Luigj Gurakuqi

CoNNecT

Administrator
Luigj Gurakuqi është një nga figurat kryesore të lëvizjes sonë atdhetare dhe demokratike. I përkushtuar tërësisht ndaj çështjes së atdheut, veprimtaria e tij lidhet me ngjarjet më të rëndësishme të kohës. Lindi në Shkodër më 1879. Mësimet e para dhe një pjesë të shkollës së mesme i bëri në vendlindje, pastaj shkoi në Itali. Aty mbaroi kolegjin e Shënmitër Koronës në Kalabri, ku ishte nxënës i De Radës, dhe vijoi studimet e larta në shkencat biologjike në Napoli. Që kur ishte student, bëri emër në shtypin shqiptar si poet dhe publiçist (me pseudonimin Cakin Shkodra dhe Lekë Gruda). Më 1908 Gurakuqi u kthye në Shqipëri dhe u bë shpejt një nga udhëheqësit kryesorë të lëvizjes kombëtare. Nuk kishte ngjarje të rëndësishme të kohës ku të mos ishte dora e Gurakuqit. Mori pjesë në Kongresin e Manastirit, ishte drejtori i parë i Shkollës Normale të Elbasanit dhe një nga udhëheqësit e kryengritjeve të Veriut (1911-1912). Ai ishte krahu i djathtë i Ismail Qemalit në gjithë atë punë të madhe për shpalljen e Pavarësisë. Më 1916 ishte nga themeluesit e Komisisë Letrare në Shkodër.
Në vitet 1921-1923 L.Gurakuqi si deputet i Shkodrës u gjend vazhdimisht në opozitë me Zogun dhe gjithë feudalët e tjerë. Bashkëluftëtar i F. Nolit, Gurakuqi ishte ndër udhëheqësit më aktivë të Revolucionit Demokratiko-Borgjez të Qershorit të vitit 1924.
Pas kundërevolucionit emigroi në Itali, dhe në mars 1925 u vra pabesisht në Bari nga njerëz të vënë nga Zogu. F.Noli e vlerësoi lart figurën e këtij biri të shquar të Shqipërisë me vjershën e njohur "Syrgjyn-vdekur", kurse populli pas luftës ia soli eshtrat në atdhe dhe e deroi me titulin e lartë "Hero i Popullit" dhe "Mësues i Popullit".
Krijimtaria poetike e Gurakuqit përfshin vitet 1898-1907. Më pas, krijimtaria e gjerë politike nuk e lejoi të merrej më poezi. Për herë të parë vjershat e tij u përmblodhën në një vëllim më 1941.
Në poezinë e parë, që është përgjigjje për vjershën "Shko dallëndyshe" të F.Shirokës, Gurakuqi flet për gjendjen e mjerë të Shqipërisë. Krijimi më i njohur i tij është vjersha "Qëndresa", ku gërshetohen edhe elemnete autobiografike. Me theks filozofik, jepet zgjimi i poetit nga ëndërrimet romantike, në emër të qëllimeve të larta, qëndresa për plotësimin e idealit. Poezia është një kredo e gjithë jetës dhe e veprimtarisë së Gurakuqit.
L.Gurakuqi është ndër të parët që parashtron kërkesën të ngrihet mjeshtëria artistike në letërsinë amtare. Në vjershën "Deka e zanave" thekson se Shqipëria është vendi i poezisë, çerdhja e zanave, ndaj atdheut i duhet kënduar me nivel të lartë artistik.
L.Gurakuqi shkroi edhe vjersha për të vegjëlit, të cilat i botoi në "Këndimet" (1912).
Interes të veçantë paraqet libri "Vargnimi në gjuhën shqipe" (1906), si përpjekja e parë për hartimin e metrikës sonë.
Edhe si publiçist L.Gurakuqi bëri emër të shquar, duke trajtuar problemet më të rëndësishme të kohës. Botoi te revista "Albania", te "Kalendari Kombiar", në gazetat "Drita", "Liria e Shqipërisë", "La Nacione Albanese". Si stilist i shquar ai ka lënë modele të prozës publiçistike në dy dialektet.
L.Gurakuqi dha ndihmesë me vlerë në letërsinë e në kulturën tonë si poet, publiçist, orator, hartues i parë i metrikës shqipe.
 
Titulli: Luigj Gurakuqi

Kjo me ka pelqyer gjithmon nga Luigj Gurakuqi:

Dallendyshja u kthye

Ti dallëndysh’s je porositun
Vendin t’and me shkue me t’ pa,
Nepër Shkodër me shetitun,
Mbi vorr t’prindvet për me qa,
N’shkoll’e n’ shpi nji her’ m’u ndalë,
Me miq t’ motshëm m’u përfalë.

Erdh njimend,e nepër Shkodër
Shum kërkoi tue fluturue,
Rrug’,livadhe,male e kodër,
Me kang’ t’vet na ka gazmue;
N’fush’të Rmajit asht ndalue
E mbi vorre ka vajtue.

Në prendver’ ktej porsa mrrini
Miqvet t’uej i u fal me shndet,
Nepër shkoll’ e kisha hini,
Me t’ a hjekë at kasavet,
E n’ shpi t’ vjetër ku ke le
Ka godit’ qerdhen e re.

Por kur kthej ,me t’than’ a dijti
Miqt,qytetin,pun’t si i la ?
Parasysh Shqipninë a t’qiti ?
A e harroi ndoj send belda ?
A t’kallxoi gjithshka kish pamun ?
Si mbi vorre kishte qamun ?

Po prej prindsh shndet a fjalë,
Nji bekim a t’a ka pru ?
Mbi rras’t’ tyne kur ashtë ndalë,
Nji tub’ lule a i a kish vu ?
T’zezat t’ona a t’ i kalxoi ?
Me kang’ t’ vet a t’ i diftoi ?

Mir’ po shoh se ke shum mall
Për me u gjet’ nji her’ n’Shqipni;
Ik pra e eja për të gjall
Me miq t’ u m’u knaq’, m’u ngi !
Eja vetë n’Rmaj m’ e pa,
Eja vetë n’Rmaj me qa !
 
Titulli: Luigj Gurakuqi

Shtepise sime

Te ti m’flutron mendimi,o shpiza e ime ,
Kur vjen ma i thershëm malli me m’trazue;
Te ti,ku nisa s’parit me jetue,
Ku qela sytë, ku u reva ,e pata gzime.

Gjith her’ ndër mend t’ kam ty,ku laq kujtime
T’ ambla,puth jetën m’ pan nji ditëgazmue;
Vetëm n’ dhe t’ huej,tue vuejt e tue largue,
T’kam n’zemër ty,ku ndieva t’ parët dashtnime.

Ai skaj ma i vogli i yt,ma e vogla skut
E jotja ka për mue aq ambëlsi
Sa veq kujtimi i ynë shpirtin m’ kputë

E kur me ra shkoi n’mbramje,me mjeri
Ty t’ mendoj, e i thom vedit:eek:h a ma i butë
Shtrati e ma i kandshëm a pushimi n’shpi
---------------------------------------------------

Qindresa

Me gusht shkon vapa, e me djelmni kalojnë

Gjithë përrallat e kohës së re,

Si n'dimen bora dhenë, kryet na zbardhojnë

Vjetet e kujdeset ne !

Me lule t'ershme e larca më dukej shtrue

Bota sa ishe i ri ;

N'gaz m'shkonte jeta, s'm'epej kurrëm'u ankue

Kurrë zemra s'm'ndjellte zi.

Por ! andrrat sot kaluen, prrallat djelmore

Janë zhdukun e kanë tretë ;

Idevet t'bukura, shpresavet lulzore

Veç emni u ka mbetë.

Veç një qëllim i naltë t'ban me durue,

E zemrën ta forcon ;

Ndër kundërshtime s'vyen kurrë me u ligshtue

Mjer' ai që nuk qindron !
 

Konkursi Letërsisë

  • 1-Kur flet shpirti.

    Votat: 6 27.3%
  • 2-Buzëqeshje Maskuar.

    Votat: 12 54.5%
  • 3-Jam femër.

    Votat: 2 9.1%
  • 4-Je ti Nënë.

    Votat: 1 4.5%
  • 5-Ne duart e kohes.

    Votat: 1 4.5%
Back
Top