manastirit Santa Maria, Milano - një nga pikturat më të famshme në botë, dhe një nga më të studiuarat, shqyrtuarat, dhe më të debatuarat. Piktura paraqet skenën e Darkës së Fundit të Jezusit me dishepujt e tij, ashtu siç është thënë në Ungjillin e Gjonit, 13:21. Piktura fikson pikërisht momentin kur Jezusi bën të ditur se një prej tyre do ta tradhtonte. Kritikët thonë se e veçantja e Darkës së Fundit është vetë Jezusi. Sipas një gojëdhëne, kur Da Vinci arriti tek tiparet e Jezusit, ai ishte pushtuar nga zemërimi dhe e kishte të pamundur të imagjinonte a të përqëndrohej; iu desh të harronte shkakun e zemërimit (një lloj mënyre kerkim ndjese), që t'i kthehej qetësia, dhe arriti të krijojë figurën e Jezusit siç njihet sot.
“Darka e Fundit” e Tintoretto më dramatike se ajo e Leonardo da Vinçit
Historia e artit nuk ka shumë përkime ose trajtesa të kryeveprave monumentale, kinse si ajo e Tintoretto me Leonardo da Vinçin në “Darka e Fundit”. Siç edhe kumtohet, Tintoretto, ndryshon nga Leonardo da Vinçi edhe pse trajtimi është i njëjtë në tematikë. Kjo punë u realizua nga Tintoretto më 1594, pra 96 vite më vonë, ngase i madhi Da Vinçi do ta “shtronte Darkën e fundit”. Kësisoj, në ndryshesat që hasim, orvatim të kapim evoluimin që piktura e Rilindjes pati dhe që Tintoretto e shpreho dashtazi të njëjten tematikë, por me dritimin e një shekulli më pas. Leonardo është i gjithi një prehje klasike në këtë sprovë. Dishepujt rrezatojë larg nga Krishti në simetri gati-matematikore. Në duart e Tintoretto, e njëjta ngjarje bëhet dramatike, pasi shifrat e njeriut janë të bashkuar nga engjëjt. Në dinamizmin shqetësuar i përbërjes së tij, përdorimi i penelit është dukshëm dramatik, si kundër edhe fektet e theksuara të perspektivës, duke e pagëzuar trajtimin dhe Tintoretto një paraprirës të barokut.
Albert Vulaj
Redaktimi i fundit: